Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
John A. Dupré (d. 3 Temmuz 1952), İngiliz bilim filozofudur. Yaşam Bilimleri Araştırma Merkezi Egenis'in direktörü ve Exeter Üniversitesi'nde felsefe profesörüdür. Dupré'nin başlıca çalışma alanı biyoloji felsefesi, sosyal bilimler felsefesi ve genel bilim felsefesidir. Dupré, Nancy Cartwright, Ian Hacking, Patrick Suppes ve Peter Galison ile birlikte genellikle bilim felsefesinin "Stanford Okulu" olarak gruplandırılır.
| John A. Dupré | |
|---|---|
| Doğumu | 3 Temmuz 1952 |
| Alma mater | Oxford Üniversitesi ve Cambridge Üniversitesi |
| Kurumu | Oxford Üniversitesi, Stanford Üniversitesi, Birkbeck Koleji, Exeter Üniversitesi |
Eğitimi ve kariyeri
Dupré, Oxford Üniversitesi ve Cambridge Üniversitesi'nde eğitim gördü ve Exeter'e taşınmadan önce Oxford, Stanford Üniversitesi ve Londra Üniversitesi Birkbeck Koleji'nde ders verdi.
2010 yılında Dupré, Darwinizm üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı American Association for the Advancement of Science'a üye seçildi ve British Society for the Philosophy of Science'ın eski başkanıdır. 2018 yılında Bilim Felsefesi Derneği'nin (ABD) Başkan Yardımcısı (ve gelecek dönem başkanı) seçildi. 2020 yılında Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi Üyesi seçildi.
Felsefi çalışmaları
Çoğulcu metafizik
Dupré, yaygın indirgemecilik kavramına karşı çoğulcu bir bilim modelini savunur. Fiziksel indirgemecilik, yüksek bilimlerde incelenen nesneler ile fizik tarafından incelenen nesneler arasında elde edilen nedensel veya meolojik bağlantılar nedeniyle tüm bilimin fiziksel açıklamalara indirgenebileceğini öne sürer. Örneğin, fiziksel bir indirgemeci, psikolojik gerçekleri (ilke olarak) nörolojik gerçeklere indirgenebilir ve bu da biyolojik gerçeklere indirgenebilir olarak görecektir. Biyoloji o zaman kimya terimleriyle açıklanabilir ve kimya o zaman fiziksel açıklama terimleriyle açıklanabilir. Bu tür indirgemecilik bilim adamları ve filozoflar arasında ortak bir konum olsa da, Dupré, dünyanın doğası gereği çoğulcu bir yapıya sahip olması nedeniyle böyle bir indirgemenin mümkün olmadığını öne sürmektedir.
Determinizm
İndirgemecilik için klasik bir argüman, her olayın yeterli bir fiziksel nedene sahip olması gerektiğine göre belirli bir nedensellik kavramına dayanır. Fiziksel etkileşimler bu nedenle tüm nedensel etkileşimleri açıklamak için yeterlidir. Bu varsayım altında, fiziksel koşulların tüm nedensel işi yaptığı göz önüne alındığında, psikolojik veya biyolojik gerçekler fiziksel gerçekler lehine elenebilir olmalıdır. Bu, diğer tüm fiziksel olmayan koşulları nedensel olarak gereksiz kılar.
Dupré, determinizmi ve her olayın fiziksel bir nedeni olduğu varsayımını reddederek bu sorundan kurtulmaya çalışır. Determinizm yerine, Dupré bir indeterministik, olasılıksal nedensellik kavramı önerir. Fikirleri Nancy Cartwright'tan etkilenmiştir.
Biyoloji felsefesi
Dupré, yaşam bilimleri topluluğundaki biyolojik araştırma programlarının önemli bir eleştirmenidir. Özellikle evrim-biyolojik hikâyeleri ve bunların sosyobiyoloji ve evrimsel psikoloji ile nasıl ilişkili olduğunu eleştirmektedir. Dupré, bu tür projelerin spekülatif kalması ve dünyadaki koşullar olarak araştırmacıların önyargılarını yansıtması gerektiğini savunmaktadır.
Dupré ayrıca biyolojik taksonominin ele alınmasıyla da ilgilenmektedir. Biyolojik sınıflandırmalar insanlar tarafından yapılır ve bu nedenle eleştiriye ve değişikliğe açıktır. Bu, özellikle insanların sınıflandırılması için geçerlidir - örneğin ırk veya cinsiyete göre. Dupré'nin bu alandaki argümanları, evrimci biyolog Stephen Jay Gould'un duygu ve eleştirilerini yansıtıp aynalamaktadır.
Çalışmaları
Kitapları
- The Disorder of Things. Metaphysical foundations of the disunity of science. Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts 1993,
- Human Nature and the Limits of Science. Clarendon Press, Oxford 2003,
- Humans and Other Animals. Clarendon Press, Oxford 2002,
- Darwin's Legacy: What Evolution Means Today. Oxford: Oxford University Press, 2005,
- Darwin's Legacy: German translation Darwins Vermächtnis, Suhrkamp, Frankfurt/M. 2005, ;
- Darwin's Legacy: Spanish translation El legado de Darwin. Qué significa hoy la evolución, Buenos Aires/Madrid, Katz editores S.A, 2006,
- Value-Free Science: Ideal or Illusion (with Harold Kincaid and Alison Wylie). New York: Oxford University Press, 2007,
- The Constituents of Life (the Spinoza lectures). Amsterdam: Van Gorcum, 2008,
- with S. B. Barnes, Genomes and What to Make of Them. Chicago: University of Chicago Press, 2008,
- with S. Parry, Nature After the Genome. Oxford: Wiley Blackwell, 2010,
- Processes of Life: Essays in the Philosophy of Biology. Oxford University Press, 2012.
- with D. J. Nicholson. Everything Flows: Towards a Processual Philosophy of Biology. Oxford University Press, 2018.
Dergi makaleleri
- Dupré, John (June 1998). "Against reductionist explanations of human behaviour". . 72 (1): 153-172. doi:10.1111/1467-8349.00040. JSTOR 4107016.
Medyada görünümü
- Such That Cast philosophy podcast http://suchthatcast.com/dupre/#more-463 14 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Philosophy TV in conversation with Alex Rosenberg on Non-reductive physicalism. https://vimeo.com/15442250 17 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Vikisöz'de John Dupré ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- Dupré'nin lişisel sayfası 26 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
John A Dupre d 3 Temmuz 1952 Ingiliz bilim filozofudur Yasam Bilimleri Arastirma Merkezi Egenis in direktoru ve Exeter Universitesi nde felsefe profesorudur Dupre nin baslica calisma alani biyoloji felsefesi sosyal bilimler felsefesi ve genel bilim felsefesidir Dupre Nancy Cartwright Ian Hacking Patrick Suppes ve Peter Galison ile birlikte genellikle bilim felsefesinin Stanford Okulu olarak gruplandirilir John A DupreDogumu3 Temmuz 1952 71 yasinda Alma materOxford Universitesi ve Cambridge UniversitesiKurumuOxford Universitesi Stanford Universitesi Birkbeck Koleji Exeter UniversitesiEgitimi ve kariyeriDupre Oxford Universitesi ve Cambridge Universitesi nde egitim gordu ve Exeter e tasinmadan once Oxford Stanford Universitesi ve Londra Universitesi Birkbeck Koleji nde ders verdi 2010 yilinda Dupre Darwinizm uzerine yaptigi calismalardan dolayi American Association for the Advancement of Science a uye secildi ve British Society for the Philosophy of Science in eski baskanidir 2018 yilinda Bilim Felsefesi Dernegi nin ABD Baskan Yardimcisi ve gelecek donem baskani secildi 2020 yilinda Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi Uyesi secildi Felsefi calismalariCogulcu metafizik Dupre yaygin indirgemecilik kavramina karsi cogulcu bir bilim modelini savunur Fiziksel indirgemecilik yuksek bilimlerde incelenen nesneler ile fizik tarafindan incelenen nesneler arasinda elde edilen nedensel veya meolojik baglantilar nedeniyle tum bilimin fiziksel aciklamalara indirgenebilecegini one surer Ornegin fiziksel bir indirgemeci psikolojik gercekleri ilke olarak norolojik gerceklere indirgenebilir ve bu da biyolojik gerceklere indirgenebilir olarak gorecektir Biyoloji o zaman kimya terimleriyle aciklanabilir ve kimya o zaman fiziksel aciklama terimleriyle aciklanabilir Bu tur indirgemecilik bilim adamlari ve filozoflar arasinda ortak bir konum olsa da Dupre dunyanin dogasi geregi cogulcu bir yapiya sahip olmasi nedeniyle boyle bir indirgemenin mumkun olmadigini one surmektedir Determinizm Indirgemecilik icin klasik bir arguman her olayin yeterli bir fiziksel nedene sahip olmasi gerektigine gore belirli bir nedensellik kavramina dayanir Fiziksel etkilesimler bu nedenle tum nedensel etkilesimleri aciklamak icin yeterlidir Bu varsayim altinda fiziksel kosullarin tum nedensel isi yaptigi goz onune alindiginda psikolojik veya biyolojik gercekler fiziksel gercekler lehine elenebilir olmalidir Bu diger tum fiziksel olmayan kosullari nedensel olarak gereksiz kilar Dupre determinizmi ve her olayin fiziksel bir nedeni oldugu varsayimini reddederek bu sorundan kurtulmaya calisir Determinizm yerine Dupre bir indeterministik olasiliksal nedensellik kavrami onerir Fikirleri Nancy Cartwright tan etkilenmistir Biyoloji felsefesi Dupre yasam bilimleri toplulugundaki biyolojik arastirma programlarinin onemli bir elestirmenidir Ozellikle evrim biyolojik hikayeleri ve bunlarin sosyobiyoloji ve evrimsel psikoloji ile nasil iliskili oldugunu elestirmektedir Dupre bu tur projelerin spekulatif kalmasi ve dunyadaki kosullar olarak arastirmacilarin onyargilarini yansitmasi gerektigini savunmaktadir Dupre ayrica biyolojik taksonominin ele alinmasiyla da ilgilenmektedir Biyolojik siniflandirmalar insanlar tarafindan yapilir ve bu nedenle elestiriye ve degisiklige aciktir Bu ozellikle insanlarin siniflandirilmasi icin gecerlidir ornegin irk veya cinsiyete gore Dupre nin bu alandaki argumanlari evrimci biyolog Stephen Jay Gould un duygu ve elestirilerini yansitip aynalamaktadir CalismalariKitaplari The Disorder of Things Metaphysical foundations of the disunity of science Harvard University Press Cambridge Massachusetts 1993 0 674 21260 6 Human Nature and the Limits of Science Clarendon Press Oxford 2003 0 19 924806 0 Humans and Other Animals Clarendon Press Oxford 2002 0 19 924709 9 Darwin s Legacy What Evolution Means Today Oxford Oxford University Press 2005 978 0 19 280337 5 Darwin s Legacy German translation Darwins Vermachtnis Suhrkamp Frankfurt M 2005 978 3 518 29504 5 Darwin s Legacy Spanish translation El legado de Darwin Que significa hoy la evolucion Buenos Aires Madrid Katz editores S A 2006 978 84 96859 10 4 Value Free Science Ideal or Illusion with Harold Kincaid and Alison Wylie New York Oxford University Press 2007 978 0 19 530896 9 The Constituents of Life the Spinoza lectures Amsterdam Van Gorcum 2008 978 90 232 4380 9 with S B Barnes Genomes and What to Make of Them Chicago University of Chicago Press 2008 978 0 226 17295 8 with S Parry Nature After the Genome Oxford Wiley Blackwell 2010 978 1 4443 3396 1 Processes of Life Essays in the Philosophy of Biology Oxford University Press 2012 with D J Nicholson Everything Flows Towards a Processual Philosophy of Biology Oxford University Press 2018 Dergi makaleleri Dupre John June 1998 Against reductionist explanations of human behaviour 72 1 153 172 doi 10 1111 1467 8349 00040 JSTOR 4107016 Medyada gorunumu Such That Cast philosophy podcast http suchthatcast com dupre more 463 14 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Philosophy TV in conversation with Alex Rosenberg on Non reductive physicalism https vimeo com 15442250 17 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Starch fuel of human evolution BBC 9 Eylul 2007 3 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Eylul 2011 26 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilarVikisoz de John Dupre ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Dupre nin lisisel sayfasi 26 Mayis 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde