Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karamanlılar, Türkiye'de yaşamış, günümüzde başta Yunanistan olmak üzere farklı ülkelere göç etmiş Ortodoks bir Türk veya Rum halkıdır. Karamanlılar, Kapadokya Rumları ile karıştırılmamalıdır.
| Toplam nüfus | |
|---|---|
300.000-500.000 | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
| Yunanistan, Türkiye | |
| Diller | |
| Din | |
İncesu (Kayseri)
Karamanlılar; Kayseri, Konya, Mersin, Antalya, Nevşehir ve Kırıkkale, İstanbul, Ankara, Niğde, Ürgüp, Amasya, Karaman, Zincidere, İncesu, Talas, Akşehir, Samsun, Bafra, Çarşamba, Adana, İzmir, Safranbolu, Havza, Tosya, Zile, Çankırı, Kula, Kastamonu, Bolu, Merzifon, Taşucu, Mürefte, Kütahya, Bayındır, Polatlı, Geyve, Ereğli, Hamidiye, Gölcük, Mihaliç, Adapazarı, Eskişehir, Alaçam, Zonguldak, Ereğli, Bartın, Alanya, Erbaa, İnebolu, Çaycuma, Denizli, Balıkesir, Salihli, Gemlik, Düzce, Gümüşhacıköy, Söğüt, Uşak, Ödemiş, Burdur, Isparta ve Akdağmadeni, Aydın, Nazilli, Trabzon, Rize başta olmak üzere İç ve Güney Anadolu ile Kuzey Batı Anadolu ve Batı Anadolu'daki birçok bölgede yaşamışlardır.
İngiliz Arkeolog Richard MacGillivray Dawkins, 1909-1911 yılları arasında Karamanlı Ortodokslar arasında ve Bitinya’da gezmiştir. Dawkins, bu gezisinin devamında İzmit, Bursa bölgelerine gelmiş ve burada Türkçe konuşan Rum köyleri olduğunu ifade etmiştir. Ona göre, burada konuşulan Rumca, Karamanlılar tarafından konuşulan Dil ile çok yakınlık göstermekteydi. Hatta Richard MacGillivray Dawkins, bunların dillerinin Asyatik olduğunu ve Rumca'dan farklı özellikler gösterdiğini ifade etmiştir.Bursa, İzmit ve Yalova’nın yanında İznik’te de Hristiyan Türklerin yaşadıkları ve Grek harfleriyle Türkçe kitabeler bıraktıkları bilinmektedir.
Karamanlıların kökenlerinin, dilsel olarak Türkleştirilmiş Bizans Rum nüfusunun kalıntıları olduğu ve aslen Türk fetihlerinden sonra bölgeye yerleşen Hristiyan Türk askerleri oldukları tartışmalıdır.
1923'teki Türk-Yunan Ahali Mübadelesi ile Yunanistan'a gönderilmişlerdir.
Tarih
Karamanlıların kökenleri uzun süredir tartışılmakta olup, konu hakkında iki temel teori bulunmaktadır. İlk teoriye göre onlar, Ortodoks kalmalarına rağmen dilsel olarak Türkleştirilmiş Yunanca konuşan Bizans nüfusunun kalıntılarıdır. İkinci teori, onların aslen Bizans imparatorlarının Anadolu'ya çok sayıda yerleştirdiği ve Türk fetihlerinden sonra dillerini ve Hristiyan dinlerini koruyan Türk askerleri olduğunu savunur. Yunan bilim adamları, Karamanlıların Yunan kökenli olduğu veya zorla ya da kıyı bölgelerindeki Rumca konuşan Ortodoks Hristiyanlardan tecrit edilmelerinin bir sonucu olarak Türkçeyi anadilleri olarak benimsedikleri görüşüne eğilimlidirler. Türk bilginleri onları, fetihten önce Bizans topraklarına göç etmiş veya Bizans ordularında paralı asker olarak görev yapmış, yeni yöneticilerinin dilini değil de dinini benimsemiş Türklerin torunları olarak kabul ederler. Karamanlıların kendilerini nasıl tanımladıklarını kanıtlayacak yeterli kanıt yoktur.
''Karamanlı'' ifadesini ilk kullanan kişi ise 1553 yılında Kanunî Süleyman Han’a yıllık vergi ödemek ve müzakerelerde bulunmak için Viyana’dan İstanbul’a hareket eden elçilik kafilesi içinde özel yolcu olarak bulunan Alman Hans Dernschwam’dır.
Türkler ise Bizans İmparatorluğu'nda yaşayan insanlara etnik kökenlerine bakmadan ''Romalı'' anlamında ''Rum'' demiştir. Ortodoks Türkler'e de genellikle Rum denilmiştir. Millî Mücadele'den sonra ''Türk Ortodoks'' denilmeye başlanmıştır.
1923 yılında Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan “Türk-Yunan Ahali Mübadelesi” ile ilişkin protokol gereği İstanbul dışında yaşayan diğer Ortodoks Hristiyanlar gibi Karamanlı Türkleri de Rum sayılarak, Yunanistan’a gönderilmişlerdir.
Tek kelime Rumca bilmeyen ilk kuşak Karamanlılar, yeni vatanlarında pek çok zahmet çekmişler fakat onların çocukları ve torunları Yunan devletinin asimilasyon politikası nedeniyle zamanla Yunanlaşmış ve ana dilleri Yunanca olmuştur.
Dil
Türkler tarih boyunca çeşitli halkların tesiriyle farklı dinleri kabul etmiştir. Bu dinleri kabul ederken o halkların alfabelerini de almışlardır. Ermeniler vasıtasıyla Hristiyan olan Türkler Ermeni harflerini, Müslüman olan Türkler ise Arap harflerini kullanmışlardır. Karamanlılar da ana dili olarak Türkçe konuşmuşlar fakat diğer Türkler'den farklı olarak Yunan alfabesi kullanmışlardır. Yunan alfabesiyle yazılmış bu Türkçe metinlere Karamanlıca (veya Karamanlı Türkçesi) adı verilir. Zaman zaman ''Karamanlı ağzı'' yahut ''Karamanlı şivesi'' denildiği de olur.
1943 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisine Niğde milletvekili olarak giren, Yahudi kökenli Profesör Avram Galanti şöyle bir ifadede bulunmuştur:
Antalya Rum halkı 1870 yılına kadar Yunanca bilmezdi. Rodos’ta bana Yunanca ders veren Nikolaidis, Antalya’da ilk Yunanca ders veren kişi olduğunu, Antalya’ya geldiğinde Rumlar'ın Yunanca'dan tek bir harf bilmediklerini söyledi.
1437 yılında Doğu Kilisesi'nin vaziyetini görüşmek üzere toplanan Bazel Konsili’nin raporunda Anadolu’nun birçok yerinde ruhban sınıfı da dahil olmak üzere “kâfir Türkler'in dilini” konuştuklarından yakınılmaktadır. 15. asırda Gian Maria Angiolello, Meram’da oturan Rumlar’ın sadece Türkçe konuştuklarını ve dua kitaplarının da Arap harfleriyle ve Türkçe yazıldığını anlatmaktadır.
Evliya Çelebi, seyahatlerinde rastladığı Karamanlılar için "Bâtıl Türk insanı üzerine kelimat ederler, asla Rum lisanı bilmeyip bâtıl Türk lisanı bilirler." der.
Karamanlılar'ın eskiden yaşadığı bölgede hâlâ çok sayıda Karamanlıca mezar taşı ve kilise yazıtlarına rastlanmaktadır.
Karamanlılar, Yunan alfabesiyle Türkçe olarak zengin bir edebiyat vücuda getirmişlerdi. Karamanlıca eserler, 18. asırda yazılmaya başlanmış; 19. asırda artarak devam etmiş, 19. asrın sonları ile 20. asrın başlarında ise, en yoğun dönemini yaşamıştır. Karamanlılar'dan kalan eserlerin çoğu dinîdir. Hristiyanlık'ın öğretilerini 18. asırda halka duyurmak ve yaymak maksadıyla kaleme alınan Karamanlıca metinler, 19. asrın ikinci yarısından itibaren halk edebiyatına ait hikâye ve destan gibi türlerin ve başvuru kitaplarının da dahil olmasıyla genişlemiştir.
Karamanlı ağzıyla yazılmış ilk kitaplar, 18. yüzyılın ilk yarısına aittir. Karamanlı edebiyatı 1718’de yazılmış olan Gulzare İmane Mesehi (Mesih Dininin Gülbahçesi) adlı Hristiyanlıka ait bir kılavuz kitap yazımı ile başlar. Osmanlı Türkçesi ile basılmış ilk kitabın 1729 yılına ait olduğu düşünülecek olursa, 1718 yılında Grek alfabesiyle basılmış kitabın, Türkçe basılmış olan ilk kitap olduğu söylenebilir. 18. asırda yazılan dinî olmayan tek eser, 71 atasözünün derlendiği “Zahiti Fakir Methodios Rahip Halkın ağzında Solilenilen İspk Turkigiul İmpare Kelamleri … zapt eyleti” adlı derlemedir.
Karamanlı edebiyatının en önemli isimlerinden biri, 18. yüzyılda Antalya, Kıbrıs ve Ankara’da yaşamış olan ve Yunancadan Kolay İman Nasihetü, Cümle Senenan Kıriakalerane Cevap ve Nasaatler, Kıriakodromion Hacetname Kitabı gibi birçok dinî ve ahlakî eseri tercüme eden Antalyalı Seraphim’dir.
19. yüzyılda yaşamış olan Evangelinos Misailidis’in de Karamanlı edebiyatı içinde önemli bir yeri vardır. Evangelinos Misailidis tüm Tanzimat dönemi yazarları gibi kendi toplumunu eğitmeyi hedeflemişti. 1871-1872 yıllarında dört ciltlik ''Temaşa-i Dünya ve Cefakâr u Cefakeş” adlı romanını Yunan harfleriyle ve dönemin Türkçesiyle yayınlamıştı. Bu roman Türkçenin seyahat-macera türündeki ilk romanı sayılmaktadır. Misailidis, 1851 yılında ''Gazeta-yı Anatolia'' adlı bir gazete de çıkarmıştır.
Karamanlı edebiyatında din dışı ilk eserler 19. yüzyılın sonlarına doğru yazılmıştır. İlk din dışı eser, ''Büyük İskender Risalesi''dir.
Karamanlı edebiyatının din dışı eserleri arasında, ''Hikâyey-i Köroğlu'', ''Hikâye-i Şah İsmail'', ''Âşık Garip'', ''Meşhur Nasreddin Hoca'', ''Nasrettin Hocanın Tuhaf ve Gülücek Menkıbeleri'' gibi halk edebiyatına ait ürünler de yer almaktadır.
18. yüzyılda başlayan Karamanlı edebiyatının 1924 yılında sona erdiği söylenebilir.
Karamanlıca yazılmış bugüne kadar tespit edilen eser sayısı 752’dir. Bu eserlerin çoğu Atinada’ki Milli Kütüphane’de (National Bibliothec) ve Yunan Bilim Akademisi Kütüphanesi’nde (Bibliothek der Griechischen Akademie der Wissenchaften) bulunmaktadır.
Karamanlılar'ın Etnik Kökenine Dair Yunan Tezi
Yunanlar Karamanlılar'ın Türk Ortodokslar olduklarını inkâr etmektedir. Yunan tezine göre Karamanlılar dillerini kaybetmiş Rumlar'dır. Bunun sebebi Yunanistan'daki Müslüman Türk azınlığa bir de Hristiyan Türk azınlığın eklenmesini istememeleridir. Fakat eldeki pek çok veri Karamanlılar'ın Türk Ortodokslar olduğunu ispat etmektedir.
- Bir halkın dilini bırakması, dinini bırakmasından çok daha zordur.
- Anadolu'daki Rum Ortodokslar ülkenin resmî dili olan Türkçenin yanında kendi ana dilleri olan Rumca'yı da bilirlerdi ve ayinlerini Rumca yaparlardı. Karamanlılar ise tek kelime Rumca bilmezlerdi, bildikleri tek dil Türkçe idi.
- Karamanlılar'ın adlarının Türk adı olması Türk kökenli olduklarına dair en büyük delillerden biridir. Eğer Karamanlılar Rum olsalardı Rumca adları olması gerekirdi. Çünkü bir Rum'un çoğuna Türkçe bir ad koyması mantıksızdır. Bir Türk, çocuğuna dinden ötürü Rumca ad verebilir -nitekim vermiştir- fakat bir Rum için Türkçe adlar bir şey ifade etmez. Karamanlılar'da görülen Türk adları şunlardır: Sevündük, Arslan, Uğurlu, Timur, Melikşah, Karagöz, Kaplan, Yağmur, Aydoğdu, Tanrıvermiş, Bahadır, Tursun (Dursun), Turmuş (Durmuş)
Mübadele
Türk-Yunan Ahali Mübadelesi din esaslı bir mübadele idi. Bu yüzden Türk Ortodokslar da Rum kabul edilip Yunanistan'a gönderildiler. Karamanlılar'ın bu göçü çok acıklı olmuştur. Bu konuda Despina ve Anastasia Merküroğlu kardeşler şöyle söylemektedir:
..daima ağlıyorlardı. Bu kadar mülkleri, evleri nereye koyup gideceğiz, nereye gideceğiz. Kağnılarla geldiler Türklerimiz, kucaklayıp öpüyorlardı. ‘ Ah yavrularım nereye gideceksiniz..’ bunları belleyin. Ne muhabbetleri vardı. Ah nerelere gidiyorsunuz deyip gönderdiler..
Karamanlılar Yunanistan’a göç ettikten sonra da çileleri azalmamış, hatta daha da artmıştır. Burada çok sefil şartlar içinde yaşamış; onlarcası hastalıktan ve açlıktan ölmüştür. Özellikle, Rumca bilmedikleri için bölgede yaşayan Yunanlarla da iletişim kuramamışlardır. Amerikan Kadın Hastaneleri örgütünün Yunanistan’daki şubesinin başında olan Esther Lovejoy, bu durumu şöyle anlatır:
Göçmenlerin hali tarfi edilemez. Bunlar bütün dünyanın reddettiği vatansız insanlar, çoğu da kadın ve çocuk; Yunanca konuşamıyorlar; oradan oraya hayvanlar gibi güdülüyorlar; ıslak çukurlara, mezbeliklere dolduruluyorlar; yemek kıt, su kıt, giysi yok; soğuk altında öylesine aç ve hasta bekleşiyorlar.
Karamanlılar'ın mübadele için yaktıkları ağıt:
Türkiyadan kaldırdılar bizleri
Kan ağlıyor hepimizin gözleri
Hiç kimsenin gülmez oldu yüzleri
Bir yatırki yere sürdüler biiz
Kilisayı mektepleri terk ettik
Eşyaları paraları sarf ettik
Antallayı[ mübadele] yapanları kahrettik
Her birimiz bir tarafa atıldık.
Karamanlılar Yunanistan'da yerli Yunanlar tarafından hakarete ve aşağılanmaya maruz kalmış; dışlanmıştır.
Müstakil Türk Ortodoks Patrikhanesi
Müstakil Türk Ortodoks Kilisesi, Patrik I. Eftim (doğum adı Pavlos Karahisaridis) tarafından 1922 tarihinde kurulmuştur. Karamanlılar bu tarihten evvel Fener Rum Patrikhanesi'ne tabi idiler.
Fener Rum Patrikhanesi'nin yoğun bir Yunanlaştırma siyaseti izlemesi, kiliselerde Türkçeyi yasaklaması, Türk Ortodokslar'a Yunan örf ve âdetlerini dayatması, siyasete karışması, harpte Yunan devletinden taraf olması, Yunan devletinden emir alması ve Türk Millî Mücadelesi'ne muhalif olması Türk Ortodokslar tarafından tepkiyle karşılandı. Bunun üzerine, Papa Eftim, kendisine bağlı cemaati toplayarak Fener Rum Patrikhanesi’ni protesto etmiş ve Türk Millî Mücadelesi'ne katılma kararı almıştır. Eftim ve ona tabi cemaati Millî Mücadele'de “Umum Anadolu Türk Ortodoksları Cemaatleri” olarak yer aldılar.
1924 yılında Karahisaridis ayinleri yönetmeye başlamış ve adını daha sonra Zeki Erenerol olarak değiştirmiştir. Cemaat mübadeleye tabi tutulmuş, fakat Karahisaridis ile aile fertleri Türk hükûmeti tarafından nüfus mübadelelerinden muaf tutulmuştur.
Müstakil Türk Ortodoks Patrikhanesi hiçbir patrikhane tarafından tanınmamaktadır. Ayrıca Patrikhane kurulduğu günden beri Fener Rum Patrikhanesi'nin ekümeniklik iddiasını kabul etmemektedir.
Kaynakça
- ^ Н. К. Дмитриев. "Материалы по османской диалектологии. Фонетика «карамалицкого» языка". Записки коллегии востоковедов. s. 426.
"[...]автор интересной болгарской работы о караманцах Ч ерновкж дъ старается до казать, что караманцы так же, как и гагаузы, по происхождению турки и отличаются от остальных османских турок только в религиозном отношении. Начало их он возводит к малоазиатской сельджукидской (так называемой, «румской») державе, где было много турок, принявших христианство в результате долгой совместной жизни с византийскими греками." (Karamanlılar üzerine ilginç bir Bulgar eserinin yazarı olan Çernovkzhd, Karamanlıların da Gagauzlar gibi Türk kökenli olduklarını diğer Osmanlı Türklerinden yalnızca dini açıdan farklı olduklarını kanıtlamaya çalışır Başlangıçlarının izini, Bizanslı Rumlarla birlikte uzun bir yaşam sonucunda Hıristiyanlığa geçen birçok Türk'ün bulunduğu Küçük Asya Selçuklu ("Roma") gücüne kadar takip eder.)
- ^ "ANADOLU KARAMANLI AĞIZLARINA AİT ARAŞTIRMALAR". Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 8 (1-2): 165-200. 1 Ocak 1950. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Eylül 2022.
- ^ "Kitromilides P., Alexandris A. Ethnic survival, nationalism and forced migration.(1984-85), page. 15" (PDF). 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2023.
- ^ a b . Sabah. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2022.
- ^ TEKİN, Yüksel Elif (2017). ANADOLU’NUN HIRİSTİYAN TÜRKLERİ KARAMANLILAR (PDF) (YÜKSEK LİSANS). ELAZIĞ, BATMAN: BATMAN ÜNİVERSİTESİ-FIRAT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜLERİ TARİH ANA BİLİM DALI. 23 Nisan 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Nisan 2023.
- ^ XIX. yüzyıla kadar genel olarak iç ve güneybatı Anadolu’da yaşayan Hristiyan Türkler olan Karamanlı Rumlar olarak adlandırılmışlardır. Karamanlılar için bkz. Baykurt, a.g.e., s. 22; Ferruh Ağca, “Hıristiyan Karamanlı Türkleri ve Karamanlı Ağzı Üzerine”, Türkbilig, Sayı: 11, Ankara 2006, s. 3; Eröz, a.g.e., s. 30; Aydın, “a.g.m.”, s. 13; Vryonis, a.g.e., s. 452-455.
- ^ R.M. Dawkins, Modern Greek In Asia Minor, Cambridge University Press, Cambridge 1916, s. 37.
- ^ Semavi Eyice, “Anadolu’da Karamanlıca Kitabeler (Grek Harfleriyle Türkçe kitabeler II)”, Belle- ten, C. XLIV, S. 176, Ekim 1980, s. 683; Semavi Eyice, “Anadolu’da Karamanlıca Kitabeler (Grek Harfleriyle Türkçe Kitabeler)”, Belleten, C. XXXIX, S. 153, Ocak 1975, s. 25-56.
- ^ Anastasios Iordanoglou, “A Karamanlidic Funerary Inscription (1841) In Nicea (İznik) Museum”, Balkan Studies, Cilt: 19, Selanik 1978, s. 185-191
- ^ YALVAR, Cihan (Ocak-Şubat 2021). "ANADOLU'DA SON TÜRK İSKÂNI İZNİK İMPARATORLUĞU'NDA KUMAN-KIPÇAKLAR: XIII. YÜZYILDAN XX. YÜZYILA KADAR YALOVA KAZIMİYE (YORTAN) İLE ELMALIK (SARUHANLI) KÖYLERİNDEKİ VARLIKLARI". Türk Dünyası Araştırmaları. 127 (250). ss. 11-36. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2023.
- ^ a b c d "Journal of Turkish Studies". turkishstudies.net. 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2022.
- ^ a b c "Bizans Kraliçesi Çiçek Hanım ve İzmir'de Karamanlı Ortodoks Türkler". Kent Yaşam. 4 Şubat 2020. 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2022.
- ^ a b Ferruh AĞCA. "Hıristiyan Karamanlı Türkleri ve Karamanlı Ağzı Üzerine". Türkbilig, 2006/11. 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2022.
- ^ a b c . MozartCultures. 5 Haziran 2021. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karamanlilar Turkiye de yasamis gunumuzde basta Yunanistan olmak uzere farkli ulkelere goc etmis Ortodoks bir Turk veya Rum halkidir Karamanlilar Kapadokya Rumlari ile karistirilmamalidir KaramanlilarToplam nufus300 000 500 000Onemli nufusa sahip bolgelerYunanistan TurkiyeDillerTurkce Karamanlica YunancaDinOrtodoks HristiyanKaramanlilar in Turkiye de yogun yasamis olduklari alanBir evin kapisinda bulunan Karamanli Turkcesiyle yazi MASALAX Masallah Incesu Kayseri Karamanlilar Kayseri Konya Mersin Antalya Nevsehir ve Kirikkale Istanbul Ankara Nigde Urgup Amasya Karaman Zincidere Incesu Talas Aksehir Samsun Bafra Carsamba Adana Izmir Safranbolu Havza Tosya Zile Cankiri Kula Kastamonu Bolu Merzifon Tasucu Murefte Kutahya Bayindir Polatli Geyve Eregli Hamidiye Golcuk Mihalic Adapazari Eskisehir Alacam Zonguldak Eregli Bartin Alanya Erbaa Inebolu Caycuma Denizli Balikesir Salihli Gemlik Duzce Gumushacikoy Sogut Usak Odemis Burdur Isparta ve Akdagmadeni Aydin Nazilli Trabzon Rize basta olmak uzere Ic ve Guney Anadolu ile Kuzey Bati Anadolu ve Bati Anadolu daki bircok bolgede yasamislardir Ingiliz Arkeolog Richard MacGillivray Dawkins 1909 1911 yillari arasinda Karamanli Ortodokslar arasinda ve Bitinya da gezmistir Dawkins bu gezisinin devaminda Izmit Bursa bolgelerine gelmis ve burada Turkce konusan Rum koyleri oldugunu ifade etmistir Ona gore burada konusulan Rumca Karamanlilar tarafindan konusulan Dil ile cok yakinlik gostermekteydi Hatta Richard MacGillivray Dawkins bunlarin dillerinin Asyatik oldugunu ve Rumca dan farkli ozellikler gosterdigini ifade etmistir Bursa Izmit ve Yalova nin yaninda Iznik te de Hristiyan Turklerin yasadiklari ve Grek harfleriyle Turkce kitabeler biraktiklari bilinmektedir Karamanlilarin kokenlerinin dilsel olarak Turklestirilmis Bizans Rum nufusunun kalintilari oldugu ve aslen Turk fetihlerinden sonra bolgeye yerlesen Hristiyan Turk askerleri olduklari tartismalidir 1923 teki Turk Yunan Ahali Mubadelesi ile Yunanistan a gonderilmislerdir TarihKaramanlilarin kokenleri uzun suredir tartisilmakta olup konu hakkinda iki temel teori bulunmaktadir Ilk teoriye gore onlar Ortodoks kalmalarina ragmen dilsel olarak Turklestirilmis Yunanca konusan Bizans nufusunun kalintilaridir Ikinci teori onlarin aslen Bizans imparatorlarinin Anadolu ya cok sayida yerlestirdigi ve Turk fetihlerinden sonra dillerini ve Hristiyan dinlerini koruyan Turk askerleri oldugunu savunur Yunan bilim adamlari Karamanlilarin Yunan kokenli oldugu veya zorla ya da kiyi bolgelerindeki Rumca konusan Ortodoks Hristiyanlardan tecrit edilmelerinin bir sonucu olarak Turkceyi anadilleri olarak benimsedikleri gorusune egilimlidirler Turk bilginleri onlari fetihten once Bizans topraklarina goc etmis veya Bizans ordularinda parali asker olarak gorev yapmis yeni yoneticilerinin dilini degil de dinini benimsemis Turklerin torunlari olarak kabul ederler Karamanlilarin kendilerini nasil tanimladiklarini kanitlayacak yeterli kanit yoktur Karamanli ifadesini ilk kullanan kisi ise 1553 yilinda Kanuni Suleyman Han a yillik vergi odemek ve muzakerelerde bulunmak icin Viyana dan Istanbul a hareket eden elcilik kafilesi icinde ozel yolcu olarak bulunan Alman Hans Dernschwam dir Turkler ise Bizans Imparatorlugu nda yasayan insanlara etnik kokenlerine bakmadan Romali anlaminda Rum demistir Ortodoks Turkler e de genellikle Rum denilmistir Milli Mucadele den sonra Turk Ortodoks denilmeye baslanmistir 1923 yilinda Turkiye ile Yunanistan arasinda imzalanan Turk Yunan Ahali Mubadelesi ile iliskin protokol geregi Istanbul disinda yasayan diger Ortodoks Hristiyanlar gibi Karamanli Turkleri de Rum sayilarak Yunanistan a gonderilmislerdir Tek kelime Rumca bilmeyen ilk kusak Karamanlilar yeni vatanlarinda pek cok zahmet cekmisler fakat onlarin cocuklari ve torunlari Yunan devletinin asimilasyon politikasi nedeniyle zamanla Yunanlasmis ve ana dilleri Yunanca olmustur DilTurkler tarih boyunca cesitli halklarin tesiriyle farkli dinleri kabul etmistir Bu dinleri kabul ederken o halklarin alfabelerini de almislardir Ermeniler vasitasiyla Hristiyan olan Turkler Ermeni harflerini Musluman olan Turkler ise Arap harflerini kullanmislardir Karamanlilar da ana dili olarak Turkce konusmuslar fakat diger Turkler den farkli olarak Yunan alfabesi kullanmislardir Yunan alfabesiyle yazilmis bu Turkce metinlere Karamanlica veya Karamanli Turkcesi adi verilir Zaman zaman Karamanli agzi yahut Karamanli sivesi denildigi de olur 1943 yilinda Turkiye Buyuk Millet Meclisine Nigde milletvekili olarak giren Yahudi kokenli Profesor Avram Galanti soyle bir ifadede bulunmustur Antalya Rum halki 1870 yilina kadar Yunanca bilmezdi Rodos ta bana Yunanca ders veren Nikolaidis Antalya da ilk Yunanca ders veren kisi oldugunu Antalya ya geldiginde Rumlar in Yunanca dan tek bir harf bilmediklerini soyledi 1437 yilinda Dogu Kilisesi nin vaziyetini gorusmek uzere toplanan Bazel Konsili nin raporunda Anadolu nun bircok yerinde ruhban sinifi da dahil olmak uzere kafir Turkler in dilini konustuklarindan yakinilmaktadir 15 asirda Gian Maria Angiolello Meram da oturan Rumlar in sadece Turkce konustuklarini ve dua kitaplarinin da Arap harfleriyle ve Turkce yazildigini anlatmaktadir Evliya Celebi seyahatlerinde rastladigi Karamanlilar icin Batil Turk insani uzerine kelimat ederler asla Rum lisani bilmeyip batil Turk lisani bilirler der Karamanlilar in eskiden yasadigi bolgede hala cok sayida Karamanlica mezar tasi ve kilise yazitlarina rastlanmaktadir Karamanlilar Yunan alfabesiyle Turkce olarak zengin bir edebiyat vucuda getirmislerdi Karamanlica eserler 18 asirda yazilmaya baslanmis 19 asirda artarak devam etmis 19 asrin sonlari ile 20 asrin baslarinda ise en yogun donemini yasamistir Karamanlilar dan kalan eserlerin cogu dinidir Hristiyanlik in ogretilerini 18 asirda halka duyurmak ve yaymak maksadiyla kaleme alinan Karamanlica metinler 19 asrin ikinci yarisindan itibaren halk edebiyatina ait hikaye ve destan gibi turlerin ve basvuru kitaplarinin da dahil olmasiyla genislemistir Karamanli agziyla yazilmis ilk kitaplar 18 yuzyilin ilk yarisina aittir Karamanli edebiyati 1718 de yazilmis olan Gulzare Imane Mesehi Mesih Dininin Gulbahcesi adli Hristiyanlika ait bir kilavuz kitap yazimi ile baslar Osmanli Turkcesi ile basilmis ilk kitabin 1729 yilina ait oldugu dusunulecek olursa 1718 yilinda Grek alfabesiyle basilmis kitabin Turkce basilmis olan ilk kitap oldugu soylenebilir 18 asirda yazilan dini olmayan tek eser 71 atasozunun derlendigi Zahiti Fakir Methodios Rahip Halkin agzinda Solilenilen Ispk Turkigiul Impare Kelamleri zapt eyleti adli derlemedir Karamanli edebiyatinin en onemli isimlerinden biri 18 yuzyilda Antalya Kibris ve Ankara da yasamis olan ve Yunancadan Kolay Iman Nasihetu Cumle Senenan Kiriakalerane Cevap ve Nasaatler Kiriakodromion Hacetname Kitabi gibi bircok dini ve ahlaki eseri tercume eden Antalyali Seraphim dir Evangelinos Misailidis 19 yuzyilda yasamis olan Evangelinos Misailidis in de Karamanli edebiyati icinde onemli bir yeri vardir Evangelinos Misailidis tum Tanzimat donemi yazarlari gibi kendi toplumunu egitmeyi hedeflemisti 1871 1872 yillarinda dort ciltlik Temasa i Dunya ve Cefakar u Cefakes adli romanini Yunan harfleriyle ve donemin Turkcesiyle yayinlamisti Bu roman Turkcenin seyahat macera turundeki ilk romani sayilmaktadir Misailidis 1851 yilinda Gazeta yi Anatolia adli bir gazete de cikarmistir Karamanli edebiyatinda din disi ilk eserler 19 yuzyilin sonlarina dogru yazilmistir Ilk din disi eser Buyuk Iskender Risalesi dir Karamanli edebiyatinin din disi eserleri arasinda Hikayey i Koroglu Hikaye i Sah Ismail Asik Garip Meshur Nasreddin Hoca Nasrettin Hocanin Tuhaf ve Gulucek Menkibeleri gibi halk edebiyatina ait urunler de yer almaktadir 18 yuzyilda baslayan Karamanli edebiyatinin 1924 yilinda sona erdigi soylenebilir Karamanlica yazilmis bugune kadar tespit edilen eser sayisi 752 dir Bu eserlerin cogu Atinada ki Milli Kutuphane de National Bibliothec ve Yunan Bilim Akademisi Kutuphanesi nde Bibliothek der Griechischen Akademie der Wissenchaften bulunmaktadir Karamanlilar in Etnik Kokenine Dair Yunan TeziYunanlar Karamanlilar in Turk Ortodokslar olduklarini inkar etmektedir Yunan tezine gore Karamanlilar dillerini kaybetmis Rumlar dir Bunun sebebi Yunanistan daki Musluman Turk azinliga bir de Hristiyan Turk azinligin eklenmesini istememeleridir Fakat eldeki pek cok veri Karamanlilar in Turk Ortodokslar oldugunu ispat etmektedir Bir halkin dilini birakmasi dinini birakmasindan cok daha zordur Anadolu daki Rum Ortodokslar ulkenin resmi dili olan Turkcenin yaninda kendi ana dilleri olan Rumca yi da bilirlerdi ve ayinlerini Rumca yaparlardi Karamanlilar ise tek kelime Rumca bilmezlerdi bildikleri tek dil Turkce idi Karamanlilar in adlarinin Turk adi olmasi Turk kokenli olduklarina dair en buyuk delillerden biridir Eger Karamanlilar Rum olsalardi Rumca adlari olmasi gerekirdi Cunku bir Rum un coguna Turkce bir ad koymasi mantiksizdir Bir Turk cocuguna dinden oturu Rumca ad verebilir nitekim vermistir fakat bir Rum icin Turkce adlar bir sey ifade etmez Karamanlilar da gorulen Turk adlari sunlardir Sevunduk Arslan Ugurlu Timur Meliksah Karagoz Kaplan Yagmur Aydogdu Tanrivermis Bahadir Tursun Dursun Turmus Durmus MubadeleTurk Yunan Ahali Mubadelesi din esasli bir mubadele idi Bu yuzden Turk Ortodokslar da Rum kabul edilip Yunanistan a gonderildiler Karamanlilar in bu gocu cok acikli olmustur Bu konuda Despina ve Anastasia Merkuroglu kardesler soyle soylemektedir daima agliyorlardi Bu kadar mulkleri evleri nereye koyup gidecegiz nereye gidecegiz Kagnilarla geldiler Turklerimiz kucaklayip opuyorlardi Ah yavrularim nereye gideceksiniz bunlari belleyin Ne muhabbetleri vardi Ah nerelere gidiyorsunuz deyip gonderdiler Karamanlilar Yunanistan a goc ettikten sonra da cileleri azalmamis hatta daha da artmistir Burada cok sefil sartlar icinde yasamis onlarcasi hastaliktan ve acliktan olmustur Ozellikle Rumca bilmedikleri icin bolgede yasayan Yunanlarla da iletisim kuramamislardir Amerikan Kadin Hastaneleri orgutunun Yunanistan daki subesinin basinda olan Esther Lovejoy bu durumu soyle anlatir Gocmenlerin hali tarfi edilemez Bunlar butun dunyanin reddettigi vatansiz insanlar cogu da kadin ve cocuk Yunanca konusamiyorlar oradan oraya hayvanlar gibi guduluyorlar islak cukurlara mezbeliklere dolduruluyorlar yemek kit su kit giysi yok soguk altinda oylesine ac ve hasta beklesiyorlar Karamanlilar in mubadele icin yaktiklari agit Turkiyadan kaldirdilar bizleri Kan agliyor hepimizin gozleri Hic kimsenin gulmez oldu yuzleri Bir yatirki yere surduler biiz Kilisayi mektepleri terk ettik Esyalari paralari sarf ettik Antallayi mubadele yapanlari kahrettik Her birimiz bir tarafa atildik Karamanlilar Yunanistan da yerli Yunanlar tarafindan hakarete ve asagilanmaya maruz kalmis dislanmistir Mustakil Turk Ortodoks PatrikhanesiMustakil Turk Ortodoks Kilisesi Patrik I Eftim dogum adi Pavlos Karahisaridis tarafindan 1922 tarihinde kurulmustur Karamanlilar bu tarihten evvel Fener Rum Patrikhanesi ne tabi idiler Turk Ortodoks Patrikhanesi Merkez Meryem Ana Kilisesi Fener Rum Patrikhanesi nin yogun bir Yunanlastirma siyaseti izlemesi kiliselerde Turkceyi yasaklamasi Turk Ortodokslar a Yunan orf ve adetlerini dayatmasi siyasete karismasi harpte Yunan devletinden taraf olmasi Yunan devletinden emir almasi ve Turk Milli Mucadelesi ne muhalif olmasi Turk Ortodokslar tarafindan tepkiyle karsilandi Bunun uzerine Papa Eftim kendisine bagli cemaati toplayarak Fener Rum Patrikhanesi ni protesto etmis ve Turk Milli Mucadelesi ne katilma karari almistir Eftim ve ona tabi cemaati Milli Mucadele de Umum Anadolu Turk Ortodokslari Cemaatleri olarak yer aldilar 1924 yilinda Karahisaridis ayinleri yonetmeye baslamis ve adini daha sonra Zeki Erenerol olarak degistirmistir Cemaat mubadeleye tabi tutulmus fakat Karahisaridis ile aile fertleri Turk hukumeti tarafindan nufus mubadelelerinden muaf tutulmustur Mustakil Turk Ortodoks Patrikhanesi hicbir patrikhane tarafindan taninmamaktadir Ayrica Patrikhane kuruldugu gunden beri Fener Rum Patrikhanesi nin ekumeniklik iddiasini kabul etmemektedir Kaynakca N K Dmitriev Materialy po osmanskoj dialektologii Fonetika karamalickogo yazyka Zapiski kollegii vostokovedov s 426 avtor interesnoj bolgarskoj raboty o karamancah Ch ernovkzh d staraetsya do kazat chto karamancy tak zhe kak i gagauzy po proishozhdeniyu turki i otlichayutsya ot ostalnyh osmanskih turok tolko v religioznom otnoshenii Nachalo ih on vozvodit k maloaziatskoj seldzhukidskoj tak nazyvaemoj rumskoj derzhave gde bylo mnogo turok prinyavshih hristianstvo v rezultate dolgoj sovmestnoj zhizni s vizantijskimi grekami Karamanlilar uzerine ilginc bir Bulgar eserinin yazari olan Cernovkzhd Karamanlilarin da Gagauzlar gibi Turk kokenli olduklarini diger Osmanli Turklerinden yalnizca dini acidan farkli olduklarini kanitlamaya calisir Baslangiclarinin izini Bizansli Rumlarla birlikte uzun bir yasam sonucunda Hiristiyanliga gecen bircok Turk un bulundugu Kucuk Asya Selcuklu Roma gucune kadar takip eder ANADOLU KARAMANLI AGIZLARINA AIT ARASTIRMALAR Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Dergisi 8 1 2 165 200 1 Ocak 1950 27 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Eylul 2022 Kitromilides P Alexandris A Ethnic survival nationalism and forced migration 1984 85 page 15 PDF 6 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Temmuz 2023 a b Sabah 22 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2022 TEKIN Yuksel Elif 2017 ANADOLU NUN HIRISTIYAN TURKLERI KARAMANLILAR PDF YUKSEK LISANS ELAZIG BATMAN BATMAN UNIVERSITESI FIRAT UNIVERSITESI SOSYAL BILIMLER ENSTITULERI TARIH ANA BILIM DALI 23 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Nisan 2023 XIX yuzyila kadar genel olarak ic ve guneybati Anadolu da yasayan Hristiyan Turkler olan Karamanli Rumlar olarak adlandirilmislardir Karamanlilar icin bkz Baykurt a g e s 22 Ferruh Agca Hiristiyan Karamanli Turkleri ve Karamanli Agzi Uzerine Turkbilig Sayi 11 Ankara 2006 s 3 Eroz a g e s 30 Aydin a g m s 13 Vryonis a g e s 452 455 R M Dawkins Modern Greek In Asia Minor Cambridge University Press Cambridge 1916 s 37 Semavi Eyice Anadolu da Karamanlica Kitabeler Grek Harfleriyle Turkce kitabeler II Belle ten C XLIV S 176 Ekim 1980 s 683 Semavi Eyice Anadolu da Karamanlica Kitabeler Grek Harfleriyle Turkce Kitabeler Belleten C XXXIX S 153 Ocak 1975 s 25 56 Anastasios Iordanoglou A Karamanlidic Funerary Inscription 1841 In Nicea Iznik Museum Balkan Studies Cilt 19 Selanik 1978 s 185 191 YALVAR Cihan Ocak Subat 2021 ANADOLU DA SON TURK ISKANI IZNIK IMPARATORLUGU NDA KUMAN KIPCAKLAR XIII YUZYILDAN XX YUZYILA KADAR YALOVA KAZIMIYE YORTAN ILE ELMALIK SARUHANLI KOYLERINDEKI VARLIKLARI Turk Dunyasi Arastirmalari 127 250 ss 11 36 28 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2023 a b c d Journal of Turkish Studies turkishstudies net 12 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2022 a b c Bizans Kralicesi Cicek Hanim ve Izmir de Karamanli Ortodoks Turkler Kent Yasam 4 Subat 2020 12 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2022 a b Ferruh AGCA Hiristiyan Karamanli Turkleri ve Karamanli Agzi Uzerine Turkbilig 2006 11 12 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2022 a b c MozartCultures 5 Haziran 2021 6 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2022