Kafkas dilleri, Kafkasya'da yaşayan halklarının konuştuğu dillere verilen genel addır. Kafkasya'nın yerli dilleri, birbirlerinden köken açısından bağımsız kabul edilen Kuzeydoğu, Kuzeybatı ve Güney Kafkas dil aileleridir. Buna ek olarak Hint-Avrupa, Türk, Moğol ve Sami dilleri de Kafkasya'da konuşulan diğer dil aileleridir.
Yerel diller
Kafkasya'nın yerel dil değişkelerinin gruplandığı üç dil ailesi mevcuttur:
- Kuzeybatı Kafkas dilleri: Adigece, Kabardeyce, Ubıhça, Abhazca ve Abazaca
- Kuzeydoğu Kafkas dilleri: Nah (Çeçence, İnguşça, Batsça vb.) ve Dağıstan dilleri
- Güney Kafkas dilleri: Lazca, Gürcüce, Megrelce vb.
Bu dilleri İber-Kafkas dilleri gibi adlar altında birlikte ele almayı öneren çalışmalar da yapılmıştır, ancak bu geniş ölçüde kabul edilmeyen bir teoridir. Aşağıda Kafkas dillerinin karşılaştırılması verilmiştir.
Türkçe | Gürcüce | Zan dili (Lazca ve Megrelce) | Nah dilleri (Çeçence ve İnguşça) | Dağıstan dilleri (Avarca ve Lezgice) | Adigabze - Adigece |
---|---|---|---|---|---|
kedi | kata | katu | cicig | ketu | chedu/chetu |
cuma günü | paraskevi | paraske | peraska | - | merem/bereskeshxo |
şarap | ğvino | ğvini | vino | ğino | sane, shaghir |
gelin | nusaida | nusa | nus | nus | nıse |
saban | gutani | gutani | guotan | kutan | pxhe'ash |
kiraz | bali | buli | bal | bagli | baliy arıse/shendırıghu |
Diğer diller
Hint-Avrupa
Ermenice Kafkasya bölgesinde en yaygınca konuşulan Hint-Avrupa dilinden biridir ve Ermenilerin ana dilini oluşturur. Buna ek olarak Rusya'nın güneyinde yer alan Osetya'da yaşayan Osetlerin dili Osetçe, Kafkasya bölgesinde yaşayan Kürtlerin dili Kürtçedir. Azerbaycan'da yaşayan Talışların ve Tatların konuştukları Talışça ve Tatça bu bölgede konuşulan İrani dillerdir. Az da olsa Pontus Rumcası konuşan kişi de bulunmaktadır. Bu diller dışında Slav dillerinden olan Rusça ve Ukraynaca'da Kafkasların Rusya kısmında anadil olarak, diğer bölgelerde ise yabancı dil olarak yaygınca konuşulmaktadır. Kafkasya'daki insanların üçte biri Rusça veya Ukraynaca konuşmaktadır.
Türki diller
Azerice, Kafkasya'da 9 milyon konuşucusu ile en çok konuşulan Türki dildir. Bu dile ek olarak Karaçay-Balkarca, Kumukça, Nogayca, Türkçe de konuşulmaktadır.
Diğer
Kalmukça, Kafkasya'da konuşulan tek Moğol dilidir. Ayrıca bölgede Aramice kökenli Süryanice ve Bohtan dilleri de konuşulmaktadır. Bu semitik diller dışında Arapçanın bir lehçesi olan Şirvani Arapçası da Azerbaycan'ın bazı kısımlarında konuşulmaktadır.
Kaynakça
Dil ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kafkas dilleri Kafkasya da yasayan halklarinin konustugu dillere verilen genel addir Kafkasya nin yerli dilleri birbirlerinden koken acisindan bagimsiz kabul edilen Kuzeydogu Kuzeybati ve Guney Kafkas dil aileleridir Buna ek olarak Hint Avrupa Turk Mogol ve Sami dilleri de Kafkasya da konusulan diger dil aileleridir Yerel dillerKafkasya nin yerel dil degiskelerinin gruplandigi uc dil ailesi mevcuttur Kuzeybati Kafkas dilleri Adigece Kabardeyce Ubihca Abhazca ve Abazaca Kuzeydogu Kafkas dilleri Nah Cecence Ingusca Batsca vb ve Dagistan dilleri Guney Kafkas dilleri Lazca Gurcuce Megrelce vb Bu dilleri Iber Kafkas dilleri gibi adlar altinda birlikte ele almayi oneren calismalar da yapilmistir ancak bu genis olcude kabul edilmeyen bir teoridir Asagida Kafkas dillerinin karsilastirilmasi verilmistir Turkce Gurcuce Zan dili Lazca ve Megrelce Nah dilleri Cecence ve Ingusca Dagistan dilleri Avarca ve Lezgice Adigabze Adigecekedi kata katu cicig ketu chedu chetucuma gunu paraskevi paraske peraska merem bereskeshxosarap gvino gvini vino gino sane shaghirgelin nusaida nusa nus nus nisesaban gutani gutani guotan kutan pxhe ashkiraz bali buli bal bagli baliy arise shendirighuDiger dillerHint Avrupa Ermenice Kafkasya bolgesinde en yayginca konusulan Hint Avrupa dilinden biridir ve Ermenilerin ana dilini olusturur Buna ek olarak Rusya nin guneyinde yer alan Osetya da yasayan Osetlerin dili Osetce Kafkasya bolgesinde yasayan Kurtlerin dili Kurtcedir Azerbaycan da yasayan Talislarin ve Tatlarin konustuklari Talisca ve Tatca bu bolgede konusulan Irani dillerdir Az da olsa Pontus Rumcasi konusan kisi de bulunmaktadir Bu diller disinda Slav dillerinden olan Rusca ve Ukraynaca da Kafkaslarin Rusya kisminda anadil olarak diger bolgelerde ise yabanci dil olarak yayginca konusulmaktadir Kafkasya daki insanlarin ucte biri Rusca veya Ukraynaca konusmaktadir Turki diller Azerice Kafkasya da 9 milyon konusucusu ile en cok konusulan Turki dildir Bu dile ek olarak Karacay Balkarca Kumukca Nogayca Turkce de konusulmaktadir Diger Kalmukca Kafkasya da konusulan tek Mogol dilidir Ayrica bolgede Aramice kokenli Suryanice ve Bohtan dilleri de konusulmaktadir Bu semitik diller disinda Arapcanin bir lehcesi olan Sirvani Arapcasi da Azerbaycan in bazi kisimlarinda konusulmaktadir Kaynakca a b Anderson Stephen R 2012 Languages a very short introduction 1 bas Oxford B K Oxford University Press ISBN 978 0199590599 Dil ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz