Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
IV. Henry, Bölüm 1 (İngilizce özgün adı:Henry IV, Part 1) William Shakespeare tarafından en geç 1597 yılında yazıldığı düşünülen tarihsel oyundur.
| IV. Henry, Bölüm 1 Henry IV, Part 1 | |
|---|---|
King Henry the Fourth Part One | |
 IV. Henry portresi | |
| Yazar | William Shakespeare |
| İlk gösterim | 1597 |
| Ülke | İngiltere |
| Orijinal dil | İngilizce |
| Oyun serisi | Henriad |
| Tür | Tarihsel oyun |
| Zaman ve mekân | İngiltere ve Galler |
Yapıt; II. Richard, IV. Henry, Bölüm 1, IV. Henry, Bölüm 2 ve V. Henry'nin oluşturduğu Henriad adı da verilen dörtlemenin ikinci oyunudur.
Bu oyunun kapsadığı tarih dönemi 1402 sonlarında Henry Hotspur'un Archibald Douglas, 4. Douglas Kontu'na karşı yaptığı "Hubleton Tepesi Savaşı"''ndan, isyancıların 1403 ortalarında Shrewsbury Savaşı'nda yenilmelerine kadardır. Bu oyun ilk temsilinden itibaren hem tiyatro kritikleri ve hem de alelade halktan seyirci tarafından devamlı olarak beğenilmiş ve seyredilmiştir.
Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
Kaynakça
Shakespeare'in IV. Henry Bölüm 1 adını taşıyan bu tarihsel oyunu için ana kaynağı, aynen diğer tarihsel oyunlarının da kaynağı olan tarafından ikinci edisyon olarak 1587de bastırılmış olan "Chronicles (Tarihler)" adlı eserdir. Bu eser ele alınan tarihî gerçekler için kaynak ise Edward Hall'un The Union of the Two Illustrious Families of Lancaster and York adlı eseridir. Shakespeare'in Samuel Daniel'in İngiliz "Guller Savaşı" adı verilen sivil harp hakkındaki şiirler kitabını da bilip kullandığı iddia edilmektedir.
Karakterler
Ressam:I. Neagle
Ressam: Edward Grutzner Foto:Goupil
Ressam:James William Edmund Doyle Gravur:Edmund Evans
- Dördüncü Henry, İngiltere Kralı. Bu karakter tarihsel İngiltere Kralı IV. Henry'dir. Oyunda bu Kral doğum yeri olan "Lincolnshire"'daki "Bolingbroke" kasabasına izafeten "Bullingbrook" veya "Bolingbroke" olarak da anılır. Kral olmadan önce Lancaster Dükü olduğu için de Glendower tarafından "Lancaster" olarak hitap edilmektedir.
- Prens Henry, IV. Henry'nin en büyük oğlu. Bu karakter tarihsel IV. Henry'den sonra İngiltere Kralı olan V. Henry'dir. Kısa lakapla "Hal" veya "Harry"" olarak isimlendirilmektedir. Bazen de doğum yeri olan "Monmouthshire"'a izafetle "Harry Monmouth" olarak anılmaktadır.
- Worcester (okunuşu "vuster") Kontu "Thomas Percy, 1. Worcester Kontu"'na dayanır. Kral aleyhindeki isyanın elebaşıdır. Kurnaz, hain ve daima kendini düşünen ve eğer kendine galibiyet sağlayacaksa her şeyi (yeğeni dahil) bu galibiyete kurban etmeye hazır bir kişidir.
- Lord Lancaster'li John tarihsel "Bedford Dükü John"'a dayandırılmıştır. Küçük bir roldür. Oyunda bu kişi Kral'ın ikinci olarak tanıtılır ama gerçek tarihte üçüncü oğludur. Prens Hal tarafından "John" diye hitap edilir ama eserin yazılmış şeklinde bu kişinin ismi "Lancaster" olarak geçer. Bu biraz karışıklığa yol açmaktadır çünkü Glendower "Lancaster" ismini babası IV. Henry için kullanmaktadır.
- Westmoreland Kontu "Ralph Neville, 1. Westmorand Kontu"'na dayanır.
- Sir Walter Blunt.
- Northumberland Kontu is "Henry Percy, 1. Northumberland Kontu"'na dayanır.
- Hotspur Northumberland Dükü'nün oğlu "Henry Percy"'nin kısaltılmış lakabıdır.
- Kate, Lady Percy, Hotspur'un eşi
- Edmund Mortimer, March (Sınır) Kontu olarak anılır.
- Lady Mortimer
- Owen Glendower: Galler Ülkesi lideridir ve Lady Mortimer'ın babasıdır.
- Douglas Kontu "Archibald Douglas, 4uncu Douglas Kontu"'na dayanır.
- Sir Richard Vernon
- Richard Scroop, York Başpiskoposu
- Sir Michael, York Başpiskoposu'nun maiyetinde bir idareci
- Sir John Falstaff Prens Hal ile arkadaş olan korkak, şişman bir şövalyedir. Genellikle bir hayalî karakterdir; ama "Sir John Oldcastle"'dan izafeten alındığı için bu oyunun ilk temsilerinde "Oldcastle" olarak anılmıştır.
- Edward "Ned" Poins, Prens Hal'ın yoldaşlarından biri
- Bardolph, Prens Hal'ın yoldaşlarından biri
- Peto, Prens Hal'in yoldaşlarından biri
- Mistress Quickly, Prens Hal ve yoldaşlarının gittikleri bir meyhanenin sahibi
- Francis, meyhanede bir barmen.
- Vintner
- Gadshill
- Hamallar, Saray nazırı, Seyisler, Yolcular, Şerif, Ulaklar, Uşak, Lordlar, Askerler
Konu özeti
Krallığı eline geçiren Henry Bolingbroke, IV. Henry adı altında saltanat sürmekte iken devamlı ciddi sorularla karşılamak zorundadır. Kral II. Richard'a isyanla onu tahtından indirmesini şahsi günah olarak kabul etmekte ve bu günahını tanrı karşısında karşılamak için Kudüs'e Müslümanlara karşı bir Haçlı Seferi düzenleyerek gitmek istemektedir. Fakat İskoçya ve Galler Ülkesi sınırlarındaki devamlı çatışmalar onun bu dinsel isteğini gerçekleştirmesine devamlı engel çıkartmaktadırlar. Hissettiği bu suçluluk duygusu onu Percy ailesinin başında olan Northumberland Kontu ve Worcester Kontu ve March (Sınır) Kontu olan Edmund Mortimer'e devamlı olarak kötü davranmaya yol açmaktadır. Hâlbuki bu kişilerden ilk ikisi ona tahta geçmek için büyük destek sağlamışlar ve üçüncüsü ise eski kral II. Richard tarafından kendinin meşru varisi olarak kabul edilmişti.
Kral Henry, şahsi ve ülke sorunlarına ek olarak, kendi oğlu ve varisi olan Galler Prensi Hal (gelecekteki İngiltere Kralı V. Henry) ile sorunları bulunmaktadır. Prens Hal eğitimi ve saray politikalarını bir kenara itmiş Kraliyet Sarayından uzaklaşarak düşük seviyeli halktan kişileri arkadaş edinerek bar ve meyhaneleri sanki mesken tutmuştu. Onun bu davranışları soyluların ve saraylıların kendi hakkındaki söylentilerini avaza çıkartmakla kalmamış; onların Prens Hal'in krallığa uygun olmadığı söylentisinin yayılmasına neden olmuştu.
Hal'in bu şefih hayatı yaşaması sırasındaki baş sırdaş, yoldaş ve arkadaşı Sir John Falstaff idi. Falstaff yaşlı, şişman, sahtekar ve devamlı sarhoştu. Fakat Falsaff'in karizma büyülemi ve hayattan aldığı zevk, riyakar dindarlık ve öldürücü ciddiyet atmosferi içinde doğup büyüyen Prensi sanki büyüleyerek çekmekte idi.
Oyun başlarında birbirleriyle çok az ilişkisi olan ve birbirine karşılıklı etkisi olmayan üç değişik grup kişiler ile başlar. Ama isyanın başarılı olup olmadığını ortaya çıkaran Shrewsbury Muharebesi'nin bitişi sonunda bu kişilerin bulunduğu gruplar birleşir:
- Birinci grupta Kral Henry ve yakın maiyeti bulunur. Fakat Kral Henry oyunun ana konusu olmakla beraber genellikle oyunda arka planda bırakılmıştır.
- İkinci grup ise isyancılar grubudur. Bunların içinde en renklisi çok enerjik kişi olan Henry Percy - Hotspur -, babası Northumberland Dükü gelmekte ve bu isyancıların lideri olarak amcası Thoams Percy, Worcester Kontu, bulunmaktadır. İskoç Douglas Kontu Edmund Mortimer ve Galler Kralı, Owen Glendower de bu gruba dahildir.
- Üçüncü grup ise genç Prens Hal etrafında odaklanır ve daha aşağı sınıftan arkadaşları Falstaff, Bardolph ve Peto ile oluşur. Alelade sokak hayatından çok haberli ama ellerine geçenleri hiç pervasız sarfeden bu grup kişi çok neşesiz olan bu tarihsel olaylara komedi katarak renk verirler.
Oyun başladığında, Humbleton Hill Muharebesi'nde Holmedon'da İskoçlara karşı yapılan muharebede alınan esirleri kendine vermediği için Kral Hotspur'a kızgınlığını ifade eder. Buna karşılık, Kral'ın (karısının kardeşi olan) Edmund Mortimer'ı esir olarak yanında tutan Galler Kralı Owen Glandöver'e fidye ödeyerek onu esaretten kurtarmaktan çekingenlik göstermesinden dolayı Hotspur da Kral'a kızgındır. Henry fidye ödemekten sakınmaktadır ve Mortimer'ın sadık olup olmadığının şüpheli olduğunu bildirip Percy'lere kötü muamele edip onlara gözdağı verir. Percy'ler Kral Henry'nin bu tehlikeli ve dediği dedik hareketlerinde incinmiş ve korkuya düşmüş olan Percy'ler ona karşı Galliler ve İskoçlarla anlaşıp bu "nankör ve çürümekte olan Bolingbroke" aleyhinde bir mültefitlik kurmaya girişirler. II. Perde'ye gelindiğinde bir büyük isyan patlak vermek üzeredir.
Henry Boligbroke devlet idaresini gittikçe başarısız olarak kullanmakta iken oğlu Hal eğlenceye, içkiye ve hayat kadınlarına dayanan bir şefih bir hayat sürmektedir. Hal'in arkadaşları bu şefih hayatları için yoldan geçenleri soymakta ve böylece eğlencelerine devam için para bulabilmektedir. Prens Hal bunların yaptığı bir yol soyguna iştirak etmek zorunda kalır. Fakat Prens Hal bu kişilerin elinde bir oyuncak değildir ve her şeyi kendi bildiği gibi yapar; soygunda bulunmakla beraber doğrudan doğruya bu eşkıyaların kuranları ile karşılaşmaz ve kendine düşen bütün paraları geriye verir. Gerçekte, oyunun başında Hal bu şefih hayatı yakında sona erdireceğini ve kendinin hakkı olan yüksek devlet işlerine tekrar girişip bazı asıl hareketlerle kendini kral babasının ise diğerlerinin isteklerine uygun bir kişi olarak göstereceğine and içtiğini görürüz. Hal bu birdenbire hayat şekli değiştirmenin kendine daha fazla yararlı olacağını ve kendinin prens olduğunun herkesi daha kolay inandıracağını düşünmektedir. Bu değişme ile saraylıların hürmetlerini daha kolay kazanacağını ummaktadır.
Mortimere ve Percylerin isyanı kendine bu değişme fırsatı vermiştir. Prens babası ile ihtilaflarını çözer ve babası tarafında bu isyanı bastırmak için hazırlanan ordunun komutanlığı verilir ve böylece aşağı sınıf eğlence adamı yukarı sınıf askeri komutana dönüşür. Falstaff'in bir Sir unvanı vardır ve asıl olduğu açıktır ve Prens Hal ona bir grup piyade askeri toplamasını ve bu birliğin komutasını üzerine almasını emreder. Artık rens Hal, Flaştaff ve arkadaşlarına kolay, eğlenceli, şefih hayat sona ermiştir.
Shrewsbury'de muharebe yapmaya hazırlanan her iki taraf içinde durum çok acilldir. Eğer isyancılar Kralcı ordunun bu muharebede üstün bir galebe çalmasını önlerlerse, Northumberland Dükü, Galler Kralı Glendower, Mortimer ve York Başpiskoposu isyancılara katılmaya hazır beklemektedirler. Kral Henry gayet kararlı bir galibiyet doğan bir savaş sonucu beklemektedir. Prens Hal'in ordusu daha büyüktür ama Hotspur ümitsizlikten doğan bir cesaretle hemen ordusunu savaş sokar ve muharebe başlar. Savaş o gün devam ettikçe sonuç hala belirli olmamıştır. Kral ordusu bir vahşi İskoç olan Douglas'ın birlikleri tarafından hücum altındadır. Tam o sırada iki Harry, Prens Hal ve Harry Hotspur, teke tek karşılaşmaya karar verirler. İngiltere ülkesinde iki Harry birlikte başta olmaktadırlar ve birinin diğerini yenilgiye düşürmesi gerekmektedir. Bu bir içki bari kavgası olmaktan çıkmış ve kendi şahısları, şerefleri ve krallık için kıran kırana bir silahlı rekabet ve savaş haline geçmiştir. Bu savaşı kazana savaşçı ülkenin kralı olacaktır.
Oyun bu zirve noktasına yetişmekte iken "Kralın asker toplama sistemini kendi yararına kullanan" Falstaff üzerine dikkat çekilir. Falstaff askerlik yapabilir ama askere yazılmak istemeyen yetenekli gençleri para karşılığı askere almamakta ve askere alıp askere birliklere teslim ettiği ama askerlikte iken çarpışmalarda ölen kişilerin varislerine verilmesi gereken maaş primlerini kendi kesesine aktarmaktadır ("barut için yemek"). Bütün bunlar yetişmezmiş gibi etrafta Hotspur'u kendisinin öldürdüğü şeklinde böbürlenmelerde bulunmaktadır. Hâlbuki Falstaff'in yaptığı olmuş olan Hotspur'un cesedine kamasını saplamaktan ileri gitmemiştir. Fakat birkaç saat evvel Hotspur'u kendi eliyle öldürmüş olan Prens Hal, bu soytarı kişinin anlamsız böbürlenmelerine yalnız gülüp geçmekte ve Sir John'a bu itibarsız hareketlerin göz yummaktadır.
Oyunun son sahneleri çarpışmalar son erdikten sonra Shrewsbury'dedir. İsyancılar Hotspur'un ölmesinden sonra çok demoralize olmuşlar ve Kral'ın ordusu galip gelmiştir. Henry bu sonuçtan çok memnundur. Kral artık (eskiden arkadaşı olan) en büyük düşmanı saydığı Worcester Kontu Thomas Percy'yi idam ettirmesine hiç engel kalmamıştır. Fakat sorunların hepsi çözülmemiştir. Northumberland Kontu'nu tutan York Başpiskoposu ile uğraşması gerekmektedir. Ayrıca Mortimer ve Glandower komutasında Galler Ülkesi güçleri de hala ayakta durmaktadırlar. Bu eserin sonu diğer bir eser olan ama tarihsel akımın devamı olan IV. Henry, Bölüm 2'ye girişi sağlanmak için özel olarak hazırlanmıştır.
Türkçeye çeviriler
- IV. Henry: I ve II. Bölüm. Çev. Bülent Bozkurt. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1992.
- Kral IV. Henry -I-. Çev. Hamit Çalışkan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2014.
- IV. Henry -1-. Çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi, 2020.
Uyarlamalar
Orson Welles' (1965 adlı filminde her iki IV. Henry oyununu içeriğinde kısaltmalar yapıp birleştirmekte ve V. Henry'den bazı sahneler ve III. Richard ve Windsor'un Şen Kadınları oyunlarından dialogları da eklemektedir. Ana rollerde Falstaff olarak Orson Welles, Kral IV. Henry olarak John Guildgood, Hal olarak Keith Baxter, Mistress Quickly olarak Margaret Rutherford ve Hotspur olarak Norman Rodway oynamıştır.
1969 filminde IV. Henry oyunundan kısımlar fleshbek olarak bulunmaktadır. Bu filmde Falstaff olarak Eobbie Coltrane, genç Prens Hal olarak Kenneth Branagh rol almışlardır.
Gus Van Sant'in Benim Güzel Idaho'm 1991 filmi pek serbestçe IV. Henry Bölüm 1 oyunundan uyarılmıştır.
Ayrıca bakınız
Dipnotlar
Dış bağlantılar
- Ingilizce Wikipedia "Henry IV, Part 1" maddesi 19 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişim:15.12.2009)
- Project Gutenberg'de "Henry IV by William Shakespeare" metni 24 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişim:15.12.2009)
- (İngilizce) (Erişim:15.12.2009)
| Wikimedia Commons'ta IV. Henry, Bölüm 1 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
IV Henry Bolum 1 Ingilizce ozgun adi Henry IV Part 1 William Shakespeare tarafindan en gec 1597 yilinda yazildigi dusunulen tarihsel oyundur IV Henry Bolum 1 Henry IV Part 1King Henry the Fourth Part OneIV Henry portresiYazarWilliam ShakespeareIlk gosterim1597UlkeIngiltereOrijinal dilIngilizceOyun serisiHenriadTurTarihsel oyunZaman ve mekanIngiltere ve GallerIV Henry Bolum 1 adli oyunun 1623 baskisinin ilk sayfasi Yapit II Richard IV Henry Bolum 1 IV Henry Bolum 2 ve V Henry nin olusturdugu Henriad adi da verilen dortlemenin ikinci oyunudur Bu oyunun kapsadigi tarih donemi 1402 sonlarinda Henry Hotspur un Archibald Douglas 4 Douglas Kontu na karsi yaptigi Hubleton Tepesi Savasi ndan isyancilarin 1403 ortalarinda Shrewsbury Savasi nda yenilmelerine kadardir Bu oyun ilk temsilinden itibaren hem tiyatro kritikleri ve hem de alelade halktan seyirci tarafindan devamli olarak begenilmis ve seyredilmistir Bu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir KaynakcaShakespeare in IV Henry Bolum 1 adini tasiyan bu tarihsel oyunu icin ana kaynagi aynen diger tarihsel oyunlarinin da kaynagi olan tarafindan ikinci edisyon olarak 1587de bastirilmis olan Chronicles Tarihler adli eserdir Bu eser ele alinan tarihi gercekler icin kaynak ise Edward Hall un The Union of the Two Illustrious Families of Lancaster and York adli eseridir Shakespeare in Samuel Daniel in Ingiliz Guller Savasi adi verilen sivil harp hakkindaki siirler kitabini da bilip kullandigi iddia edilmektedir KarakterlerCarmel Shakespeare festivali inde Henry IV Part 1yapiminda John Farmanesh Bocca Prens Hal rolunde Northumberland Duku nun oglu Harry Hotspur Percy Ressam I NeagleSir John Falstaff Boar Inn haninda Ressam Edward Grutzner Foto GoupilShrewsbury Savasi sonunda Harry Hotspur un olumu Ressam James William Edmund Doyle Gravur Edmund EvansDorduncu Henry Ingiltere Krali Bu karakter tarihsel Ingiltere Krali IV Henry dir Oyunda bu Kral dogum yeri olan Lincolnshire daki Bolingbroke kasabasina izafeten Bullingbrook veya Bolingbroke olarak da anilir Kral olmadan once Lancaster Duku oldugu icin de Glendower tarafindan Lancaster olarak hitap edilmektedir Prens Henry IV Henry nin en buyuk oglu Bu karakter tarihsel IV Henry den sonra Ingiltere Krali olan V Henry dir Kisa lakapla Hal veya Harry olarak isimlendirilmektedir Bazen de dogum yeri olan Monmouthshire a izafetle Harry Monmouth olarak anilmaktadir Worcester okunusu vuster Kontu Thomas Percy 1 Worcester Kontu na dayanir Kral aleyhindeki isyanin elebasidir Kurnaz hain ve daima kendini dusunen ve eger kendine galibiyet saglayacaksa her seyi yegeni dahil bu galibiyete kurban etmeye hazir bir kisidir Lord Lancaster li John tarihsel Bedford Duku John a dayandirilmistir Kucuk bir roldur Oyunda bu kisi Kral in ikinci olarak tanitilir ama gercek tarihte ucuncu ogludur Prens Hal tarafindan John diye hitap edilir ama eserin yazilmis seklinde bu kisinin ismi Lancaster olarak gecer Bu biraz karisikliga yol acmaktadir cunku Glendower Lancaster ismini babasi IV Henry icin kullanmaktadir Westmoreland Kontu Ralph Neville 1 Westmorand Kontu na dayanir Sir Walter Blunt Northumberland Kontu is Henry Percy 1 Northumberland Kontu na dayanir Hotspur Northumberland Duku nun oglu Henry Percy nin kisaltilmis lakabidir Kate Lady Percy Hotspur un esi Edmund Mortimer March Sinir Kontu olarak anilir Lady Mortimer Owen Glendower Galler Ulkesi lideridir ve Lady Mortimer in babasidir Douglas Kontu Archibald Douglas 4uncu Douglas Kontu na dayanir Sir Richard Vernon Richard Scroop York Baspiskoposu Sir Michael York Baspiskoposu nun maiyetinde bir idareci Sir John Falstaff Prens Hal ile arkadas olan korkak sisman bir sovalyedir Genellikle bir hayali karakterdir ama Sir John Oldcastle dan izafeten alindigi icin bu oyunun ilk temsilerinde Oldcastle olarak anilmistir Edward Ned Poins Prens Hal in yoldaslarindan biri Bardolph Prens Hal in yoldaslarindan biri Peto Prens Hal in yoldaslarindan biri Mistress Quickly Prens Hal ve yoldaslarinin gittikleri bir meyhanenin sahibi Francis meyhanede bir barmen Vintner Gadshill Hamallar Saray naziri Seyisler Yolcular Serif Ulaklar Usak Lordlar AskerlerKonu ozetiKralligi eline geciren Henry Bolingbroke IV Henry adi altinda saltanat surmekte iken devamli ciddi sorularla karsilamak zorundadir Kral II Richard a isyanla onu tahtindan indirmesini sahsi gunah olarak kabul etmekte ve bu gunahini tanri karsisinda karsilamak icin Kudus e Muslumanlara karsi bir Hacli Seferi duzenleyerek gitmek istemektedir Fakat Iskocya ve Galler Ulkesi sinirlarindaki devamli catismalar onun bu dinsel istegini gerceklestirmesine devamli engel cikartmaktadirlar Hissettigi bu sucluluk duygusu onu Percy ailesinin basinda olan Northumberland Kontu ve Worcester Kontu ve March Sinir Kontu olan Edmund Mortimer e devamli olarak kotu davranmaya yol acmaktadir Halbuki bu kisilerden ilk ikisi ona tahta gecmek icin buyuk destek saglamislar ve ucuncusu ise eski kral II Richard tarafindan kendinin mesru varisi olarak kabul edilmisti Kral Henry sahsi ve ulke sorunlarina ek olarak kendi oglu ve varisi olan Galler Prensi Hal gelecekteki Ingiltere Krali V Henry ile sorunlari bulunmaktadir Prens Hal egitimi ve saray politikalarini bir kenara itmis Kraliyet Sarayindan uzaklasarak dusuk seviyeli halktan kisileri arkadas edinerek bar ve meyhaneleri sanki mesken tutmustu Onun bu davranislari soylularin ve saraylilarin kendi hakkindaki soylentilerini avaza cikartmakla kalmamis onlarin Prens Hal in kralliga uygun olmadigi soylentisinin yayilmasina neden olmustu Hal in bu sefih hayati yasamasi sirasindaki bas sirdas yoldas ve arkadasi Sir John Falstaff idi Falstaff yasli sisman sahtekar ve devamli sarhostu Fakat Falsaff in karizma buyulemi ve hayattan aldigi zevk riyakar dindarlik ve oldurucu ciddiyet atmosferi icinde dogup buyuyen Prensi sanki buyuleyerek cekmekte idi Oyun baslarinda birbirleriyle cok az iliskisi olan ve birbirine karsilikli etkisi olmayan uc degisik grup kisiler ile baslar Ama isyanin basarili olup olmadigini ortaya cikaran Shrewsbury Muharebesi nin bitisi sonunda bu kisilerin bulundugu gruplar birlesir Birinci grupta Kral Henry ve yakin maiyeti bulunur Fakat Kral Henry oyunun ana konusu olmakla beraber genellikle oyunda arka planda birakilmistir Ikinci grup ise isyancilar grubudur Bunlarin icinde en renklisi cok enerjik kisi olan Henry Percy Hotspur babasi Northumberland Duku gelmekte ve bu isyancilarin lideri olarak amcasi Thoams Percy Worcester Kontu bulunmaktadir Iskoc Douglas Kontu Edmund Mortimer ve Galler Krali Owen Glendower de bu gruba dahildir Ucuncu grup ise genc Prens Hal etrafinda odaklanir ve daha asagi siniftan arkadaslari Falstaff Bardolph ve Peto ile olusur Alelade sokak hayatindan cok haberli ama ellerine gecenleri hic pervasiz sarfeden bu grup kisi cok nesesiz olan bu tarihsel olaylara komedi katarak renk verirler Oyun basladiginda Humbleton Hill Muharebesi nde Holmedon da Iskoclara karsi yapilan muharebede alinan esirleri kendine vermedigi icin Kral Hotspur a kizginligini ifade eder Buna karsilik Kral in karisinin kardesi olan Edmund Mortimer i esir olarak yaninda tutan Galler Krali Owen Glandover e fidye odeyerek onu esaretten kurtarmaktan cekingenlik gostermesinden dolayi Hotspur da Kral a kizgindir Henry fidye odemekten sakinmaktadir ve Mortimer in sadik olup olmadiginin supheli oldugunu bildirip Percy lere kotu muamele edip onlara gozdagi verir Percy ler Kral Henry nin bu tehlikeli ve dedigi dedik hareketlerinde incinmis ve korkuya dusmus olan Percy ler ona karsi Galliler ve Iskoclarla anlasip bu nankor ve curumekte olan Bolingbroke aleyhinde bir multefitlik kurmaya girisirler II Perde ye gelindiginde bir buyuk isyan patlak vermek uzeredir Henry Boligbroke devlet idaresini gittikce basarisiz olarak kullanmakta iken oglu Hal eglenceye ickiye ve hayat kadinlarina dayanan bir sefih bir hayat surmektedir Hal in arkadaslari bu sefih hayatlari icin yoldan gecenleri soymakta ve boylece eglencelerine devam icin para bulabilmektedir Prens Hal bunlarin yaptigi bir yol soyguna istirak etmek zorunda kalir Fakat Prens Hal bu kisilerin elinde bir oyuncak degildir ve her seyi kendi bildigi gibi yapar soygunda bulunmakla beraber dogrudan dogruya bu eskiyalarin kuranlari ile karsilasmaz ve kendine dusen butun paralari geriye verir Gercekte oyunun basinda Hal bu sefih hayati yakinda sona erdirecegini ve kendinin hakki olan yuksek devlet islerine tekrar girisip bazi asil hareketlerle kendini kral babasinin ise digerlerinin isteklerine uygun bir kisi olarak gosterecegine and ictigini goruruz Hal bu birdenbire hayat sekli degistirmenin kendine daha fazla yararli olacagini ve kendinin prens oldugunun herkesi daha kolay inandiracagini dusunmektedir Bu degisme ile saraylilarin hurmetlerini daha kolay kazanacagini ummaktadir Mortimere ve Percylerin isyani kendine bu degisme firsati vermistir Prens babasi ile ihtilaflarini cozer ve babasi tarafinda bu isyani bastirmak icin hazirlanan ordunun komutanligi verilir ve boylece asagi sinif eglence adami yukari sinif askeri komutana donusur Falstaff in bir Sir unvani vardir ve asil oldugu aciktir ve Prens Hal ona bir grup piyade askeri toplamasini ve bu birligin komutasini uzerine almasini emreder Artik rens Hal Flastaff ve arkadaslarina kolay eglenceli sefih hayat sona ermistir Shrewsbury de muharebe yapmaya hazirlanan her iki taraf icinde durum cok acilldir Eger isyancilar Kralci ordunun bu muharebede ustun bir galebe calmasini onlerlerse Northumberland Duku Galler Krali Glendower Mortimer ve York Baspiskoposu isyancilara katilmaya hazir beklemektedirler Kral Henry gayet kararli bir galibiyet dogan bir savas sonucu beklemektedir Prens Hal in ordusu daha buyuktur ama Hotspur umitsizlikten dogan bir cesaretle hemen ordusunu savas sokar ve muharebe baslar Savas o gun devam ettikce sonuc hala belirli olmamistir Kral ordusu bir vahsi Iskoc olan Douglas in birlikleri tarafindan hucum altindadir Tam o sirada iki Harry Prens Hal ve Harry Hotspur teke tek karsilasmaya karar verirler Ingiltere ulkesinde iki Harry birlikte basta olmaktadirlar ve birinin digerini yenilgiye dusurmesi gerekmektedir Bu bir icki bari kavgasi olmaktan cikmis ve kendi sahislari serefleri ve krallik icin kiran kirana bir silahli rekabet ve savas haline gecmistir Bu savasi kazana savasci ulkenin krali olacaktir Oyun bu zirve noktasina yetismekte iken Kralin asker toplama sistemini kendi yararina kullanan Falstaff uzerine dikkat cekilir Falstaff askerlik yapabilir ama askere yazilmak istemeyen yetenekli gencleri para karsiligi askere almamakta ve askere alip askere birliklere teslim ettigi ama askerlikte iken carpismalarda olen kisilerin varislerine verilmesi gereken maas primlerini kendi kesesine aktarmaktadir barut icin yemek Butun bunlar yetismezmis gibi etrafta Hotspur u kendisinin oldurdugu seklinde boburlenmelerde bulunmaktadir Halbuki Falstaff in yaptigi olmus olan Hotspur un cesedine kamasini saplamaktan ileri gitmemistir Fakat birkac saat evvel Hotspur u kendi eliyle oldurmus olan Prens Hal bu soytari kisinin anlamsiz boburlenmelerine yalniz gulup gecmekte ve Sir John a bu itibarsiz hareketlerin goz yummaktadir Oyunun son sahneleri carpismalar son erdikten sonra Shrewsbury dedir Isyancilar Hotspur un olmesinden sonra cok demoralize olmuslar ve Kral in ordusu galip gelmistir Henry bu sonuctan cok memnundur Kral artik eskiden arkadasi olan en buyuk dusmani saydigi Worcester Kontu Thomas Percy yi idam ettirmesine hic engel kalmamistir Fakat sorunlarin hepsi cozulmemistir Northumberland Kontu nu tutan York Baspiskoposu ile ugrasmasi gerekmektedir Ayrica Mortimer ve Glandower komutasinda Galler Ulkesi gucleri de hala ayakta durmaktadirlar Bu eserin sonu diger bir eser olan ama tarihsel akimin devami olan IV Henry Bolum 2 ye girisi saglanmak icin ozel olarak hazirlanmistir Turkceye cevirilerIV Henry I ve II Bolum Cev Bulent Bozkurt Istanbul Remzi Kitabevi 1992 Kral IV Henry I Cev Hamit Caliskan Istanbul Turkiye Is Bankasi Kultur Yayinlari 2014 IV Henry 1 Cev Ferit Burak Aydar Istanbul Kirmizi Kedi Yayinevi 2020 UyarlamalarOrson Welles 1965 adli filminde her iki IV Henry oyununu iceriginde kisaltmalar yapip birlestirmekte ve V Henry den bazi sahneler ve III Richard ve Windsor un Sen Kadinlari oyunlarindan dialoglari da eklemektedir Ana rollerde Falstaff olarak Orson Welles Kral IV Henry olarak John Guildgood Hal olarak Keith Baxter Mistress Quickly olarak Margaret Rutherford ve Hotspur olarak Norman Rodway oynamistir 1969 filminde IV Henry oyunundan kisimlar fleshbek olarak bulunmaktadir Bu filmde Falstaff olarak Eobbie Coltrane genc Prens Hal olarak Kenneth Branagh rol almislardir Gus Van Sant in Benim Guzel Idaho m 1991 filmi pek serbestce IV Henry Bolum 1 oyunundan uyarilmistir Ayrica bakinizIV Henry IV Henry Bolum 2DipnotlarDis baglantilarIngilizce Wikipedia Henry IV Part 1 maddesi 19 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Erisim 15 12 2009 Project Gutenberg de Henry IV by William Shakespeare metni 24 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim 15 12 2009 Ingilizce Erisim 15 12 2009 Wikimedia Commons ta IV Henry Bolum 1 ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir