Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İsfahan (Farsça:
| İsfahan Farsça: اصفهان | |
|---|---|
       Aşağıdan yukarı, sağdan sola: Nakş-ı Cihan Meydanı, , Si-o-se Pol, Çehel Sütun Sarayı, , , Mescid-i Şah | |
Takma ad: Nısf-e Cihan (Dünyanın yarısı) | |
  İsfahan Şehrin İran'daki konumu | |
| Ülke |  İran |
| Eyalet | İsfahan Eyaleti |
| Şehristan | İsfahan şehristanı |
| Bahş | |
| İdare | |
| • Genel vali | |
| • Belediye başkanı | |
| Yüzölçümü | |
| • | 106,2 km² |
| Rakım | 1590 m |
| Nüfus (2006) | |
| • | 1.583.609 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| • Metropol | 3.430.353 |
| Zaman dilimi | (IRST) |
| • Yaz (YSU) | (IRST) |
Resmî site http://www.isfahan.ir/ | |
Bu şehir Safevi ve Selçuklu döneminde başkent idi, bu nedenle söz konusu şehirde çok sayıda tarihî eser bulunmaktadır. Nüfusu 2016 yılına göre tahmini; 1.961.000'dir.
İsfahan, İran'ın kavşak noktalarından biridir ve dünyanın en büyük şehirlerinden biriydi. Şehir, 1050 ile 1722 yılları arasında, özellikle de Safeviler altında 16. yüzyılda tarihte ikinci kez başkenti olduğu zaman çok gelişti. Bugün bile, geçmişteki o ihtişamını korumaktadır. Şehir, birçok güzel bulvarıyla, köprüleriyle, saraylarıyla, camileriyle ve minareleriyle İslami mimariyi yansıtmasından dolayı meşhurdur.
Tarih
İsfahan, Yontma Taş Devri'ne kadar dayanır. İranlı Medler buraya yerleşince, Aspandana adı altında Medler'in en önemli şehirlerinden biri olmuştur. M.S. 642'de Müslümanlar'ın eline geçti. Selçuklu hanedanının kurucusu Tuğrul Bey de 11. yüzyılın ortalarında İsfahan'ı başkent yaptı. Onun torunu Melikşah yönetiminde kent büyüyüp zenginleşti. Ünlü İsfahan Mescid-i Cuma'sının yapımına bu dönemde başlandı. Selçuklu hanedanının yıkılışından sonra İsfahan gerilemeye başladı. 13. yüzyılda kent, önce Moğollar, ardından da 1387 yılında Timur tarafından yağmalandı ve birçok insan katledildi. Coğrafi konumunun sonucu olarak, İsfahan şehri özellikle Safeviler altında tekrar gelişmeye başladı. Şah I. Abbas İsfahan'ı başkent yaptı ve 17. yüzyılın en büyük ve en güzel kentlerinden biri olarak yeniden inşa etti (1598). O dönemde birçok park, kütüphane ve cami inşa edildi. 1722'de (Peştunlar) uzun bir kuşatmanın ardından şehri ele geçirdi. Uzun yıllar bir harabe görünümünde kalan İsfahan'ın nüfusu da iyice azaldı. Rıza Şah Pehlevi döneminde (1925-1941) yeniden imarına başlanan kentte bir sanayi bölgesi oluşturuldu ve tarihsel yapıların birçoğu onarıldı. Bugün dahi ülkenin diğer bölgelerine nazaran çok daha temiz ve düzenli bir kent konumundadır.
İklim
 İsfahan iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 20,4 | 23,4 | 29,0 | 32,0 | 37,6 | 41,0 | 43,0 | 42,0 | 39,0 | 33,2 | 26,8 | 21,2 | 43,0 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 8,8 | 11,9 | 16,8 | 22,0 | 28,0 | 34,1 | 36,4 | 35,1 | 31,2 | 24,4 | 16,9 | 10,8 | 23,0 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 2,7 | 5,5 | 10,4 | 15,7 | 21,3 | 27,1 | 29,4 | 27,9 | 23,5 | 16,9 | 9,9 | 4,4 | 16,2 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −2,4 | −0,2 | 4,5 | 9,4 | 14,2 | 19,1 | 21,5 | 19,8 | 15,1 | 9,3 | 3,6 | −0,9 | 9,4 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −19,4 | −12,2 | −8 | −4 | 4,5 | 10,0 | 13,0 | 11,0 | 5,0 | 0,0 | −8 | −13 | −19,4 |
| Ortalama yağış (mm) | 17,1 | 14,1 | 18,2 | 19,2 | 8,8 | 0,6 | 0,7 | 0,2 | 0,0 | 4,1 | 9,9 | 19,6 | 112,5 |
| Kaynak: Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi | |||||||||||||
Kültür
İsfahan geleneksel İran mimarisine ait birçok esere ev sahipliği yapmaktadır. 17. yüzyılda yapılan ve dünyanın en büyük meydanlarından sayılan Nakş-ı Cihan Meydanı (İmam Humeyni Meydanı) Dünya Mirası listesine alınmıştır. Zağros Dağları'ndan doğan ve İsfahan'ın içinden geçen 'nin üzerindeki eski köprüler ve bu köprülerin içinde en ünlüsü olan ve adı 33 Gözlü Köprü anlamına gelen 300 metre uzunluğunda ve 14 metre genişliğindeki en ünlü mimari yapılardandır. Bunların dışında diğer tarihi mimari yapılar; 17. yüzyılda Şah Abbas tarından yaptırılan (Mescid-i İmam) ve Şeyh Lütfullah Camii ile Ali Kapu Sarayı (Ali kapu: Bâb-ı Âli) 6 katlı olup en ilgi çeken yeri 18 ince ve zarif sütun üzerinde yükselen terasıdır.
Kardeş şehirler
İsfahan'ın toplam 12 tane kardeş şehri var:
Resim galerisi
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Gece ışıklandırılmış Çehel Sütun Sarayı. -
![image]()
içinden bir görüntü. -
![image]()
'nın girişi. -
![image]()
'nün gece görüntüsü. -
![image]()
. -
![image]()
-
![image]()
Mescid-i Şah'ın gece görüntüsü. -
![image]()
Tarihî Abbasi Oteli'nin bahçesi -
![image]()
Yeni Culfa semtinde bulunan Vank Katedrali (Kelisa-e Vank / Vank Kilisesi) -
![image]()
Vank Katedrali -
![image]()
Vank Katedrali'nin içi
Kaynakça
- ^ . Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2015.
- ^ . İran Meteoroloji Örgütü. 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2015.
- ^ . İsfahan İslam Konseyi. 17 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2009.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta İsfahan ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
- İsfahan'ın resmî sitesi9 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Farsça)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Isfahan Farsca esfaeˈɦɔːn Iran da Isfahan Eyaleti nin yonetim merkezi olan sehir Ayni zamanda ulkenin ucuncu buyuk sehridir Isfahan Farsca اصفهانOstan merkeziAsagidan yukari sagdan sola Naks i Cihan Meydani Si o se Pol Cehel Sutun Sarayi Mescid i SahTakma ad Nisf e Cihan Dunyanin yarisi IsfahanSehrin Iran daki konumuUlkeIranEyaletIsfahan EyaletiSehristanIsfahan sehristaniBahsIdare Genel vali Belediye baskaniYuzolcumu Ostan merkezi106 2 km Rakim1590 mNufus 2006 Ostan merkezi1 583 609 Yogunlukoto km Metropol3 430 353Zaman dilimiUTC 03 30 IRST Yaz YSU UTC 04 30 IRST Resmi site http www isfahan ir Bu sehir Safevi ve Selcuklu doneminde baskent idi bu nedenle soz konusu sehirde cok sayida tarihi eser bulunmaktadir Nufusu 2016 yilina gore tahmini 1 961 000 dir Isfahan Iran in kavsak noktalarindan biridir ve dunyanin en buyuk sehirlerinden biriydi Sehir 1050 ile 1722 yillari arasinda ozellikle de Safeviler altinda 16 yuzyilda tarihte ikinci kez baskenti oldugu zaman cok gelisti Bugun bile gecmisteki o ihtisamini korumaktadir Sehir bircok guzel bulvariyla kopruleriyle saraylariyla camileriyle ve minareleriyle Islami mimariyi yansitmasindan dolayi meshurdur TarihIsfahan Yontma Tas Devri ne kadar dayanir Iranli Medler buraya yerlesince Aspandana adi altinda Medler in en onemli sehirlerinden biri olmustur M S 642 de Muslumanlar in eline gecti Selcuklu hanedaninin kurucusu Tugrul Bey de 11 yuzyilin ortalarinda Isfahan i baskent yapti Onun torunu Meliksah yonetiminde kent buyuyup zenginlesti Unlu Isfahan Mescid i Cuma sinin yapimina bu donemde baslandi Selcuklu hanedaninin yikilisindan sonra Isfahan gerilemeye basladi 13 yuzyilda kent once Mogollar ardindan da 1387 yilinda Timur tarafindan yagmalandi ve bircok insan katledildi Cografi konumunun sonucu olarak Isfahan sehri ozellikle Safeviler altinda tekrar gelismeye basladi Sah I Abbas Isfahan i baskent yapti ve 17 yuzyilin en buyuk ve en guzel kentlerinden biri olarak yeniden insa etti 1598 O donemde bircok park kutuphane ve cami insa edildi 1722 de Pestunlar uzun bir kusatmanin ardindan sehri ele gecirdi Uzun yillar bir harabe gorunumunde kalan Isfahan in nufusu da iyice azaldi Riza Sah Pehlevi doneminde 1925 1941 yeniden imarina baslanan kentte bir sanayi bolgesi olusturuldu ve tarihsel yapilarin bircogu onarildi Bugun dahi ulkenin diger bolgelerine nazaran cok daha temiz ve duzenli bir kent konumundadir Iklim Isfahan iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 20 4 23 4 29 0 32 0 37 6 41 0 43 0 42 0 39 0 33 2 26 8 21 2 43 0Ortalama en yuksek sicaklik C 8 8 11 9 16 8 22 0 28 0 34 1 36 4 35 1 31 2 24 4 16 9 10 8 23 0Ortalama sicaklik C 2 7 5 5 10 4 15 7 21 3 27 1 29 4 27 9 23 5 16 9 9 9 4 4 16 2Ortalama en dusuk sicaklik C 2 4 0 2 4 5 9 4 14 2 19 1 21 5 19 8 15 1 9 3 3 6 0 9 9 4En dusuk sicaklik C 19 4 12 2 8 4 4 5 10 0 13 0 11 0 5 0 0 0 8 13 19 4Ortalama yagis mm 17 1 14 1 18 2 19 2 8 8 0 6 0 7 0 2 0 0 4 1 9 9 19 6 112 5Kaynak Ulusal Okyanus ve Atmosfer DairesiKulturIsfahan geleneksel Iran mimarisine ait bircok esere ev sahipligi yapmaktadir 17 yuzyilda yapilan ve dunyanin en buyuk meydanlarindan sayilan Naks i Cihan Meydani Imam Humeyni Meydani Dunya Mirasi listesine alinmistir Zagros Daglari ndan dogan ve Isfahan in icinden gecen nin uzerindeki eski kopruler ve bu koprulerin icinde en unlusu olan ve adi 33 Gozlu Kopru anlamina gelen 300 metre uzunlugunda ve 14 metre genisligindeki en unlu mimari yapilardandir Bunlarin disinda diger tarihi mimari yapilar 17 yuzyilda Sah Abbas tarindan yaptirilan Mescid i Imam ve Seyh Lutfullah Camii ile Ali Kapu Sarayi Ali kapu Bab i Ali 6 katli olup en ilgi ceken yeri 18 ince ve zarif sutun uzerinde yukselen terasidir Kardes sehirlerIsfahan in toplam 12 tane kardes sehri var Xi an Cin Barselona Ispanya Sankt Peterburg Rusya Havana Kuba Erivan Ermenistan Freiburg Almanya Lahor Pakistan Kuveyt Kuveyt Floransa Italya Yas Romanya Kuala Lumpur Malezya Istanbul TurkiyeResim galerisiVank Katedrali Naks i Cihan Meydani Gece isiklandirilmis Cehel Sutun Sarayi icinden bir goruntu nin girisi nun gece goruntusu Seyh Lutfullah Camii Mescid i Sah in gece goruntusu Tarihi Abbasi Oteli nin bahcesi Yeni Culfa semtinde bulunan Vank Katedrali Kelisa e Vank Vank Kilisesi Vank Katedrali Vank Katedrali nin iciKaynakca Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi 22 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2015 Iran Meteoroloji Orgutu 25 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2015 Isfahan Islam Konseyi 17 Mart 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2009 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Isfahan ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Isfahan in resmi sitesi9 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Farsca