Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hipofiz bezi veya diğer adıyla Pitüiter bez, bir fasulye tanesi büyüklüğünde yaklaşık 0,5 gram ağırlığında bir endokrin bezdir. Beyin tabanında, hipotalamusun altında bir çıkıntı şeklinde uzanır. Beyni örten dura mater (sert zar) ile çevrilmiştir. Hipofiz hormonu üretip salgılayarak Homeostasiyi düzenler. Bunu bütün iç salgı bezlerini (endokrin bezleri) denetleyerek yapar. Bu anlamda hipofiz, endokrin sistem ve sinir sistemi arasındaki en büyük organizasyon ağını kontrol eder. Hipotalamusun salgısı olan RF, kan yoluyla hipofizi uyarır ve hipofizin hedef organının uyarılmasını sağlayan hormonu üretmesini sağlar. Hipofiz bezi ön, orta ve arka lop olmak üzere üç parçalıdır. Ara lob insan embriyosunda görüldüğü halde, ergin insanda körelmiştir.
| hipofiz | |
|---|---|
 Hipofiz dokusunun beyin tabanında yerleşimi ve komşuları. | |
 | |
Hipofiz bezi | |
| Latince isim | glandula pituitaria |
| Prekürsor | Ektoderm, |
| Arter | , |
| Tanımlayıcılar | |
| JSTOR | pituitary-gland |
| Microsoft Academic | 2908649151 2777658017, 2908649151 |
| MeSH | D010902 |
| TA | 3853 |
| FMA | 13889 |
Hipofiz bezi, düzenleme amaçlı homeostatik ve stimulasyon amaçlı trofik hormonlar salgılamaktadır. Fonksiyonu hipotalamus uyarımı aracılığı ile olmaktadır.
Hipofiz bezinden salgılanan hormonlar, büyüme, kan basıncı, enerji yönetimi, cinsel organların tüm fonksiyonları, tiroid bezleri ve metabolizmanın yanı sıra gebeliğin bazı yönlerini, doğumu, emzirmeyi, böbreklerdeki su/tuz konsantrasyonunu, sıcaklığın düzenlenmesini ve ağrıyı gidermeyi kontrol etmeye yardımcı olur.
Bölümleri
Hipofiz bezi üç ana bölümden oluşmaktadır. Ön lob (adenohipofiz) arka lob (nörohipofiz) yan lob. Her üç lob da hipotalamus ile bağlantılıdır ve hipotalamusun kontrolündedir. Hipofizin ön lobu epitel doku, arka lobu sinir hücrelerinden oluşmuştur. Ara lob insan embriyosunda görüldüğü halde, ergin insanda körelmiştir.
Ön lob (Adenohipofiz)
Ön lobda sentezlenen ve salgılanan hormonlar vardır bunlar ;
- Adrenokortikotropik hormon (ACTH)
- Tiroid uyarıcı hormon ya da "tiroid stimule edici hormon" (TSH)
- Büyüme hormonu ya da "somatotropin" (STH)
- Prolaktin (PRL) ya da "luteotropik hormon" (LTH)
- Endorfin
- Melanosit uyarıcı hormon ya da "melanosit stimule edici hormon" (MSH)
Eşey hormonları (gonadotropinler):
- Luteinleştirici hormon (LH)
- Folikül uyarıcı hormon ya da "folikül stimule edici hormon" (FSH)
Arka Lob (nörohipofiz)
Arka lobda hormon üretimi yoktur. Buradan salgılanan hormonlar hipotalamusta üretilir ve burada depolanır. Hipofiz arka lobundan salgılanan hormonlar:
- Oksitosin
- Vasopressin ya da "antidiüretik hormon" (ADH)
Ara lob (Intermediate lobe)
Çoğu canlının hipofizinde bir de ara lob bulunmaktadır. Yetişkin insanlarda ön lob ile arka lob arasında çok ince bir hücre katmanı şeklindedir.[] Kesin olmamakla birlikte, bu işlev ön loba ait olmasına rağmen MSH üretimi yapar.
İnsanlarda ilkel olmasına rağmen (ve genellikle ön hipofizin bir parçası olarak kabul edilir), ön ve arka hipofiz arasında bulunan ara lob birçok hayvan için önemlidir. Örneğin, balıklarda fizyolojik renk değişimini kontrol ettiğine inanılmaktadır. Yetişkin insanlarda, ön ve arka hipofiz arasındaki ince bir hücre tabakasıdır. Ara lob, melanosit uyarıcı hormon (MSH) üretir, ancak bu işlev genellikle (kesin olmayan) ön hipofize atfedilir.
Ara lob, genel olarak, tetrapodlarda iyi gelişmemiştir ve kuşlarda tamamen yoktur.
-
![image]()
Hipofiz bezinin insan beynindeki yeri -
![image]()
Hipofiz ve epifiz bezleri -
![image]()
Beynin tabanının arterleri. -
![image]()
Medyan sagital düzlemde kesitli bir beynin mesal yönü. -
![image]()
Hipofiz -
![image]()
Hipofiz bezihipofiz -
![image]()
Cerebrum.Alt görünüm.Derin diseksiyon.
Yapı
İnsanlarda hipofiz bezi oval şekillidir ve sella turcica adı verilen koruyucu kemikli bir muhafazada oturan bezelye büyüklüğünde bir bezdir. İki lobdan oluşur: ön ve arka, iki bölgeyi birleştiren ara lob ile. Birçok hayvanda bu üç lob farklıdır. Ara madde avaskülerdir ve insanlarda neredeyse yoktur. Ara lob, birçok hayvan türünde, özellikle de hipofiz gelişimini ve işlevini incelemek için yaygın olarak kullanılan kemirgenlerde, farelerde ve sıçanlarda bulunur. Tüm hayvanlarda, etli, glandüler ön hipofiz, hipotalamusun bir uzantısı olan arka hipofizin nöral bileşiminden farklıdır. Hipofiz bezinin histolojisi Hipofiz bezinin yüksekliği 5.3 ila 7.0 mm arasında değişmektedir. Hipofiz bezinin hacmi 200 ila 440mm3 arasında değişmektedir.
Anterior
Ana madde: Ön hipofiz
Ön hipofiz, oral ektodermin (Rathke'nin kesesi) invaginasyonundan kaynaklanır. Bu, nöroektodermden kaynaklanan posterior hipofiz ile tezat oluşturur.
Ön hipofizin endokrin hücreleri, hipotalamik kılcal damarlardaki parvosellüler nörosekretuar hücreler tarafından salınan düzenleyici hormonlar tarafından kontrol edilir ve bu da infundibuler kan damarlarına yol açar ve bu da ön hipofizde ikinci bir kılcal yatağa yol açar. Bu vasküler ilişki hipotalamo-hipofizyal portal sistemi oluşturur. İkinci kılcal yataktan dışarı yayılan hipotalamik salgılayan hormonlar daha sonra ön hipofiz endokrin hücrelerine bağlanır ve hormon salınımlarını yukarı veya aşağı regüle eder.
Hipofizin ön lobu, bezin ~% 80'ini oluşturan pars tuberalis (pars infundibularis) ve pars distalis (pars glandularis) olarak ayrılabilir. Pars intermedia (ara lob), pars distalis ve pars tuberalis arasında yer alır ve diğer türlerde daha gelişmiş olmasına rağmen, insanda ilkeldir. Rathke'nin kesesi olarak bilinen farenksin (stomal kısım) sırt duvarındaki bir depresyondan gelişir.
Ön hipofiz, hormonları sentezleyen ve salgılayan birkaç farklı hücre tipi içerir. Genellikle ön hipofizde oluşan her majör hormon için bir hücre tipi vardır. Ayırt edici hormonla bağlanan yüksek afiniteli antikorlara bağlı özel lekelerle, en az 5 tip hücre ayırt edilebilir.
| S.No. | Hücre tipi | Hormon salgılandı | Hücre tipinin yüzdesi |
|---|---|---|---|
| 1. | Somatotroplar | insan büyüme hormonu (hGH) | 30-50% |
| 2. | Kortikotroplar | adrenokortikotropin (ACTH) | 20% |
| 3. | Tirotroplar | tiroid stimüle edici hormon (TSH) | 3–5% |
| 4. | Gonadotroplar | gonadotropik hormon, yani hem luteinize edici hormon (LH) hem de folikül uyarıcı hormon (FSH) | 3–5% |
| 5. | Laktotroplar | prolaktin (PRL) | 3–5% |
Posterior
Ana madde: Arka hipofiz
Arka lob, üçüncü ventrikülün tabanından hipotalamusun bir uzantısı olarak gelişir. Arka hipofiz hormonları, hipotalamusta hücre cisimleri tarafından sentezlenir. Hipotalamusta bulunan supraoptik ve paraventriküler çekirdeklerin magnosellüler nörosekretuar hücreleri, aksonları infundibulumdan posterior hipofizdeki terminallere yansıtır. Bu basit düzenleme, hipotalamustan gelişmeyen bitişik ön hipofizden keskin bir şekilde farklıdır.
Hipofiz hormonlarının hem ön hem de arka loblar tarafından salınması, farklı şekillerde de olsa hipotalamusun kontrolü altındadır.
İşlevler
Anterior
Ön hipofiz hormonları sentezler ve salgılar. Bahsedilen tüm salgılayıcı hormonlar (-RH), salınım faktörleri (-RF) olarak da adlandırılabilir.
Somatotroplar:
- 'Büyüme hormonu' (GH) ve ayrıca somatotropin olarak da adlandırılan insan büyüme hormonu (HGH), hipotalamik büyüme hormonu salgılayan hormonun (GHRH) etkisi altında salınır ve hipotalamik somatostatin tarafından inhibe edilir.
Kortikotroplar:
- Öncü proopiomelanokortin proteininden ayrılır ve adrenokortikotropik hormon (ACTH) ve beta-endorfin içerir ve melanosit uyarıcı hormon, hipotalamik kortikotropin salgılayan hormonun (CRH) etkisi altında salınır. []
Tirotroplar:
- Tiroid stimüle edici hormon (TSH), hipotalamik tirotropin salgılayan hormonun (TRH) etkisi altında salınır ve somatostatin tarafından inhibe edilir.
Gonadotroplar:
- Luteinize edici hormon (LH).
- Her ikisi de Gonadotropin salgılayan Hormonun (GnRH) etkisi altında salınan folikül uyarıcı hormon (FSH)
Laktotroplar:
- Prolaktin (PRL), salınımı hipotalamik TRH, oksitosin, vazopressin, vazoaktif intestinal peptid, anjiyotensin II, nöropeptit Y, galanin, madde P, bombesin benzeri peptitler (gastrin salgılayan peptid, nöromedin B ve C) ve nörotensin tarafından tutarsız bir şekilde uyarılır ve hipotalamik dopamin tarafından inhibe edilir.
Bu hormonlar, hipotalamusun etkisi altında ön hipofizden salınır. Hipotalamik hormonlar, hipotalamik-hipofiziyal portal sistem adı verilen özel bir kılcal sistem yoluyla ön loba salgılanır.
Ayrıca folikülostellat hücreler adı verilen endokrin olmayan bir hücre popülasyonu da vardır.
Intermediate
Ara lob, aşağıdaki önemli endokrin hormonu sentezler ve salgılar:
- Melanosit uyarıcı hormon (MSH). Bu aynı zamanda ön lobda da üretilir. Ara lobda üretildiğinde, MSH'lere bazen "ara medyumlar" denir.
Posterior
Arka hipofiz aşağıdaki önemli endokrin hormonları depolar ve salgılar (ancak sentezlemez):
Magnosellüler nöronlar:
- Antidiüretik hormon (ADH, vazopressin ve arginin vazopressin AVP olarak da bilinir), çoğunluğu hipotalamustaki supraoptik çekirdekten salınır.
- Çoğu hipotalamustaki paraventriküler çekirdekten salınan oksitosin. Oksitosin, olumlu bir geri besleme döngüsü yaratan birkaç hormondan biridir. Örneğin, uterus kasılmaları, oksitosin salınımını arka hipofizden uyarır ve bu da uterus kasılmalarını arttırır. Bu olumlu geri bildirim döngüsü emek boyunca devam eder.
Hormonlar
Hipofiz bezinden salgılanan hormonlar, aşağıdaki vücut süreçlerini kontrol etmeye yardımcı olur:
- Büyüme (GH)
- Tansiyon
- Rahim kasılmalarının uyarılması da dahil olmak üzere hamilelik ve doğumun bazı yönleri
- Anne sütü üretimi
- Her iki cinsiyette de cinsel organ fonksiyonları
- Tiroid bezi fonksiyonu
- Gıdaların metabolik olarak enerjiye dönüştürülmesi
- Vücutta su ve ozmolarite regülasyonu
- Suyun böbrekler tarafından yeniden emiliminin kontrolü ile su dengesi
- Sıcaklık regülasyonu
- Ağrı kesici
Klinik önemi
Normal büyüklükte bir el (solda) ve akromegali hastası birinin genişlemiş eli (sağda) Ana madde: Hipofiz hastalığı
Hipofiz bezini tutan hastalıklardan bazıları şunlardır:
- Vazopressin eksikliğinden kaynaklanan santral diabetes insipidus
- Sırasıyla çocukluk ve yetişkinlikte aşırı büyüme hormonunun neden olduğu gigantizm ve akromegali
- Tiroid uyarıcı hormon eksikliğinden kaynaklanan hipotiroidizm
- Hiperpituitarizm, normalde hipofiz bezi tarafından üretilen hormonların bir veya daha fazlasının artmış (hiper) salgılanması
- Hipopituitarizm, normalde hipofiz bezi tarafından üretilen hormonların bir veya daha fazlasının azalmış (hipo) sekresyonu
- Panhipopituitarizm hipofiz hormonlarının çoğunun salgılanmasının azalması
- Hipofiz tümörleri
- Hipofiz adenomları, hipofiz bezinde meydana gelen kanserli olmayan tümörler
Hipofiz bezinin tüm fonksiyonları, ilişkili hormonların aşırı veya az üretiminden olumsuz etkilenebilir.
Hipofiz bezi, hipotalamik-hipofiz-adrenal eksen (HPA ekseni) yoluyla stres yanıtına aracılık etmek için önemlidir Kritik olarak, ergenlik döneminde hipofiz bezi büyümesi, çocukluk çağı kötü muamelesi veya maternal disforik davranış gibi erken yaşam stresi ile değiştirilebilir.
Yaş, cinsiyet ve VKİ'yi kontrol ettikten sonra, daha büyük miktarlarda DHEA ve DHEA-S'nin daha büyük hipofiz hacmine bağlanma eğiliminde olduğu gösterilmiştir. Ek olarak, hipofiz bezi hacmi ile Sosyal Anksiyete alt ölçek puanları arasında arabuluculuğun araştırılmasında temel oluşturan bir korelasyon tespit edilmiştir. Yine yaş, cinsiyet ve VKİ'yi kontrol eden DHEA ve DHEA-S'nin, daha büyük hipofiz bezi hacminin öngörücü olduğu ve bunun da sosyal anksiyete derecelerinin artmasıyla ilişkili olduğu bulunmuştur. Bu araştırma, hipofiz bezi hacminin daha yüksek DHEA (S) seviyeleri (nispeten erken adrenarş ile ilişkili) ile sosyal anksiyete ile ilişkili özellikler arasındaki bağlantıya aracılık ettiğine dair kanıtlar sunmaktadır. Erken adrenarşal gelişim yaşayan çocuklar, daha sonra adrenarşal gelişimi olan çocuklara kıyasla daha büyük hipofiz bezi hacmine sahip olma eğilimindedir.
Geçmiş
Etimoloji
Ücretsiz sözlük olan Vikisözlük'te hipofiz bezini veya hipofizi arayın.
Hipofiz bezi
Yunan hekim Galen, hipofiz bezine sadece ἀδήν, bezi adını kullanarak atıfta bulunmuştur. Hipofiz bezini, burun mukusunun atılımı için bir dizi salgı organının bir parçası olarak tanımladı. ] Anatomist Andreas Vesalius, ἀδήν'yi quam pituita destillat, "balçık (pituita) damladığı bez" de glans ile çevirdi. [] Bu 'tanımlayıcı' ismin yanı sıra Vesalius, İngilizce hipofiz bezi adının nihayetinde türetildiği glandula pituitaria kelimesini kullanmıştır.
Glandula pituitaria ifadesi, resmi Latince terminolojisi Terminologia Anatomica'da hipofizin yanında resmi eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. On yedinci yüzyılda, hipofiz bezinin nazal mukus üretme işlevi çürütüldü. glandula pituitaria ifadesi ve İngilizce karşılığı hipofiz bezi ancak tarihsel açıdan haklı gösterilebilir. Bu eş anlamlının dahil edilmesi, yalnızca hipofizis ana teriminin çok daha az popüler bir terim olduğunu belirterek haklı çıkarılabilir.
Hipofiz
Not: hipofiziyal (veya hipofizyal), "hipofiz (hipofiz bezi) ile ilgili" anlamına gelir.
Anatomist Samuel Thomas von Sömmerring, hipofizis adını icat etti. ] Bu isim[15][] ὑπό ('altında') ve φύειν ('büyümek') kelimelerinden oluşur. Daha sonraki Yunancada ὑπόφυσις, Yunan hekimler tarafından büyüme olarak farklı şekilde kullanılmıştır. ] Sömmering ayrıca ek olarak ek serebri] eşdeğer ifadesini kullandı. ] Çeşitli dillerde, Almancada Hirnanhang[] ve Hollandaca'da hersenaanhangsel, terimler ek serebriden türetilmiştir.
Diğer hayvanlar
Hipofiz bezi tüm omurgalılarda bulunur, ancak yapısı farklı gruplar arasında değişir.
Yukarıda tarif edilen hipofizin bölünmesi memelilere özgüdür ve aynı zamanda tüm tetrapodlar için değişen derecelerde doğrudur. Bununla birlikte, sadece memelilerde arka hipofiz kompakt bir şekle sahiptir. Akciğer balıklarında, ön hipofizin üzerinde yatan nispeten düz bir doku tabakasıdır, ancak amfibilerde, sürüngenlerde ve kuşlarda giderek daha iyi gelişir. Ara lob, genel olarak, hiçbir türde iyi gelişmemiştir ve kuşlarda tamamen yoktur.
Balıklardaki hipofizin yapısı, akciğer balığı dışında, genellikle diğer hayvanlardakinden farklıdır. Genel olarak, ara lob iyi gelişme eğilimindedir ve ön hipofizin geri kalanına eşit olabilir. Arka lob tipik olarak hipofiz sapının tabanında bir doku tabakası oluşturur ve çoğu durumda doğrudan altında yatan ön hipofiz dokusuna düzensiz parmak benzeri projeksiyon gönderir. Ön hipofiz tipik olarak iki bölgeye, daha ön rostral bir kısma ve bir posterior proksimal kısma ayrılır, ancak ikisi arasındaki sınır genellikle açıkça işaretlenmez. Elasmobranchs'ta, ön hipofizin altında ek bir ventral lob vardır.
Tüm balıkların en ilkelleri arasında yer alan lampreylerdeki düzenleme, hipofizin atalarının omurgalılarında orijinal olarak nasıl evrimleştiğini gösterebilir. Burada, arka hipofiz, beynin tabanında basit bir düz doku tabakasıdır ve hipofiz sapı yoktur. Rathke'nin kesesi dışarıya açık, burun açıklıklarına yakın kalır. Poş ile yakından ilişkili, ara loba karşılık gelen üç ayrı glandüler doku kümesi ve ön hipofizin rostral ve proksimal kısımlarıdır. Bu çeşitli parçalar meningial membranlarla ayrılır, bu da diğer omurgalıların hipofizinin bir çift ayrı, ancak ilişkili bezin füzyonundan oluşmuş olabileceğini düşündürür.
Çoğu armadillo, arka hipofize çok benzer, ancak kuyrukta bulunan ve omurilikle ilişkili bir nöral salgı bezine de sahiptir. Bunun ozmoregülasyonda bir işlevi olabilir.
Ahtapot beyninde hipofize benzer bir yapı vardır.
Fizyolojisi
Hipofiz bezi hormonlarının etki gösterdiği fonksiyonlar şunlardır;
- Kan basıncı
- Hamileliği kontrol etmekle birlikte doğum sırasında dölyatağı kaslarının kasılmasını sağlayarak doğuma yardımcı olur.
- Anne sütü üretimi ve salgılanması
- Erkek ve kadında cinsel organ fonksiyonu
- Tiroid bezi fonksiyonları
- Besinlerin enerjiye dönüşümü (metabolizma).
- Vücudun su dengesinin düzenlenmesi
- Böbreklerden suyun geri emiliminin düzenlenmesi (ADH ile)
- Vücut sıcaklığının düzenlenmesi
Patoloji
Hipofiz bezindeki bozuklukların yol açtığı rahatsızlıklar:
| Durum | Sapma | Hormon |
| Akromegali | aşırı üretim | Büyüme hormonu |
| üretim bozulması | Büyüme hormonu | |
| aşırı üretim | vasopressin | |
| Diabetes insipidus | üretim azalması | vasopressin |
| üretim azalması | prolaktin | |
| aşırı üretim | herhangi pitüiter hormon | |
| üretim azalması | herhangi pitüiter hormon |
Kaynakça
13 Temmuz 2010 tarihli İngilizce Wikipedi maddesinden yararlanılmıştır.30 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Guyton hall tıbbi fizyoloji
Dış bağlantılar
- BrainMaps (Beyin haritası veri tabanı) hypophysis
- NeuroNames hier-382
- The Pituitary Gland, UMM Endocrinology Health Guide kitabı20 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hipofiz bezi veya diger adiyla Pituiter bez bir fasulye tanesi buyuklugunde yaklasik 0 5 gram agirliginda bir endokrin bezdir Beyin tabaninda hipotalamusun altinda bir cikinti seklinde uzanir Beyni orten dura mater sert zar ile cevrilmistir Hipofiz hormonu uretip salgilayarak Homeostasiyi duzenler Bunu butun ic salgi bezlerini endokrin bezleri denetleyerek yapar Bu anlamda hipofiz endokrin sistem ve sinir sistemi arasindaki en buyuk organizasyon agini kontrol eder Hipotalamusun salgisi olan RF kan yoluyla hipofizi uyarir ve hipofizin hedef organinin uyarilmasini saglayan hormonu uretmesini saglar Hipofiz bezi on orta ve arka lop olmak uzere uc parcalidir Ara lob insan embriyosunda goruldugu halde ergin insanda korelmistir hipofizHipofiz dokusunun beyin tabaninda yerlesimi ve komsulari Hipofiz beziLatince isimglandula pituitariaPrekursorEktoderm Arter TanimlayicilarJSTORpituitary glandMicrosoft Academic2908649151 2777658017 2908649151MeSHD010902TA3853FMA13889 Hipofiz bezi duzenleme amacli homeostatik ve stimulasyon amacli trofik hormonlar salgilamaktadir Fonksiyonu hipotalamus uyarimi araciligi ile olmaktadir Hipofiz bezinden salgilanan hormonlar buyume kan basinci enerji yonetimi cinsel organlarin tum fonksiyonlari tiroid bezleri ve metabolizmanin yani sira gebeligin bazi yonlerini dogumu emzirmeyi bobreklerdeki su tuz konsantrasyonunu sicakligin duzenlenmesini ve agriyi gidermeyi kontrol etmeye yardimci olur BolumleriHipofiz bezi uc ana bolumden olusmaktadir On lob adenohipofiz arka lob norohipofiz yan lob Her uc lob da hipotalamus ile baglantilidir ve hipotalamusun kontrolundedir Hipofizin on lobu epitel doku arka lobu sinir hucrelerinden olusmustur Ara lob insan embriyosunda goruldugu halde ergin insanda korelmistir On lob Adenohipofiz On lobda sentezlenen ve salgilanan hormonlar vardir bunlar Adrenokortikotropik hormon ACTH Tiroid uyarici hormon ya da tiroid stimule edici hormon TSH Buyume hormonu ya da somatotropin STH Prolaktin PRL ya da luteotropik hormon LTH Endorfin Melanosit uyarici hormon ya da melanosit stimule edici hormon MSH Esey hormonlari gonadotropinler Luteinlestirici hormon LH Folikul uyarici hormon ya da folikul stimule edici hormon FSH Arka Lob norohipofiz Arka lobda hormon uretimi yoktur Buradan salgilanan hormonlar hipotalamusta uretilir ve burada depolanir Hipofiz arka lobundan salgilanan hormonlar Oksitosin Vasopressin ya da antidiuretik hormon ADH Ara lob Intermediate lobe Cogu canlinin hipofizinde bir de ara lob bulunmaktadir Yetiskin insanlarda on lob ile arka lob arasinda cok ince bir hucre katmani seklindedir kaynak belirtilmeli Kesin olmamakla birlikte bu islev on loba ait olmasina ragmen MSH uretimi yapar Insanlarda ilkel olmasina ragmen ve genellikle on hipofizin bir parcasi olarak kabul edilir on ve arka hipofiz arasinda bulunan ara lob bircok hayvan icin onemlidir Ornegin baliklarda fizyolojik renk degisimini kontrol ettigine inanilmaktadir Yetiskin insanlarda on ve arka hipofiz arasindaki ince bir hucre tabakasidir Ara lob melanosit uyarici hormon MSH uretir ancak bu islev genellikle kesin olmayan on hipofize atfedilir Ara lob genel olarak tetrapodlarda iyi gelismemistir ve kuslarda tamamen yoktur Hipofiz bezinin insan beynindeki yeri Hipofiz ve epifiz bezleri Beynin tabaninin arterleri Medyan sagital duzlemde kesitli bir beynin mesal yonu Hipofiz Hipofiz bezihipofiz Cerebrum Alt gorunum Derin diseksiyon YapiInsanlarda hipofiz bezi oval sekillidir ve sella turcica adi verilen koruyucu kemikli bir muhafazada oturan bezelye buyuklugunde bir bezdir Iki lobdan olusur on ve arka iki bolgeyi birlestiren ara lob ile Bircok hayvanda bu uc lob farklidir Ara madde avaskulerdir ve insanlarda neredeyse yoktur Ara lob bircok hayvan turunde ozellikle de hipofiz gelisimini ve islevini incelemek icin yaygin olarak kullanilan kemirgenlerde farelerde ve sicanlarda bulunur Tum hayvanlarda etli glanduler on hipofiz hipotalamusun bir uzantisi olan arka hipofizin noral bilesiminden farklidir Hipofiz bezinin histolojisi Hipofiz bezinin yuksekligi 5 3 ila 7 0 mm arasinda degismektedir Hipofiz bezinin hacmi 200 ila 440mm3 arasinda degismektedir Anterior Ana madde On hipofiz On hipofiz oral ektodermin Rathke nin kesesi invaginasyonundan kaynaklanir Bu noroektodermden kaynaklanan posterior hipofiz ile tezat olusturur On hipofizin endokrin hucreleri hipotalamik kilcal damarlardaki parvoselluler norosekretuar hucreler tarafindan salinan duzenleyici hormonlar tarafindan kontrol edilir ve bu da infundibuler kan damarlarina yol acar ve bu da on hipofizde ikinci bir kilcal yataga yol acar Bu vaskuler iliski hipotalamo hipofizyal portal sistemi olusturur Ikinci kilcal yataktan disari yayilan hipotalamik salgilayan hormonlar daha sonra on hipofiz endokrin hucrelerine baglanir ve hormon salinimlarini yukari veya asagi regule eder Hipofizin on lobu bezin 80 ini olusturan pars tuberalis pars infundibularis ve pars distalis pars glandularis olarak ayrilabilir Pars intermedia ara lob pars distalis ve pars tuberalis arasinda yer alir ve diger turlerde daha gelismis olmasina ragmen insanda ilkeldir Rathke nin kesesi olarak bilinen farenksin stomal kisim sirt duvarindaki bir depresyondan gelisir On hipofiz hormonlari sentezleyen ve salgilayan birkac farkli hucre tipi icerir Genellikle on hipofizde olusan her major hormon icin bir hucre tipi vardir Ayirt edici hormonla baglanan yuksek afiniteli antikorlara bagli ozel lekelerle en az 5 tip hucre ayirt edilebilir S No Hucre tipi Hormon salgilandi Hucre tipinin yuzdesi1 Somatotroplar insan buyume hormonu hGH 30 50 2 Kortikotroplar adrenokortikotropin ACTH 20 3 Tirotroplar tiroid stimule edici hormon TSH 3 5 4 Gonadotroplar gonadotropik hormon yani hem luteinize edici hormon LH hem de folikul uyarici hormon FSH 3 5 5 Laktotroplar prolaktin PRL 3 5 Posterior Ana madde Arka hipofiz Arka lob ucuncu ventrikulun tabanindan hipotalamusun bir uzantisi olarak gelisir Arka hipofiz hormonlari hipotalamusta hucre cisimleri tarafindan sentezlenir Hipotalamusta bulunan supraoptik ve paraventrikuler cekirdeklerin magnoselluler norosekretuar hucreleri aksonlari infundibulumdan posterior hipofizdeki terminallere yansitir Bu basit duzenleme hipotalamustan gelismeyen bitisik on hipofizden keskin bir sekilde farklidir Hipofiz hormonlarinin hem on hem de arka loblar tarafindan salinmasi farkli sekillerde de olsa hipotalamusun kontrolu altindadir IslevlerAnterior On hipofiz hormonlari sentezler ve salgilar Bahsedilen tum salgilayici hormonlar RH salinim faktorleri RF olarak da adlandirilabilir Somatotroplar Buyume hormonu GH ve ayrica somatotropin olarak da adlandirilan insan buyume hormonu HGH hipotalamik buyume hormonu salgilayan hormonun GHRH etkisi altinda salinir ve hipotalamik somatostatin tarafindan inhibe edilir Kortikotroplar Oncu proopiomelanokortin proteininden ayrilir ve adrenokortikotropik hormon ACTH ve beta endorfin icerir ve melanosit uyarici hormon hipotalamik kortikotropin salgilayan hormonun CRH etkisi altinda salinir Tirotroplar Tiroid stimule edici hormon TSH hipotalamik tirotropin salgilayan hormonun TRH etkisi altinda salinir ve somatostatin tarafindan inhibe edilir Gonadotroplar Luteinize edici hormon LH Her ikisi de Gonadotropin salgilayan Hormonun GnRH etkisi altinda salinan folikul uyarici hormon FSH Laktotroplar Prolaktin PRL salinimi hipotalamik TRH oksitosin vazopressin vazoaktif intestinal peptid anjiyotensin II noropeptit Y galanin madde P bombesin benzeri peptitler gastrin salgilayan peptid noromedin B ve C ve norotensin tarafindan tutarsiz bir sekilde uyarilir ve hipotalamik dopamin tarafindan inhibe edilir Bu hormonlar hipotalamusun etkisi altinda on hipofizden salinir Hipotalamik hormonlar hipotalamik hipofiziyal portal sistem adi verilen ozel bir kilcal sistem yoluyla on loba salgilanir Ayrica folikulostellat hucreler adi verilen endokrin olmayan bir hucre populasyonu da vardir Intermediate Ara lob asagidaki onemli endokrin hormonu sentezler ve salgilar Melanosit uyarici hormon MSH Bu ayni zamanda on lobda da uretilir Ara lobda uretildiginde MSH lere bazen ara medyumlar denir Posterior Arka hipofiz asagidaki onemli endokrin hormonlari depolar ve salgilar ancak sentezlemez Magnoselluler noronlar Antidiuretik hormon ADH vazopressin ve arginin vazopressin AVP olarak da bilinir cogunlugu hipotalamustaki supraoptik cekirdekten salinir Cogu hipotalamustaki paraventrikuler cekirdekten salinan oksitosin Oksitosin olumlu bir geri besleme dongusu yaratan birkac hormondan biridir Ornegin uterus kasilmalari oksitosin salinimini arka hipofizden uyarir ve bu da uterus kasilmalarini arttirir Bu olumlu geri bildirim dongusu emek boyunca devam eder Hormonlar Hipofiz bezinden salgilanan hormonlar asagidaki vucut sureclerini kontrol etmeye yardimci olur Buyume GH Tansiyon Rahim kasilmalarinin uyarilmasi da dahil olmak uzere hamilelik ve dogumun bazi yonleri Anne sutu uretimi Her iki cinsiyette de cinsel organ fonksiyonlari Tiroid bezi fonksiyonu Gidalarin metabolik olarak enerjiye donusturulmesi Vucutta su ve ozmolarite regulasyonu Suyun bobrekler tarafindan yeniden emiliminin kontrolu ile su dengesi Sicaklik regulasyonu Agri kesiciKlinik onemiNormal buyuklukte bir el solda ve akromegali hastasi birinin genislemis eli sagda Ana madde Hipofiz hastaligi Hipofiz bezini tutan hastaliklardan bazilari sunlardir Vazopressin eksikliginden kaynaklanan santral diabetes insipidus Sirasiyla cocukluk ve yetiskinlikte asiri buyume hormonunun neden oldugu gigantizm ve akromegali Tiroid uyarici hormon eksikliginden kaynaklanan hipotiroidizm Hiperpituitarizm normalde hipofiz bezi tarafindan uretilen hormonlarin bir veya daha fazlasinin artmis hiper salgilanmasi Hipopituitarizm normalde hipofiz bezi tarafindan uretilen hormonlarin bir veya daha fazlasinin azalmis hipo sekresyonu Panhipopituitarizm hipofiz hormonlarinin cogunun salgilanmasinin azalmasi Hipofiz tumorleri Hipofiz adenomlari hipofiz bezinde meydana gelen kanserli olmayan tumorler Hipofiz bezinin tum fonksiyonlari iliskili hormonlarin asiri veya az uretiminden olumsuz etkilenebilir Hipofiz bezi hipotalamik hipofiz adrenal eksen HPA ekseni yoluyla stres yanitina aracilik etmek icin onemlidir Kritik olarak ergenlik doneminde hipofiz bezi buyumesi cocukluk cagi kotu muamelesi veya maternal disforik davranis gibi erken yasam stresi ile degistirilebilir Yas cinsiyet ve VKI yi kontrol ettikten sonra daha buyuk miktarlarda DHEA ve DHEA S nin daha buyuk hipofiz hacmine baglanma egiliminde oldugu gosterilmistir Ek olarak hipofiz bezi hacmi ile Sosyal Anksiyete alt olcek puanlari arasinda arabuluculugun arastirilmasinda temel olusturan bir korelasyon tespit edilmistir Yine yas cinsiyet ve VKI yi kontrol eden DHEA ve DHEA S nin daha buyuk hipofiz bezi hacminin ongorucu oldugu ve bunun da sosyal anksiyete derecelerinin artmasiyla iliskili oldugu bulunmustur Bu arastirma hipofiz bezi hacminin daha yuksek DHEA S seviyeleri nispeten erken adrenars ile iliskili ile sosyal anksiyete ile iliskili ozellikler arasindaki baglantiya aracilik ettigine dair kanitlar sunmaktadir Erken adrenarsal gelisim yasayan cocuklar daha sonra adrenarsal gelisimi olan cocuklara kiyasla daha buyuk hipofiz bezi hacmine sahip olma egilimindedir GecmisEtimoloji Ucretsiz sozluk olan Vikisozluk te hipofiz bezini veya hipofizi arayin Hipofiz bezi Yunan hekim Galen hipofiz bezine sadece ἀdhn bezi adini kullanarak atifta bulunmustur Hipofiz bezini burun mukusunun atilimi icin bir dizi salgi organinin bir parcasi olarak tanimladi Anatomist Andreas Vesalius ἀdhn yi quam pituita destillat balcik pituita damladigi bez de glans ile cevirdi Bu tanimlayici ismin yani sira Vesalius Ingilizce hipofiz bezi adinin nihayetinde turetildigi glandula pituitaria kelimesini kullanmistir Glandula pituitaria ifadesi resmi Latince terminolojisi Terminologia Anatomica da hipofizin yaninda resmi es anlamli olarak kullanilmaktadir On yedinci yuzyilda hipofiz bezinin nazal mukus uretme islevi curutuldu glandula pituitaria ifadesi ve Ingilizce karsiligi hipofiz bezi ancak tarihsel acidan hakli gosterilebilir Bu es anlamlinin dahil edilmesi yalnizca hipofizis ana teriminin cok daha az populer bir terim oldugunu belirterek hakli cikarilabilir Hipofiz Not hipofiziyal veya hipofizyal hipofiz hipofiz bezi ile ilgili anlamina gelir Anatomist Samuel Thomas von Sommerring hipofizis adini icat etti Bu isim 15 ὑpo altinda ve fyein buyumek kelimelerinden olusur Daha sonraki Yunancada ὑpofysis Yunan hekimler tarafindan buyume olarak farkli sekilde kullanilmistir Sommering ayrica ek olarak ek serebri esdeger ifadesini kullandi Cesitli dillerde Almancada Hirnanhang ve Hollandaca da hersenaanhangsel terimler ek serebriden turetilmistir Diger hayvanlarHipofiz bezi tum omurgalilarda bulunur ancak yapisi farkli gruplar arasinda degisir Yukarida tarif edilen hipofizin bolunmesi memelilere ozgudur ve ayni zamanda tum tetrapodlar icin degisen derecelerde dogrudur Bununla birlikte sadece memelilerde arka hipofiz kompakt bir sekle sahiptir Akciger baliklarinda on hipofizin uzerinde yatan nispeten duz bir doku tabakasidir ancak amfibilerde surungenlerde ve kuslarda giderek daha iyi gelisir Ara lob genel olarak hicbir turde iyi gelismemistir ve kuslarda tamamen yoktur Baliklardaki hipofizin yapisi akciger baligi disinda genellikle diger hayvanlardakinden farklidir Genel olarak ara lob iyi gelisme egilimindedir ve on hipofizin geri kalanina esit olabilir Arka lob tipik olarak hipofiz sapinin tabaninda bir doku tabakasi olusturur ve cogu durumda dogrudan altinda yatan on hipofiz dokusuna duzensiz parmak benzeri projeksiyon gonderir On hipofiz tipik olarak iki bolgeye daha on rostral bir kisma ve bir posterior proksimal kisma ayrilir ancak ikisi arasindaki sinir genellikle acikca isaretlenmez Elasmobranchs ta on hipofizin altinda ek bir ventral lob vardir Tum baliklarin en ilkelleri arasinda yer alan lampreylerdeki duzenleme hipofizin atalarinin omurgalilarinda orijinal olarak nasil evrimlestigini gosterebilir Burada arka hipofiz beynin tabaninda basit bir duz doku tabakasidir ve hipofiz sapi yoktur Rathke nin kesesi disariya acik burun acikliklarina yakin kalir Pos ile yakindan iliskili ara loba karsilik gelen uc ayri glanduler doku kumesi ve on hipofizin rostral ve proksimal kisimlaridir Bu cesitli parcalar meningial membranlarla ayrilir bu da diger omurgalilarin hipofizinin bir cift ayri ancak iliskili bezin fuzyonundan olusmus olabilecegini dusundurur Cogu armadillo arka hipofize cok benzer ancak kuyrukta bulunan ve omurilikle iliskili bir noral salgi bezine de sahiptir Bunun ozmoregulasyonda bir islevi olabilir Ahtapot beyninde hipofize benzer bir yapi vardir FizyolojisiHipofiz bezi hormonlarinin etki gosterdigi fonksiyonlar sunlardir Kan basinci Hamileligi kontrol etmekle birlikte dogum sirasinda dolyatagi kaslarinin kasilmasini saglayarak doguma yardimci olur Anne sutu uretimi ve salgilanmasi Erkek ve kadinda cinsel organ fonksiyonu Tiroid bezi fonksiyonlari Besinlerin enerjiye donusumu metabolizma Vucudun su dengesinin duzenlenmesi Bobreklerden suyun geri emiliminin duzenlenmesi ADH ile Vucut sicakliginin duzenlenmesiPatolojiHipofiz bezindeki bozukluklarin yol actigi rahatsizliklar Durum Sapma HormonAkromegali asiri uretim Buyume hormonuuretim bozulmasi Buyume hormonuasiri uretim vasopressinDiabetes insipidus uretim azalmasi vasopressinuretim azalmasi prolaktinasiri uretim herhangi pituiter hormonuretim azalmasi herhangi pituiter hormonKaynakca 13 Temmuz 2010 tarihli Ingilizce Wikipedi maddesinden yararlanilmistir 30 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Guyton hall tibbi fizyoloji Dis baglantilar BrainMaps Beyin haritasi veri tabani hypophysis NeuroNames hier 382 The Pituitary Gland UMM Endocrinology Health Guide kitabi20 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde