I. İoannis Çimiskes (Yunanca: Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής; 925 - 10 Ocak 976), Bizans imparatoru. 969-976 yılları arasında hüküm süren Çimiskes Balkanlar ve Suriye'yi egemenliği altına alarak imparatorlukta düzeni sağlamıştır.
I. İoannis Çimiskes Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής | |
---|---|
I. İoannis Çimiskes resimli 'Histamon' sikkesi | |
Bizans İmparatoru | |
Hüküm süresi | 11 Aralık 969 - 10 Ocak 976 |
Taç giymesi | 11 Aralık 969 |
Önce gelen | II. Nikiforos |
Sonra gelen | II. Basileios |
Doğum | y. 924 Gerapolis (Çemişgezek) |
Ölüm | 10 Ocak 976 Konstantinopolis |
Eş(ler)i | Maria Skleraina Theodora |
Hanedan | Makedon Hanedanı |
İmparator olmadan önceki yaşamı
İoannis'in aile ismi Kurkuas'dı. Çimiskes bir lakap olup Ermeniceden, ya 'kırmızı çizme' anlamına gelen tshemshkik sözcüğünden ya da 'kısa boylu' anlamına gelen bir diğer sözcükten ortaya çıkarılmıştır. 925'te doğmuş olup Kurkus sülalesinden olan babasının ismi şu anda bilinmemektedir; annesi ise daha sonra Bizans imparatorluğunu eline geçirecek olan II. Nikiforos Fokas'ın kızkardeşidir. Hem Kurkuai hem de Fokasai sülaleleri Kapadokya'da isimleri çok iyi bilinen; Bizans ordusuna subay ve asker yetiştiren Ermeni asıllı ailelerden olup bu sülalenin birkaç asker mensubu Bizans ordusunda en yüksek rütbeler ve görevlerle general olarak isim yapmışlardır.
Zamanının tarihçilerine göre İoannis kısa boylu ama iri vücutlu bir kişi olup sarımsı kırmızı saçları ve sakalları ve mavi gözleri ile Bizans kadınları için çok çekici görülen bir simaya sahipti. Bizans ordusuna, dayısı olan Nikiforos Fokas komutan iken çok genç olarak katılmış olduğu çok olasıdır. Dayısının ona askerliği ve harp sanatını öğrettiği kabul edilmektedir. Kısmen aile ve akrabaları yardımı desteği ile kısmen de kendi üstün şahsi yetenekleri dolayısıyla Bizans ordusunun rütbelerini çok hızla alarak yüksek rütbeye yükselmiştir. 25 yaşına daha henüz girmekte iken Armenia Theması'nın hem sivil hem de askeri yetkilerle askeri valisi olma görevi verilmiştir. Maria Skleraina ile yaptığı evlilik ise onun tanınmış ve nüfuzlu bir Konstantinopolis sülalesi olan Skeleroi sülalesine bağlamıştır.
İmparatorluğa çıkış
İoannis Çimiskes'in annesi Fokas sülalesinden olup Nikiforos Fokas'ın kız kardeşi idi. İoannis Çimiskes Armania Theması askeri valisi olduğu zaman Bizanslılar doğuda komşuları olan ismen Abbasiler İmparatorluğu olan ama idarenin değişik yerel emirler elinde olan Araplar ile (harp) halindeydi. Araplar ile Bizanslılara arasında bulunan Ermenistan bir harp alanı halini almıştı. İoannis kendi komutanlığı altında bulunan bu themayı çok başarılı şekilde savunmayı başarmıştı.
Sonra kendisi ve themasının yerel askerleri ile birlikte dayısı General Nikiforos Fokas'ın komutanı olduğu doğu Bizans ordusuna katıldı. Çimiskes İmparatorluk ordusunda Nikiforos'la birlikte Kilikya ve Suriye'de Araplara karşı savaştı. Bu komutan (zaferler taşıyan anlamına gelen) Nikiforos ismine uygun olarak Araplara karşı birkaç muharebe kazanıp Bizans sınırlarını daha doğuya kaydırmayı başardı. Bu süreçte Halep dahil 60 sınır şehri Bizanslılar eline geçti. Çimiskes bu muharebelerde hem dayısının yanında iyi bir kurmay olarak hem de kendi komutası altında birliklerle yaptığı muharebelerde kendi inisiyatifi ile aldığı, çok iyi sonuçlara yol açan kararları dolayısıyla çok iyi bir ün kazanmış ve kendini askerlerine de çok sevdirmişti.
II. Romanos 953de öldüğü zaman Çimiskes dayısına Bizans tahtına geçmeyi tavsiye etmişti. Hatta onun aleyhtarı olan Bringas'ın kendine mektupla yüksek bir komutanlık teklif ettiğinde bu mektubu alır almaz dayısına götürmüştü.
Nikiforos'un tahta çıkmasına katkısından dolayı, doğudaki Bizans kuvvetlerinin komutanlığına getirilerek ödüllendirildi. Ama İoannis Çimiskes tahtı kendi eline geçirebilmek için, metresi olan Nikiforos'un karısı Theofano'yla birlikte bir komplo düzenledi. Nikiforos Aralık 969'da öldürüldü.
İmparatorluk dönemi
Aralık 969 tarihinde taç giyme töreninden sonra, kayınbiraderi Bardas Skleros'u, amcası II. Nikiferos'un yerine geçmek üzere isyan eden Bardas Fokas üzerine yolladı. Konstantinopolis patriği Polyeuktos'un zorlamasıyla nedamet getirdi ve Theofano'yı bir manastıra kapattı, Nikiforos'un katillerini de cezalandırdı. Kendi durumunu daha da kuvvetlendirmek için İmparator VII. Konstantinos Porfirogennetos'un kızı olan Theodora ile evlendi.
I. İoannis, diplomasi alanındaki becerisiyle askerî gücü birleştirerek imparatorluğu güçlendirdi. İmparatorluğu gaspını meşru kılmak için imparatorluğa hücum eden yabacıları geri püskürtmek için büyük çabalar harcadı. 971'de Bizans'a saldıran Bulgarları püskürttü, ordusuyla Bulgar başkentine girerek cari tutsak aldı. Bulgarları Bizans'ın vasalı olmaya zorladı. 970 – 971'de Aşağı Tuna arazilerine giren Kiev Rusları üzerine bir seri askeri sefer yaparak düşmanı Trakya'dan söküp attı ve 'nı geçip Dorystolon (günümüzde Silistre) şehrini kuşattı. Kiev Prensi Svyatoslav ile yaptığı birkaç çetin savaşta onu yenerek o kadar başarı sağladı ki Çimiskes zamanında Bizans, doğu Bulgaristan ve Dobruca üzerinde rakipsiz üstünlük sağladı ve Bizans'a kuzeyden yönelen tehdide son verdi.
Konstantinopolis'e dönüşte Çimiskes için özel bir "zafer töreni" yapıldı ve bu törende Bulgar Kralı olan II. Boris krallığının alametlerini Bizans'a teslim etti ve Bizans imparatorluğu, Bulgaristan'ı kendi topraklarına kattığını ilan etti.
Bizans'ın batıdaki konumunu korumak amacıyla, Theophanu isimli bir akrabasının sonradan Kutsal Roma imparatoru olan Otto ile evlenmesini sağladı.
Doğu'da bulunan ve Müslüman komşuları ile yakın ilişkiler sağladıkları şüphe edilen Bogomil ve Paulusçuluk adlı Hristiyan mezheplerine inanları gruplar halinde Trakya'ya göç ettirip bunlarla ittifak sağlayıp Balkanlardaki kuzey sınırının savunmasını pekiştirdi. Ardından doğuya yöneldi. 972 yılında dikkatini Abbasiler ve onların hükümdarlığını kabul etmiş vasallarına çevirip Yukarı Mezopotamya'ya hücum edip istila etti.
975 yılındaki ikinci askeri seferinin hedefi Suriye oldu ve o yılın ilkbaharında çok büyük zaferler sağlayacak bir sefere başladı. Önce Nisan'da Antakya'yı tekrar Bizans idaresi altına aldı. Sonra Humus üzerine yürüdü ve bu şehir hiç direniş göstermeden Bizanslılara tazminat vererek Bizans'a tabi olmayı kabul etti. Sonra Suriye'deki Apamea şehrini eline geçirdi. Baalbek direnişe geçti ama İoannis Çimiskes bu direnişi kırıp şehri eline geçirip şehirlileri şiddetle cezalandırdı. Sonra Şam üzerine yürüdü ve Şam valisi Bizanslılara tazminat verip onlara tabi olmayı kabul etti. Orduyu sonra Filistin'e yöneltti. Tiberya, Beyrut, Nasıra, Akka, Kayserya, Sayda, Biblos şehirleri birer birer Bizans güçlerinin eline geçti. Trablusşam kalesi direnişe geçtiği için bu kale Bizanslılara geçmedi. Hristiyanların kutsal şehri olan Kudüs'ü almaktan kaçındı. Böylece 971 yazı sonunda Bizanslılar ta imparator Herakleios'den beri ellerinde bulunmayan eski doğu Akdeniz arazilerini tekrar eline geçirmiş oldu. Fakat eski Fatimiler üsleri olan sahil şehirlerine yerleştirdiği güçlü Bizans garnizonları dışında bu şehirlerin Arap idaresi devam etti ve sadece tazminat verip tabi sayılmaları ile yetinildi. Belki I. İoannis Çimiskes daha uzunca bir zaman yaşasaydı bu Bizans kazançlarını daha da pekleştirip bu arazilerin eskisi gibi Bizanslı olmasını sağlayacaktı.
Ama 976 yılı sonunda I. İoannis Çimiskes ordusuyla Konstantinopolis'e geri dönmeye başladı. Ama hasta idi ve hastalığının ne olduğuna dair kesin bilgi bulunmamaktadır. Zamanının en yetkili tarihçileri olan İoannis Skilicis, İoannis Zonaras ve Diyakoz Leon bu hastalığın aslının imparatorluk saray nazırı olan Basileios Lekapenos tarafından zehirlenmesi olduğuna hemfikirdirler. Bu tarihçiler İmparator'un Suriye seferinden dönmekte iken geçtiği Anadolu topraklarında Lekapanos'un elinde bulunan büyük malikane arazilerini gördüğü; bunların kanunsuz şekillerde kendine sağladığı servet kazançları olduğunu kabul ettiğini ve konuşmalarında bu haksız kazançları geri almak gerektiğini açıkladığını bildirirler. Bundan haberdar olan saray nazırı Basileios Lekapenos bir komplo kurup İoannis'in Bitinya'da verilen bir ziyafette içtiği şaraba yavaş işleyen bir zehir koydurduğunu iddia ederler. Ertesi gün imparator gözlerinden kan geldiğini ve ense ve omzunun açık yaralarla dolu olduğunu ve yattığı yerden kalkamadığını görmüştü. Bundan sonra İoannis biran evvel Konstantinopolis'e ulaşıp orada ölmeyi hedef almıştı. Gönderdiği habercilerle başşehre gelmesine hazır olmalarını ve mezar anıtının hemen hazırlanmasını bildirmişti. Hızlı yürüyüşle Boğaz'ın Anadolu kıyısına gelindiğinde imparator sedye ile taşınmakta ve nefes almakta güçlük çekmekteydi. Şehre girdiğinde yine büyük bir gayretle sedyesinden kalktı ve Ayasofya'da yapılan büyük bir ayinle doğudan getirmiş olduğu Vaftizci Yahya'nin sandallarının ve saçlarının Ayasofya'da takdis edilerek kutsal emanetler olarak saklanmasını sağladı. Sonra yine yatağa düştü. Yataktayken bütün servetini şehrin hasta ve fakirlerine bağışladığını vasiyet etti. Edirne Başpiskoposu tarafından günahları çıkartılarak takdis edildi. 10 Ocak 976 vefat etti.
Öldüğü zaman 56 yaşında idi ve 6 yıl 1 ay boyu imparatorluk tahtında kalmıştı. İoannis Çimiskes'in yerine 960'ta beri göstermelik ortak imparator ilan edilmiş olan varisi ve yeğeni II. Basileios Bizans İmparatorluğu tahtına tam yetkilerle geçmiştir.
Dipnotları
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta I. İoannis ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Gregory, Timothy E. (2008). Bizans Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN .
- Norwich, John Julius (1991). Byzantium: The Apogee (İngilizce). Londra: Penguin. s. 335-341. ISBN .
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN .
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: II. Nikiforos | Bizans İmparatoru 969–976 | Sonra gelen: II. Basileios |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Ioannis Cimiskes Yunanca Iwannhs A Tzimiskhs 925 10 Ocak 976 Bizans imparatoru 969 976 yillari arasinda hukum suren Cimiskes Balkanlar ve Suriye yi egemenligi altina alarak imparatorlukta duzeni saglamistir I Ioannis Cimiskes Iwannhs A TzimiskhsI Ioannis Cimiskes resimli Histamon sikkesiBizans ImparatoruHukum suresi11 Aralik 969 10 Ocak 976Tac giymesi11 Aralik 969Once gelenII NikiforosSonra gelenII BasileiosDogumy 924 Gerapolis Cemisgezek Olum10 Ocak 976 KonstantinopolisEs ler iMaria Skleraina TheodoraHanedanMakedon HanedaniImparator olmadan onceki yasamiIoannis in aile ismi Kurkuas di Cimiskes bir lakap olup Ermeniceden ya kirmizi cizme anlamina gelen tshemshkik sozcugunden ya da kisa boylu anlamina gelen bir diger sozcukten ortaya cikarilmistir 925 te dogmus olup Kurkus sulalesinden olan babasinin ismi su anda bilinmemektedir annesi ise daha sonra Bizans imparatorlugunu eline gecirecek olan II Nikiforos Fokas in kizkardesidir Hem Kurkuai hem de Fokasai sulaleleri Kapadokya da isimleri cok iyi bilinen Bizans ordusuna subay ve asker yetistiren Ermeni asilli ailelerden olup bu sulalenin birkac asker mensubu Bizans ordusunda en yuksek rutbeler ve gorevlerle general olarak isim yapmislardir Zamaninin tarihcilerine gore Ioannis kisa boylu ama iri vucutlu bir kisi olup sarimsi kirmizi saclari ve sakallari ve mavi gozleri ile Bizans kadinlari icin cok cekici gorulen bir simaya sahipti Bizans ordusuna dayisi olan Nikiforos Fokas komutan iken cok genc olarak katilmis oldugu cok olasidir Dayisinin ona askerligi ve harp sanatini ogrettigi kabul edilmektedir Kismen aile ve akrabalari yardimi destegi ile kismen de kendi ustun sahsi yetenekleri dolayisiyla Bizans ordusunun rutbelerini cok hizla alarak yuksek rutbeye yukselmistir 25 yasina daha henuz girmekte iken Armenia Themasi nin hem sivil hem de askeri yetkilerle askeri valisi olma gorevi verilmistir Maria Skleraina ile yaptigi evlilik ise onun taninmis ve nufuzlu bir Konstantinopolis sulalesi olan Skeleroi sulalesine baglamistir Imparatorluga cikisIoannis Cimiskes in annesi Fokas sulalesinden olup Nikiforos Fokas in kiz kardesi idi Ioannis Cimiskes Armania Themasi askeri valisi oldugu zaman Bizanslilar doguda komsulari olan ismen Abbasiler Imparatorlugu olan ama idarenin degisik yerel emirler elinde olan Araplar ile harp halindeydi Araplar ile Bizanslilara arasinda bulunan Ermenistan bir harp alani halini almisti Ioannis kendi komutanligi altinda bulunan bu themayi cok basarili sekilde savunmayi basarmisti Sonra kendisi ve themasinin yerel askerleri ile birlikte dayisi General Nikiforos Fokas in komutani oldugu dogu Bizans ordusuna katildi Cimiskes Imparatorluk ordusunda Nikiforos la birlikte Kilikya ve Suriye de Araplara karsi savasti Bu komutan zaferler tasiyan anlamina gelen Nikiforos ismine uygun olarak Araplara karsi birkac muharebe kazanip Bizans sinirlarini daha doguya kaydirmayi basardi Bu surecte Halep dahil 60 sinir sehri Bizanslilar eline gecti Cimiskes bu muharebelerde hem dayisinin yaninda iyi bir kurmay olarak hem de kendi komutasi altinda birliklerle yaptigi muharebelerde kendi inisiyatifi ile aldigi cok iyi sonuclara yol acan kararlari dolayisiyla cok iyi bir un kazanmis ve kendini askerlerine de cok sevdirmisti II Romanos 953de oldugu zaman Cimiskes dayisina Bizans tahtina gecmeyi tavsiye etmisti Hatta onun aleyhtari olan Bringas in kendine mektupla yuksek bir komutanlik teklif ettiginde bu mektubu alir almaz dayisina goturmustu Nikiforos un tahta cikmasina katkisindan dolayi dogudaki Bizans kuvvetlerinin komutanligina getirilerek odullendirildi Ama Ioannis Cimiskes tahti kendi eline gecirebilmek icin metresi olan Nikiforos un karisi Theofano yla birlikte bir komplo duzenledi Nikiforos Aralik 969 da olduruldu Imparatorluk donemiAralik 969 tarihinde tac giyme toreninden sonra kayinbiraderi Bardas Skleros u amcasi II Nikiferos un yerine gecmek uzere isyan eden Bardas Fokas uzerine yolladi Konstantinopolis patrigi Polyeuktos un zorlamasiyla nedamet getirdi ve Theofano yi bir manastira kapatti Nikiforos un katillerini de cezalandirdi Kendi durumunu daha da kuvvetlendirmek icin Imparator VII Konstantinos Porfirogennetos un kizi olan Theodora ile evlendi I Ioannis diplomasi alanindaki becerisiyle askeri gucu birlestirerek imparatorlugu guclendirdi Imparatorlugu gaspini mesru kilmak icin imparatorluga hucum eden yabacilari geri puskurtmek icin buyuk cabalar harcadi 971 de Bizans a saldiran Bulgarlari puskurttu ordusuyla Bulgar baskentine girerek cari tutsak aldi Bulgarlari Bizans in vasali olmaya zorladi 970 971 de Asagi Tuna arazilerine giren Kiev Ruslari uzerine bir seri askeri sefer yaparak dusmani Trakya dan sokup atti ve ni gecip Dorystolon gunumuzde Silistre sehrini kusatti Kiev Prensi Svyatoslav ile yaptigi birkac cetin savasta onu yenerek o kadar basari sagladi ki Cimiskes zamaninda Bizans dogu Bulgaristan ve Dobruca uzerinde rakipsiz ustunluk sagladi ve Bizans a kuzeyden yonelen tehdide son verdi I Ioannis in I Sviatoslav la karsilasmasi Konstantinopolis e donuste Cimiskes icin ozel bir zafer toreni yapildi ve bu torende Bulgar Krali olan II Boris kralliginin alametlerini Bizans a teslim etti ve Bizans imparatorlugu Bulgaristan i kendi topraklarina kattigini ilan etti Bizans in batidaki konumunu korumak amaciyla Theophanu isimli bir akrabasinin sonradan Kutsal Roma imparatoru olan Otto ile evlenmesini sagladi Dogu da bulunan ve Musluman komsulari ile yakin iliskiler sagladiklari suphe edilen Bogomil ve Paulusculuk adli Hristiyan mezheplerine inanlari gruplar halinde Trakya ya goc ettirip bunlarla ittifak saglayip Balkanlardaki kuzey sinirinin savunmasini pekistirdi Ardindan doguya yoneldi 972 yilinda dikkatini Abbasiler ve onlarin hukumdarligini kabul etmis vasallarina cevirip Yukari Mezopotamya ya hucum edip istila etti 975 yilindaki ikinci askeri seferinin hedefi Suriye oldu ve o yilin ilkbaharinda cok buyuk zaferler saglayacak bir sefere basladi Once Nisan da Antakya yi tekrar Bizans idaresi altina aldi Sonra Humus uzerine yurudu ve bu sehir hic direnis gostermeden Bizanslilara tazminat vererek Bizans a tabi olmayi kabul etti Sonra Suriye deki Apamea sehrini eline gecirdi Baalbek direnise gecti ama Ioannis Cimiskes bu direnisi kirip sehri eline gecirip sehirlileri siddetle cezalandirdi Sonra Sam uzerine yurudu ve Sam valisi Bizanslilara tazminat verip onlara tabi olmayi kabul etti Orduyu sonra Filistin e yoneltti Tiberya Beyrut Nasira Akka Kayserya Sayda Biblos sehirleri birer birer Bizans guclerinin eline gecti Trablussam kalesi direnise gectigi icin bu kale Bizanslilara gecmedi Hristiyanlarin kutsal sehri olan Kudus u almaktan kacindi Boylece 971 yazi sonunda Bizanslilar ta imparator Herakleios den beri ellerinde bulunmayan eski dogu Akdeniz arazilerini tekrar eline gecirmis oldu Fakat eski Fatimiler usleri olan sahil sehirlerine yerlestirdigi guclu Bizans garnizonlari disinda bu sehirlerin Arap idaresi devam etti ve sadece tazminat verip tabi sayilmalari ile yetinildi Belki I Ioannis Cimiskes daha uzunca bir zaman yasasaydi bu Bizans kazanclarini daha da peklestirip bu arazilerin eskisi gibi Bizansli olmasini saglayacakti Ama 976 yili sonunda I Ioannis Cimiskes ordusuyla Konstantinopolis e geri donmeye basladi Ama hasta idi ve hastaliginin ne olduguna dair kesin bilgi bulunmamaktadir Zamaninin en yetkili tarihcileri olan Ioannis Skilicis Ioannis Zonaras ve Diyakoz Leon bu hastaligin aslinin imparatorluk saray naziri olan Basileios Lekapenos tarafindan zehirlenmesi olduguna hemfikirdirler Bu tarihciler Imparator un Suriye seferinden donmekte iken gectigi Anadolu topraklarinda Lekapanos un elinde bulunan buyuk malikane arazilerini gordugu bunlarin kanunsuz sekillerde kendine sagladigi servet kazanclari oldugunu kabul ettigini ve konusmalarinda bu haksiz kazanclari geri almak gerektigini acikladigini bildirirler Bundan haberdar olan saray naziri Basileios Lekapenos bir komplo kurup Ioannis in Bitinya da verilen bir ziyafette ictigi saraba yavas isleyen bir zehir koydurdugunu iddia ederler Ertesi gun imparator gozlerinden kan geldigini ve ense ve omzunun acik yaralarla dolu oldugunu ve yattigi yerden kalkamadigini gormustu Bundan sonra Ioannis biran evvel Konstantinopolis e ulasip orada olmeyi hedef almisti Gonderdigi habercilerle bassehre gelmesine hazir olmalarini ve mezar anitinin hemen hazirlanmasini bildirmisti Hizli yuruyusle Bogaz in Anadolu kiyisina gelindiginde imparator sedye ile tasinmakta ve nefes almakta gucluk cekmekteydi Sehre girdiginde yine buyuk bir gayretle sedyesinden kalkti ve Ayasofya da yapilan buyuk bir ayinle dogudan getirmis oldugu Vaftizci Yahya nin sandallarinin ve saclarinin Ayasofya da takdis edilerek kutsal emanetler olarak saklanmasini sagladi Sonra yine yataga dustu Yataktayken butun servetini sehrin hasta ve fakirlerine bagisladigini vasiyet etti Edirne Baspiskoposu tarafindan gunahlari cikartilarak takdis edildi 10 Ocak 976 vefat etti Oldugu zaman 56 yasinda idi ve 6 yil 1 ay boyu imparatorluk tahtinda kalmisti Ioannis Cimiskes in yerine 960 ta beri gostermelik ortak imparator ilan edilmis olan varisi ve yegeni II Basileios Bizans Imparatorlugu tahtina tam yetkilerle gecmistir Dipnotlari a b c d e f Norwich John Julius 1991 Byzantium The Apogee Londra Penguin ISBN 0 14 011448 3 say 211Dis baglantilarWikimedia Commons ta I Ioannis ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Gregory Timothy E 2008 Bizans Tarihi Istanbul Yapi Kredi Yayinlari ISBN 978 975 08 1507 2 Norwich John Julius 1991 Byzantium The Apogee Ingilizce Londra Penguin s 335 341 ISBN 0 14 011448 3 Alexander Kazhdan Ed 1991 The Oxford Dictionary of Byzantium Ingilizce Oxford ve New York Oxford University Press ISBN 0 19 504652 8 Resmi unvanlarOnce gelen II Nikiforos Bizans Imparatoru 969 976 Sonra gelen II Basileios