Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hoca Sadeddin Efendi (1536/7, İstanbul - 1599, İstanbul), Türk tarihçi, şeyhülislam ve müderris.
Hoca Sadeddin Efendi | |
|---|---|
| Doğum | 1536/1537 İstanbul |
| Ölüm | 1599 İstanbul |
| Meslek | Şeyhülislam, tarihçi, kazasker, kadı, müderris |
| Çocuk(lar) | Mehmed Efendi Esad Efendi Mesud Efendi Abdülaziz Efendi Salih Efendi |
| Ebeveyn(ler) | Hasan Can Çelebi |
Hayatı
I. Selim'in nedimi Hasan Can Çelebi'nin oğlu olarak 1536/37 yılında İstanbul'da doğdu. İyi bir eğitim gördü, İlmiye Sınıfı'na girerek 1556 ila 1573 yılları arasında müderrislik yaptı. Manisa'da bulunan Şehzade Murad'ın (III. Murad) hocalığı ile görevlendirilmesi sonraki yıllarda hızla yükselmesine yardımcı oldu. 1574 yılında III. Murad'ın tahta çıkması ile birlikte Hace-i Sultani sıfatıyla devlet işlerinde etkili oldu. Bu sıfatını daha sonra tahta çıkan III. Mehmed'in döneminde de koruyarak padişah üzerinde nüfuzu sayesinde iç ve dış siyasette etkin rol oynadı. 1596 yılında Haçova Savaşı'nda padişahı savaş alanından ayrılmamasına ikna ederek Haçova Zaferi'nin kazanılmasında önemli ve etkin rol oynadı. Haçova Savaşı'nda yararlılığı görülen Cağaloğlu Yusuf Sinan Paşa'nın sadrazamlığa getirilmesini sağladı. Ancak önceki sadrazam İbrahim Paşa'yı tutan valide Safiye Sultan'ın etkisiyle gözden düştü. Sürgüne gönderilmekten güçlükle kurtulabildi ve devlet işlerine karışmaması koşuluyla İstanbul'da kalmasına izin verildi. Bu süreçte 1598 yılında şeyhülislam Bostanzade Mehmed Efendi'nin ölümü üzerine karşı çıkmalar olmasına karşın şeyhülislamlığa getirildi. 1598 yılında şeyhülislam olarak görevlendirilmesine karşı çıkan sadrazam Hadım Hasan Paşa'yı padişaha görevden aldırtarak idam edilmesini sağladı. Sonrasında sadrazamlığa sırasıyla gelmesini sağladığı Cerrah Mehmed Paşa ve Damat İbrahim Paşa üzerinde etkili olarak yer yer devlet işlerine müdahalelerde de bulundu.
Şeyhülislam olarak fetva yazımında büyük yetenek gösterdi. Şeyhülislamlığı ve müderrisliği dışında asıl ününü Hoca Tarihi olarak da anılan Tâcü't-Tevârih isimli yapıtıyla kazandı. Ayrıca padişah III. Murad'ın emri ile Molla Muslihittin Lari'nin iki eseri ile Abdülkadir Geylani'nin Menakıb'ını Türkçeye tercüme etti.
Büyük oğlu Mehmed Efendi henüz oldukça gençken Mekke Kadısı ve hemen ardından İstanbul Kadısı tayin edildi. İki ay kadar sonra da Anadolu Kazaskeri oldu; bu tarihte 29 yaşında idi. Diğer oğlu Esad Efendi medreseden birdenbire Edirne Kadılığı'na geçti ve arkasında İstanbul'a kadı oldu, henüz 25 yaşında idi. Bu atamalarla hakiki alimler geri planda kalmış; Şeyhülislam, kazasker, padişah hocası gibi önde gelenlerin çocukları iyi mevkilere gelir olmuştur. Mezarı Eyüpsultan semtinde, Saçlı Abdülkadir Efendi Cami haziresindedir.
Ailesi
Ailesinin bazı üyeleri:
| Hasan Can Çelebi (?-1567) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hoca Sâdeddin Efendi (1536/7-1599) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mehmed Efendi (1568-1615) | Esad Efendi (1570-1625) | Abdülaziz Efendi (1575-1618) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ebusaid Mehmed Efendi (1593-1662) | Ârif Mehmed Efendi (1596-1622) | Akile Hatun (1607-?) | Bahâî Mehmed Efendi (1595-1654) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Yapıtları
Telif ve tercüme olarak:
- Tâcü't-Tevârih (Telif - kuruluşundan I. Selim'in ölümüne kadar Osmanlı Tarihi)
- Selimname (Telif - Babası Hasan Can Çelebi'nin anlattıklarına göre)
- Molla Muslihittin Lari - Mir'at'ül-Edvar (Farsça'dan Türkçeye tercüme yaptı)
- Molla Muslihittin Lari - Mirkat'ül-Ahbâr (Farsça'dan Türkçeye tercüme yaptı)
- Abdülkadir Geylani - Menakıb (Türkçeye tercüme yaptı)
Kaynakça
- ^ Haskan, Mehmet Nermi:Eyüplü Meşhurlar, Eyüp Belediyesi Yayınları, cilt.2, s. 103, İstanbul 2014
- ^ Bu kitap Türkçe sadeleştirilerek 5 cilt hâlinde 1974-1979 yılları arasında basılmıştır: Hoca Sadeddin Efendi, (Sad. İsmet Parmaksızoğlu), (1974-1979) Tâcü't-tevârih 5 Cilt, Ankara: Kültür Bakanlığı (Yeni basim:1999).
- Cilt 1: Osman Gazi, Orhan Gazi, Hüdevendigar Gazi ve Yıldırım Han Devirleri.
- Cilt 2: Yıldırım Han'dan Fatih Sultan Mehmed'e.
- Cilt 3: Fatih Sultan Mehmed ve İkinci Beyazid Dönemi.
- Cilt 4: Şehzadelerin Girişimleri - Selimname ve Yavuz Sultan Selim Dönemi.
- Cilt 5: Hatime.
Konuyla ilgili yayınlar
- Ahmet Refik Altınay (1933) Hoca Sadeddin, İstanbul
| Önce gelen: Bostanzade Mehmed Efendi | Osmanlı Şeyhülislamı 1598 - 1599 | Sonra gelen: Hacı Mustafa Sunullah Efendi |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hoca Sadeddin Efendi 1536 7 Istanbul 1599 Istanbul Turk tarihci seyhulislam ve muderris Hoca Sadeddin EfendiDogum1536 1537 IstanbulOlum1599 IstanbulMeslekSeyhulislam tarihci kazasker kadi muderrisCocuk lar Mehmed Efendi Esad Efendi Mesud Efendi Abdulaziz Efendi Salih EfendiEbeveyn ler Hasan Can CelebiHayatiI Selim in nedimi Hasan Can Celebi nin oglu olarak 1536 37 yilinda Istanbul da dogdu Iyi bir egitim gordu Ilmiye Sinifi na girerek 1556 ila 1573 yillari arasinda muderrislik yapti Manisa da bulunan Sehzade Murad in III Murad hocaligi ile gorevlendirilmesi sonraki yillarda hizla yukselmesine yardimci oldu 1574 yilinda III Murad in tahta cikmasi ile birlikte Hace i Sultani sifatiyla devlet islerinde etkili oldu Bu sifatini daha sonra tahta cikan III Mehmed in doneminde de koruyarak padisah uzerinde nufuzu sayesinde ic ve dis siyasette etkin rol oynadi 1596 yilinda Hacova Savasi nda padisahi savas alanindan ayrilmamasina ikna ederek Hacova Zaferi nin kazanilmasinda onemli ve etkin rol oynadi Hacova Savasi nda yararliligi gorulen Cagaloglu Yusuf Sinan Pasa nin sadrazamliga getirilmesini sagladi Ancak onceki sadrazam Ibrahim Pasa yi tutan valide Safiye Sultan in etkisiyle gozden dustu Surgune gonderilmekten guclukle kurtulabildi ve devlet islerine karismamasi kosuluyla Istanbul da kalmasina izin verildi Bu surecte 1598 yilinda seyhulislam Bostanzade Mehmed Efendi nin olumu uzerine karsi cikmalar olmasina karsin seyhulislamliga getirildi 1598 yilinda seyhulislam olarak gorevlendirilmesine karsi cikan sadrazam Hadim Hasan Pasa yi padisaha gorevden aldirtarak idam edilmesini sagladi Sonrasinda sadrazamliga sirasiyla gelmesini sagladigi Cerrah Mehmed Pasa ve Damat Ibrahim Pasa uzerinde etkili olarak yer yer devlet islerine mudahalelerde de bulundu Seyhulislam olarak fetva yaziminda buyuk yetenek gosterdi Seyhulislamligi ve muderrisligi disinda asil ununu Hoca Tarihi olarak da anilan Tacu t Tevarih isimli yapitiyla kazandi Ayrica padisah III Murad in emri ile Molla Muslihittin Lari nin iki eseri ile Abdulkadir Geylani nin Menakib ini Turkceye tercume etti Buyuk oglu Mehmed Efendi henuz oldukca gencken Mekke Kadisi ve hemen ardindan Istanbul Kadisi tayin edildi Iki ay kadar sonra da Anadolu Kazaskeri oldu bu tarihte 29 yasinda idi Diger oglu Esad Efendi medreseden birdenbire Edirne Kadiligi na gecti ve arkasinda Istanbul a kadi oldu henuz 25 yasinda idi Bu atamalarla hakiki alimler geri planda kalmis Seyhulislam kazasker padisah hocasi gibi onde gelenlerin cocuklari iyi mevkilere gelir olmustur Mezari Eyupsultan semtinde Sacli Abdulkadir Efendi Cami haziresindedir AilesiAilesinin bazi uyeleri Hasan Can Celebi 1567 Hoca Sadeddin Efendi 1536 7 1599 Mehmed Efendi 1568 1615 Esad Efendi 1570 1625 Abdulaziz Efendi 1575 1618 Ebusaid Mehmed Efendi 1593 1662 Arif Mehmed Efendi 1596 1622 Akile Hatun 1607 Bahai Mehmed Efendi 1595 1654 YapitlariTelif ve tercume olarak Tacu t Tevarih Telif kurulusundan I Selim in olumune kadar Osmanli Tarihi Selimname Telif Babasi Hasan Can Celebi nin anlattiklarina gore Molla Muslihittin Lari Mir at ul Edvar Farsca dan Turkceye tercume yapti Molla Muslihittin Lari Mirkat ul Ahbar Farsca dan Turkceye tercume yapti Abdulkadir Geylani Menakib Turkceye tercume yapti Kaynakca Haskan Mehmet Nermi Eyuplu Meshurlar Eyup Belediyesi Yayinlari cilt 2 s 103 Istanbul 2014 Bu kitap Turkce sadelestirilerek 5 cilt halinde 1974 1979 yillari arasinda basilmistir Hoca Sadeddin Efendi Sad Ismet Parmaksizoglu 1974 1979 Tacu t tevarih 5 Cilt Ankara Kultur Bakanligi Yeni basim 1999 Cilt 1 Osman Gazi Orhan Gazi Hudevendigar Gazi ve Yildirim Han Devirleri Cilt 2 Yildirim Han dan Fatih Sultan Mehmed e Cilt 3 Fatih Sultan Mehmed ve Ikinci Beyazid Donemi Cilt 4 Sehzadelerin Girisimleri Selimname ve Yavuz Sultan Selim Donemi Cilt 5 Hatime Konuyla ilgili yayinlarAhmet Refik Altinay 1933 Hoca Sadeddin IstanbulOnce gelen Bostanzade Mehmed Efendi Osmanli Seyhulislami 1598 1599 Sonra gelen Haci Mustafa Sunullah Efendi