Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Japon akçaağacı (Acer palmatum), (Aceraceae) familyasından doğal olarak Japonya, Kore ve Çin'de bulunan bir akçaağaç türü.
| Japon akçaağacı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Acer palmatum Thunb., J.A.Murray, Syst. Veg. ed. 14: 911 (1784).
| |||||||||||||||
Morfolojik özellikleri
15 m'ye kadar boylanabilen yaprak döken ağaçlardır. Kabuk yeşilimsi boz veya açık kahverengi ve pürüzsüzdür. Dalları sarı-mor, kış tomurcukları morumsu sarı, konik, büyük, 1 pullu ve pseudoterminaldir. Yaprak sapı 2–6 cm uzunluğunda; yapraklar ilk açtığında sarımsı kahverengi tüylü; elsi (palmat) yapraklar 5-7 loplu, loplar geniş, kenarı çarpık çift dişli, ucu uzun ve sivridir.
Çiçek kurulu 10-20 çiçekten oluşmuş, 3–4 cm uzunluğunda, yarı sarkık, altında 1 veya 2 çift yaprak bulunur. Çanak yapraklar 5'li, morumsu kırmızı, dikdörgen biçiminde, 3 mm uzunluğunda ve kenarları tüylüdür. Taç yapraklar soluk sarı ya da pembemsi beyaz, geniş ve küçüktür. Stamen sayısı 8, uzunluğu 3,5 mm'dir. Dişi çiçekler ise küçük bir disk içerisindedir. Ovaryum düz; birbirine karşı bulunan stigmalar uzuncadır.
Samara 1,5 cm uzunluğunda, kanatlı, kanatlar arasında geniş bir açı vardır. Nus oval-dışbükey, hafif ince damarlı ve zayıf yapılıdır. Kromozom sayısı 2n=26'dır.
Ekolojik özellikleri
Nisan ve Mayıs aylarında çiçek açar, tohumlar Eylül ayında olgunlaşır. Ilıman iklimli yerleri sever. Işık-yarı gölge ağacıdır. Besin isteği yüksek bir türdür. Kuru, humuslu, hafif ıslak ve asidik, iyi drenajlı ve organik maddece zengin topraklarda iyi yetişir. Tuzlu topraklardan kaçınır. Şiddetli donlardan zarar görür. -18 C sıcaklıklara kadar dayanır. Sıcak ve kurak iklimlerde iyi gelişmez.
Alt türler
3 alt türü tespit edilmiştir.
- Acer palmatum subsp. palmatum. Yapraklar 4–7 cm küçük, beş veya altı loplu, kenarı çift dişli. Tohum kanatları 10–15 mm uzunluğunda. Orta ve Güney Japonya'nın alçak kesimlerinde görülür.
- Acer palmatum subsp. amoenum (Carrière) H.Hara. Yapraklar büyük, 6–12 cm genişliğinde, yedi veya dokuz loplu, yaprak kenarı tek dişli. Tohum kanadı 20–25 mm uzunluğunda. Japonya ve Güney Kore'nin yüksek kesimlerinde bulunur.
- Acer palmatum subsp. matsumurae Koidz. Yapraklar büyük, 6–12 cm genişliğinde, yedi loplu (bazen beş veya dokuz loplu) yaprak kenarı çift dişli; tohum kanadı 15–25 mm uzunluğunda. Japonya'nın yüksek kesimlerinde görülür.
Kültivarlar
- Acer palmatum cv."Atropurpureum"
- Acer palmatum cv."Dissectum"
- Acer palmatum cv.'Senkaki'
- Acer palmatum cv.'Dissectum Atropurpureum'
- Acer palmatum cv.'Septemlobum'
- Acer palmatum cv.'Glawing Embers'
- Acer palmatum cv.'Sango Kaku'
- Acer palmatum cv.'Osakazuki'
- Acer palmatum cv.'Rubrum'
== Üretim tekniği == Tohum, çelik ve aşı ile üretilir,. İlkbahar da don tehlikesi olmayan yerlerde tohum, sıcak suda 1-2 gün ıslatıldıktan sonra sonbaharda 25gr./m² olarak ekilir.
Ayrıca, Acer palmatum’un çelikle çoğaltılması da mümkündür. Bunun için, çeliklerin ana bitkiden kesilmesi ve köklendirilmesi gerekmektedir. Kesilen çelikler, hormonlu toprak içinde köklendirilir ve uygun bakım sağlanarak büyütülür.
Bonsaide kullanımı
Yer
Yaprakları güneş ve rüzgar yanıklarından korumak için doğrudan güneş ışığından ve kuvvetli rüzgarlardan korunması gerekmektedir. Bununla birlikte baharda ve sonbaharda iyi ışık alması kuvvetlenmesine ve yaprak renginin güzelleşmesine yardım eder.
Kış
-10 °C’nin altındaki soğuklardan korunması gerekir.
Sulama
Hızlı büyüme dönemlerinde su ihtiyacı ani şekilde artabilir. Bu dönemlerde toprağın tamamen kuruması beklenmeden sulanmalıdır. Güneş yanığına sebep olmamak için kuvvetli güneş ışığı aldığı saatlerde yapraklarını ıslatmamaya özen gösterin.
Beslenme
Yaprakları karşılaşabileceği tehlikelere karşı kuvvetlendirmek ve ağacın hızlı gelişmesini sağlamak için baharda yaprak tomurcukları patlar patlamaz yüksek azot gübresi haftada bir verilir. Gübrelemeyi erkenden bitirmek kısa yaprak düğümleri (internod) oluşmasını ve bitmiş ya da gelişmiş ağaçlarda daha iyi gelişim olmasını sağlar.
Yapraklar sertleşmeye başlayınca 15 günde bir daha dengeli bir gübreyle işleme devam edilir. Ağustos sonunda, kış başlamadan önce yeni çıkanların iyice sertleşmesi için 15 günde bir düşük azot ile beslenir. Bütün sezon boyunca az azotla beslenmiş ağaçlarda sonbaharda muhteşem renkler görülür ancak bu da yavaş büyümeyi sağlar.
Saksı değiştirme
Ağaç 10 yaşını geçene kadar her 1 veya 2 yılda, baharda tomurcuklar patlarken saksısı değiştirilir, gerektiği kadar da bonsai toprağı ilave edilir.
Budama
Yaprak ve dallardaki yeni alanları şekle sokma gereği hissedilmiyorsa gelişme mevsiminde patlayan ilk 1 veya 2 yapraktan sonrası kesilebilir. Kısa yaprak düğümlerine ihtiyaç duyan ağaçlar için yeni çıkan karşılıklı iki yaprak elle koparılabilir. Bu işlem kısa yaprak düğümlerine sahip hoş, ince dallar üretecek ve tomurcuklanmanın tekrarlamasını sağlayacaktır. Uzun yaprak düğümlerine sahip bütün sürgünleri yok edilir.
Yaprak kesme işlemi yaz ortasında uygulanabilir. Küçük yapraklar, daha iyi dal yapısı ve sonbaharda daha kuvvetli yaprak rengi oluşmasını sağlayacaktır. Bununla birlikte yaprak azaltma sadece sağlıklı ağaçlara uygulanmalı, saksı değiştirildiği yılda, zayıf yapılı olan kırmızı yapraklı türlerde ve iki yıl art arda yapılmamalıdır.
Ağır budamalar ve şekil kazandırmayı sağlayacak budamalar sonbahardaki yaprak dökümünden tercihen bir hafta sonra veya yarı uyuma döneminde olduğundan yaraların daha çabuk iyileşeceği yaz ortasında yapılabilir. Bahar süresince asla budama yapılmaz çünkü bu dönemde akçaağaç türleri çok miktarda bitki öz suyu kaybedebilirler bu da bitkinin zayıflamasına hatta dal kaybına neden olabilir. Yapraksız kış görüntüleriyle sergilenmesi amaçlanan ağaçlarda yaz budamaları düşünülebilir.
Tel Sarma
Tel sarma bahar öncesi ile sonbahar sonrasındaki herhangi bir süreç içinde gerçekleştirilebilir. En uygunu baharda tomurcuklanma başlamadan önce, yaz ortasında yaprak kestikten sonra veya yaprak dökmesinden sonra çıplak dalları telle sarmaktır. Yılın bu dönemlerinde dallar yapraklarla dolmamıştır ve dallarda esnekliği sağlayacak özsu miktarı da yeterince çoktur.
Bahardaki tel sarmalarda dikkatli olunmalıdır çünkü yeni tomurcuklar zarar görebilir ve bahardaki hızlı gelişime ayak uyduramayan tel dallarda sıkışma izleri bırakabilir. Yaprak dökümünden sora yapılan tel sarma işleminde ağaçlar ağır soğuklardan korunmalıdır çünkü dallar bahardaki yeşerme sezonuna kadar kendini yeterince iyileştiremezler. Kışın dallar epeyce kırılgan ve nazik olacağından aniden kırılabilirler. Bu yüzden kış mevsiminde tel sarma işlemi ancak çok nazik bir şekilde yapılacaksa denenmelidir.
Üreme
Tohumları olgunlaşır olgunlaşmaz ekilir. Üremenin esas yolu ise daldan köklendirme (air-layer) yöntemidir ve Mayısta bahar sürgünleri kalınlaştığında uygulanmalıdır. Kesikler çok kolay yapılabilir ancak yüksek hata oranı mevcuttur. Dolayısıyla düzgün bir şekilde tutması 2 veya 3 sezon (buradaki season kelimesini mevsim olarak değil sezon olarak çevirdim, mevsim olarak değerlendirenler öyle uygulasınlar) alabilir.
Zararlı böcekler ve hastalıklar
Yaprak bitleri, kabuk zararlıları, tırtıllar ve wilt türleri. Gübre eksiği nedeniyle zayıf kalması, zayıf kök sistemi, saksı değişimi, yetersiz veya aşırı sulama, uyku dönemini geçirememesi gibi etkenler ağacın yaprak yanması olaylarına daha açık olmalarına neden olurlar.
Stiller
Literati stili haricindeki tüm stiller uygundur. Özel Bilgiler: Beş uçlu akçaağaçların bazı türleri yetişme alanından kaynaklanan farklılıklar gösterebilirler. Çalılık türünde olanlar (örneğin Kiyohime türü) temel olarak daha baskındırlar ve budamada dikkat edilmezse birçok seyrek zirve oluşabilir.
Çok sıcak iklimler için uygun olduğu şüphelidir. Aşırı sıcaklarda yaprakları sağlıklı tutabilmek ve hatta ağaçta tutabilmek için durmadan uğraş vermek gerekebilir. Akçaağaçlar ayrıca bir uyuklama dönemine ihtiyaç duyarlar (10 °C’nin altındaki kış günlerinde en az 44 gün boyunca). Birkaç sezon boyunca uyuklama dönemi geçirmeden hayatta kalabilir ancak gittikçe kuvvetlerini kaybederler ve eninde sonunda ölümle karşı karşıya kalırlar.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ekim 2023.
- 1.Acartür, R., Süs Bitkileri ve Yer Örtücüler, Lazer Ofset, Ankara, 2001
- 2.GÜNGÖR,İ., ATATOPRAK, A.,ÖZER,F., AKDAĞ,N., KANDEMİR, N.İ., Bitkilerin Dünyası Bitki Tanıma
- Detayları İle Fidan Yetiştiriciliği Esasları, Lazer Ofset, Ankara, 2002
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Japon akcaagaci Acer palmatum Aceraceae familyasindan dogal olarak Japonya Kore ve Cin de bulunan bir akcaagac turu Japon akcaagaciKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim SapindalesFamilya SapindaceaeCins AcerTur A palmatumIkili adlandirmaAcer palmatumThunb J A Murray Syst Veg ed 14 911 1784 Vikitur de Acer palmatum ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Acer palmatum ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurBonsai akcaagacKabukAcer palmatum Atropurpureum Acer palmatum Osakazuki Acer palmatum Sango kaku Morfolojik ozellikleri15 m ye kadar boylanabilen yaprak doken agaclardir Kabuk yesilimsi boz veya acik kahverengi ve puruzsuzdur Dallari sari mor kis tomurcuklari morumsu sari konik buyuk 1 pullu ve pseudoterminaldir Yaprak sapi 2 6 cm uzunlugunda yapraklar ilk actiginda sarimsi kahverengi tuylu elsi palmat yapraklar 5 7 loplu loplar genis kenari carpik cift disli ucu uzun ve sivridir Cicek kurulu 10 20 cicekten olusmus 3 4 cm uzunlugunda yari sarkik altinda 1 veya 2 cift yaprak bulunur Canak yapraklar 5 li morumsu kirmizi dikdorgen biciminde 3 mm uzunlugunda ve kenarlari tuyludur Tac yapraklar soluk sari ya da pembemsi beyaz genis ve kucuktur Stamen sayisi 8 uzunlugu 3 5 mm dir Disi cicekler ise kucuk bir disk icerisindedir Ovaryum duz birbirine karsi bulunan stigmalar uzuncadir Samara 1 5 cm uzunlugunda kanatli kanatlar arasinda genis bir aci vardir Nus oval disbukey hafif ince damarli ve zayif yapilidir Kromozom sayisi 2n 26 dir Ekolojik ozellikleriNisan ve Mayis aylarinda cicek acar tohumlar Eylul ayinda olgunlasir Iliman iklimli yerleri sever Isik yari golge agacidir Besin istegi yuksek bir turdur Kuru humuslu hafif islak ve asidik iyi drenajli ve organik maddece zengin topraklarda iyi yetisir Tuzlu topraklardan kacinir Siddetli donlardan zarar gorur 18 C sicakliklara kadar dayanir Sicak ve kurak iklimlerde iyi gelismez Alt turler3 alt turu tespit edilmistir Acer palmatum subsp palmatum Yapraklar 4 7 cm kucuk bes veya alti loplu kenari cift disli Tohum kanatlari 10 15 mm uzunlugunda Orta ve Guney Japonya nin alcak kesimlerinde gorulur Acer palmatum subsp amoenum Carriere H Hara Yapraklar buyuk 6 12 cm genisliginde yedi veya dokuz loplu yaprak kenari tek disli Tohum kanadi 20 25 mm uzunlugunda Japonya ve Guney Kore nin yuksek kesimlerinde bulunur Acer palmatum subsp matsumurae Koidz Yapraklar buyuk 6 12 cm genisliginde yedi loplu bazen bes veya dokuz loplu yaprak kenari cift disli tohum kanadi 15 25 mm uzunlugunda Japonya nin yuksek kesimlerinde gorulur KultivarlarAcer palmatum cv Atropurpureum Acer palmatum cv Dissectum Acer palmatum cv Senkaki Acer palmatum cv Dissectum Atropurpureum Acer palmatum cv Septemlobum Acer palmatum cv Glawing Embers Acer palmatum cv Sango Kaku Acer palmatum cv Osakazuki Acer palmatum cv Rubrum Uretim teknigi Tohum celik ve asi ile uretilir Ilkbahar da don tehlikesi olmayan yerlerde tohum sicak suda 1 2 gun islatildiktan sonra sonbaharda 25gr m olarak ekilir Ayrica Acer palmatum un celikle cogaltilmasi da mumkundur Bunun icin celiklerin ana bitkiden kesilmesi ve koklendirilmesi gerekmektedir Kesilen celikler hormonlu toprak icinde koklendirilir ve uygun bakim saglanarak buyutulur Bonsaide kullanimiYer Yapraklari gunes ve ruzgar yaniklarindan korumak icin dogrudan gunes isigindan ve kuvvetli ruzgarlardan korunmasi gerekmektedir Bununla birlikte baharda ve sonbaharda iyi isik almasi kuvvetlenmesine ve yaprak renginin guzellesmesine yardim eder Kis 10 C nin altindaki soguklardan korunmasi gerekir Sulama Hizli buyume donemlerinde su ihtiyaci ani sekilde artabilir Bu donemlerde topragin tamamen kurumasi beklenmeden sulanmalidir Gunes yanigina sebep olmamak icin kuvvetli gunes isigi aldigi saatlerde yapraklarini islatmamaya ozen gosterin Beslenme Yapraklari karsilasabilecegi tehlikelere karsi kuvvetlendirmek ve agacin hizli gelismesini saglamak icin baharda yaprak tomurcuklari patlar patlamaz yuksek azot gubresi haftada bir verilir Gubrelemeyi erkenden bitirmek kisa yaprak dugumleri internod olusmasini ve bitmis ya da gelismis agaclarda daha iyi gelisim olmasini saglar Yapraklar sertlesmeye baslayinca 15 gunde bir daha dengeli bir gubreyle isleme devam edilir Agustos sonunda kis baslamadan once yeni cikanlarin iyice sertlesmesi icin 15 gunde bir dusuk azot ile beslenir Butun sezon boyunca az azotla beslenmis agaclarda sonbaharda muhtesem renkler gorulur ancak bu da yavas buyumeyi saglar Saksi degistirme Agac 10 yasini gecene kadar her 1 veya 2 yilda baharda tomurcuklar patlarken saksisi degistirilir gerektigi kadar da bonsai topragi ilave edilir Budama Yaprak ve dallardaki yeni alanlari sekle sokma geregi hissedilmiyorsa gelisme mevsiminde patlayan ilk 1 veya 2 yapraktan sonrasi kesilebilir Kisa yaprak dugumlerine ihtiyac duyan agaclar icin yeni cikan karsilikli iki yaprak elle koparilabilir Bu islem kisa yaprak dugumlerine sahip hos ince dallar uretecek ve tomurcuklanmanin tekrarlamasini saglayacaktir Uzun yaprak dugumlerine sahip butun surgunleri yok edilir Yaprak kesme islemi yaz ortasinda uygulanabilir Kucuk yapraklar daha iyi dal yapisi ve sonbaharda daha kuvvetli yaprak rengi olusmasini saglayacaktir Bununla birlikte yaprak azaltma sadece saglikli agaclara uygulanmali saksi degistirildigi yilda zayif yapili olan kirmizi yaprakli turlerde ve iki yil art arda yapilmamalidir Agir budamalar ve sekil kazandirmayi saglayacak budamalar sonbahardaki yaprak dokumunden tercihen bir hafta sonra veya yari uyuma doneminde oldugundan yaralarin daha cabuk iyilesecegi yaz ortasinda yapilabilir Bahar suresince asla budama yapilmaz cunku bu donemde akcaagac turleri cok miktarda bitki oz suyu kaybedebilirler bu da bitkinin zayiflamasina hatta dal kaybina neden olabilir Yapraksiz kis goruntuleriyle sergilenmesi amaclanan agaclarda yaz budamalari dusunulebilir Tel Sarma Tel sarma bahar oncesi ile sonbahar sonrasindaki herhangi bir surec icinde gerceklestirilebilir En uygunu baharda tomurcuklanma baslamadan once yaz ortasinda yaprak kestikten sonra veya yaprak dokmesinden sonra ciplak dallari telle sarmaktir Yilin bu donemlerinde dallar yapraklarla dolmamistir ve dallarda esnekligi saglayacak ozsu miktari da yeterince coktur Bahardaki tel sarmalarda dikkatli olunmalidir cunku yeni tomurcuklar zarar gorebilir ve bahardaki hizli gelisime ayak uyduramayan tel dallarda sikisma izleri birakabilir Yaprak dokumunden sora yapilan tel sarma isleminde agaclar agir soguklardan korunmalidir cunku dallar bahardaki yeserme sezonuna kadar kendini yeterince iyilestiremezler Kisin dallar epeyce kirilgan ve nazik olacagindan aniden kirilabilirler Bu yuzden kis mevsiminde tel sarma islemi ancak cok nazik bir sekilde yapilacaksa denenmelidir Ureme Tohumlar Tohumlari olgunlasir olgunlasmaz ekilir Uremenin esas yolu ise daldan koklendirme air layer yontemidir ve Mayista bahar surgunleri kalinlastiginda uygulanmalidir Kesikler cok kolay yapilabilir ancak yuksek hata orani mevcuttur Dolayisiyla duzgun bir sekilde tutmasi 2 veya 3 sezon buradaki season kelimesini mevsim olarak degil sezon olarak cevirdim mevsim olarak degerlendirenler oyle uygulasinlar alabilir Zararli bocekler ve hastaliklar Yaprak bitleri kabuk zararlilari tirtillar ve wilt turleri Gubre eksigi nedeniyle zayif kalmasi zayif kok sistemi saksi degisimi yetersiz veya asiri sulama uyku donemini gecirememesi gibi etkenler agacin yaprak yanmasi olaylarina daha acik olmalarina neden olurlar Stiller Literati stili haricindeki tum stiller uygundur Ozel Bilgiler Bes uclu akcaagaclarin bazi turleri yetisme alanindan kaynaklanan farkliliklar gosterebilirler Calilik turunde olanlar ornegin Kiyohime turu temel olarak daha baskindirlar ve budamada dikkat edilmezse bircok seyrek zirve olusabilir Cok sicak iklimler icin uygun oldugu suphelidir Asiri sicaklarda yapraklari saglikli tutabilmek ve hatta agacta tutabilmek icin durmadan ugras vermek gerekebilir Akcaagaclar ayrica bir uyuklama donemine ihtiyac duyarlar 10 C nin altindaki kis gunlerinde en az 44 gun boyunca Birkac sezon boyunca uyuklama donemi gecirmeden hayatta kalabilir ancak gittikce kuvvetlerini kaybederler ve eninde sonunda olumle karsi karsiya kalirlar Kaynakca Arsivlenmis kopya 6 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ekim 2023 1 Acartur R Sus Bitkileri ve Yer Ortuculer Lazer Ofset Ankara 2001 2 GUNGOR I ATATOPRAK A OZER F AKDAG N KANDEMIR N I Bitkilerin Dunyasi Bitki Tanima Detaylari Ile Fidan Yetistiriciligi Esaslari Lazer Ofset Ankara 2002