Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karbonatit, kalsit ve diğer karbonat minerallerince (dolomit ve ankerit gibi) zengin, manto kökenli olduğu kabul edilen nadir bir kayaç. Karbonatitler, sokulum yapmış kütleler, dayklar, konik örtüler ve nadiren de lavlar ve tefra şeklinde alkalilerce zengin kor kayaçlarla (nefelin, siyenit gibi) ilişkili olarak bulunur.
Karbonatit % 50' den fazla karbonat minerallerinden oluşan mineralojik bileşimle tanımlanan, müdahaleci veya ekstrüzüf bir magmatik kaya türüdür. Karbonatitler mermer ile karıştırılabilir ve jeokimyasal doğrulama gerektirebilir.
Karbonatitler genellikle zonlu alkalik müdahaleci kompleksler içinde küçük tıkaçlar veya setler, eşikler, breşler ve damarlar olarak ortaya çıkar. Neredeyse yalnızca kıtasal yarıkla ilgili tektonik ortamlarla ilişkilidirler. Öyle görünüyor ki, Arkean çağından günümüze Dünya tarihi boyunca karbonatitik magmatik aktivitede sürekli bir artış olmuştur.
Hemen hemen tüm karbonatit oluşumları müdahaleci veya subvolkanik müdahaledir. Bunun nedeni, büyük ölçüde çözünür karbonatlardan oluşan karbonatit lav akışlarının kolayca yıpranması ve bu nedenle jeolojik kayıtlarda korunması olasılığının düşük olmasıdır. Lav olarak karbonatit patlamaları bu nedenle sanıldığı kadar nadir olmayabilir, ancak Dünya tarihi boyunca kötü bir şekilde korunmuşlardır.
Karbonatit sıvı bileşimleri fosil karbonatit kaya rekor erime kusurları gösterir komposizyon olarak korunur daha alkali daha sık görünür.
Tanzanya' daki aktif Ol Doinyo Lengai yanardağı, tarihsel dönemde sadece bir karbonatit yanardağının patladığı bilinmektedir. 500-600 derecede' de dünyanın en düşük lav ısısıyla püskürür. Lav, natrokarbonatitir ve nyerereit ve gregoryit hakimdir.
Köken
Karbonatitin magmatik kökeni, 1948' de İsveçli Jeolog Harry von Eckermann tarafından Alnö Kompleksi çalışmasına dayanarak ayrıntılı olarak tartışıldı. Bununla birlikte, Tanzanya' daki Ol Doinyo Lengai'nin 1960 patlaması, karbonatitin magmadan türetildiği görüşünü doğrulayan jeolojik araştırmalara yol açtı.
Karbonatitler, alışılmadık işlemlerle ve alışılmadık kaynak kayalardan oluşan nadir, tuhaf magmatik kayaçlardır. Oluşumların üç modeli var:
- mantodaki çok düşük dereceli kısmi erimeler ve eriyik farklılaşması ile doğrudan üretim,
- bir karbonat eriyiği ve bir silikat eriyiği arasında sıvı karışmazlığı,
- tuhaf, aşırı kristal, fraksiyonlama.
Her sürecin kanıtı vardır, ancak anahtar nokta, fenomenler olmasıdır. Tarihsel olarak, karbonatitlerin, magmanın yayılmasıyla kireçtaşı veya mermerin erimesi ile oluştuğu düşünülüyordu, ancak jeokimyasal ve mineralojik veriler bunu geçersiz kılıyor. Örneğin, karbonatitlerin karbon izotopik bileşimi manto gibidir ve tortul kireçtaşına benzemez.
Karbonatitlerin yaşı Archean' dan günümüze kadar değişmektedir: Grönland' daki en eski karbonatit olan Tupertalik 3007 milyon yıl yaşında iken Tanzanya' daki Ol Doinyo Lengai yanardağı şu anda aktiftir.
Mineraloji
Birincil mineraloji oldukça değişkendir, ancak natrolit, sodalit, apatit, manyetit, barit, florit, ancylite grubu mineralleri ve daha yaygın magmatik kayaçlarda bulunmayan diğer nadir mineralleri içerebilir. Karbonatitlerin tanınması, özellikle mineralojileri ve dokuları, magmatik minerallerin varlığı dışında mermerden çok farklı olmayabileceğinden zor olabilir. Ayrıca mika veya vermikülit kaynakları olabilirler.
Karbonatitler, kalsitli sovit (kaba dokulu) ve alvikit (daha ince dokulu) çeşitleri veya fasiyes olarak sınıflandırılır. İkisi ayrıca küçük ve iz element bileşimi ile ayırt edilir. Rauhaugite ve beforsite terimleri sırasıyla dolomit ve ankerit açısından zengin oluşumları ifade eder. Alkali karbonatitler, lengait olarak adlandırılır. % 50-70 karbonat minerali örnekler siliko karbonatitler olarak adlandırılır. Ek olarak, karbonatitler manyetit ve apatit bakımından zenginleştirilebilir veya nadir toprak elementleri, flor ve banyum olabilir.
büyük ölçüde iki mineralden oluşur: nyerereit (bağımsız Tanzanya' nın ilk başkanı Julius Nyerere'nin adını almıştır) ve gregoryit (adını Doğu Afrika Rif't inveleyen ilk jeologlardan biri olan ve The Great kitabının yazarı John Walter Gregory'den almıştır Rift Vadisi). Bu mineraller, hem sodyum hem de potasyumun önemli miktarlarda bulunduğu karbonatlardır. Her ikisi de susuzdur ve atmosferdeki nemle temas ettiklerinde son derece hızlı tepki vermeye başlarlar. Püsküren siyah veya koyu kahverengi lav ve kül, birkaç saat içinde beyazlaşmaya başalar, ardından birkaç gün sonra grileşir ve birkaç hafta sonra kahverengiye döner.
Jeokimya
Karbonatit ağırlıklı olarak karbonat minerallerinden oluşur ve silikat magmatik kayaçlara kıyasla ana element bileşiminde son derece sıra dışıdır, çünkü esas olarak Na20 ve CaO ARTI CO' DEN oluşur.
Çoğu karbonatit, bir miktar silikat mineral fraksiyonu içerme eğilimindedir tanımı gereği % 50 karbonat mineralleri içeren bir magmatik kaya, karbonatit olarak sınıflandırılır. Bu tür bileşimlerle ilişkili silikat mineralleri piroksen, olivin ve nefelin ve diğer felspatoidler gibi silika-doymamış minerallerdir.
Jeokimyasal olarak, karbonatitlere uyumsuz elementler (Ba, Cs, Rb) ve uyumlu elementlerdeki(Hf, Zr, tİ) tükenmeler hakimdir. Bu, silika doymamış bileşimleriyle birlikte, karbonatitlerin düşük dereceli kısmi erime ile oluştuğu sonucunu destekler.
Fenitisazyon olarak adlandırılan spesifik bir hidrotermal alterayon tipi, tipik olarak karbonatit sızıntıları ile ilişkilidir. Bu alterasyon topluluğu, Norveç'teki Fen Kompleksi olan tip lokalitesinden sonra fenit olarak adlandırılan benzersiz bir kaya mineralojisi üretir. Değişim, sodyum bakımından zengin silikat arfvedsonit, barkevitit ve glokafanile fosfatlar, hematit ve diğer demir ve titanyum oksitlerden oluşan metasomatik halelerden oluşur.
Oluşum
Genel olarak, dünyada 527 karbonatit yeri bilinmektedir ve bunlar tüm kıtalarda ve ayrıca okyanus adalarında bulunur. Karbonatitlerin çoğu, volkanik boyunlar, dayklar ve koni tabakaları şeklindeki kalsit açısından zengin magmatik kayaların sığ, müdahaleci gövdeleridir. Bunlar genellikle, alkali bakımından zengin silikat magmatik kayaçların daha büyük girişleriyle ilişkili olarak meydana gelir. Ekstrüzif karbonatitler nadirdir, sadece 49'u bilinmektedir ve Ren vadisi ve Doğu Afrika yarık sistemi gibi birkaç kıtasal yarık bölgesi ile sınırlı değildir.
İlişkili magmatik kayaçlar tipik olarak ijolite, melteigite, teschenite, lamprophyres, fonolit, foyaite, shonkinite, silika yetersiz doymuş foid taşıyan prikoksenit (eseksit) ve nefelin siyeniti içerir.
Karbonatitler tipik olarak alkali (Na20 ve K20),demir (Fe203) ve zirkonyum bakımından zengin agpaitik kayalar veya alkali bakımından fakir, FeO-CaO-MgO bakımından zengin ve zirkonyum bakımından fakir miaskitik olan yetersiz doymamış (düşük silika) magmatik kayaçlarla ilişkilidir.
Mount Weld karbonatiti, bölgede kalk-alkali magmalar bilinmesine rağmen, bir kuşak veya alkali magmatik kayaçlar grubu ile ilişkisizdir. Bu Arkay karbonatitinin doğuşu, Avustralya'daki bir Arkay karbonatitinin tek örneği olduğu için tartışmalı olmaya devam ediyor.
Tabakalar arasına giren morfoloji
Karbonatitin eşmerkezli olarak zonlu alkali magmatik kayaç kompleksleri ile ilişkili olarak oluştuğu bilinmektedir, bunun tipik örneği Phalaborwa,Güney Afrika' dır.
Guyana Kalkanı'nda karbonatitler eşikler, ve ender dayklar şeklini alır.
Çamur Tankı ve Kaynaklı Karbonatitler, birkaç farklı karbonatit saldırısı aşamasına sahip çok aşamalı silindirik müdahaleci gövdeler şeklini alır. Avustralya'daki diğer Proterozonik hareketli kayışlarda, tipik olarak setler ve süreksiz bölmeler şeklinde daha küçük karbonatit eşikler ve setler mevcuttur.
Bilinen örnekler
Aşağıdakilerde dahil olmak üzere düzinelerce karbonatit bilinmektedir:
- Oka ve Saint-Honore, Quebec
- Grem Park ve Iron Hill, Colorado
- Magnet Cove magmatik kompleksi, Arkansas
- Mountanin Pass, Kaliforniya
- Phalaborwa, Güney Afrika yakınlarındaki Palabora Kompleksi
- Jacupiranga, Brezilya
- Ayopaya, Bolivya
- Cerro Impacto, Venezuela
- Kovdor ve Vischnevogorsk, Rusya
- Hindistan'dan Amba Dongar ve Newania
- Maz, Arjantin
- Çamur Tankı ve Mount Weld, Avustralya
- Fen Kompleksi, Norveç
- Fuerteventura, İspanya'daki bazal kompleksinin bir parçası
- Avon Volkanik Bölgesi, Missouri
2017 yılında, British Columbia'da Prince George' nun kuzeybatısındaki yeni bir karbonatit yatağının keşfi, ''Rocky Mountanin Nadir Metal Kusağı'' olarak adlandırılan bir bölgede doğrulandı.
Doğu Afrika Rift'teki Ol Doinyo Lengai yanardağı, dünyanın tek aktif karbonatit yanardağıdır. Homa Dağı da dahil olmak üzere diğer eski karbonatit yanardağları aynı bölgede bulunmaktadır.
Ekonomik önlem
Karbonatitler ekonomik veya anarmol kansantrasyonlarda nadir toprak elementleri, fosfor, niyobyum-tantal, uranyum, toryum, bakır, demir, titanyum, vanadyum, baryum, flor, zirkonyum ve diğer nadir veya uyumsuz elementler içerebilir. Apatit, barit ve vermikülit, bazı karbonatitler ile ilişkili endüstriyel olarak önemli mineraller arasındadır.
İz elementler, karbonatitler bakımından son derece zenginleştirilmiştir. ve bilinen herhangi bir kaya türünün en yüksek lantanit konsantrasyonuna sahiptirler.
En büyük REE-karbonatit yatakları Bayan Obo'dur. Dağ Geçidi. Maoniuping ve Kaynak Dağı
Toryum, florit veya nadir toprak elementlerinin damar birikintileri, karbonatitler ile ilişkili olabilir ve bir karbonatitin metasomatize edilmiş aureolünün içinde barındırılabilir.
Bir örnnek olarak, Güney Afrika'nın Palabora kompleksi önemli miktarda bakır (kalkopirit, bornit ve kalkosit olarak), apatit, vermikülat ile birlikte daha az manyetit, linnaeit (kobalt), baddeleyit(zirkonyumhafniyum) ve yan ürün altın, gümüş üretti. nikel ve platin
 | Kimya ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Bell, Keith (editor) (1989) Carbonatites: Genesis and Evolution, London, Unwin Hyman.
- ^ Stoppa, Francesco; Jones, Adrian P.; Sharygin, Victor V. (2009). "Nyerereite from carbonatite rocks at Vulture volcano: implications for mantle metasomatism and petrogenesis of alkali carbonate melts".Central European Journal of Geosciences. 1 (2): 131–151. doi:10.2478/v10085-009-0012-9.
- ^ Guzmics, Tibor; Mitchell, Roger H.; Szabó, Csaba; Berkesi, Márta; Milke, Ralf; Ratter, Kitti (2012). "Liquid immiscibility between silicate, carbonate and sulfide melts in melt inclusions hosted in co-precipitated minerals from Kerimasi volcano (Tanzania): evolution of carbonated nephelinitic magma". Contributions to Mineralogy and Petrology.164 (1): 101–122. Bibcode:2012CoMP..164..101G. doi:10.1007/s00410-012-0728-6.
- ^ a b Hode Vuorinen, Jaana (2005). The Alnö alkaline and carbonatitic complex, east central Sweden – a petrogenetic study (Ph.D.). Stockholm University. pp. 1–28
- ^ Shavers, Ethan J.; Ghulam, Abduwasit; Encarnacion, John; Bridges, David L.; Luetkemeyer, P. Benjamin (2016-04-01). "Carbonatite associated with ultramafic diatremes in the Avon Volcanic District, Missouri, USA: Field, petrographic, and geochemical constraints". Lithos. 248–251: 506–516. Bibcode:2016Litho.248..506S. doi:10.1016/j.lithos.2016.02.005.
- ^ Downes, H., Wall, F., Demy, A. & Szabo, C. 2012. Continuing the Carbonatite Controversy. Mineralogical Magazine 76, 255-257.
- ^ http://sajg.geoscienceworld.org/cgi/content/abstract/102/2/109 M. J. Le Bas, Sovite and alvikite; two chemically distinct calciocarbonatites C1 and C2, South African Journal of Geology; June 1999; v. 102; no. 2; p. 109–121.
- ^ Peter Kresten, Carbonatite nomenclature, International Journal of Earth Sciences, Volume 72, Number 1 / February, 1983.
- ^ a b c d e f g h Guilbert, John M. and Charles F. Park, Jr., 1986, The Geology of Ore Deposits, Freeman, pp. 188 and 352-361
- ^ Allington-Jones, L. (2014). "Preserving carbonatite lavas"(PDF). The Geological Curator. 10 (1): 3–8.
- ^ Woolley & Church 2005, Woolley & Kjarsgaard 2008a, 2008b ^ Shaver
- ^ Shavers, Ethan J. (2016). "Carbonatite associated with ultramafic diatremes in the Avon Volcanic District, Missouri, USA: Field, petrographic, and geochemical constraints". Lithos. 248-251: 506–516. Bibcode:2016Litho.248..506S. doi:10.1016/j.lithos.2016.02.005.
- ^ German Geologist Discovers a Rare Carbonatite Complex in British Columbia" (PDF).
- ^ Woolley, A.R. ja Kempe, D.R.C. 1989. Nomenclature, Average Chemical Compositions, and Element Distribution. In: Bell, K. (Eds.) Carbonatites, Genesis and Evolution, Unwin Hyman, 1-14.
- ^ Yang, X.Y., Sun, W.D., Zhang, Y.X. & Zheng Y.F. 2009. Geochemical constraints on the genesis of the Bayan Obo Fe-Nb-REE deposit in Inner Mongolia, China. Geochimica et Cosmochimica Acta 73, 1417-1435
- ^ Castor, S.B. 2008. The Mountain Pass Rare Earth carbonatite and associated ultrapotassic rocks, California. Canadian Mineralogist 46, 779-806.
- ^ Xie, Y., Hou, Z., Yin, S., Dominy, S.C., Xu, J., Tian, S. & Xu, W. 2009. Continuous carbonatitic melt-fluid evolution of a REE mineralization system: Evidence from inclusions in the Maoniuping REE Deposit, Western Sichuan, China. Ore Geology Reviews 36, 90-105.
- ^ Lottermoser, B.G. 1990. Rare-earth element mineralisation within the Mt. Weld carbonatite laterite, Western Australia. Lithos 24, 151-167 Sources
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karbonatit kalsit ve diger karbonat minerallerince dolomit ve ankerit gibi zengin manto kokenli oldugu kabul edilen nadir bir kayac Karbonatitler sokulum yapmis kutleler dayklar konik ortuler ve nadiren de lavlar ve tefra seklinde alkalilerce zengin kor kayaclarla nefelin siyenit gibi iliskili olarak bulunur Brezilyada bulunan bir magnetik karbonatit Karbonatit 50 den fazla karbonat minerallerinden olusan mineralojik bilesimle tanimlanan mudahaleci veya ekstruzuf bir magmatik kaya turudur Karbonatitler mermer ile karistirilabilir ve jeokimyasal dogrulama gerektirebilir Karbonatitler genellikle zonlu alkalik mudahaleci kompleksler icinde kucuk tikaclar veya setler esikler bresler ve damarlar olarak ortaya cikar Neredeyse yalnizca kitasal yarikla ilgili tektonik ortamlarla iliskilidirler Oyle gorunuyor ki Arkean cagindan gunumuze Dunya tarihi boyunca karbonatitik magmatik aktivitede surekli bir artis olmustur Hemen hemen tum karbonatit olusumlari mudahaleci veya subvolkanik mudahaledir Bunun nedeni buyuk olcude cozunur karbonatlardan olusan karbonatit lav akislarinin kolayca yipranmasi ve bu nedenle jeolojik kayitlarda korunmasi olasiliginin dusuk olmasidir Lav olarak karbonatit patlamalari bu nedenle sanildigi kadar nadir olmayabilir ancak Dunya tarihi boyunca kotu bir sekilde korunmuslardir Ol Doinyo Lengai yanardagindaki karbonatit lav Tanzanya Karbonatit sivi bilesimleri fosil karbonatit kaya rekor erime kusurlari gosterir komposizyon olarak korunur daha alkali daha sik gorunur Tanzanya daki aktif Ol Doinyo Lengai yanardagi tarihsel donemde sadece bir karbonatit yanardaginin patladigi bilinmektedir 500 600 derecede de dunyanin en dusuk lav isisiyla puskurur Lav natrokarbonatitir ve nyerereit ve gregoryit hakimdir KokenKarbonatitin magmatik kokeni 1948 de Isvecli Jeolog Harry von Eckermann tarafindan Alno Kompleksi calismasina dayanarak ayrintili olarak tartisildi Bununla birlikte Tanzanya daki Ol Doinyo Lengai nin 1960 patlamasi karbonatitin magmadan turetildigi gorusunu dogrulayan jeolojik arastirmalara yol acti Karbonatitler alisilmadik islemlerle ve alisilmadik kaynak kayalardan olusan nadir tuhaf magmatik kayaclardir Olusumlarin uc modeli var mantodaki cok dusuk dereceli kismi erimeler ve eriyik farklilasmasi ile dogrudan uretim bir karbonat eriyigi ve bir silikat eriyigi arasinda sivi karismazligi tuhaf asiri kristal fraksiyonlama Her surecin kaniti vardir ancak anahtar nokta fenomenler olmasidir Tarihsel olarak karbonatitlerin magmanin yayilmasiyla kirectasi veya mermerin erimesi ile olustugu dusunuluyordu ancak jeokimyasal ve mineralojik veriler bunu gecersiz kiliyor Ornegin karbonatitlerin karbon izotopik bilesimi manto gibidir ve tortul kirectasina benzemez Karbonatitlerin yasi Archean dan gunumuze kadar degismektedir Gronland daki en eski karbonatit olan Tupertalik 3007 milyon yil yasinda iken Tanzanya daki Ol Doinyo Lengai yanardagi su anda aktiftir MineralojiBirincil mineraloji oldukca degiskendir ancak natrolit sodalit apatit manyetit barit florit ancylite grubu mineralleri ve daha yaygin magmatik kayaclarda bulunmayan diger nadir mineralleri icerebilir Karbonatitlerin taninmasi ozellikle mineralojileri ve dokulari magmatik minerallerin varligi disinda mermerden cok farkli olmayabileceginden zor olabilir Ayrica mika veya vermikulit kaynaklari olabilirler Karbonatitler kalsitli sovit kaba dokulu ve alvikit daha ince dokulu cesitleri veya fasiyes olarak siniflandirilir Ikisi ayrica kucuk ve iz element bilesimi ile ayirt edilir Rauhaugite ve beforsite terimleri sirasiyla dolomit ve ankerit acisindan zengin olusumlari ifade eder Alkali karbonatitler lengait olarak adlandirilir 50 70 karbonat minerali ornekler siliko karbonatitler olarak adlandirilir Ek olarak karbonatitler manyetit ve apatit bakimindan zenginlestirilebilir veya nadir toprak elementleri flor ve banyum olabilir buyuk olcude iki mineralden olusur nyerereit bagimsiz Tanzanya nin ilk baskani Julius Nyerere nin adini almistir ve gregoryit adini Dogu Afrika Rif t inveleyen ilk jeologlardan biri olan ve The Great kitabinin yazari John Walter Gregory den almistir Rift Vadisi Bu mineraller hem sodyum hem de potasyumun onemli miktarlarda bulundugu karbonatlardir Her ikisi de susuzdur ve atmosferdeki nemle temas ettiklerinde son derece hizli tepki vermeye baslarlar Puskuren siyah veya koyu kahverengi lav ve kul birkac saat icinde beyazlasmaya basalar ardindan birkac gun sonra grilesir ve birkac hafta sonra kahverengiye doner JeokimyaBritanya Kolombiyasi Verity Paradise Carbonatite Kompleksinden magneziyokarbonatit Numune 75 mm genisligindedir Karbonatit agirlikli olarak karbonat minerallerinden olusur ve silikat magmatik kayaclara kiyasla ana element bilesiminde son derece sira disidir cunku esas olarak Na20 ve CaO ARTI CO DEN olusur Cogu karbonatit bir miktar silikat mineral fraksiyonu icerme egilimindedir tanimi geregi 50 karbonat mineralleri iceren bir magmatik kaya karbonatit olarak siniflandirilir Bu tur bilesimlerle iliskili silikat mineralleri piroksen olivin ve nefelin ve diger felspatoidler gibi silika doymamis minerallerdir Jeokimyasal olarak karbonatitlere uyumsuz elementler Ba Cs Rb ve uyumlu elementlerdeki Hf Zr tI tukenmeler hakimdir Bu silika doymamis bilesimleriyle birlikte karbonatitlerin dusuk dereceli kismi erime ile olustugu sonucunu destekler Fenitisazyon olarak adlandirilan spesifik bir hidrotermal alterayon tipi tipik olarak karbonatit sizintilari ile iliskilidir Bu alterasyon toplulugu Norvec teki Fen Kompleksi olan tip lokalitesinden sonra fenit olarak adlandirilan benzersiz bir kaya mineralojisi uretir Degisim sodyum bakimindan zengin silikat arfvedsonit barkevitit ve glokafanile fosfatlar hematit ve diger demir ve titanyum oksitlerden olusan metasomatik halelerden olusur OlusumOkaite Oka Karbonatit Kompleksinin karbonatit yakininda bulunan bir ultramafik kaya olan Okaite Oka Quebec Genel olarak dunyada 527 karbonatit yeri bilinmektedir ve bunlar tum kitalarda ve ayrica okyanus adalarinda bulunur Karbonatitlerin cogu volkanik boyunlar dayklar ve koni tabakalari seklindeki kalsit acisindan zengin magmatik kayalarin sig mudahaleci govdeleridir Bunlar genellikle alkali bakimindan zengin silikat magmatik kayaclarin daha buyuk girisleriyle iliskili olarak meydana gelir Ekstruzif karbonatitler nadirdir sadece 49 u bilinmektedir ve Ren vadisi ve Dogu Afrika yarik sistemi gibi birkac kitasal yarik bolgesi ile sinirli degildir Iliskili magmatik kayaclar tipik olarak ijolite melteigite teschenite lamprophyres fonolit foyaite shonkinite silika yetersiz doymus foid tasiyan prikoksenit eseksit ve nefelin siyeniti icerir Karbonatitler tipik olarak alkali Na20 ve K20 demir Fe203 ve zirkonyum bakimindan zengin agpaitik kayalar veya alkali bakimindan fakir FeO CaO MgO bakimindan zengin ve zirkonyum bakimindan fakir miaskitik olan yetersiz doymamis dusuk silika magmatik kayaclarla iliskilidir Mount Weld karbonatiti bolgede kalk alkali magmalar bilinmesine ragmen bir kusak veya alkali magmatik kayaclar grubu ile iliskisizdir Bu Arkay karbonatitinin dogusu Avustralya daki bir Arkay karbonatitinin tek ornegi oldugu icin tartismali olmaya devam ediyor Tabakalar arasina giren morfoloji Karbonatitin esmerkezli olarak zonlu alkali magmatik kayac kompleksleri ile iliskili olarak olustugu bilinmektedir bunun tipik ornegi Phalaborwa Guney Afrika dir Guyana Kalkani nda karbonatitler esikler ve ender dayklar seklini alir Camur Tanki ve Kaynakli Karbonatitler birkac farkli karbonatit saldirisi asamasina sahip cok asamali silindirik mudahaleci govdeler seklini alir Avustralya daki diger Proterozonik hareketli kayislarda tipik olarak setler ve sureksiz bolmeler seklinde daha kucuk karbonatit esikler ve setler mevcuttur Bilinen ornekler Asagidakilerde dahil olmak uzere duzinelerce karbonatit bilinmektedir Oka ve Saint Honore Quebec Grem Park ve Iron Hill Colorado Magnet Cove magmatik kompleksi Arkansas Mountanin Pass Kaliforniya Phalaborwa Guney Afrika yakinlarindaki Palabora Kompleksi Jacupiranga Brezilya Ayopaya Bolivya Cerro Impacto Venezuela Kovdor ve Vischnevogorsk Rusya Hindistan dan Amba Dongar ve Newania Maz Arjantin Camur Tanki ve Mount Weld Avustralya Fen Kompleksi Norvec Fuerteventura Ispanya daki bazal kompleksinin bir parcasi Avon Volkanik Bolgesi Missouri 2017 yilinda British Columbia da Prince George nun kuzeybatisindaki yeni bir karbonatit yataginin kesfi Rocky Mountanin Nadir Metal Kusagi olarak adlandirilan bir bolgede dogrulandi Dogu Afrika Rift teki Ol Doinyo Lengai yanardagi dunyanin tek aktif karbonatit yanardagidir Homa Dagi da dahil olmak uzere diger eski karbonatit yanardaglari ayni bolgede bulunmaktadir Ekonomik onlemCapraz polarize iletilen isikta apatit acisindan zengin karbonatitin ince kesiti Ornek Siilinjarvi apatit madeninden alinmistir Karbonatitler ekonomik veya anarmol kansantrasyonlarda nadir toprak elementleri fosfor niyobyum tantal uranyum toryum bakir demir titanyum vanadyum baryum flor zirkonyum ve diger nadir veya uyumsuz elementler icerebilir Apatit barit ve vermikulit bazi karbonatitler ile iliskili endustriyel olarak onemli mineraller arasindadir Iz elementler karbonatitler bakimindan son derece zenginlestirilmistir ve bilinen herhangi bir kaya turunun en yuksek lantanit konsantrasyonuna sahiptirler En buyuk REE karbonatit yataklari Bayan Obo dur Dag Gecidi Maoniuping ve Kaynak Dagi Toryum florit veya nadir toprak elementlerinin damar birikintileri karbonatitler ile iliskili olabilir ve bir karbonatitin metasomatize edilmis aureolunun icinde barindirilabilir Bir ornnek olarak Guney Afrika nin Palabora kompleksi onemli miktarda bakir kalkopirit bornit ve kalkosit olarak apatit vermikulat ile birlikte daha az manyetit linnaeit kobalt baddeleyit zirkonyumhafniyum ve yan urun altin gumus uretti nikel ve platinKimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca Bell Keith editor 1989 Carbonatites Genesis and Evolution London Unwin Hyman Stoppa Francesco Jones Adrian P Sharygin Victor V 2009 Nyerereite from carbonatite rocks at Vulture volcano implications for mantle metasomatism and petrogenesis of alkali carbonate melts Central European Journal of Geosciences 1 2 131 151 doi 10 2478 v10085 009 0012 9 Guzmics Tibor Mitchell Roger H Szabo Csaba Berkesi Marta Milke Ralf Ratter Kitti 2012 Liquid immiscibility between silicate carbonate and sulfide melts in melt inclusions hosted in co precipitated minerals from Kerimasi volcano Tanzania evolution of carbonated nephelinitic magma Contributions to Mineralogy and Petrology 164 1 101 122 Bibcode 2012CoMP 164 101G doi 10 1007 s00410 012 0728 6 a b Hode Vuorinen Jaana 2005 The Alno alkaline and carbonatitic complex east central Sweden a petrogenetic study Ph D Stockholm University pp 1 28 Shavers Ethan J Ghulam Abduwasit Encarnacion John Bridges David L Luetkemeyer P Benjamin 2016 04 01 Carbonatite associated with ultramafic diatremes in the Avon Volcanic District Missouri USA Field petrographic and geochemical constraints Lithos 248 251 506 516 Bibcode 2016Litho 248 506S doi 10 1016 j lithos 2016 02 005 Downes H Wall F Demy A amp Szabo C 2012 Continuing the Carbonatite Controversy Mineralogical Magazine 76 255 257 http sajg geoscienceworld org cgi content abstract 102 2 109 M J Le Bas Sovite and alvikite two chemically distinct calciocarbonatites C1 and C2 South African Journal of Geology June 1999 v 102 no 2 p 109 121 Peter Kresten Carbonatite nomenclature International Journal of Earth Sciences Volume 72 Number 1 February 1983 a b c d e f g h Guilbert John M and Charles F Park Jr 1986 The Geology of Ore Deposits Freeman pp 188 and 352 361 ISBN 0 7167 1456 6 Allington Jones L 2014 Preserving carbonatite lavas PDF The Geological Curator 10 1 3 8 Woolley amp Church 2005 Woolley amp Kjarsgaard 2008a 2008b Shaver Shavers Ethan J 2016 Carbonatite associated with ultramafic diatremes in the Avon Volcanic District Missouri USA Field petrographic and geochemical constraints Lithos 248 251 506 516 Bibcode 2016Litho 248 506S doi 10 1016 j lithos 2016 02 005 German Geologist Discovers a Rare Carbonatite Complex in British Columbia PDF Woolley A R ja Kempe D R C 1989 Nomenclature Average Chemical Compositions and Element Distribution In Bell K Eds Carbonatites Genesis and Evolution Unwin Hyman 1 14 Yang X Y Sun W D Zhang Y X amp Zheng Y F 2009 Geochemical constraints on the genesis of the Bayan Obo Fe Nb REE deposit in Inner Mongolia China Geochimica et Cosmochimica Acta 73 1417 1435 Castor S B 2008 The Mountain Pass Rare Earth carbonatite and associated ultrapotassic rocks California Canadian Mineralogist 46 779 806 Xie Y Hou Z Yin S Dominy S C Xu J Tian S amp Xu W 2009 Continuous carbonatitic melt fluid evolution of a REE mineralization system Evidence from inclusions in the Maoniuping REE Deposit Western Sichuan China Ore Geology Reviews 36 90 105 Lottermoser B G 1990 Rare earth element mineralisation within the Mt Weld carbonatite laterite Western Australia Lithos 24 151 167 Sources