Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Julius Nyerere (13 Nisan 1922 - 14 Ekim 1999), Tanzanyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi. Nyerere, Afrika ülkesi Tanzanya'nın başbakan olarak görevde olduğu bir dönemde 1961 yılında elde ettiği bağımsızlık sonrası ülkenin ilk devlet başkanı olarak 1962 ile 1985 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Bu süreçte Nyerere 1962 ile 1964 yılları arasında Tanganika Cumhuriyeti'nin, 26 Nisan 1964 tarihinden itibaren de ülkesinin Zanzibar ve Pemba Halk Cumhuriyeti'nin birleşmesi sonucu oluşan Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti'nin devlet başkanlığını yürütmüştür. Nyerere Afrika Birliği Örgütünün (OAU) önde gelen kurucularından biri olmuştur.
| Julius Nyerere | |
|---|---|
 | |
| 1. Tanzanya devlet başkanı | |
| Görev süresi 9 Aralık 1962 - 5 Kasım 1985 | |
| Yerine gelen | Ali Hassan Mwinyi |
| 22. Afrika Birliği Örgütü başkanı | |
| Görev süresi 12 Kasım 1984 - 18 Temmuz 1985 | |
| Yerine geldiği | Mengistu Haile Mariam |
| Yerine gelen | Abdou Diouf |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 13 Nisan 1922 Butiama, Mara bölgesi, Tanganyika |
| Ölüm | 14 Ekim 1999 Londra, İngiltere, Birleşik Krallık |
| Partisi | Chama Cha Mapinduzi |
| Evlilik(ler) | |
| Çocuk(lar) | 8 |
Eğitimi
Zanaki kabilesi reisinin oğluydu. Uganda'da öğrenim gördü ve Katolik dinini benimsedi. Çeşitli Katolik okullarında öğretmenlik yaptıktan sonra Edinburgh Üniversitesi'ne girdi. 1952'de üniversitenin beşeri bilimler bölümünü bitirdi. Bu süreçte öğretmen olduğu için Mwalimu (Svahili dili=öğretmen) olarak da tanındı.
Siyasi kariyeri
Siyasi yaşama girdiğinde, Birleşik Krallık'ın Milletler Cemiyeti adına yürüttüğü manda yönetimi sona ermiş, Tanganika Birleşmiş Milletler vesayet bölgesi olmuştu. Bağımsızlık sürecini hızlandırmak amacıyla Nyerere, Tanganika Afrika Birliği'ne katıldı ve 1954'te birliğin başkanı oldu. 1954'te de örgütü Tanganika Afrika Ulusal Birliği'ne (TANU) dönüştürdü.
1955 ve 1956'da New York'a giderek Birleşmiş Milletler Vesayet Meclisinde ülkesinin bağımsızlık isteğini dile getirdi ve bağımsızlık için tarih istedi. İngiliz yönetimi bu isteği reddetti, ama Nyerere'nin ülkesindeki etkisini göz önünde bulundurarak onu Yasama Meclisi üyeliğine atadı. 1957'de Nyerere, bağımsızlığa geçiş sürecinin ağır ilerlemesini protesto etmek amacıyla meclis üyeliğinden ayrıldı. 1958'de Afrikalı, Asyalı ve Avrupalıların temsil edilmesini öngören seçim tasarısını kabul etti. Seçimlerde üç toplumdan da aday gösteren TANU büyük zafer kazandı. Tanganika, Eylül 1960'ta kendi kendini yöneten bir ülke, Nyerere de bakanlar kurulu başkanı oldu. Aralık 1961'de bağımsız Tanganika'nın ilk başbakanı, ülkede cumhuriyet ilan edilince de ilk devlet başkanı seçildi. 1964'te ise Tanganika ve Zengibar'ın birleşmesiyle kurulan Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı oldu. 1965'te tekrar aynı göreve seçildi. 1970, 1975 ve 1980 seçimlerinde de yerini korudu. 1985'te devlet başkanlığından kendi isteğiyle ayrıldı. Ama 1990'a kadar Tanzanya Devrimci Partisi'nin başkanlığı görevini sürdürdü.
Dış politika
Nyerere'nin etkisi Doğu Afrika sınırlarını aşmıştı. Kuzey Rodezya (bugün Zambiya) beyaz yönetimi Kenneth Kaunda'nın örgütüne karşı baskıcı önlemler almaya kalktığında, Nyerere, gerektiğinde sınırı geçmeye hazır 5 bin silahsız gönüllüyü seferber etti. Sonuçta Kaunda, gönüllüleri yardıma çağırmaya gerek kalmadan bağımsız Zambiya'nin ilk başbakanı oldu.
Nyerere, çağdaş Pan-Afrika hareketinin önderlerinden biri olarak 1970'lerde Afrika'nın siyasi yaşamında önemli rol oynadı. Güney Afrika'nın apartheid politikasına karşı ekonomik ve siyasi baskı uygulanmasını savundu ve Afrika'nın barış içinde kalkınması yolunda Siyah-beyaz işbirliği çağrısını yapan Lusaka Manifestosu'nun hazırlanmasında etkili oldu. Rodezya (bugün Zimbabve), Güney Afrika Cumhuriyeti ve Namibya'da (Güney Batı Afrika) beyaz egemenliğine son verilmesini savunan beş Afrikalı devlet bakanın oluşturduğu gruba önderlik etti.
1974 ve 1981'deki kuraklılar ve Uganda devlet başkanı İdi Amin ile Tanzanya rasında çıkan anlaşmazlık bu dönemin başlıca ekonomik ve siyasi sorunları oldu. 1972'de Amin'in bütün Asyalıları Uganda'dan sürdüğünü açıklaması üzerine, Nyerere Amin'i ırkçılıkla suçladı. 1975'te, Nyerere Afrika Birliği Örgütü'nün Uganda'nın Kampala kentinde yapılacak zirve toplantısını boykot etti. Uganda birlikleri 1978'de Tanzanya'nın bir bölümünü işgal etti; ertesi yılda Tanzanya ordusu, Amin yönetimini devirmeyi amaçlayan yerel bir harekete destek vermek amacıyla Uganda'ya girdi. Bu müdahale, 1980'de Milton Obote'nin Uganda'ya dönmesini sağladı.
İç politika
Nyerere, bağımsız bir ekonomi kurma çabasındaki genç bir ülkenin, seçim yaparak temellerinin sarsılmasına izin veremeyeceği gerekçesiyle Afrika için tek parti sistemini savundu. Ama 1971'de, en yakın çalışma arkadaşlarından bazısının vatana ihanet suçuyla yargılanması, özellikle de yargılamanın gizli yapılan tek celsede sonuçlandırılarak sanıkların ömür boyu hapse mahkûm edilmesi bu sistemin sakıncalarını ortaya koydu. Tanzanya ancak 1990'ların başlarında çok partili demokrasiye geçiş yönünde adımlar atmaya başladı. Ayrıca Nyerere, Afrika için milliyetçiliğin geçerli olamayacağını, siyasi hareketlerin ulusal devlet zaafından kurtulup bunu bütün kıtanın birleşmesi için bir araç olarak görmesi gerektiğini savundu.
Ekonomi politikası
1967'de Tanzanya'nın Arusha kentinde açıkladığı Arusha Deklarasyonu'nda Nyerere ülkesinin iki temel hedefini sosyalizm ve kendi kendine yeterli olma olarak açıkladı.İktidarının ilk yıllarında sosyalist bir ekonomik program başlattı. Nyerere, tarımsal üretimi kolektifleştirme adına kurulmalarını sağladığı Ujama adlı yeni tarımsal merkezlere bazı çiftçi ailelerinin gönüllü bir biçimde bazılarının da zorla yerleştirilmelerine neden oldu. Ancak bu girişim, bir süre sonra tarım kesiminde üretimin azalmasına neden oldu. 1974'te bu denemeden vazgeçildi.
Uygulanan sıkı fiyat politikası yüzünden piyasaların işlemez hale geldiği bu dönemde pek çok alanda kıtlık baş gösterdi. Büyük ölçüde devlet kontrolünde olan tarım sektöründe verimliliğin düşmesi, kuraklık, alınan dış yardımların yanlış yatırımlarda kullanılması ve İdi Amin'in lideriğindeki Uganda'ya karşı yürütülen savaşın mali yükü Nyerere iktidarının sonunu getirdi. Afrika kıtasında eşine ender rastlanan biçimde, başarısızlığını kabul eden Nyerere, 1985 yılında yapılan devlet başkanlığı seçimlerinde adaylığını koymayarak görevinden ayrıldı.
Eserleri
- Uhuru na Umoja (1967; Özgürlük ve Birlik)
- Uhuru na Ujamaa (1968; Özgürlük ve Sosyalizm)
- Uhuru na Maendeleo (1973; Özgürlük ve Kalkınma)
Julius Nyerere, Shakespeare'in Venedik Taciri ve Julius Caesar adlı oyunlarını da Svahili diline çevirmiştir.
Galeri
-
![image]()
Nyerere (1977) -
![image]()
Richard von Weizsäcker ile Bonn'da (1985) -
![image]()
Julius Nyerere -
![image]()
Jimmy Carter ile birlikte (1977) -
![image]()
Julius Nyerere
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Julius Nyerere ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Encyclopædia Britannica
Dış bağlantılar
- radikal.com.tr - Muallim'in ölümü 24/10/1999 6 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Julius Nyerere 13 Nisan 1922 14 Ekim 1999 Tanzanyali ogretim gorevlisi ve siyasetci Nyerere Afrika ulkesi Tanzanya nin basbakan olarak gorevde oldugu bir donemde 1961 yilinda elde ettigi bagimsizlik sonrasi ulkenin ilk devlet baskani olarak 1962 ile 1985 yillari arasinda devlet baskanligi makaminda bulunmustur Bu surecte Nyerere 1962 ile 1964 yillari arasinda Tanganika Cumhuriyeti nin 26 Nisan 1964 tarihinden itibaren de ulkesinin Zanzibar ve Pemba Halk Cumhuriyeti nin birlesmesi sonucu olusan Tanzanya Birlesik Cumhuriyeti nin devlet baskanligini yurutmustur Nyerere Afrika Birligi Orgutunun OAU onde gelen kurucularindan biri olmustur Julius Nyerere1 Tanzanya devlet baskaniGorev suresi 9 Aralik 1962 5 Kasim 1985Yerine gelen Ali Hassan Mwinyi22 Afrika Birligi Orgutu baskaniGorev suresi 12 Kasim 1984 18 Temmuz 1985Yerine geldigi Mengistu Haile MariamYerine gelen Abdou DioufKisisel bilgilerDogum 13 Nisan 1922 Butiama Mara bolgesi TanganyikaOlum 14 Ekim 1999 Londra Ingiltere Birlesik KrallikPartisi Chama Cha MapinduziEvlilik ler Cocuk lar 8EgitimiZanaki kabilesi reisinin ogluydu Uganda da ogrenim gordu ve Katolik dinini benimsedi Cesitli Katolik okullarinda ogretmenlik yaptiktan sonra Edinburgh Universitesi ne girdi 1952 de universitenin beseri bilimler bolumunu bitirdi Bu surecte ogretmen oldugu icin Mwalimu Svahili dili ogretmen olarak da tanindi Siyasi kariyeriSiyasi yasama girdiginde Birlesik Krallik in Milletler Cemiyeti adina yuruttugu manda yonetimi sona ermis Tanganika Birlesmis Milletler vesayet bolgesi olmustu Bagimsizlik surecini hizlandirmak amaciyla Nyerere Tanganika Afrika Birligi ne katildi ve 1954 te birligin baskani oldu 1954 te de orgutu Tanganika Afrika Ulusal Birligi ne TANU donusturdu 1955 ve 1956 da New York a giderek Birlesmis Milletler Vesayet Meclisinde ulkesinin bagimsizlik istegini dile getirdi ve bagimsizlik icin tarih istedi Ingiliz yonetimi bu istegi reddetti ama Nyerere nin ulkesindeki etkisini goz onunde bulundurarak onu Yasama Meclisi uyeligine atadi 1957 de Nyerere bagimsizliga gecis surecinin agir ilerlemesini protesto etmek amaciyla meclis uyeliginden ayrildi 1958 de Afrikali Asyali ve Avrupalilarin temsil edilmesini ongoren secim tasarisini kabul etti Secimlerde uc toplumdan da aday gosteren TANU buyuk zafer kazandi Tanganika Eylul 1960 ta kendi kendini yoneten bir ulke Nyerere de bakanlar kurulu baskani oldu Aralik 1961 de bagimsiz Tanganika nin ilk basbakani ulkede cumhuriyet ilan edilince de ilk devlet baskani secildi 1964 te ise Tanganika ve Zengibar in birlesmesiyle kurulan Tanzanya Birlesik Cumhuriyeti nin ilk devlet baskani oldu 1965 te tekrar ayni goreve secildi 1970 1975 ve 1980 secimlerinde de yerini korudu 1985 te devlet baskanligindan kendi istegiyle ayrildi Ama 1990 a kadar Tanzanya Devrimci Partisi nin baskanligi gorevini surdurdu Dis politikaNyerere nin etkisi Dogu Afrika sinirlarini asmisti Kuzey Rodezya bugun Zambiya beyaz yonetimi Kenneth Kaunda nin orgutune karsi baskici onlemler almaya kalktiginda Nyerere gerektiginde siniri gecmeye hazir 5 bin silahsiz gonulluyu seferber etti Sonucta Kaunda gonulluleri yardima cagirmaya gerek kalmadan bagimsiz Zambiya nin ilk basbakani oldu Nyerere cagdas Pan Afrika hareketinin onderlerinden biri olarak 1970 lerde Afrika nin siyasi yasaminda onemli rol oynadi Guney Afrika nin apartheid politikasina karsi ekonomik ve siyasi baski uygulanmasini savundu ve Afrika nin baris icinde kalkinmasi yolunda Siyah beyaz isbirligi cagrisini yapan Lusaka Manifestosu nun hazirlanmasinda etkili oldu Rodezya bugun Zimbabve Guney Afrika Cumhuriyeti ve Namibya da Guney Bati Afrika beyaz egemenligine son verilmesini savunan bes Afrikali devlet bakanin olusturdugu gruba onderlik etti 1974 ve 1981 deki kuraklilar ve Uganda devlet baskani Idi Amin ile Tanzanya rasinda cikan anlasmazlik bu donemin baslica ekonomik ve siyasi sorunlari oldu 1972 de Amin in butun Asyalilari Uganda dan surdugunu aciklamasi uzerine Nyerere Amin i irkcilikla sucladi 1975 te Nyerere Afrika Birligi Orgutu nun Uganda nin Kampala kentinde yapilacak zirve toplantisini boykot etti Uganda birlikleri 1978 de Tanzanya nin bir bolumunu isgal etti ertesi yilda Tanzanya ordusu Amin yonetimini devirmeyi amaclayan yerel bir harekete destek vermek amaciyla Uganda ya girdi Bu mudahale 1980 de Milton Obote nin Uganda ya donmesini sagladi Ic politikaNyerere bagimsiz bir ekonomi kurma cabasindaki genc bir ulkenin secim yaparak temellerinin sarsilmasina izin veremeyecegi gerekcesiyle Afrika icin tek parti sistemini savundu Ama 1971 de en yakin calisma arkadaslarindan bazisinin vatana ihanet sucuyla yargilanmasi ozellikle de yargilamanin gizli yapilan tek celsede sonuclandirilarak saniklarin omur boyu hapse mahkum edilmesi bu sistemin sakincalarini ortaya koydu Tanzanya ancak 1990 larin baslarinda cok partili demokrasiye gecis yonunde adimlar atmaya basladi Ayrica Nyerere Afrika icin milliyetciligin gecerli olamayacagini siyasi hareketlerin ulusal devlet zaafindan kurtulup bunu butun kitanin birlesmesi icin bir arac olarak gormesi gerektigini savundu Ekonomi politikasi1967 de Tanzanya nin Arusha kentinde acikladigi Arusha Deklarasyonu nda Nyerere ulkesinin iki temel hedefini sosyalizm ve kendi kendine yeterli olma olarak acikladi Iktidarinin ilk yillarinda sosyalist bir ekonomik program baslatti Nyerere tarimsal uretimi kolektiflestirme adina kurulmalarini sagladigi Ujama adli yeni tarimsal merkezlere bazi ciftci ailelerinin gonullu bir bicimde bazilarinin da zorla yerlestirilmelerine neden oldu Ancak bu girisim bir sure sonra tarim kesiminde uretimin azalmasina neden oldu 1974 te bu denemeden vazgecildi Uygulanan siki fiyat politikasi yuzunden piyasalarin islemez hale geldigi bu donemde pek cok alanda kitlik bas gosterdi Buyuk olcude devlet kontrolunde olan tarim sektorunde verimliligin dusmesi kuraklik alinan dis yardimlarin yanlis yatirimlarda kullanilmasi ve Idi Amin in liderigindeki Uganda ya karsi yurutulen savasin mali yuku Nyerere iktidarinin sonunu getirdi Afrika kitasinda esine ender rastlanan bicimde basarisizligini kabul eden Nyerere 1985 yilinda yapilan devlet baskanligi secimlerinde adayligini koymayarak gorevinden ayrildi EserleriUhuru na Umoja 1967 Ozgurluk ve Birlik Uhuru na Ujamaa 1968 Ozgurluk ve Sosyalizm Uhuru na Maendeleo 1973 Ozgurluk ve Kalkinma Julius Nyerere Shakespeare in Venedik Taciri ve Julius Caesar adli oyunlarini da Svahili diline cevirmistir GaleriNyerere 1977 Richard von Weizsacker ile Bonn da 1985 Julius Nyerere Jimmy Carter ile birlikte 1977 Julius NyerereKaynakcaWikimedia Commons ta Julius Nyerere ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Encyclopaedia BritannicaDis baglantilarradikal com tr Muallim in olumu 24 10 1999 6 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde