Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kan damarları dolaşım sisteminin organlarındandır. Görevleri kanı vücudun bölümlerine taşımak olan kan damarlarının farklı türleri vardır. Temel kan damarı tipleri atardamarlar (arter) ve toplardamarlardır (ven). Atardamarlar kanı kalpten alıp vücudun farklı bölümlerine taşırken, toplardamarlar vücudun farklı bölümlerinden kanı kalbe taşırlar. Bununla birlikte iki istisna mevcuttur: pulmoner arter kirli kan, pulmoner ven ise temiz kan taşır. Vücuttaki en büyük damar kanın kendisi aracılığıyla tüm vücuda doğru pompalandığı aort atardamarıdır. Vücutta bulunan her organın en az bir tane temiz kanı kalpten getiren ve birden fazla kirli kanı kalbe götüren damarı vardır. İnsan vücudundaki damarların toplam uzunluğu 100 km kadardır.
| kan damarı | |
|---|---|
 | |
| Latince isim | vas sanguineum |
| Sistem | dolaşım sistemi |
| Tanımlayıcılar | |
| JSTOR | blood-vessels |
| Microsoft Academic | 2908574370 2777663904, 2908574370 |
| MeSH | D001808 |
| TA | 3895 |
| FMA | 63183 |
Anatomi
Tüm kan damarları aynı temel yapıya sahiptir. Endotelyum, en içteki tabaka, bağdoku ile çevrilidir. Bu dokunun etrafında ise olarak bilinen ilave bir bağdoku daha bulunmaktadır ki bu dokuda kas tabakasına yardımcı olan sinirlerle birlikte, eğer damar büyük bir kan damarıysa, besleyici kılcal damarlar bulunur.
Çeşitleri
Çeşitli kan damarı çeşitleri bulunmaktadır:
- Arterler/Atardamarlar
- Aort (en büyük arter, kanı kalbin dışına taşır)
- Aortun dalları, örneğin karotid arter, , truncus coeliacus (çölyak trunkus), , ve .
- Arteriyoller/Atardamarcıklar
- Kılcal damarlar (en küçük kan damarları)
- Venüller/Toplardamarcıklar
- Venler/Toplardamarlar
- Büyük toplayıcı damarlar, örneğin subklaviyan ven, , ve .
- (iki en büyük ven, kanı kalbe taşırlar)
Bunlar kabaca arteryal ve venöz olarak gruplandırılabilirler ki bu kanın damarda kalbe doğru mu kalpten uzaklaşarak mı ilerlediğine bağlıdır. Bununla birlikte "arteryal kan" terimi yüksek seviyede oksijen ihtiva eden kan anlamında kullanılır (ve venöz kan da tam tersi şekilde tanımlanır). Yine de, örneğin pulmoner arter "venöz kan" taşırken, pulmoner ven oksijen bakımından zengin kan taşır.
Fizyoloji
Kan damarları aktif biçimde kanın taşınmasında yer almazlar (fark edilebilecek peristaltizme sahip değillerdir), fakat arterler - ve bir seviyeye kadar venler - kas tabakasının kasılması suretiyle kendi iç çaplarını kontrol edebilirler. Bu da organlara akan kan miktarını etkiler ve otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Ayrıca ve termoregülasyon teknikleri olarak antagonistik biçimde (yani sıcaklıktaki değişikliğe karşı olarak) gerçekleşir.
Kan tarafından taşınan en önemli besin kırmızı kan hücrelerineki hemoglobine bağlanarak taşınan oksijendir. Pulmoner arter dışındaki tüm arterlerde, hemoglobin yüksek oranda (%95-%100) oksijene doymuştur. Pulmoner ven dışındaki tüm venlerde ise, hemoglobin yaklaşık %70 seviyesinde doymamış hâle gelir. (Değerler pulmoner dolaşımda terstir.)
Vazokonstriksiyon kan damarlarının, duvarlarındaki kasılmasıyla, konstriksiyonu yani kısılması, enine kesit alanının küçülmesidir ve tarafından kontrol edilir. Bunlara etmenler ve nörotransmitterler dahildir.
Benzeri bir mekanizmayla, tersi olan da kan damarları tarafından gerçekleştirilebilir. Vazodilatörlerce kontrol edilen vazodilasyonda, iç çap genişletilir. En önemli vazodilatör nitrik oksittir.
Hastalıklar
Organların canlılığını ve fonksiyonlarını koruyabilmesi için onları besleyen kan akımının düzgün ve sürekli olması gerekir. Bu yüzden damarlardaki en ufak tıkanıklıklar ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Yaşlanma, diyabet, toksik maddelerin vücutta birimi hareketsizlik gibi unsurlar ve bazı damar dışı hastalıklar damarlarda daralmalara ve tıkanmalara sebep olabilir. Arteri tıkanan organın tamamı veya beslenemeyen kısmı kangren olur ve fonksiyonlarını yitirir. Daha az görülen ven tıkanıklıklarında ise tıkanmanın yaygınlığına göre az veya çok fonksiyon bozuklukları ortaya çıkar.
Damar cerrahisi; arterlerin, venlerin ve lenf damarlarının tıbbi ve cerrahi hastalıklarıyla ilgilenen tıbbi bölümdür.
Tıkanma ve darlıklarda, balon anjioplastisi ve stent uygulamaları, emboli tıkanmalarında ve damar sertliğine bağlı tromboz oluşumlarında ameliyat ile tıkanıklıkların giderilmesi, anevrizma tedavisinde cerrahi ve endovasküler greft uygulamaları, varis ameliyatları, toplardamar tıkanmalarında pıhtılaşmayı önleyici ilaç uygulamaları, pıhtı eritici tedaviler damar cerrahisinin başlıca ilgilendiği konuları oluşturur.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kan damarlari dolasim sisteminin organlarindandir Gorevleri kani vucudun bolumlerine tasimak olan kan damarlarinin farkli turleri vardir Temel kan damari tipleri atardamarlar arter ve toplardamarlardir ven Atardamarlar kani kalpten alip vucudun farkli bolumlerine tasirken toplardamarlar vucudun farkli bolumlerinden kani kalbe tasirlar Bununla birlikte iki istisna mevcuttur pulmoner arter kirli kan pulmoner ven ise temiz kan tasir Vucuttaki en buyuk damar kanin kendisi araciligiyla tum vucuda dogru pompalandigi aort atardamaridir Vucutta bulunan her organin en az bir tane temiz kani kalpten getiren ve birden fazla kirli kani kalbe goturen damari vardir Insan vucudundaki damarlarin toplam uzunlugu 100 km kadardir kan damariLatince isimvas sanguineumSistemdolasim sistemiTanimlayicilarJSTORblood vesselsMicrosoft Academic2908574370 2777663904 2908574370MeSHD001808TA3895FMA63183AnatomiTum kan damarlari ayni temel yapiya sahiptir Endotelyum en icteki tabaka bagdoku ile cevrilidir Bu dokunun etrafinda ise olarak bilinen ilave bir bagdoku daha bulunmaktadir ki bu dokuda kas tabakasina yardimci olan sinirlerle birlikte eger damar buyuk bir kan damariysa besleyici kilcal damarlar bulunur CesitleriCesitli kan damari cesitleri bulunmaktadir Arterler Atardamarlar Aort en buyuk arter kani kalbin disina tasir Aortun dallari ornegin karotid arter truncus coeliacus colyak trunkus ve Arteriyoller Atardamarciklar Kilcal damarlar en kucuk kan damarlari Venuller Toplardamarciklar Venler Toplardamarlar Buyuk toplayici damarlar ornegin subklaviyan ven ve iki en buyuk ven kani kalbe tasirlar Bunlar kabaca arteryal ve venoz olarak gruplandirilabilirler ki bu kanin damarda kalbe dogru mu kalpten uzaklasarak mi ilerledigine baglidir Bununla birlikte arteryal kan terimi yuksek seviyede oksijen ihtiva eden kan anlaminda kullanilir ve venoz kan da tam tersi sekilde tanimlanir Yine de ornegin pulmoner arter venoz kan tasirken pulmoner ven oksijen bakimindan zengin kan tasir FizyolojiBag dokuda bulunan bir kapiller damar ve ona ait endotel hucresi kirmizi ok ile perisit hucresi siyah ok Damar lumeninde eritrositler gorulmekte Kan damarlari aktif bicimde kanin tasinmasinda yer almazlar fark edilebilecek peristaltizme sahip degillerdir fakat arterler ve bir seviyeye kadar venler kas tabakasinin kasilmasi suretiyle kendi ic caplarini kontrol edebilirler Bu da organlara akan kan miktarini etkiler ve otonom sinir sistemi tarafindan kontrol edilir Ayrica ve termoregulasyon teknikleri olarak antagonistik bicimde yani sicakliktaki degisiklige karsi olarak gerceklesir Kan tarafindan tasinan en onemli besin kirmizi kan hucrelerineki hemoglobine baglanarak tasinan oksijendir Pulmoner arter disindaki tum arterlerde hemoglobin yuksek oranda 95 100 oksijene doymustur Pulmoner ven disindaki tum venlerde ise hemoglobin yaklasik 70 seviyesinde doymamis hale gelir Degerler pulmoner dolasimda terstir Vazokonstriksiyon kan damarlarinin duvarlarindaki kasilmasiyla konstriksiyonu yani kisilmasi enine kesit alaninin kuculmesidir ve tarafindan kontrol edilir Bunlara etmenler ve norotransmitterler dahildir Benzeri bir mekanizmayla tersi olan da kan damarlari tarafindan gerceklestirilebilir Vazodilatorlerce kontrol edilen vazodilasyonda ic cap genisletilir En onemli vazodilator nitrik oksittir HastaliklarOrganlarin canliligini ve fonksiyonlarini koruyabilmesi icin onlari besleyen kan akiminin duzgun ve surekli olmasi gerekir Bu yuzden damarlardaki en ufak tikanikliklar ciddi sorunlara yol acabilmektedir Yaslanma diyabet toksik maddelerin vucutta birimi hareketsizlik gibi unsurlar ve bazi damar disi hastaliklar damarlarda daralmalara ve tikanmalara sebep olabilir Arteri tikanan organin tamami veya beslenemeyen kismi kangren olur ve fonksiyonlarini yitirir Daha az gorulen ven tikanikliklarinda ise tikanmanin yayginligina gore az veya cok fonksiyon bozukluklari ortaya cikar Damar cerrahisi arterlerin venlerin ve lenf damarlarinin tibbi ve cerrahi hastaliklariyla ilgilenen tibbi bolumdur Tikanma ve darliklarda balon anjioplastisi ve stent uygulamalari emboli tikanmalarinda ve damar sertligine bagli tromboz olusumlarinda ameliyat ile tikanikliklarin giderilmesi anevrizma tedavisinde cerrahi ve endovaskuler greft uygulamalari varis ameliyatlari toplardamar tikanmalarinda pihtilasmayi onleyici ilac uygulamalari pihti eritici tedaviler damar cerrahisinin baslica ilgilendigi konulari olusturur Ayrica bakinizDolasim sistemi Kalp Damar cerrahisi Lenf