II. Gazi Giray veya Bora Gazi Giray (1554 - 1607) 16. yüzyıl sonlarında iki kez Kırım Hanlığı tahtına oturdu.
II. Gazi Giray | |
---|---|
Kırım Hanı | |
Hüküm süresi | 1596-1607 |
Önce gelen | I. Fetih Giray |
Sonra gelen | Toktamış Giray |
Hüküm süresi | 1588-1596 |
Önce gelen | II. İslam Giray |
Sonra gelen | I. Fetih Giray |
Doğum | 1554 |
Ölüm | 1607 (52-53 yaşlarında) |
Hanedan | Giray Hanedanı |
Babası | I. Devlet Giray |
Dini | İslam |
Meslek | Besteci, Hattat |
II. Gazi Giray I. Devlet Giray'ın (saltanat: 1551-1577) oğludur. İki defa tahtta oturdu: (1588 - 1596) ve (1596 - 1607). Uzun zaman İran'da esir kalan Bora Gazi Giray Han, medrese tahsili görmüştür. Esaretten kurtularak önce Erzurum'a daha sonra Yanbolu üzerinden Kırım'a geçen II. Gazi Giray Macaristan ve İran'a yönelik seferlere katıldı. Bahçesaray'da veba hastalığından 1607'de öldü.
Sanat yaşamı
Başarılı bir devlet adamı ve asker olmasının yanında iyi bir şair ve besteci idi. Ayrıca hattattı. Sanatçıları, bilginleri korumuş; çok değerli saz eserleri bestelemiştir. Peşrevleri, saz semaileri bugün hâlâ sık sık çalınır. Hüzzam peşrevi, mahur peşrevi ile saz semaisi, bayatîaraban peşrevi, şedaraban saz semaisi Klasik musiki repertuvarının en güzel saz eserleri arasındadır. Eski mecmualarda adı "Tatar" diye geçer. (Gazayî) mahlası ile birçok şiir yazmıştır.
Şiir yazan Girayların içinde en meşhuru Bora Gazi Giray Han'dır. Uzun zaman İran'da esir kalan Bora Gazi Giray Han, medrese tahsili görmüştür. Gazi Giray'ın Farsça rubaileri olduğu gibi, gazelleri de Osmanlı şairlerinin gazelleri düzeyindedir. Gazi Giray Han'ın Kıpçak Türkçesi ile yazdığı şiirleri de vardır. Osmanlılarla beraber Avrupa seferine katılan Bora Gazi Giray'ın oradan padişaha yazdığı manzum mektuplar da çok meşhur olmuştur. 1607 yılında ölen Bora Gazi Giray Han'ın şiirleri, bir divançe halinde İsmail Hikmet Ertaylan tarafından basılmıştır.
Râyete meylederiz kâmet-i dil-cû yerine
Tuğa dil bağlamışız kâkül-i hoş-bû yerine
Gazi Giray Han mûsikîde olduğu kadar klâsik Türk şiirinde de önemli bir şahsiyettir. Bilhassa devrinin diğer şairlerinden (Epik) mahiyetteki şiirleriyle ayrılır. Ayrıca mesnevi tarzında yazdığı (Gül ve Bülbül) isimli eseri, mektupları, devrin alimlerinden Kefeli Hüseyin Efendi'ye yazmış olduğu manzum ve mensur münşeatı(mektupları) önemlidir.
Padişah tarafından sefere memur olunduğunda gönderdiği manzum mektup:
Bir mücahid kulunuz bezlederiz cân-u teni
Padişahım ne diyem sonra duyarsız haberi
Kaçmayız tir-ü teberden çalışub din yoluna
Ol benim boynuma ger var ise ânın zararı
Biz de ikdâm ederiz varmaya bir gün ileri
Geri kalmaz ânı bil, her kim ola cenk eri
Macerâ-yı seferin derdini şerh eyler isem
İstima edene tesir eder ol gam haberi
Azmeder oldu gaza-yı sefere sultanımKıl ana hayır dua, işte kulundur iş eri.
Kaynak: Türk Mûsikîsi Tarihi, Dr. Nazmi Özalp, İstanbul 1986
Beste örnekleri
- Beste örneği[]
- Bir başka albüm 22 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- Hazırlayan: Tâhir Aydoğdu; Türk Mûsikîsi Tarihi - Dr. Nazmi Özalp 1 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türk Mûsikîsi Tarihi - Dr. Nazmi Özalp 26 Ağustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mart 2016.
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: II. İslam Giray | Kırım Hanı 1588-1596 | Sonra gelen: I. Fetih Giray |
Önce gelen: I. Fetih Giray | Kırım Hanı 1596-1607 | Sonra gelen: |
Hükümdar ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
II Gazi Giray veya Bora Gazi Giray 1554 1607 16 yuzyil sonlarinda iki kez Kirim Hanligi tahtina oturdu II Gazi GirayKirim HaniHukum suresi1596 1607Once gelenI Fetih GiraySonra gelenToktamis GirayHukum suresi1588 1596Once gelenII Islam GiraySonra gelenI Fetih GirayDogum1554Olum1607 52 53 yaslarinda HanedanGiray HanedaniBabasiI Devlet GirayDiniIslamMeslekBesteci Hattat II Gazi Giray I Devlet Giray in saltanat 1551 1577 ogludur Iki defa tahtta oturdu 1588 1596 ve 1596 1607 Uzun zaman Iran da esir kalan Bora Gazi Giray Han medrese tahsili gormustur Esaretten kurtularak once Erzurum a daha sonra Yanbolu uzerinden Kirim a gecen II Gazi Giray Macaristan ve Iran a yonelik seferlere katildi Bahcesaray da veba hastaligindan 1607 de oldu Sanat yasamiBasarili bir devlet adami ve asker olmasinin yaninda iyi bir sair ve besteci idi Ayrica hattatti Sanatcilari bilginleri korumus cok degerli saz eserleri bestelemistir Pesrevleri saz semaileri bugun hala sik sik calinir Huzzam pesrevi mahur pesrevi ile saz semaisi bayatiaraban pesrevi sedaraban saz semaisi Klasik musiki repertuvarinin en guzel saz eserleri arasindadir Eski mecmualarda adi Tatar diye gecer Gazayi mahlasi ile bircok siir yazmistir Siir yazan Giraylarin icinde en meshuru Bora Gazi Giray Han dir Uzun zaman Iran da esir kalan Bora Gazi Giray Han medrese tahsili gormustur Gazi Giray in Farsca rubaileri oldugu gibi gazelleri de Osmanli sairlerinin gazelleri duzeyindedir Gazi Giray Han in Kipcak Turkcesi ile yazdigi siirleri de vardir Osmanlilarla beraber Avrupa seferine katilan Bora Gazi Giray in oradan padisaha yazdigi manzum mektuplar da cok meshur olmustur 1607 yilinda olen Bora Gazi Giray Han in siirleri bir divance halinde Ismail Hikmet Ertaylan tarafindan basilmistir Rayete meylederiz kamet i dil cu yerine Tuga dil baglamisiz kakul i hos bu yerine Gazi Giray Han musikide oldugu kadar klasik Turk siirinde de onemli bir sahsiyettir Bilhassa devrinin diger sairlerinden Epik mahiyetteki siirleriyle ayrilir Ayrica mesnevi tarzinda yazdigi Gul ve Bulbul isimli eseri mektuplari devrin alimlerinden Kefeli Huseyin Efendi ye yazmis oldugu manzum ve mensur munseati mektuplari onemlidir Padisah tarafindan sefere memur olundugunda gonderdigi manzum mektup Bir mucahid kulunuz bezlederiz can u teni Padisahim ne diyem sonra duyarsiz haberi Kacmayiz tir u teberden calisub din yoluna Ol benim boynuma ger var ise anin zarari Biz de ikdam ederiz varmaya bir gun ileri Geri kalmaz ani bil her kim ola cenk eri Macera yi seferin derdini serh eyler isem Istima edene tesir eder ol gam haberi Azmeder oldu gaza yi sefere sultanim Kil ana hayir dua iste kulundur is eri Kaynak Turk Musikisi Tarihi Dr Nazmi Ozalp Istanbul 1986Beste ornekleriBeste ornegi olu kirik baglanti Bir baska album 22 Eylul 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarHazirlayan Tahir Aydogdu Turk Musikisi Tarihi Dr Nazmi Ozalp 1 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Musikisi Tarihi Dr Nazmi Ozalp 26 Agustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Arsivlenmis kopya 10 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mart 2016 Resmi unvanlarOnce gelen II Islam Giray Kirim Hani 1588 1596 Sonra gelen I Fetih GirayOnce gelen I Fetih Giray Kirim Hani 1596 1607 Sonra gelen Hukumdar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz