Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Şubat 2024) |
Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için bakınız. (Şubat 2024) |
Jürgen Habermas (d. 18 Haziran 1929, Düsseldorf), Alman felsefeci/felsefe profesörü, sosyolog ve siyaset bilimci.
| Jürgen Habermas | |
|---|---|
 | |
| Doğumu | 18 Haziran 1929 Düsseldorf, , Almanya |
| Çağı | 20. yüzyıl felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Kıta felsefesi |
| İlgi alanları | Sosyal teori, epistemoloji, siyaset felsefesi, edimbilim |
| Önemli fikirleri | , söylem etiği, müzakereci demokrasi, , , kamusal alan |
Eleştirel kuram ve Amerikan pragmatizmi geleneğine mensuptur. Kuramında temellendirdiği kamusal alan (public sphere) kavramı ve iletişimsel eylemin pragmatizmi ile tanınır. Çalışmaları bazen Yeni-Marksist olarak adlandırılır. Özellikle, sosyal kuramın temelleri ve epistomoloji; gelişmiş kapitalist endüstri toplumu ve demokrasi analizi; eleştirel sosyal evrimci içerikte yasaların hükmü; ve çağdaş –özellikle Alman– siyaset üzerine odaklanır.
Modern liberal kurumlar içinde gömülü akılcı-eleştirel iletişim ve insanların iletişim, tartışma ve akılcı çıkarlar peşine düşme yeteneklerinde aklın olabilirliğine, özgürleştirilmesine yönelik kuramsal bir sistem geliştirmiştir.
Kasım 2005 ve Haziran 2008 tarihlerinde ABD'den Foreign Policy ve İngiltere'den Prospect dergilerinin internet üzerinden okuyucu anketleri ile oluşturduğu listelerinde, 2005 yılında 7., 2008 yılında 22. sırada yer almıştır.
Hayatı ve Düşüncesi
1961 yılında Marburg'da doçent oldu. 1961-1964 yılları arasında Heidelberg Üniversitesi'nde felsefe dersleri verdi. 1964 yılında Frankfurt Üniversitesi'nde felsefe ve sosyoloji profesörü oldu. 1971-1981 yıllarında Starnberg'deki, bilim-teknik dünyasının yaşam koşullarını araştıran Max Planck Enstitüsü'nün müdürlüğünü yaptı. 1981'de Berkeley Üniversitesi'nde konuk profesör olarak bulundu. 1982 yılında Frankfurt Üniversitesi'ne profesör olarak geri döndü. 1994 yılında buradan emekli oldu ve Northwestern Üniversitesi'nde konuk profesör olarak seminerler verdi. Prospect dergisi tarafında 2015 yılının Nisan ayında açıklanan ve yaklaşık 3000 kişi ile yaptığı dünyanın önde gelen düşünürleri anketinde Habermas yedinci sırada yer almıştır.
Kuramı
Habermas geniş çerçeveli bir sosyal kuram ve felsefeyle uğraşmıştır:
- Immanuel Kant, Friedrich Schelling, Georg Hegel, Wilhelm Dilthey, Edmund Husserl ve Hans-Georg Gadamer’in Alman felsefi düşüncesi.
- Marksist gelenek – hem Karl Marx’ın düşüncesi hem de Frankfurt Okulunun eleştirel yeni-Marksist kuramı, Max Horkheimer, Theodor W. Adorno ve Herbert Marcuse gibi.
- Max Weber, Émile Durkheim ve George Herbert Mead’in sosyolojik kuramları.
- Ludwig Wittgenstein, J.L. Austin ve John Searle’in dilbilimsel felsefe ve konuşma etkinliği (speech act) kuramları.
- , ve John Dewey’in Amerikan pragmatiklik geleneği ve Talcott Parsons ve Niklas Luhmann’ın sosyolojik sistemler kuramı..
- yeni-Kantçı düşünce.
Jürgen Habermas, kendi en büyük başarısı olarak ya da kuramı ve kavramını görür. Bu akılcı gelenekten akılcılığı kişilerarası dilbilimsel iletişim yapıları içine yerleştirmesiyle ayrılır, kozmozun ya da bilme öznelinin yapılarına yerleştirmez. Bu sosyal kuram, kapsayıcı bir evrensel ahlaki çerçeve oluştururken, insan özgürleşmesi amaçlarına ilerler. Bu çerçeve evrensel pragmatiklik denilen –ki tüm konuşma eylemlerinin içsel bir ’u (Yunanca amaç ya da hedef) vardır—karşılıklı anlayış hedefi ve insanoğlu böyle bir anlayış getirebilecek iletişimsel yeterliliğe sahiptir tartışmasına yaslanır. Habermas bu çerçeveyi, Ludwig Wittgenstein, J. L. Austin ve John Searle’nin konuşma-eylemi (speech-act) felsefesi, George Herbert Mead’in zihin ve kendi’nin interaktif oluşumu sosyolojik kuramı, Jean Piaget ve Lawrence Kohlberg’in ahlaki gelişim ve Heidelberg’in çalışma arkadaşı Karl-Otto Apel’ın ahlak tartımı (discourse ethics) kuramları üzerinden inşa etmiştir.
Habermas, Kant’ın, aydınlanma ve demokratik sosyalizmin geleneklerini ilerletir; vurguladığı dünyayı dönüştürme gizilgücüyle ve daha insanca, adil ve eşitlikçi topluma insanın akli gizilgücünün gerçekleştirilmesiyle, kısmen de ahlaki tartım yoluyla ulaşılmasıdır. Habermas aydınlanmanın bitmemiş bir süreç olduğunu teslim ederken, düzeltilmesi ve tamamlanması gerektiğini tartışır, atılmasını değil.
Sosyoloji için, Habermas’ın en büyük katkısı toplumun evrimi ve modernizasyonu hakkındaki kapsamlı kuramıdır, bir yandan iletişimsel akılcılık ve rasyonalizasyon arasındaki ayrıma ve diğer yandan stratejik/araçsal akılcılığa ve rasyonalizme odaklanır. Bu, Talcott Parsons’un bir oğrencisi Niklas Luhmann’ın ayrım-bazlı sosyal sistemler kuramının, iletişimsel duruş açılı bir eleştirisini içerir.
Modernite ve sivil toplum savunusu pek çok başkaları için bir esin kaynağı olmuştur ve postyapısalcılık çeşitlemelerine karşı en önemli felsefi alternatif olarak adlandırılır. Ayrıca ile ilgili de etkili bir analiz sunmuştur.
Habermas'da toplumun akılcılaşması, insanlaşması ve demokratikleşmesi görüşü, salt insan türüne özgü iletişimsel yetkinliğinin doğasındaki akılcılık gizilgücünün kurumsallaştırılmasıdır. Habermas iletişim yetkinliğinin evrim sürecinde geliştiğine inanır, fakat çağdaş toplumda çoğu zaman bastırılmış ya da zayıflatılmıştır; pazar, devlet ve örgütler gibi sosyal yaşam ana alanlarında, stratejik/araçsal akılsallık tarafından galebe çalınarak ve böylece yaşamdünyası yerine sistem mantığı geçirilerek.
Kamusal Alan (public sphere)
Jürgen Habermas, kamusal alan (public sphere) kavramı üstüne yoğun olarak yazmıştır. 18. yüzyılda Fransa’daki "café"lerde (coffee houses) geçen diyalogları kullanmıştır. Politik sorunların akılcı tartışıldığı yer kamusal alandı ki, burjuva kültürünün kahvehaneler, entelektüel ve edebiyat salonları ve yazılı basın gibi merkezler etrafında gelişmesiyle parlamenter demokrasi mümkün olabilmişti. Bu da Aydınlanmanın eşitlik, insan hakları ve adalet ideallerini ileri götürebilmişti. Halk alanında bir çeşit akılcı fikir alışverişi ve eleştirel tartışma normu kılavuzdu ve kişinin tartıştığı fikirlerin gücü kişinin kimliğinden daha önemliydi.
Habermas’a göre bu etkenlerin değişkenleri nihayetinde Aydınlanmanın burjuva halk alanının çürümesiyle sonuçlandı. En önemlisi, yapısal güçler, özellikle de ticari kitle medyası, öyle bir durumla sonlandı ki medya daha çok bir emtia (mal, tüketilecek bir şey) oldu, halk tartışma alışveriş alanı aracı yerine.
Habermas bu alanı hem onu destekleyen gerçek bir içselyapısal hem de eleştirel politik tartımın yeşermesine yardım eden normlar ve pratikler olarak tanımlar. Kamusal alana bir kavram olarak bakmak ile tarihsel bir oluşum olarak bakmak arasında ayrım yapar. Görüşüne göre, kamusal alan fikri şu tasarımı da içerir, özel varloluşlar bir halk varoluşu olarak beraber gidecek ve akılcı mutaalalarla, devleti etkileyecek karar alımlarıyla uğraşacaktır. Tarihi bir yapılanma olarak halk alanı, aile yaşamından, iş dünyasından ve devletten ayrı bir “uzam” içerir.
Baş eseri Theory of Communicative Action -İletişimsel Eylem Kuramı- (1984) kitabında ekonomik ve yönetimsel akılcılaşma güçlerinin yaptığı tek yanlı modernleşme sürecini eleştirmiştir. Habermas günlük yaşamımızda resmi sistemlerin artan müdahalelerini, refah devleti, tekelci büyük şirket kapitalizmi ve kitle tüketim kültürü gelişmeleri paralelinde işlemiştir. Bu zorlayıcı eğilimler halk yaşamının gitgide daha geniş sahalarını akılcılaştırmaktadır, bunları etkililik ve denetimin genelleştirici mantığına indirgemektedir. Rutin politik partiler ve çıkar grupları katılımcı demokrasinin yerini alırlar, toplum gitgide artarak yurttaşların girdilerinden uzak düzlemlerde yönetilmektedir. Sonuç olarak, halk (kamusal) ile özel, birey ile toplum, sistem ile yaşamdünyası arasındaki sınırlar bozuklaşmaktadır. Demokratik halk (kamu:public) yaşamı, yurttaşlara halkca önemli sorunları tartışabilmelerine kurumların izin verdiği yerlerde gönenebilir. “İdeal konuşma durumu”nun ("ideal speech situation") ideal bir tipini tanımlar; aktörler eşit tartışım yetenekleriyle donatılmıştır, birbirlerinin temel toplumsal eşitliğini tanırlar ve konuşma ideoloji ya da yanlış kabullerle çarpıtılmaz.
Habermas kamusal alanın yeniden canlandırılması konusunda iyimserdir. Ulus devleti etnik ve kültürel benzerlikler temelinde aşmakta olan politik toplumun, eşit haklar ve yükümlülüklü yurttaşların yasal koruma donatılı olması halinde, yeni dönemdeki geleceği için ümitlidir. Demokrasinin bu değişkenlikli kuramı (discursive theory of democracy) öyle bir toplum gerektirir ki birlikte politik istem belirleyebilsin ve bunu yasama sistemi düzeyinde uygulayabilsin. Bu politik sistem eylemci bir kamusal alan gerektirir, burada ortak çıkar sorunları ve siyasi konular tartışılabilir ve kamuoyunun gücü karar verme sürecini etkileyebilir.
Bazı önemli akademisyenler Habermas’ın kamusal alan görüşüyle ilgili çeşitli eleştiriler yapmışlardır. John Thompson, University of Cambridge sosyoloji profesörü, Habermas’ın kamusal alan görüşünün, kitlesel-medya iletişimlerindeki katlanarak büyümeden dolayı modasının geçtiğini savunur. San Diego University of California’dan Michael Schudson, daha genelde tartışır, kamusal alan saf akılcı bağımsız tartışmanın hiçbir zaman varolmadığı bir yerdir.
Avrupa kamusal alanında laiklik ve dinin yerine dair görüşlerini dile getirdiği, 2004'te yayımlanan Geçiş Zamanı adlı kitabında yer alan "Tanrı ve Dünya üzerine" başlıklı makalesinde geçen şu ifadesiyle takipçilerini şaşırtmıştır Habermas: "Batı uygarlığının dayandığı özgürlük, vicdan, insan hakları ve demokrasi kavramlarının temelinde Hıristiyanlık ve yalnızca Hıristiyanlık yatar." Ayrıca Habermas'a göre "bugün hâlâ bu temelden faydalanıyoruz - başka bir seçeneğimiz yoktur; geri kalan her şey postmodern zırvalamalardan ibarettir"
Tarihçilerle Tartışması
Habermas bir bilim insanı olduğu kadar kamusal aydın (public intellectual) olarak da ünlüdür. 1980’lerde popüler basında yazdığı yazılarda; Nazi yönetimini ve Yahudi Soykırımını genel Alman tarihinden ayrı tutmaya çalışan ve Nazizmi, Bolşevizme karşı verilmiş bir tepki olarak açıklayan Ernst Nolte, Michael Stürmer, Andreas Hillgruber gibi tarihçileri hedef almıştır.
Nato’nun Yugoslavya’ya müdahalesini savunan Habermas, Amerika'nın Irak işgaline ise karşı olduğunu açıklamıştır.
Habermas ve Derrida
Habermas ve Jacques Derrida 1980’lerden başlayarak derin anlaşmazlıklara düştüler ve sonuçta birbirleriyle konuşmaz oldular. Habermas’ın “Kökenlerin Geçicileştirilmiş Felsefesi Ötesi: Derrida”yı (Modernitenin Felsefi Tartımı içinde) yayınlamasından sonra, Derrida, Habermas’ı örnek göstererek şöyle dedi: “beni felsefeyi edebiyata, mantığa ya da söz sanatına indirgediğimi söyleyenler… açıkça ve dikkatle beni okumaktan kaçınmışlardır” (Felsefi Bir Dil Var mı? s. 218, Points… içinde). Diğer üst düzey postmodern düşünce üyeleri, özelde Jean-François Lyotard, Habermas ile çok daha kapsamlı bir polemiğe girmiş, Philippe Lacoue-Labarthe ise bu polemikleri üretkenlikkarşıtı diye nitelemiştir. Nihayetinde, bu rekabetçi fikir alışverişleri kıtasal felsefe içi ayrımlara denk düşmüş, ağırlıkla anlamlı bir modernlik postmodernlik tartışmasına odaklanmıştır – bu terimler 1980’lerde kozmolojik değilse totemci (totemic) yükseltilmiştir bazen; bunda da Lyotard ve Habermas’ın eserleri ve onların Amerikan üniversitelerince pek şevkle, bazen tedbirsiz kabulü çok rol oynamıştır. “Postyapısalcılık” gibi bu şematik terminolojinin Birleşik Devletlerde yoğun trafiği olduğu fakat Fransa'da pek bilinmediği ifadesini Habermas’ın Fransız çağdaşları anlayışında buldu, beraberinde “kültür savaşları” bagajını da getirmesiyle o zamanlar Amerikan akademik çevrelerde fırtına gibi esti. Kısacası: Habermas ve Derrida (genel yapısöküm değilse de) arasındaki ayrılıklar çok derin olmasına rağmen, ille de uzlaşamazlık gerek şart değildi; onları bu ayrılıkların yanlış değerlendirmelerine polemiksel tepkiler ateşliyordu, bu da anlamı olan tartışmaları keskinlikle bastırıyordu.
9/11 sonrasında Derrida ve Habermas sınırlı bir politik dayanışma kurdular ve daha önceki anlaşmazlıkları geride bırakıp “dostça ve açık-fikirli alışveriş” başlattılar, Habermas’ın deyişiyle. Giovanna Borradori'nin Terör Çağında Felsefe: Jürgen Habermas ve Jacques Derrida ile Diyaloglar’ında, 9/11 ile ilgili bireysel göşlerini açıkladıktan sonra, Derrida bir önsöz yazarak Habermas deklerasyonuna (Şubat 15 ya da Eski Avrupa, Yeni Avrupa, Kor Avrupası (Verso, 2005) içinde) şartsız imza attığını belirtti. Habermas bir basın görüşmesinde bu deklarasyon için daha öte metin önerdi. Bundan çok farklı şekilde, Geoffrey Bennington, Derrida’nın yakın bir arkadaşı, uzlaşmaya yönelik daha öte bir jest olarak karşılıklı anlaşılabilirlik için bir yapısöküm (deconstruction) dökümü önerdi. Derrida her ikisinin yeni görüş alışverişleri başladığı o zaman zaten son derece hastaydı ve ikisi bunu geliştiremediler öyle ki önceki anlaşmazlıklara esaslı olarak tekrar dönemediler ya da Derrida ölmeden iyice tartışma fırsatı bulamadılar. Bununla birlikte, bu en son işbirliği bazı bilimcileri söz konusu durumları, yakın ya da eski olsun, birbirleriyle karşılıklı yeniden gözden geçirme cesareti verdi.
Ödüller
- Hegel Ödülü
- Sigmund Freud Ödülü
- Adorno Ödülü
- Geschwister-Scholl Ödülü
- Sonning Ödülü (1987)
- Erasmus Ödülü (2013)
Başlıca eserleri
- Strukturwandel der Öffentlichkeit (1962, "Kamusal Alanın Yapısal Dönüşümü");
- Erkenntnis und Interesse (1968, "Bilgi ve İlgi");
- Technik und Wissenschaft als 'Ideologie' (1968, "İdeoloji" Olarak Teknik ve Bilim);
- Zur Logik der Sozialwissenschaften (1970, "Sosyal Bilimlerin Mantığı Üzerine");
- Theorie der Gesellschaft oder Sozialtechnologie. Was leistet die Systemforschung? (Niklas Luhmann'la birlikte, 1971, "Toplum Kuramı ya da Sosyal Teknoloji. Sistem Araştırması Neye Yarar?");
- Zur Rekonstruktion des histo- rischen Materialismus (1976, "Tarihsel Materyalizmin Yeniden İnşası Üzerine");
- Theorie des kommunikativen Handelns (1981, "İletişimsel Eylem Kuramı");
- Der philosophische Diskurs der Moderne (1985, "Modernin Felsefî Söylemi");
- Die nachholende Revolution (1990, "Arkadan Yetişen Devrim");
- Faktizität und Geltung (1992, "Olgular ve Normlar").
Kaynakça
- ^ "26 Mart İngiltere basın özeti". BBC Türkçe. 26 Mart 2015. 29 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2015.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Ampola M. - Corchia L., Dialogo su Jürgen Habermas. Le trasformazioni della modernità 6 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Pisa, Edizioni ETS 3 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 2010, 422 pp.
- Corchia L., La teoria della socializzazione di Jürgen Habermas. Un'applicazione ontogenetica delle scienze ricostruttive 28 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Pisa, , 2009, .
- Corchia L., La logica dei processi culturali. Jürgen Habermas tra filosofia e sociologia 25 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Genova, Edizioni ECIG, 2009, .
- Luca Corchia, Jürgen Habermas. A Bibliography: works and studies (1952-2010) 25 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Pisa, Edizioni Il Campano – Arnus University Books[], 2010, 344 pp.
- Habermas'ı Okumak 8 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Subat 2024 Bu maddenin daha dogru ve guvenilir bilgi sunmasi icin guncellenmesi gerekmektedir Daha fazla bilgi icin tartisma sayfasina bakiniz Subat 2024 Jurgen Habermas d 18 Haziran 1929 Dusseldorf Alman felsefeci felsefe profesoru sosyolog ve siyaset bilimci Jurgen HabermasDogumu18 Haziran 1929 95 yasinda Dusseldorf AlmanyaCagi20 yuzyil felsefesiBolgesiBati felsefesiOkuluKita felsefesiIlgi alanlariSosyal teori epistemoloji siyaset felsefesi edimbilimOnemli fikirleri soylem etigi muzakereci demokrasi kamusal alanEtkilendikleri Weber Durkheim Mead Marx Dilthey Parsons Kant Heidegger Piaget Horkheimer Adorno Marcuse Arendt Wittgenstein Peirce Austin Scholem NietzscheEtkiledikleri Benhabib Fraser Hoppe Wright Elestirel kuram ve Amerikan pragmatizmi gelenegine mensuptur Kuraminda temellendirdigi kamusal alan public sphere kavrami ve iletisimsel eylemin pragmatizmi ile taninir Calismalari bazen Yeni Marksist olarak adlandirilir Ozellikle sosyal kuramin temelleri ve epistomoloji gelismis kapitalist endustri toplumu ve demokrasi analizi elestirel sosyal evrimci icerikte yasalarin hukmu ve cagdas ozellikle Alman siyaset uzerine odaklanir Modern liberal kurumlar icinde gomulu akilci elestirel iletisim ve insanlarin iletisim tartisma ve akilci cikarlar pesine dusme yeteneklerinde aklin olabilirligine ozgurlestirilmesine yonelik kuramsal bir sistem gelistirmistir Kasim 2005 ve Haziran 2008 tarihlerinde ABD den Foreign Policy ve Ingiltere den Prospect dergilerinin internet uzerinden okuyucu anketleri ile olusturdugu listelerinde 2005 yilinda 7 2008 yilinda 22 sirada yer almistir Hayati ve Dusuncesi1961 yilinda Marburg da docent oldu 1961 1964 yillari arasinda Heidelberg Universitesi nde felsefe dersleri verdi 1964 yilinda Frankfurt Universitesi nde felsefe ve sosyoloji profesoru oldu 1971 1981 yillarinda Starnberg deki bilim teknik dunyasinin yasam kosullarini arastiran Max Planck Enstitusu nun mudurlugunu yapti 1981 de Berkeley Universitesi nde konuk profesor olarak bulundu 1982 yilinda Frankfurt Universitesi ne profesor olarak geri dondu 1994 yilinda buradan emekli oldu ve Northwestern Universitesi nde konuk profesor olarak seminerler verdi Prospect dergisi tarafinda 2015 yilinin Nisan ayinda aciklanan ve yaklasik 3000 kisi ile yaptigi dunyanin onde gelen dusunurleri anketinde Habermas yedinci sirada yer almistir KuramiHabermas genis cerceveli bir sosyal kuram ve felsefeyle ugrasmistir Immanuel Kant Friedrich Schelling Georg Hegel Wilhelm Dilthey Edmund Husserl ve Hans Georg Gadamer in Alman felsefi dusuncesi Marksist gelenek hem Karl Marx in dusuncesi hem de Frankfurt Okulunun elestirel yeni Marksist kurami Max Horkheimer Theodor W Adorno ve Herbert Marcuse gibi Max Weber Emile Durkheim ve George Herbert Mead in sosyolojik kuramlari Ludwig Wittgenstein J L Austin ve John Searle in dilbilimsel felsefe ve konusma etkinligi speech act kuramlari ve John Dewey in Amerikan pragmatiklik gelenegi ve Talcott Parsons ve Niklas Luhmann in sosyolojik sistemler kurami yeni Kantci dusunce Jurgen Habermas kendi en buyuk basarisi olarak ya da kurami ve kavramini gorur Bu akilci gelenekten akilciligi kisilerarasi dilbilimsel iletisim yapilari icine yerlestirmesiyle ayrilir kozmozun ya da bilme oznelinin yapilarina yerlestirmez Bu sosyal kuram kapsayici bir evrensel ahlaki cerceve olustururken insan ozgurlesmesi amaclarina ilerler Bu cerceve evrensel pragmatiklik denilen ki tum konusma eylemlerinin icsel bir u Yunanca amac ya da hedef vardir karsilikli anlayis hedefi ve insanoglu boyle bir anlayis getirebilecek iletisimsel yeterlilige sahiptir tartismasina yaslanir Habermas bu cerceveyi Ludwig Wittgenstein J L Austin ve John Searle nin konusma eylemi speech act felsefesi George Herbert Mead in zihin ve kendi nin interaktif olusumu sosyolojik kurami Jean Piaget ve Lawrence Kohlberg in ahlaki gelisim ve Heidelberg in calisma arkadasi Karl Otto Apel in ahlak tartimi discourse ethics kuramlari uzerinden insa etmistir Habermas Kant in aydinlanma ve demokratik sosyalizmin geleneklerini ilerletir vurguladigi dunyayi donusturme gizilgucuyle ve daha insanca adil ve esitlikci topluma insanin akli gizilgucunun gerceklestirilmesiyle kismen de ahlaki tartim yoluyla ulasilmasidir Habermas aydinlanmanin bitmemis bir surec oldugunu teslim ederken duzeltilmesi ve tamamlanmasi gerektigini tartisir atilmasini degil Sosyoloji icin Habermas in en buyuk katkisi toplumun evrimi ve modernizasyonu hakkindaki kapsamli kuramidir bir yandan iletisimsel akilcilik ve rasyonalizasyon arasindaki ayrima ve diger yandan stratejik aracsal akilciliga ve rasyonalizme odaklanir Bu Talcott Parsons un bir ogrencisi Niklas Luhmann in ayrim bazli sosyal sistemler kuraminin iletisimsel durus acili bir elestirisini icerir Modernite ve sivil toplum savunusu pek cok baskalari icin bir esin kaynagi olmustur ve postyapisalcilik cesitlemelerine karsi en onemli felsefi alternatif olarak adlandirilir Ayrica ile ilgili de etkili bir analiz sunmustur Habermas da toplumun akilcilasmasi insanlasmasi ve demokratiklesmesi gorusu salt insan turune ozgu iletisimsel yetkinliginin dogasindaki akilcilik gizilgucunun kurumsallastirilmasidir Habermas iletisim yetkinliginin evrim surecinde gelistigine inanir fakat cagdas toplumda cogu zaman bastirilmis ya da zayiflatilmistir pazar devlet ve orgutler gibi sosyal yasam ana alanlarinda stratejik aracsal akilsallik tarafindan galebe calinarak ve boylece yasamdunyasi yerine sistem mantigi gecirilerek Kamusal Alan public sphere Jurgen Habermas kamusal alan public sphere kavrami ustune yogun olarak yazmistir 18 yuzyilda Fransa daki cafe lerde coffee houses gecen diyaloglari kullanmistir Politik sorunlarin akilci tartisildigi yer kamusal alandi ki burjuva kulturunun kahvehaneler entelektuel ve edebiyat salonlari ve yazili basin gibi merkezler etrafinda gelismesiyle parlamenter demokrasi mumkun olabilmisti Bu da Aydinlanmanin esitlik insan haklari ve adalet ideallerini ileri goturebilmisti Halk alaninda bir cesit akilci fikir alisverisi ve elestirel tartisma normu kilavuzdu ve kisinin tartistigi fikirlerin gucu kisinin kimliginden daha onemliydi Habermas a gore bu etkenlerin degiskenleri nihayetinde Aydinlanmanin burjuva halk alaninin curumesiyle sonuclandi En onemlisi yapisal gucler ozellikle de ticari kitle medyasi oyle bir durumla sonlandi ki medya daha cok bir emtia mal tuketilecek bir sey oldu halk tartisma alisveris alani araci yerine Habermas bu alani hem onu destekleyen gercek bir icselyapisal hem de elestirel politik tartimin yesermesine yardim eden normlar ve pratikler olarak tanimlar Kamusal alana bir kavram olarak bakmak ile tarihsel bir olusum olarak bakmak arasinda ayrim yapar Gorusune gore kamusal alan fikri su tasarimi da icerir ozel varloluslar bir halk varolusu olarak beraber gidecek ve akilci mutaalalarla devleti etkileyecek karar alimlariyla ugrasacaktir Tarihi bir yapilanma olarak halk alani aile yasamindan is dunyasindan ve devletten ayri bir uzam icerir Bas eseri Theory of Communicative Action Iletisimsel Eylem Kurami 1984 kitabinda ekonomik ve yonetimsel akilcilasma guclerinin yaptigi tek yanli modernlesme surecini elestirmistir Habermas gunluk yasamimizda resmi sistemlerin artan mudahalelerini refah devleti tekelci buyuk sirket kapitalizmi ve kitle tuketim kulturu gelismeleri paralelinde islemistir Bu zorlayici egilimler halk yasaminin gitgide daha genis sahalarini akilcilastirmaktadir bunlari etkililik ve denetimin genellestirici mantigina indirgemektedir Rutin politik partiler ve cikar gruplari katilimci demokrasinin yerini alirlar toplum gitgide artarak yurttaslarin girdilerinden uzak duzlemlerde yonetilmektedir Sonuc olarak halk kamusal ile ozel birey ile toplum sistem ile yasamdunyasi arasindaki sinirlar bozuklasmaktadir Demokratik halk kamu public yasami yurttaslara halkca onemli sorunlari tartisabilmelerine kurumlarin izin verdigi yerlerde gonenebilir Ideal konusma durumu nun ideal speech situation ideal bir tipini tanimlar aktorler esit tartisim yetenekleriyle donatilmistir birbirlerinin temel toplumsal esitligini tanirlar ve konusma ideoloji ya da yanlis kabullerle carpitilmaz Habermas kamusal alanin yeniden canlandirilmasi konusunda iyimserdir Ulus devleti etnik ve kulturel benzerlikler temelinde asmakta olan politik toplumun esit haklar ve yukumluluklu yurttaslarin yasal koruma donatili olmasi halinde yeni donemdeki gelecegi icin umitlidir Demokrasinin bu degiskenlikli kurami discursive theory of democracy oyle bir toplum gerektirir ki birlikte politik istem belirleyebilsin ve bunu yasama sistemi duzeyinde uygulayabilsin Bu politik sistem eylemci bir kamusal alan gerektirir burada ortak cikar sorunlari ve siyasi konular tartisilabilir ve kamuoyunun gucu karar verme surecini etkileyebilir Bazi onemli akademisyenler Habermas in kamusal alan gorusuyle ilgili cesitli elestiriler yapmislardir John Thompson University of Cambridge sosyoloji profesoru Habermas in kamusal alan gorusunun kitlesel medya iletisimlerindeki katlanarak buyumeden dolayi modasinin gectigini savunur San Diego University of California dan Michael Schudson daha genelde tartisir kamusal alan saf akilci bagimsiz tartismanin hicbir zaman varolmadigi bir yerdir Avrupa kamusal alaninda laiklik ve dinin yerine dair goruslerini dile getirdigi 2004 te yayimlanan Gecis Zamani adli kitabinda yer alan Tanri ve Dunya uzerine baslikli makalesinde gecen su ifadesiyle takipcilerini sasirtmistir Habermas Bati uygarliginin dayandigi ozgurluk vicdan insan haklari ve demokrasi kavramlarinin temelinde Hiristiyanlik ve yalnizca Hiristiyanlik yatar Ayrica Habermas a gore bugun hala bu temelden faydalaniyoruz baska bir secenegimiz yoktur geri kalan her sey postmodern zirvalamalardan ibarettir Tarihcilerle TartismasiHabermas bir bilim insani oldugu kadar kamusal aydin public intellectual olarak da unludur 1980 lerde populer basinda yazdigi yazilarda Nazi yonetimini ve Yahudi Soykirimini genel Alman tarihinden ayri tutmaya calisan ve Nazizmi Bolsevizme karsi verilmis bir tepki olarak aciklayan Ernst Nolte Michael Sturmer Andreas Hillgruber gibi tarihcileri hedef almistir Nato nun Yugoslavya ya mudahalesini savunan Habermas Amerika nin Irak isgaline ise karsi oldugunu aciklamistir Habermas ve DerridaHabermas ve Jacques Derrida 1980 lerden baslayarak derin anlasmazliklara dustuler ve sonucta birbirleriyle konusmaz oldular Habermas in Kokenlerin Gecicilestirilmis Felsefesi Otesi Derrida yi Modernitenin Felsefi Tartimi icinde yayinlamasindan sonra Derrida Habermas i ornek gostererek soyle dedi beni felsefeyi edebiyata mantiga ya da soz sanatina indirgedigimi soyleyenler acikca ve dikkatle beni okumaktan kacinmislardir Felsefi Bir Dil Var mi s 218 Points icinde Diger ust duzey postmodern dusunce uyeleri ozelde Jean Francois Lyotard Habermas ile cok daha kapsamli bir polemige girmis Philippe Lacoue Labarthe ise bu polemikleri uretkenlikkarsiti diye nitelemistir Nihayetinde bu rekabetci fikir alisverisleri kitasal felsefe ici ayrimlara denk dusmus agirlikla anlamli bir modernlik postmodernlik tartismasina odaklanmistir bu terimler 1980 lerde kozmolojik degilse totemci totemic yukseltilmistir bazen bunda da Lyotard ve Habermas in eserleri ve onlarin Amerikan universitelerince pek sevkle bazen tedbirsiz kabulu cok rol oynamistir Postyapisalcilik gibi bu sematik terminolojinin Birlesik Devletlerde yogun trafigi oldugu fakat Fransa da pek bilinmedigi ifadesini Habermas in Fransiz cagdaslari anlayisinda buldu beraberinde kultur savaslari bagajini da getirmesiyle o zamanlar Amerikan akademik cevrelerde firtina gibi esti Kisacasi Habermas ve Derrida genel yapisokum degilse de arasindaki ayriliklar cok derin olmasina ragmen ille de uzlasamazlik gerek sart degildi onlari bu ayriliklarin yanlis degerlendirmelerine polemiksel tepkiler atesliyordu bu da anlami olan tartismalari keskinlikle bastiriyordu 9 11 sonrasinda Derrida ve Habermas sinirli bir politik dayanisma kurdular ve daha onceki anlasmazliklari geride birakip dostca ve acik fikirli alisveris baslattilar Habermas in deyisiyle Giovanna Borradori nin Teror Caginda Felsefe Jurgen Habermas ve Jacques Derrida ile Diyaloglar inda 9 11 ile ilgili bireysel goslerini acikladiktan sonra Derrida bir onsoz yazarak Habermas deklerasyonuna Subat 15 ya da Eski Avrupa Yeni Avrupa Kor Avrupasi Verso 2005 icinde sartsiz imza attigini belirtti Habermas bir basin gorusmesinde bu deklarasyon icin daha ote metin onerdi Bundan cok farkli sekilde Geoffrey Bennington Derrida nin yakin bir arkadasi uzlasmaya yonelik daha ote bir jest olarak karsilikli anlasilabilirlik icin bir yapisokum deconstruction dokumu onerdi Derrida her ikisinin yeni gorus alisverisleri basladigi o zaman zaten son derece hastaydi ve ikisi bunu gelistiremediler oyle ki onceki anlasmazliklara esasli olarak tekrar donemediler ya da Derrida olmeden iyice tartisma firsati bulamadilar Bununla birlikte bu en son isbirligi bazi bilimcileri soz konusu durumlari yakin ya da eski olsun birbirleriyle karsilikli yeniden gozden gecirme cesareti verdi OdullerHegel Odulu Sigmund Freud Odulu Adorno Odulu Geschwister Scholl Odulu Sonning Odulu 1987 Erasmus Odulu 2013 Baslica eserleriStrukturwandel der Offentlichkeit 1962 Kamusal Alanin Yapisal Donusumu Erkenntnis und Interesse 1968 Bilgi ve Ilgi Technik und Wissenschaft als Ideologie 1968 Ideoloji Olarak Teknik ve Bilim Zur Logik der Sozialwissenschaften 1970 Sosyal Bilimlerin Mantigi Uzerine Theorie der Gesellschaft oder Sozialtechnologie Was leistet die Systemforschung Niklas Luhmann la birlikte 1971 Toplum Kurami ya da Sosyal Teknoloji Sistem Arastirmasi Neye Yarar Zur Rekonstruktion des histo rischen Materialismus 1976 Tarihsel Materyalizmin Yeniden Insasi Uzerine Theorie des kommunikativen Handelns 1981 Iletisimsel Eylem Kurami Der philosophische Diskurs der Moderne 1985 Modernin Felsefi Soylemi Die nachholende Revolution 1990 Arkadan Yetisen Devrim Faktizitat und Geltung 1992 Olgular ve Normlar Kaynakca 26 Mart Ingiltere basin ozeti BBC Turkce 26 Mart 2015 29 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Nisan 2015 Ayrica bakinizFrankfurt Okulu Marksizm Postmodernizm Postyapisalcilik Rasyonalizm SosyolojiDis baglantilarAmpola M Corchia L Dialogo su Jurgen Habermas Le trasformazioni della modernita 6 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pisa Edizioni ETS 3 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2010 422 pp Corchia L La teoria della socializzazione di Jurgen Habermas Un applicazione ontogenetica delle scienze ricostruttive 28 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pisa 2009 ISBN 978 88 467 2258 4 Corchia L La logica dei processi culturali Jurgen Habermas tra filosofia e sociologia 25 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Genova Edizioni ECIG 2009 ISBN 978 88 7544 175 3 Luca Corchia Jurgen Habermas A Bibliography works and studies 1952 2010 25 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pisa Edizioni Il Campano Arnus University Books olu kirik baglanti 2010 344 pp Habermas i Okumak 8 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde