Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde veya bölüm Zazaca adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{}} şablonunu ekleyiniz. |
Kırmançça veya Kırmancca veya Kırmanca (Kırmançça: Kırmancki / Kirmanckî, Kırmanci) Zazacanın bir diğer adıdır. Bu isimlendirme yeni kaynaklarda Zazacanın bir şivesi veya lehçesi olan Kuzey Zazaca için de kullanılmaktadır.Kırmançlar tarafından kullanılır. Alevice,Dersimce (Dersimki), So-Bê, Zonê Ma («bizim dil») olarak da bilinir. Diğer yörelerde ise Dımıli/Dımılki, Kırdki ve Zazaki gibi isimler kullanılmaktadır.
| Kırmançça | |
|---|---|
| Kırmancki / Kirmanckî | |
| Ana dili olanlar | Türkiye |
| Konuşan sayısı | Ana dil olarak: 140.000 (1972) (tarih gerekli) |
| Dil ailesi | Hint-Avrupa dil ailesi
|
| Yazı sistemi | Zaza alfabesi, Kürt alfabesi |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | kiu |
Adlandırma karışıklığı
Zazacanın lehçesi olan Kırmançça ile Kürtçenin lehçesi olan Kurmançça birbirine karıştırılmamalıdır. Kırmançada kendilerine Kırmanc ve diline Kırmancki, güney komşusu olan Sünni Zazalara Zaza ve diline Zazaki, Kurmanç Kürtlerine Kırdasi ve Kürtçenin Kurmançça lehçesine Kırdaski ve özellikle Sünni Kürtlere ise Kur (Khur) denilmektedir. Dersim'de eski kuşak da "Dımılki" ve "Dımıli" isimleri de kullanılmaktadır. Ayrıca Sünni Zaza komşularına ise kendilerinden ayrılmış bir kol olarak gördükleri ve aynı dili konuştuklarından ötürü "Dereza" derler yani "amcaoğlu" denilmektedir.
Konuşulan bölgeler
Kırmançça, Türkiye'de yaklaşık 140.000 kişi tarafından, Tunceli ilinin merkez, Hozat, Nazımiye, Pülümür ve Ovacık ilçeleri, Erzincan ilinin merkez ve Çayırlı ilçeleri, Gümüşhane ilinin Kelkit ve Şiran ilçeleri, Elazığ ilinin merkez ve Karakoçan ilçeleri, Bingöl ilinin Kiğı ve Karlıova ilçeleri, Muş ilinin Varto ilçesi, Sivas ilinin Zara, İmranlı, Kangal ve Divriği ilçeleri, Erzurum ilinin Hınıs ve Tekman ilçelerinde konuşulmaktadır.
Ağızları
Kuzey Zazacasının ağızları:
- Dersim Zazacası
- Batı Dersim ağızları (Kemah, Hozat, Ovacık, Çemişgezek, Erzincan Merkez-Çağlayan bucağı)
- Doğu Dersim ağızları (Mameki, Nazımiye, Mazgirt, Güney-Pülümür, Üzümlü, Tercan)
- Pülümür-Erzincan ağızları
- Varto Hınıs ağzı
Linguist List'e göre Kuzey Zazacası iki lehçeye ayrılır:
- Tunceli (kiu-tun)
- Varto (kiu-var)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Escarré International Centre for Ethnic Minorities and Nations :Recent Changes in Turkey’s Language Legislation 22 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ Paul J. White, "The Debate of the Identity of "Akevi Kurds", Paul J. White, Joost Jongerden, Turkey's Alevi Enigma: A Comprehensive Overview, BRILL, 2003, s. 21.
- ^ . 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2014.
- ^ a b c Zazaki, Northern 20 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ethnologue.
- ^ Haydar Şahin, Uzun bir süreç: Asimile edilmiş Zazalar 7 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Radio Zaza, 03.01.2009 (Anadilinde “Ma Kırmancime, Dımlime, Zazaymi” diyenlere Türkçe soruyordum, hangi dili konuşuyorsunuz? Alevice diye cevap alırdım.)
- ^ Martin van Breunessen, "The Ethnic Identity of Kurdish Alevis", Krisztina Kehl Bodrogi, Barbara Kellner Heinkele, Anke Otter Beaujean, Syncretistic Religious Communities in the Near East, BRILL, 1997, s. 17.
- ^ Keskin, M. (2010), “Zazaca Üzerine Notlar”, Şükrü Arslan (derleme), Herkesin Bildiği Sır: Dersim - Tarih, Toplum, Ekonomi, Dil ve Kültür (s. 222, 223), İletişim Yayınları, İstanbul.
- ^ . 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020.
- ^ a b Keskin, Mesut. Zazaca Üzerine Notlar 29 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 10 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya bolum Zazaca adli maddeye cok benzemektedir ve bu iki maddenin tek baslik altinda birlestirilmesi onerilmektedir Birlestirme islemi yapildiktan sonra sayfaya Gecmis birlestir sablonunu ekleyiniz Kirmancca veya Kirmancca veya Kirmanca Kirmancca Kirmancki Kirmancki Kirmanci Zazacanin bir diger adidir Bu isimlendirme yeni kaynaklarda Zazacanin bir sivesi veya lehcesi olan Kuzey Zazaca icin de kullanilmaktadir Kirmanclar tarafindan kullanilir Alevice Dersimce Dersimki So Be Zone Ma bizim dil olarak da bilinir Diger yorelerde ise Dimili Dimilki Kirdki ve Zazaki gibi isimler kullanilmaktadir KirmanccaKirmancki KirmanckiAna dili olanlarTurkiyeKonusan sayisiAna dil olarak 140 000 1972 tarih gerekli Dil ailesiHint Avrupa dil ailesi Hint Iran dilleriIran dilleriBati Iran dilleriKuzeybati koluZaza Gorani dilleriKirmanccaYazi sistemiZaza alfabesi Kurt alfabesiDil kodlariISO 639 3kiuAdlandirma karisikligiZazacanin lehcesi olan Kirmancca ile Kurtcenin lehcesi olan Kurmancca birbirine karistirilmamalidir Kirmancada kendilerine Kirmanc ve diline Kirmancki guney komsusu olan Sunni Zazalara Zaza ve diline Zazaki Kurmanc Kurtlerine Kirdasi ve Kurtcenin Kurmancca lehcesine Kirdaski ve ozellikle Sunni Kurtlere ise Kur Khur denilmektedir Dersim de eski kusak da Dimilki ve Dimili isimleri de kullanilmaktadir Ayrica Sunni Zaza komsularina ise kendilerinden ayrilmis bir kol olarak gordukleri ve ayni dili konustuklarindan oturu Dereza derler yani amcaoglu denilmektedir Konusulan bolgelerKirmancca Turkiye de yaklasik 140 000 kisi tarafindan Tunceli ilinin merkez Hozat Nazimiye Pulumur ve Ovacik ilceleri Erzincan ilinin merkez ve Cayirli ilceleri Gumushane ilinin Kelkit ve Siran ilceleri Elazig ilinin merkez ve Karakocan ilceleri Bingol ilinin Kigi ve Karliova ilceleri Mus ilinin Varto ilcesi Sivas ilinin Zara Imranli Kangal ve Divrigi ilceleri Erzurum ilinin Hinis ve Tekman ilcelerinde konusulmaktadir AgizlariZazacanin uc ana lehce grubu Kuzey Zazacasi Merkezi Zazaca Guney Zazacasi Kuzey Zazacasinin agizlari Dersim Zazacasi Bati Dersim agizlari Kemah Hozat Ovacik Cemisgezek Erzincan Merkez Caglayan bucagi Dogu Dersim agizlari Mameki Nazimiye Mazgirt Guney Pulumur Uzumlu Tercan Pulumur Erzincan agizlari Varto Hinis agzi Linguist List e gore Kuzey Zazacasi iki lehceye ayrilir Tunceli kiu tun Varto kiu var Ayrica bakinizDimilice KirmanciyeKaynakca Escarre International Centre for Ethnic Minorities and Nations Recent Changes in Turkey s Language Legislation 22 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya 20 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2013 Paul J White The Debate of the Identity of Akevi Kurds Paul J White Joost Jongerden Turkey s Alevi Enigma A Comprehensive Overview BRILL 2003 s 21 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Eylul 2014 a b c Zazaki Northern 20 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ethnologue Haydar Sahin Uzun bir surec Asimile edilmis Zazalar 7 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Radio Zaza 03 01 2009 Anadilinde Ma Kirmancime Dimlime Zazaymi diyenlere Turkce soruyordum hangi dili konusuyorsunuz Alevice diye cevap alirdim Martin van Breunessen The Ethnic Identity of Kurdish Alevis Krisztina Kehl Bodrogi Barbara Kellner Heinkele Anke Otter Beaujean Syncretistic Religious Communities in the Near East BRILL 1997 s 17 Keskin M 2010 Zazaca Uzerine Notlar Sukru Arslan derleme Herkesin Bildigi Sir Dersim Tarih Toplum Ekonomi Dil ve Kultur s 222 223 Iletisim Yayinlari Istanbul 29 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mayis 2020 a b Keskin Mesut Zazaca Uzerine Notlar 29 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 10 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mart 2013