II. Mervan, tam adı Mervan bin Muhammed bin Mervan (Arapça: مروان پسر محمد) (d. 693 - ö. 6 Ağustos 750), On dördüncü ve son Emeviler halifesi (744-750).
II. Mervân | |||||
---|---|---|---|---|---|
Arapça Hüsn-ü Hatt ile "Mervân" yazısı | |||||
Emevî Halifesi | |||||
Hüküm süresi | 744 – 750 | ||||
Önce gelen | İbrahim bin Velid | ||||
Sonra gelen | I. Abdurrahman (Endülüs Emevî Halifesi olarak) | ||||
Doğum | 693 | ||||
Ölüm | 750 | ||||
| |||||
Hanedan | Emevî Hanedanı | ||||
Babası | Muhammed bin Mervân | ||||
Dini | Sünni İslam |
Halifelikten önceki yaşamı
I. Mervan'ın torunudur. Hicri 114 (732-733 CE) Halife Hişâm bin Abdülmelik, Mervan'ı Ermenistan ve Azerbaycan valisi atadı. Hicri 117 (735-736 CE) Mervan Gürcistan'ı işgal etti. Edindiği askerlik deneyimini İslam ordusunun yeniden örgütlemekte kullandı. Kabile bağlılıklarına dayalı hantal birlikler yerine, profesyonel komutanların yönetiminde ücretli askerlerden oluşan küçük, ama daha hareketli birimler oluşturuldu.
744'te öldürülen II. Velid'in (Velid bin Yezid) yerine geçen III. Yezid'in halifeliğine karşı çıktı. 744'te Anadolu'da bir seferden dönmüş olan Mervan'ın oğlu, Harran'a gelip yerleşti. El Cezire ve Irak'ın karışıklıklar içinde olduğunu kendi gözü ile gördü. Kafkasya'da vali olan babasına yazarak ordusuyla gelip hem bu karışıklıkları bastırmak hem de II. Velid'in öldürülmesinin öcünü almasını istedi. 50-60 yaşları arasında bulunan Mervan ordusuyla Kafkasya'dan Harran'a geldi ve Şam'a, III. Yezid'in üzerine yürümeye hazırlandı. Bundan çok korkan II. Yezid, eğer Mervan kendine biat ederse babası ve kendisinin valilik yaptığı bütün eyaletlere (Irak, Musul, Ermenistan ve Azerbaycan) kendisini vali olarak atayacağını bildirdi. Mervan'ın maiyetindeki askerlerin bir bölümü III. Yezid'e biat etmişti ve III. Yezid'in bu teklifini uygun gören Mervan da ona bağlılığını bildirdi.
Fakat III. Yezid bundan sonra çok az zaman yaşadı ve 744 yılı sonlarına doğru hastalanıp öldü. Ama III. Yezid ölmeden önce yerine oğlu İbrahim'in geçmesini istedi ve Şam bürokrasisi de buna uyarak İbrahim'i halife ilan etti. Fakat Mervan İbrahim'in halifeliğini tanımayarak ona karşı da harekete geçti. Süleyman bin Hişâm komutasındaki Suriye ordusunu 'de yenerek Şam'a girdi, halifeliğini ilan etti.
Halifelik dönemi
Mervan halife ilan edildikten sonra yine babasının yaşamış olduğu Harran'a çekildi ve bir merhamet ve barış siyaseti uygulamaya çalıştı. Halifelikten indirdiği İbrahim'i öldürtmeyip O'nu Abbasiler hükûmete gelinceye kadar yaşamaya bıraktı. İbrahim'in komutanı olan Süleyman'ın kızını kendi oğlu ile evlendirip güya onunla anlaştı. Kafkaslarda kendisine karşı isyan etmiş olan Thabit bin Haşim'i Filistin valiliğine getirdi.
Fakat hilafete geçmesi bir başarı olarak görülmekle beraber. Buna karşı olan birçok grup bulunmaktaydı. Kendi kabilesi Keis için iyi görünmekle beraber, diğer güçlü kabileler olan Kelb ve Kodaa bundan hoşnut değillerdi. Ayrıca III. Yezid'in tutmuş olduğu Kadiriyye tarikatının ilkesi olan bağımsız irade doktrinine karşı olduğu için bunlar tarafından da sevilmiyordu. Yemeni, güney Arabistan kabileleri düşmanları oldukları kuzey Arabistanlı Modar kabilesine Mervan'ın destek vermesi dolayı tedirgindi. Ülkenin her bölgesinde Harici vaizler türeyip fikirlerini yaymaya başladılar. Abbâsî ve Haşimi propagandası ve kışkırtması, özellikle doğuda, çok yayılmaya ve daha isyankar bir şekle dönmeye başladı. Ülkede hoşnutsuzluk o dereceye gelişti ki her zaman Emevi halifelerine bağlı olan Kelbler ve Suriye'deki askerî birlikler arasında bile fitne çıktı. Mervan halifelik dönemini bunların bir isyana yol açmasını önlemekle ve isyan çıkınca hemen bastırılmasıyla geçti.
Güvenlik nedeniyle, Şam yerine, kendisini destekleyenlerin daha yoğun olduğu Harran'ı merkez edindi ve oraya yerleşti. Bu değişiklikten dolayı Şam'ın önemini yitireceğini anlayan Suriyeliler Halife'ye karşı ayaklandılar. Ayaklanmanın önderlerinden Yezid bin Halid el-Kasrı ve Sabit bin Nuaym öldürülünce olaylar yatıştı. II. Mervan Suriyelileri kazanmak için oğullarını eski halife Hişam'ın kızlarıyla evlendirdi.
Ardından henüz halifeliğini tanımamış olan Iraklılara karşı Yezid bin Ömer komutasında bir ordu gönderdi. Ama bu ordu Süleyman bin Hişâm'ın tarafına geçti. Bunun üzerine Irak seferini durduran Mervan, Süleyman bin Hişâm'ın üzerine yürüdü ve onu yakınında bozguna uğrattı. 746'da bütün Suriye'de denetimi sağladı.
Küfe'de denetimi elinde tutan Haricilerin önderi Dahhak bin Kays es-Saybani'yi Eylül 746'da yakınlarında bozguna uğrattı.
Abbasiler isyanı, halifelikten düşmesi ve ölümü
Bu maddede Hata: Eksik olan bilgileri belirtmelisiniz. konusunun eksik olduğu düşünülmektedir. () |
747'de Abbasi ayaklanması çıktı. Birleşik Abbasi, İran, Irak ve Şii orduların 750'de Büyük Zab Irmağı Savaşı'nda Emevi ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı.
II. Mervan Mısır'a kaçtı ve orada Abbasilere karşı savaşırken öldürüldü; böylece Emevi hanedanı sona erdi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- 1.^Bernard Lewis, Ortadoğu, (2005), Ankara:Arkadaş Yayınları.
- Hitti, Philip H. (çev. Salih Tuğ), (1968) Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi (IV Cilt), İstanbul:Boğaziçi Yayınları.
- Çağatay, Neşet (1993),Başlangıcından Abbasilere Kadar (Dinî-İçtimaî-İktisadî-Siyasî Açıdan) İslam Tarihi: , Ankara:Türk Tarih Kurumu
- Üçok, Bahriye (1979) İslam Tarihi Emeviler- Abbasiler, Devlet Kitapları, Ankara: Milli Eğitim Basımevi (1.Basım:1968)
- Muir, William (1924), The Caliphate; Its Rise, Decline and Fall, Edinburgh, Bölüm 57-59. Websitesi: http://www.answering-islam.org/Books/Muir/Caliphate/index.htm13 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişim tarihi: 30.8.2009)
- Muhammad ibn Jarir al-Tabari (ed. Ehsan Yar-Shater çev. David Stephan Powers)(1989-2007) The History of al-Ţabarī 40 Cilt, Albany: State University of New York Press (Cilt 24) (İngilizce)
- الأمويون/بنو أمية في دمش 26 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Arapça) (Erişim tarihi: 25.8.2009
II. Mervân | ||
Sünni İslam unvanları | ||
---|---|---|
Önce gelen İbrahim bin Velid | İslam Halifesi 744 - 750 | Sonra gelen Seffah |
Resmî unvanlar | ||
Önce gelen İbrahim bin Velid | Emevî Halifesi 744 - 750 | I. Abdurrahman (Endülüs Emevî Halifesi olarak) |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
II Mervan tam adi Mervan bin Muhammed bin Mervan Arapca مروان پسر محمد d 693 o 6 Agustos 750 On dorduncu ve son Emeviler halifesi 744 750 II MervanArapca Husn u Hatt ile Mervan yazisiEmevi HalifesiHukum suresi744 750Once gelenIbrahim bin VelidSonra gelenI Abdurrahman Endulus Emevi Halifesi olarak Dogum693Olum750Tam adiMervan bin Muhammed bin MervanHanedanEmevi HanedaniBabasiMuhammed bin MervanDiniSunni IslamHalifelikten onceki yasamiI Mervan in torunudur Hicri 114 732 733 CE Halife Hisam bin Abdulmelik Mervan i Ermenistan ve Azerbaycan valisi atadi Hicri 117 735 736 CE Mervan Gurcistan i isgal etti Edindigi askerlik deneyimini Islam ordusunun yeniden orgutlemekte kullandi Kabile bagliliklarina dayali hantal birlikler yerine profesyonel komutanlarin yonetiminde ucretli askerlerden olusan kucuk ama daha hareketli birimler olusturuldu 744 te oldurulen II Velid in Velid bin Yezid yerine gecen III Yezid in halifeligine karsi cikti 744 te Anadolu da bir seferden donmus olan Mervan in oglu Harran a gelip yerlesti El Cezire ve Irak in karisikliklar icinde oldugunu kendi gozu ile gordu Kafkasya da vali olan babasina yazarak ordusuyla gelip hem bu karisikliklari bastirmak hem de II Velid in oldurulmesinin ocunu almasini istedi 50 60 yaslari arasinda bulunan Mervan ordusuyla Kafkasya dan Harran a geldi ve Sam a III Yezid in uzerine yurumeye hazirlandi Bundan cok korkan II Yezid eger Mervan kendine biat ederse babasi ve kendisinin valilik yaptigi butun eyaletlere Irak Musul Ermenistan ve Azerbaycan kendisini vali olarak atayacagini bildirdi Mervan in maiyetindeki askerlerin bir bolumu III Yezid e biat etmisti ve III Yezid in bu teklifini uygun goren Mervan da ona bagliligini bildirdi Fakat III Yezid bundan sonra cok az zaman yasadi ve 744 yili sonlarina dogru hastalanip oldu Ama III Yezid olmeden once yerine oglu Ibrahim in gecmesini istedi ve Sam burokrasisi de buna uyarak Ibrahim i halife ilan etti Fakat Mervan Ibrahim in halifeligini tanimayarak ona karsi da harekete gecti Suleyman bin Hisam komutasindaki Suriye ordusunu de yenerek Sam a girdi halifeligini ilan etti Halifelik donemiMervan halife ilan edildikten sonra yine babasinin yasamis oldugu Harran a cekildi ve bir merhamet ve baris siyaseti uygulamaya calisti Halifelikten indirdigi Ibrahim i oldurtmeyip O nu Abbasiler hukumete gelinceye kadar yasamaya birakti Ibrahim in komutani olan Suleyman in kizini kendi oglu ile evlendirip guya onunla anlasti Kafkaslarda kendisine karsi isyan etmis olan Thabit bin Hasim i Filistin valiligine getirdi Fakat hilafete gecmesi bir basari olarak gorulmekle beraber Buna karsi olan bircok grup bulunmaktaydi Kendi kabilesi Keis icin iyi gorunmekle beraber diger guclu kabileler olan Kelb ve Kodaa bundan hosnut degillerdi Ayrica III Yezid in tutmus oldugu Kadiriyye tarikatinin ilkesi olan bagimsiz irade doktrinine karsi oldugu icin bunlar tarafindan da sevilmiyordu Yemeni guney Arabistan kabileleri dusmanlari olduklari kuzey Arabistanli Modar kabilesine Mervan in destek vermesi dolayi tedirgindi Ulkenin her bolgesinde Harici vaizler tureyip fikirlerini yaymaya basladilar Abbasi ve Hasimi propagandasi ve kiskirtmasi ozellikle doguda cok yayilmaya ve daha isyankar bir sekle donmeye basladi Ulkede hosnutsuzluk o dereceye gelisti ki her zaman Emevi halifelerine bagli olan Kelbler ve Suriye deki askeri birlikler arasinda bile fitne cikti Mervan halifelik donemini bunlarin bir isyana yol acmasini onlemekle ve isyan cikinca hemen bastirilmasiyla gecti Guvenlik nedeniyle Sam yerine kendisini destekleyenlerin daha yogun oldugu Harran i merkez edindi ve oraya yerlesti Bu degisiklikten dolayi Sam in onemini yitirecegini anlayan Suriyeliler Halife ye karsi ayaklandilar Ayaklanmanin onderlerinden Yezid bin Halid el Kasri ve Sabit bin Nuaym oldurulunce olaylar yatisti II Mervan Suriyelileri kazanmak icin ogullarini eski halife Hisam in kizlariyla evlendirdi Ardindan henuz halifeligini tanimamis olan Iraklilara karsi Yezid bin Omer komutasinda bir ordu gonderdi Ama bu ordu Suleyman bin Hisam in tarafina gecti Bunun uzerine Irak seferini durduran Mervan Suleyman bin Hisam in uzerine yurudu ve onu yakininda bozguna ugratti 746 da butun Suriye de denetimi sagladi Kufe de denetimi elinde tutan Haricilerin onderi Dahhak bin Kays es Saybani yi Eylul 746 da yakinlarinda bozguna ugratti Abbasiler isyani halifelikten dusmesi ve olumuBu maddede Hata Eksik olan bilgileri belirtmelisiniz konusunun eksik oldugu dusunulmektedir Lutfen bu bilgileri ekleyerek maddeyi gelistirin Eksik oldugu dusunulen bilgileri maddenin tartisma sayfasinda bulabilirsiniz Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin 747 de Abbasi ayaklanmasi cikti Birlesik Abbasi Iran Irak ve Sii ordularin 750 de Buyuk Zab Irmagi Savasi nda Emevi ordusunu agir bir yenilgiye ugratti II Mervan Misir a kacti ve orada Abbasilere karsi savasirken olduruldu boylece Emevi hanedani sona erdi Ayrica bakinizEmeviler Emevi Halifeler listesiKaynakcaDis baglantilar1 Bernard Lewis Ortadogu 2005 Ankara Arkadas Yayinlari Hitti Philip H cev Salih Tug 1968 Siyasi ve Kulturel Islam Tarihi IV Cilt Istanbul Bogazici Yayinlari Cagatay Neset 1993 Baslangicindan Abbasilere Kadar Dini Ictimai Iktisadi Siyasi Acidan Islam Tarihi Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 9751605342 Ucok Bahriye 1979 Islam Tarihi Emeviler Abbasiler Devlet Kitaplari Ankara Milli Egitim Basimevi 1 Basim 1968 Muir William 1924 The Caliphate Its Rise Decline and Fall Edinburgh Bolum 57 59 Websitesi http www answering islam org Books Muir Caliphate index htm13 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim tarihi 30 8 2009 Muhammad ibn Jarir al Tabari ed Ehsan Yar Shater cev David Stephan Powers 1989 2007 The History of al Ţabari 40 Cilt Albany State University of New York Press ISBN 0 88706 563 5 Cilt 24 Ingilizce الأمويون بنو أمية في دمش 26 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arapca Erisim tarihi 25 8 2009II MervanEmevilerSunni Islam unvanlariOnce gelen Ibrahim bin Velid Islam Halifesi 744 750 Sonra gelen SeffahResmi unvanlarOnce gelen Ibrahim bin Velid Emevi Halifesi 744 750 I Abdurrahman Endulus Emevi Halifesi olarak