Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jan Baptist van Helmont ( ;Felemenkçe: [ˈɦɛlmɔnt] ; 12 Ocak 1580 – 30 Aralık 1644), Brüksel doğumlu bir kimyager, fizyolog ve doktor. Paracelsus'tan ve iatrokimyanın yükselişinden hemen sonraki yıllarda etkin olmuş ve " pnömatik kimyanın kurucusu" olarak kabul edilmiştir. Van Helmont bugün büyük ölçüde 5 yıllık söğüt ağacı deneyi, "gaz" (Yunanca kaos kelimesinden) kelimesini bilim sözlüğüne sokması ve kendiliğinden oluşum konusundaki fikirleriyle tanınır.
Jan Baptist van Helmont | |
|---|---|
 Van Helmont portresi | |
| Doğum | 12 Ocak 1580 Brüksel, İspanyol Hollandası (günümüz Belçikası) |
| Ölüm | 30 Aralık 1644 (64 yaşında) Vilvoorde, İspanyol Hollandası (günümüz Belçikası) |
| Eğitim | Leuven Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Kimya, fizyoloji, tıp |
| Akademik danışmanları | |
| Etkilendikleri | Paracelsus |
| Etkiledikleri | |
Adı ayrıca Jan-Baptiste van Helmont, Johannes Baptista van Helmont, Johann Baptista von Helmont, Joan Baptista van Helmont ve von ile van arasında geçiş yapan diğer küçük varyantlar olarak da kaynaklarda yer alır.
Hayatının erken dönemi ve eğitimi
Jan Baptist van Helmont, 1567'de evlenen bir savcı ve Brüksel meclis üyesi olan Maria (van) Stassaert ve Christiaen van Helmont'un beş çocuğunun en küçüğüydü Leuven'de eğitim gördü ve bir bilimden diğerine gidip hiçbirinde tatmin bulamayınca tıbba döndü. Çalışmalarına bir süre ara verdi ve birkaç yıl boyunca İsviçre, İtalya, Fransa, Almanya ve İngiltere'yi dolaştı.
Kendi ülkesine dönen van Helmont, 1599'da tıp diploması aldı 1605'te büyük veba salgını sırasında Antwerp'te çalıştı ve ardından 1667'de Newton tarafından gözden geçirilen De Peste (Veba Üzerine) adlı bir kitap yazdı. 1609'da nihayet tıp alanında doktora derecesini aldı. Aynı yıl zengin ve asil bir aileden olan Margaret van Ranst ile evlendi. Van Helmont ve Margaret, Brüksel yakınlarındaki Vilvoorde'de yaşadılar ve altı ya da yedi çocukları oldu. Karısının mirası doktorluktan erken emekli olmasını ve 30 Aralık 1644'teki ölümüne kadar kimyasal deneylerle meşgul olmasını sağladı.
Kimya öncüsü olarak kariyeri
Van Helmont, atmosferik havada farklı gazların olduğunu ilk anlayan kişidir. Ayrıca "gaz" kelimesini icat ettiği için pnömatik kimyanın kurucusu olarak kabul edilir.
Gaz kelimesini Yunanca kaos (χᾰ́ος) kelimesinden türetmiştir.
Kömürün yakılmasıyla açığa çıkan "gaz sylvestre"sinin (karbon dioksit), bazen mağaraların havasını solunamaz hale getiren bir gaz olan ve şıranın mayalanmasıyla üretilenle aynı olduğunu gösterdi. Van Helmont için hava ve su iki ilkel unsurdu. Ateşin bir element olduğunu açıkça reddetti.
Van Helmont, mistik ve simyacı Paracelsus'un bir öğrencisiydi ancak Paracelsus da dahil olmak üzere çoğu çağdaş otoritelerin hatalarını küçümseyerek reddetti. Öte yandan, William Harvey, Galileo Galilei ve Francis Bacon gibi bilim insanları üreten deneye dayalı yeni öğrenimle meşgul oldu. Van Helmont dikkatli bir doğa gözlemcisiydi; deneylerinde toplanan verilerin analizi, kütlenin korunumu kavramına sahip olduğunu gösterir. Bitkilerin nasıl kütle kazandığını belirlemeye çalışan ilk deneycilerden biriydi.
Söğüt ağacı deneyi
Helmont'un bir söğüt ağacı üzerindeki deneyi, bitki beslenmesi ve büyümesi üzerine en eski nicel araştırmalar arasında sayıldı ve biyoloji tarihinde bir kilometre taşı olarak kabul edildi. Deney ancak ölümünden sonra Ortus Medicinae'de (1648) yayınlandı. Aynı fikir üzerine De staticis trialis'te (1450) yazan Nicholas of Cusa'dan ilham almış olabilir. Deneyinde Helmont bir söğüt ağacı yetiştirdi ve toprak miktarını, ağacın ağırlığını ve eklediği suyu ölçtü. Beş yıl sonra ağaç yaklaşık 74 kilogram kazanmıştı. Toprak miktarı deneyine başladığı zamankiyle neredeyse aynı olduğundan (sadece 57 gram kaybetti), ağacın ağırlığının tamamen sudan geldiği sonucuna vardı.
Not listesi
- ^ Van Helmont's date of birth has been a source of some confusion. According to his own statement (published in his posthumous Ortus medicinae) he was born in 1577. However, the birth register of St Gudula, Brussels, shows him to have been born on 12 January 1579 , i.e. 12 January 1580 by modern dating. See (1936). "Joan Baptista Van Helmont". Annals of Science. 1 (4). ss. 359-84 (359). doi:10.1080/00033793600200291
![image]()
.
Kaynakça
- ^ Walter Pagel, Joan Baptista Van Helmont: Reformer of Science and Medicine, Cambridge University Press, 2002, p. 10 n. 17.
- ^ Digitaal Wetenschapshistorisch Centrum (DWC) – KNAW: "Franciscus dele Boë" 11 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Helmont" 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. .
- ^ a b Makers of Chemistry. Oxford: Oxford University Press. 1931. ss. 121. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ The Galileo Project: Helmont, Johannes Baptista Van 11 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. galileo.rice.edu
- ^ Alison Flood, "Isaac Newton proposed curing plague with toad vomit, unseen papers show", in "The Guardian", 2 June 2020.
- ^ Johannes Baptistae Van Helmont Opuscula Medica Inaudita: IV. De Peste, Editor Hieronymo Christian Paullo (Frankfurt am Main), Publisher sumptibus Hieronimi Christiani Paulii, typis Matthiæ Andræ, 1707.
- ^ "Tryals and tribulations", Distillations Magazine, 1 (3), Sonbahar 2015, ss. 14-15, 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 16 Mart 2023
- ^ "Digging Deeper into Helmont's Famous Willow Tree Experiment". The American Biology Teacher. 53 (8): 458-460. 1991. doi:10.2307/4449369. ISSN 0002-7685. 12 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Batens, Diderik; Van Bendegem, Jean Paul, (Ed.) (1988), "Theory and Experiment in the Early Writings of Johan Baptist Van Helmont", Theory and Experiment (İngilizce), Dordrecht: Springer Netherlands, ss. 93-101, doi:10.1007/978-94-009-2875-6_6, ISBN , erişim tarihi: 22 Ekim 2020 Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ "A Root of van Helmont's Tree". Isis (İngilizce). 56 (4): 408-419. 1965. doi:10.1086/350042. ISSN 0021-1753. 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Krikorian (1968). "Water and Solutes in Plant Nutrition: With Special Reference to van Helmont and Nicholas of Cusa". BioScience. 18 (4): 286-292. doi:10.2307/1294218.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jan Baptist van Helmont ˈ h ɛ l m ɒ n t Felemenkce ˈɦɛlmɔnt 12 Ocak 1580 30 Aralik 1644 Bruksel dogumlu bir kimyager fizyolog ve doktor Paracelsus tan ve iatrokimyanin yukselisinden hemen sonraki yillarda etkin olmus ve pnomatik kimyanin kurucusu olarak kabul edilmistir Van Helmont bugun buyuk olcude 5 yillik sogut agaci deneyi gaz Yunanca kaos kelimesinden kelimesini bilim sozlugune sokmasi ve kendiliginden olusum konusundaki fikirleriyle taninir Jan Baptist van HelmontVan Helmont portresiDogum12 Ocak 1580 Bruksel Ispanyol Hollandasi gunumuz Belcikasi Olum30 Aralik 1644 64 yasinda Vilvoorde Ispanyol Hollandasi gunumuz Belcikasi EgitimLeuven UniversitesiKariyeriDaliKimya fizyoloji tipAkademik danismanlariEtkilendikleriParacelsusEtkiledikleri Adi ayrica Jan Baptiste van Helmont Johannes Baptista van Helmont Johann Baptista von Helmont Joan Baptista van Helmont ve von ile van arasinda gecis yapan diger kucuk varyantlar olarak da kaynaklarda yer alir Hayatinin erken donemi ve egitimiJan Baptist van Helmont 1567 de evlenen bir savci ve Bruksel meclis uyesi olan Maria van Stassaert ve Christiaen van Helmont un bes cocugunun en kucuguydu Leuven de egitim gordu ve bir bilimden digerine gidip hicbirinde tatmin bulamayinca tibba dondu Calismalarina bir sure ara verdi ve birkac yil boyunca Isvicre Italya Fransa Almanya ve Ingiltere yi dolasti Kendi ulkesine donen van Helmont 1599 da tip diplomasi aldi 1605 te buyuk veba salgini sirasinda Antwerp te calisti ve ardindan 1667 de Newton tarafindan gozden gecirilen De Peste Veba Uzerine adli bir kitap yazdi 1609 da nihayet tip alaninda doktora derecesini aldi Ayni yil zengin ve asil bir aileden olan Margaret van Ranst ile evlendi Van Helmont ve Margaret Bruksel yakinlarindaki Vilvoorde de yasadilar ve alti ya da yedi cocuklari oldu Karisinin mirasi doktorluktan erken emekli olmasini ve 30 Aralik 1644 teki olumune kadar kimyasal deneylerle mesgul olmasini sagladi Kimya oncusu olarak kariyerivan Helmont un olumunden sonra portresiBruksel deki Jan Baptist van Helmont AnitiOrtus medicinae den Jan Baptist van Helmont solda ve oglu Franciscus Mercurius 1648 Van Helmont atmosferik havada farkli gazlarin oldugunu ilk anlayan kisidir Ayrica gaz kelimesini icat ettigi icin pnomatik kimyanin kurucusu olarak kabul edilir Gaz kelimesini Yunanca kaos xᾰ os kelimesinden turetmistir Komurun yakilmasiyla aciga cikan gaz sylvestre sinin karbon dioksit bazen magaralarin havasini solunamaz hale getiren bir gaz olan ve siranin mayalanmasiyla uretilenle ayni oldugunu gosterdi Van Helmont icin hava ve su iki ilkel unsurdu Atesin bir element oldugunu acikca reddetti Van Helmont mistik ve simyaci Paracelsus un bir ogrencisiydi ancak Paracelsus da dahil olmak uzere cogu cagdas otoritelerin hatalarini kucumseyerek reddetti Ote yandan William Harvey Galileo Galilei ve Francis Bacon gibi bilim insanlari ureten deneye dayali yeni ogrenimle mesgul oldu Van Helmont dikkatli bir doga gozlemcisiydi deneylerinde toplanan verilerin analizi kutlenin korunumu kavramina sahip oldugunu gosterir Bitkilerin nasil kutle kazandigini belirlemeye calisan ilk deneycilerden biriydi Sogut agaci deneyi Helmont un bir sogut agaci uzerindeki deneyi bitki beslenmesi ve buyumesi uzerine en eski nicel arastirmalar arasinda sayildi ve biyoloji tarihinde bir kilometre tasi olarak kabul edildi Deney ancak olumunden sonra Ortus Medicinae de 1648 yayinlandi Ayni fikir uzerine De staticis trialis te 1450 yazan Nicholas of Cusa dan ilham almis olabilir Deneyinde Helmont bir sogut agaci yetistirdi ve toprak miktarini agacin agirligini ve ekledigi suyu olctu Bes yil sonra agac yaklasik 74 kilogram kazanmisti Toprak miktari deneyine basladigi zamankiyle neredeyse ayni oldugundan sadece 57 gram kaybetti agacin agirliginin tamamen sudan geldigi sonucuna vardi Not listesi Van Helmont s date of birth has been a source of some confusion According to his own statement published in his posthumous Ortus medicinae he was born in 1577 However the birth register of St Gudula Brussels shows him to have been born on 12 January 1579 i e 12 January 1580 by modern dating See 1936 Joan Baptista Van Helmont Annals of Science 1 4 ss 359 84 359 doi 10 1080 00033793600200291 Kaynakca Walter Pagel Joan Baptista Van Helmont Reformer of Science and Medicine Cambridge University Press 2002 p 10 n 17 Digitaal Wetenschapshistorisch Centrum DWC KNAW Franciscus dele Boe 11 Aralik 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Helmont 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Makers of Chemistry Oxford Oxford University Press 1931 ss 121 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Galileo Project Helmont Johannes Baptista Van 11 Aralik 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde galileo rice edu Alison Flood Isaac Newton proposed curing plague with toad vomit unseen papers show in The Guardian 2 June 2020 Johannes Baptistae Van Helmont Opuscula Medica Inaudita IV De Peste Editor Hieronymo Christian Paullo Frankfurt am Main Publisher sumptibus Hieronimi Christiani Paulii typis Matthiae Andrae 1707 Tryals and tribulations Distillations Magazine 1 3 Sonbahar 2015 ss 14 15 6 Mart 2023 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 16 Mart 2023 Digging Deeper into Helmont s Famous Willow Tree Experiment The American Biology Teacher 53 8 458 460 1991 doi 10 2307 4449369 ISSN 0002 7685 12 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2023 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Batens Diderik Van Bendegem Jean Paul Ed 1988 Theory and Experiment in the Early Writings of Johan Baptist Van Helmont Theory and Experiment Ingilizce Dordrecht Springer Netherlands ss 93 101 doi 10 1007 978 94 009 2875 6 6 ISBN 978 94 010 7794 1 erisim tarihi 22 Ekim 2020 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A Root of van Helmont s Tree Isis Ingilizce 56 4 408 419 1965 doi 10 1086 350042 ISSN 0021 1753 21 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2023 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Krikorian 1968 Water and Solutes in Plant Nutrition With Special Reference to van Helmont and Nicholas of Cusa BioScience 18 4 286 292 doi 10 2307 1294218