Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karotenoid bitkilerde ve bazı diğer fotosentetik mikroorganizmalarda (yosunlar, bazı mantarlar ve bazı bakterilerde) bulunan biyolojik pigmenttir. Altı yüzün üzerinde bilinen karotenoid vardır; ve karotenler olarak iki sınıfa ayrılır.
Karatenoidler, C40 çoklu doymamış (polyunsaturated) hidrokarbonların (karotenler) ve bunların oksitlenmiş türevlerinin (ksantofiller) bir sınıfını oluşturur. Bu bileşikler, yağa zengin bir portakal rengi-kırmızı renk verir. Ham hurma yağı en zengin bitkisel karoten kaynaklarından olup konsantrasyonu 500-700 ppm'dir. Havuca göre 15, domatese göre 300 kat daha fazla retinol eşdeğerine sahiptir. Analizler, α- ve β-karotenlerin toplam karotenoid muhtevasının yaklaşık yüzde 90'ını oluşturduğunu gösterir; geri kalanı ile δ-karoten, γ-karoten, fitofluen, fitoen, zeakaroten, likopen, neurosporen ve α- ve β-zeakarotenlerdir.
Tokoferol ve tokotrienoller ham hurma yağında 600-1000 ppm konsantrasyonunda bulunur. Ana bileşenler γ-tokotrienol (%44), α-tokoferol (%22), δ-tokotrienoldür (%12); geri kalanı ise α- ve β-tokotrienoller, γ- ve δ-tokoferollerden oluşur.
Özellikleri
Kaea doniler ile birleşerek pigmentler oluşur kardonile birleşirse H2O oluşur.
Karotenoidlerin pek çok fizyolojik işlevi vardır. Yapıları gereği serbest radikalleri etkili bir şekilde bertaraf ederler ve bağışıklık sistemini güçlendirirler. Epidemiyolojik çalışmalarda diyetinde ve kan plazmasında yüksek oranda beta-karoten bulunan kişilerde akciğer kanser riskinin anlamlı derecede azaldığı bulunmuştur. Öte yandan sigara kullananaların yüksek dozda beta-karoten kullanmasının kanser riski artırdığı bulunmuştur. Bir olasılıkla aşırı miktarda beta-karotenin yıkım ürünleri plazmadaki A vitaminini azaltıp, sigara dumanının neden olduğu akciğer hücrelerindeki çoğalmayı kötüleştirmektedir.
Hayvanlar karotenoidleri sentezleyemezler ve onları beslenme yoluyla elde etmek zorundadırlar. Buna rağmen bu bileşikler yaygın olarak ve genelde gösteriş amaçlı kullanılırlar. Örneğin, flamingo ve somon balıklarının pembe renkleri, istakozların kırmızı renkleri karotenoidlere bağlıdır. Karotenoidler gösteriş amaçlı kulanılırlar çünkü onların fizyolojik ve kimyasal özellikleri göz önüne alınırsa, bireysel sağlığın samimi bir göstergesidirler ve hayvanlarin kendilerine potansiyel eş bulmalarına yarar.
Aroma kimyasalları
Karotenoid yıkım ürünlerinden , ve , parfüm endüstrisinde yaygın olarak kullanılan kokulu maddelerdir. Hem beta-damaskenon ve beta-iyonon çiçeklerin kokusuna katkıda bulunan başlıca bileşiklerdir. Siyah çay, eski tütün, üzüm ve çoğu meyvedeki tatlı çiçek kokuları karotenoid yıkımı sonucu oluşan aromatik bileşikledir.
Karotenoidlerin kaynakları
En yaygın karotenoidler likopen ve A vitamininin öncülü olan β-karotendir. Bitkilerde ksantofil lutein en bol karotenoiddir. Bitkilerin yapraklarında bulunan lutein ve diğer karotenoidler bariz değildir çünkü klorofil gibi diğer pigmentler tarafından maskelenir.
Ham hurma yağının karotenoid profilini belirlemek için çeşitli analitik metotlar kullanılmaktadır. Farklı ile yapılan önceki çalışmalarda kullanıldı ve reverse-phase yüksek performanslı sıvı kromatografisinin (HPLC), karotenoidlerin yağdan ayrılmasını sağlamada pek çok avantaj sunduğu görüldü.
- Çeşitli hurma yağı ekstraktlarının içerdiği karotenoid miktarı:
| Hurma Yağı Ekstraktı | Karotenoid İçeriği (ppm) |
|---|---|
| Ham Hurma Yağı | 630-700 |
| Ham Hurma | 680-760 |
| Ham Hurma | 380-540 |
| İkinci Kez Preslenmiş Yağ | 1800-2400 |
| Liften Artan Yağ | 4000-6000 |
Elde edilişi
Karotenoid yönünden zengin bir yağ, lifleri preslenmiş hurmadan elde edilir. Bu hurma yağının bir yan ürünü olup hurma yağı değirmenlerinde yakıt olarak kullanılır. Ticari ham hurma yağından elde edilen karotenoidler, ekstraksiyon ve proseslerinde toplanır. Hurma yağı ekstraksiyonunda kullanılan çift-presleme tekniğini, Malezya'daki birçok değirmen uygulamaktadır. Çift-presleme tekniğinin tek aşamalı preslemeye göre avantajları, lifte daha az yağ kaybına yol açması, çekirdek içini daha yüksek oranda çıkarması, kafes ve vidaların daha az yıpranması ve çekirdek içi yağın ham hurma yağına daha az karışmasıdır. İkinci preslemeden elde edilen yağın karotenoid konsantrasyonu daha yüksektir. Bu, çift presleme sürecindeki ilk preslemenin (yemişin ezilmesini önlemek için) daha düşük basınçla yapılmasından ve ikinci preslemede karotenoid bakımından daha zengin bir yağın edilmesinden dolayı olabilir.
Karotenoidler damıtma adı verilen sınai süreçte de elde edilir. Hurma yağı normal oda temperatüründe yarı katı bir yağdır. Damıtma, hurma yağının kullanımını arttırmak için uygulanır; elde edilen ürünler; sıvı yağ (olein, %70-80) ve (stearin, %20-30).
Kaynakça
- Richard A. Larson; Naturally Occurring Antioxidants, Boca Raton (Lewis Publishers, 1997)
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Karotenoid ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Karotenoidler 12 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (İngilizce) Carotenoid Terpenoids18 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (İngilizce) Kokulu maddelerın öncülleri olarak karotenoidler 18 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karotenoid bitkilerde ve bazi diger fotosentetik mikroorganizmalarda yosunlar bazi mantarlar ve bazi bakterilerde bulunan biyolojik pigmenttir Alti yuzun uzerinde bilinen karotenoid vardir ve karotenler olarak iki sinifa ayrilir ABD de Yellowstone Milli Parki nda bulunan Grand Prismatic Spring sicak su kaynagini cevreleyen turuncu halka yosun ve bakterilerin sentezledigi karotenoidlerden kaynaklanmaktadir Karatenoidler C40 coklu doymamis polyunsaturated hidrokarbonlarin karotenler ve bunlarin oksitlenmis turevlerinin ksantofiller bir sinifini olusturur Bu bilesikler yaga zengin bir portakal rengi kirmizi renk verir Ham hurma yagi en zengin bitkisel karoten kaynaklarindan olup konsantrasyonu 500 700 ppm dir Havuca gore 15 domatese gore 300 kat daha fazla retinol esdegerine sahiptir Analizler a ve b karotenlerin toplam karotenoid muhtevasinin yaklasik yuzde 90 ini olusturdugunu gosterir geri kalani ile d karoten g karoten fitofluen fitoen zeakaroten likopen neurosporen ve a ve b zeakarotenlerdir Tokoferol ve tokotrienoller ham hurma yaginda 600 1000 ppm konsantrasyonunda bulunur Ana bilesenler g tokotrienol 44 a tokoferol 22 d tokotrienoldur 12 geri kalani ise a ve b tokotrienoller g ve d tokoferollerden olusur OzellikleriKaea doniler ile birleserek pigmentler olusur kardonile birlesirse H2O olusur Karotenoidlerin pek cok fizyolojik islevi vardir Yapilari geregi serbest radikalleri etkili bir sekilde bertaraf ederler ve bagisiklik sistemini guclendirirler Epidemiyolojik calismalarda diyetinde ve kan plazmasinda yuksek oranda beta karoten bulunan kisilerde akciger kanser riskinin anlamli derecede azaldigi bulunmustur Ote yandan sigara kullananalarin yuksek dozda beta karoten kullanmasinin kanser riski artirdigi bulunmustur Bir olasilikla asiri miktarda beta karotenin yikim urunleri plazmadaki A vitaminini azaltip sigara dumaninin neden oldugu akciger hucrelerindeki cogalmayi kotulestirmektedir Hayvanlar karotenoidleri sentezleyemezler ve onlari beslenme yoluyla elde etmek zorundadirlar Buna ragmen bu bilesikler yaygin olarak ve genelde gosteris amacli kullanilirlar Ornegin flamingo ve somon baliklarinin pembe renkleri istakozlarin kirmizi renkleri karotenoidlere baglidir Karotenoidler gosteris amacli kulanilirlar cunku onlarin fizyolojik ve kimyasal ozellikleri goz onune alinirsa bireysel sagligin samimi bir gostergesidirler ve hayvanlarin kendilerine potansiyel es bulmalarina yarar Aroma kimyasallari Karotenoid yikim urunlerinden ve parfum endustrisinde yaygin olarak kullanilan kokulu maddelerdir Hem beta damaskenon ve beta iyonon ciceklerin kokusuna katkida bulunan baslica bilesiklerdir Siyah cay eski tutun uzum ve cogu meyvedeki tatli cicek kokulari karotenoid yikimi sonucu olusan aromatik bilesikledir Karotenoidlerin kaynaklariEn yaygin karotenoidler likopen ve A vitamininin onculu olan b karotendir Bitkilerde ksantofil lutein en bol karotenoiddir Bitkilerin yapraklarinda bulunan lutein ve diger karotenoidler bariz degildir cunku klorofil gibi diger pigmentler tarafindan maskelenir Ham hurma yaginin karotenoid profilini belirlemek icin cesitli analitik metotlar kullanilmaktadir Farkli ile yapilan onceki calismalarda kullanildi ve reverse phase yuksek performansli sivi kromatografisinin HPLC karotenoidlerin yagdan ayrilmasini saglamada pek cok avantaj sundugu goruldu Cesitli hurma yagi ekstraktlarinin icerdigi karotenoid miktari Hurma Yagi Ekstrakti Karotenoid Icerigi ppm Ham Hurma Yagi 630 700Ham Hurma 680 760Ham Hurma 380 540Ikinci Kez Preslenmis Yag 1800 2400Liften Artan Yag 4000 6000Elde edilisiKarotenoid yonunden zengin bir yag lifleri preslenmis hurmadan elde edilir Bu hurma yaginin bir yan urunu olup hurma yagi degirmenlerinde yakit olarak kullanilir Ticari ham hurma yagindan elde edilen karotenoidler ekstraksiyon ve proseslerinde toplanir Hurma yagi ekstraksiyonunda kullanilan cift presleme teknigini Malezya daki bircok degirmen uygulamaktadir Cift presleme tekniginin tek asamali preslemeye gore avantajlari lifte daha az yag kaybina yol acmasi cekirdek icini daha yuksek oranda cikarmasi kafes ve vidalarin daha az yipranmasi ve cekirdek ici yagin ham hurma yagina daha az karismasidir Ikinci preslemeden elde edilen yagin karotenoid konsantrasyonu daha yuksektir Bu cift presleme surecindeki ilk preslemenin yemisin ezilmesini onlemek icin daha dusuk basincla yapilmasindan ve ikinci preslemede karotenoid bakimindan daha zengin bir yagin edilmesinden dolayi olabilir Karotenoidler damitma adi verilen sinai surecte de elde edilir Hurma yagi normal oda temperaturunde yari kati bir yagdir Damitma hurma yaginin kullanimini arttirmak icin uygulanir elde edilen urunler sivi yag olein 70 80 ve stearin 20 30 KaynakcaRichard A Larson Naturally Occurring Antioxidants Boca Raton Lewis Publishers 1997 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Karotenoid ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Karotenoidler 12 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Carotenoid Terpenoids18 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Kokulu maddelerin onculleri olarak karotenoidler 18 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde