Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tokol, yağlı tohumlar ve yenen yağların minör bileşenleri olan tokoferol ve tokotrienollerin ikisine birden verilen addır. Yenen yağlar ve yağlı tohumlar, bozucu prosesleri önleyen veya bunların kontrolünde kullanılabilen aktif bileşenleri içeren sabunlaşmayan maddelerin zengin kaynaklarıdır. Trigliserid olmayan bileşenler öncelikli tokoller (tokoferol ve tokotrienoller), fenolik ve flavonoidler, steroller, fosfolipidler, karotenoidler ve ve bileşikler ailesine aittir. Her bir yağ bu bileşiklerden birkaç sınıfı içerebilir. Triaçilgliseroller olmayan bileşikler gıda olarak işlem ve kullanım sırasında ayrılabilir ki en önemlileri tokoferoller ve tokotrienollerdir.
Özellikleri
Bileşik sınıfının keşfi 75 yılı aşkın bir süreye dayanır. O zamandan beri bileşiklerin muhtelif önemli fizyolojik aktiviteler sergilediği kaydedilmiştir. Bunlar aynı zamanda katı ve sıvı yağlar gibi besinler için antioksidan olarak kullanılır. Bunu ya kendi başlarına yapar ya da daha tipik olarak , sitrat, veya lesitin türevleriyle karışım halinde yapar.
Kimyasal formları
Tokoferoller bir halkası ve uzun, doymuş bir fitil zinciri ihtiva eder. Tokoferollerin pek çok izomeri tanımlanmıştır. α-, β-, γ- ve δ- izomerleri genellikle bol miktarda bulunur. α, β, γ ve δ şeklinde gösterilen dört tokoferolün farkı, kroman halkası üzerindeki metil gruplarının sayı ve pozisyonudur. Yine α, β, γ ve δ şeklinde gösterilen tokotrienollerin mukabil tokoferollerle aynı kroman halkaları vardır ama yan zincirleri 3', 7' ve 11' pozisyonlarında ve doymamıştır. Ana bileşik α-tokoferol ya da E vitamini fenolik zincirde üç metil grubu ve bir p-eter bağlantısı gösterir. Bazı bitkilerde ester α-tokoferil asetatı da doğal olarak oluşur; grubu eksikliğinden dolayı onun hiçbir gerçek antioksidan aktivitesi yoktur fakat esterin bazı koşullarda hidrolize olabileceğini gösteren bulgular vardır. E vitaminin memelilerdeki hücre zarlarında konsantrasyonu oldukça düşük olmakla birlikte (<0,1 nmol/mg protein) normal işleyen hücrelerde otooksidatif tahribi birçok durumda engellemek için yeterli görülmektedir.
Tokoller bitki dokularında geniş olarak yayılmış monofenolik ve bileşiklerdir. Vitamin E aktivitesine sahip sekiz farklı tokol vardır, hepsi veya bir kısmı yenebilen değişik yağlarda bulunur. Tokoferoller ve tokotrienoller halkasındaki metil gruplarının sayısı ve pozisyonuna göre α, β, γ ve δ diye sınıflandırılır. α izomeri 5,7,8-trimetil; β izomeri 5,8-dimetil; γ izomeri 7,8-dimetil ve δ izomeri de ana bileşiğin 8-metil türevidir. Yan zincir tokoferollerde doymuş, tokotrienollerde ise doymamıştır.
Doğal tokoferollerin hepsi de 2', 4' ve 8' pozisyonlarında üç asimetrik karbon içerir. Tokoferollerin doğadaki biyosentezi, yalnızca RRR stereoisomere yol açar. Örneğin, doğal kaynaklardan türetilen α-tokoferol, 2R,4'R,8'R-α-tokoferoldür. Aksine, kimyasal sentezle, izofitolün tri-, di- veya monometil hidrokinonla kondensasyonuyla üretilen tokoferoller, 8 stereoizomerin ekimolar rasemik karışımlarıdır. Ticari ürünlerdeki E vitamini aktivitesi yalnızca onun α-tokoferol içeriği ile ölçülür.
Vitamin olarak tokoller
Vitamin E aktivitesine göre en aktif olanı α-tokoferoldür. Öteki tokollerin aktiviteleri β-tokoferol %15-40, γ-tokoferol %1-20 ve δ-tokoferol ise %15-30'dur. α-tokotrienolün %1, β-tokotrienolün %15-30, γ-tokotrienolün %1-5 ve δ-tokotrienolün E vitamini aktivitesi %1'dir. Doğal α-tokoferolün (2R, 4R, 8R-tokoferol) aktivitesi sentetik hep (all-rac-) α-tokoferolden %30 daha yüksektir.
Antioksidan olarak tokoller
Tokollerin antioksidan aktiviteleri kimyasal yapılarına ve konsantrasyonlarına bağlıdır. Genel olarak tokoferollerin antioksidan aktiviteleri δ- > γ- > β- > α- sırasına göre azalır. Literatür sonuçlarına göre tokoferoller yüksek konsantrasyonlarda olarak etki edebilir ve aktiviteleri temperatüre bağlıdır. Tokotrienollerin antioksidan aktiviteleri genellikle tokoferollerden daha fazladır. ve arkadaşlarına göre α-tokotrienol, α-tokoferolden araştırılan sisteme göre 6.5-60 defa daha büyük antioksidan aktivitesine sahip olabilir.
Hem tokoferol hem de tokotrienollerin aktif sitesi halkalarındaki 6-hidroksil grubudur. Esterlendiklerinde 6-hidroksil grupları bloke olur. Bu nedenle tokoferol ve tokotrienoller yalnızca serbest, esterlenmemiş halde gıda antioksidanı olarak kullanılır. Fakat esterler hava, ışık, metal gibi oksitleyici ajanlara maruz kaldıklarında serbest tokoferollere oranla daha stabildir ve besinleri güçlendirmek için ya da besin katkı maddesi olarak kullanılır. Sindirim sistemimizde esterler lipazlar tarafından hidroliz edilir ve serbest tokoferol biçiminde emilir. Tokoferol ve tokotrienoller insan kanında serbest, esterlenmemiş halde bulunur.
Deriye uygulanan tokoferol ve tokotrienoller hem yüzeyde hem de deriye nüfuz ettikten sonra antioksidan olarak işlev görür; bunun aksine tokoferol esterleri deriye nüfuz ettikten sonra antioksidan olarak işlev görür ve serbest tokoferol formuna hidroliz olur.
Tokollerin Biyodiskriminasyonu (Ayrılma)
Tipik Amerikan beslenmesi α-tokoferolden çok γ içermesine rağmen plazma ve dokular γ-tokoferolden en az 2-3 kat fazla α içerir. α-Tokoferolle karşılaştırılabilir miktarda bile kullanıldığında plazma ve dokularda tokotrienol konsantrasyonu düşüktür. Aynı şekilde, RRR-α-tokoferil asetat kan seviyesini eşit miktardaki all-rac-α-tokoferil asetata göre daha fazla yükseltir. Bu farklılıklara, büyük oranda karaciğerde gerçekleşen yol açtığı görülmektedir. İlgili mekanizmalardaki araştırmalar, döteryumla tanımlanan tokoferollerin sentezi sayesinde büyük ölçüde kolaylaşmıştır. Araştırmacılar bu tokoferolleri insan ve hayvanlara tek tek ya da karışım halinde vermişler ve bunların emilim, taşınma ve dokulardan alımını araştırmışlardır.
α-Tokoferol ve γ-tokoferol aynı ölçüde iyi emilir. Ancak α-tokoferol, olgunlaşmamış VLDL'ye salgılanmayı tercih eder. Aynı şekilde, RRR ve SRR stereoizomerleri de aynı ölçüde iyi emilir fakat RRR dokularda ve kanda daha yüksek düzeylerde α-tokoferol oluşumuna neden olur.
Proteine bağlanan bir tokoferolün RRR-α-tokoferolün olgunlaşmamış VLDL'ye tercihen katılmasından sorumlu olduğu belirtilmiştir. Bu protein fare, tavşan ve yakın zamanda insanlarda belirlenip tanımlanmıştır. Bu protein RRR-α-tokoferole diğer tokoferollere göre daha eğilimlidir. Proteine bağlanan tokoferolün doğal oluşan RRR'nin sentetik all-rac-α-tokoferol üzerindeki biyodiskriminasyonundan sorumlu olduğu önerilmiş fakat henüz kesinleşmemiştir. Bu hipotezi destekleyen bir kanıt, insan ve hayvanlarda her iki formun benzer emilimlerine rağmen, all-rac formun daha düşük kan ve doku düzeyi göstermesidir. Keza aileden gelme izole E vitamini eksikliği bulunan hastalarda tokoferol transfer proteini azdır ya da hiç yoktur ve bu diskriminasyon yoktur veya çok zayıftır.
Elde edilişleri
Bitkisel yağlarda tokollerin oluşması değişik iken hayvansal yağlar genellikle α-tokoferol içermesine rağmen kültür balıkları öteki tokoferolleri (özellikle γ-tokoferolü) absorblayabilir ve etlerinde depolayabilir. Bitkisel yağlarda bol miktarda α-, γ- ve δ- tokoferoller bulunurken β- izomeri daha az oranda bulunur, yalnız buğday embriyon yağı bu izomeri yüksek miktarda bulundurur. Tokotrienollerin yağlardaki miktarı palm (hurma) ve buğday embriyon yağları haricinde (ki bu yağlar relatif olarak daha yüksek miktarda içerir) genel olarak tokoferollerden çok daha azdır. Bitkisel yağlardaki total tokol miktarı yağın artan ile veya doymamışlık derecesi ile artar.
Bitkisel yağlardaki tokoller genellikle işlenmeleri sırasında isole edilir. Piyasada bulunan tokoferol karışımlarının çoğu işlenmesi sırasında yan ürün olarak ele geçer. Tokoller primer antioksidanlar olarak etki ettiklerinde askorbik asid okside olmuş tokolleri indirgeyerek rejenere edebilir. Tokoferoller ve fosfolipidler arasındaki sinerjizm literatürde rapor edilmektedir. Fosfolipidler tokoferollerin bozunmasını önler böylece yenen yağların ve lipid bazlı ürünlerin raf ömürleri uzatılmış olur. Ayrıca tokoferollerin askorbik asid ve lesitin (veya öteki fosfolipidler) ile üçlü karışımları çeşitli gıda lipidlerinin stabilize edilmesinde kullanılabilmektedir.
Tokoferoller yanında steroller de yenen yağların trigliserid olmayan fraksiyonunun önemli bir bileşenidir. Fitosterollerin sağlık ve beslenmedeki önemleri yine gündeme gelmiş ve bu tip ürünler (benefat margarine) piyasaya sürülmüştür.
Tokollerin kaynağı
Tokoller denince akla tokoferoller ve tokotrienoller gelir. Tokotrienoller moleküler açıdan tokoferollere benzer; tek farkla ki o da yan zincirde üç çifte bağları vardır. Tokoferoller ve tokotrienoller, belirli sebze yağlarında, tahıllarda ve diğer bitkisel ürünlerde yüksek yoğunluklarda (1000 ppm'e kadar) bulunan bileşiklerdir. Buğday tohumu, mısır, ayçiçeği ve pamuk yağı, suda erimesi oldukça zor olan bu bileşikler bakımından oldukça zengindir. El sürülmemiş bitkide, bunlar kloroplastlarda (bunlarda her on klorofil molekülüne karşılık bir α-tokoferol molekülü bulunur. Çok daha düşük düzeyde de hayvan dokularında bulunur; örneğin insan kalbi 20 ppm α-tokoferol içerir. Hayvan vücudunda bunlar genellikle lipid bakımından zengin olan, kan lipoproteinleri, mikrozomlar veya mitokondrial zarlar gibi sitelerde lokalizedir.
Tokotrienoller bitkiler aleminde yaygın biçimde bulunur. Genel olarak bunlar buğday, arpa, çavdar, pirinç gibi tahıllarda, hurma yağı gibi yağlarda ve kauçuk (Hevea brasiliensis) hammaddesinde bulunur. Hurma yağı tokotrienol bakımından diğer yağlara göre daha zengindir.
Fiziki rafine işleminden sonra hurma yağ asidi distilatında () toplanan tokoferoller %0,8 oranında ya da daha fazladır. Dolayısıyla PFAD doğal tokoferol ve tokotrienol açısından iyi bir kaynak olarak görülür.
Doğal hurma yağı bitkiler arasındaki en zengin karotenoid ve tokotrienol kaynağıdır. Karotenoidlerin ve hurmadaki E vitaminin besleyici değeri araştırmalarla desteklenmektedir. Halen karotenoid ekstraksiyonu için üç ticari süreç vardır. Bunlar, , ve tarafından geliştirilmiştir. Karoten katkılı hurma yağı üretimi için iki yöntem vardır, biri PORIM'e diğeri ise 'ya aittir.
Hurma E vitamini izolasyonu
Hurma yağ asidi distilatı (PFAD) %0,4-0,8 tokoferol ve tokotrienol içerir. Tokotrienoller ana bileşeni oluşturur. PFAD'nin büyük bölümü serbest katı yağ asidleridir. PFAD'nin tam bileşimi aşağıdaki tabloda verilmektedir.
| Hurma yağ asidi destilatının (PFAD) bileşimi | |
|---|---|
| Serbest yağ asitleri | %81.7 |
| %14.4 | |
| Triaçilgliseroller | %4.1 |
| %7.6 | |
| %2.7 | |
| Steroller | %0.34 |
| Kolesterol | %0.004 |
| Kampesterol | %0.092 |
| %0.032 | |
| β-Sitosterol | %0.212 |
| Hidrokarbonlar | %1.47 |
| %0.76 | |
| Diğerleri | %0.71 |
| Tokoferoller+Tokotrienoller | %0.48 |
| Diğerleri | %1.61 |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Packer ve Landvik, 1989
- Prof. Dr. Halit Keskin; Besin Kimyası (I-II), İ.Ü. Yayınları, (İstanbul, 1987)
- H.D. Belitz, W. Grosch; Food Chemistry, Springer Verlag (Berlin, Heidelberg, New York, Paris, Londra, Tokyo, 1987)
- Richard A. Larson; Naturally Occuring Antioxidants, Boca Raton (Lewis Publishers, 1997)
- Fereidoon Shahidi; Natural Antioxidant: Chemistry, Health Effects and Applications, Champaigh, III (AOCS Press, 1997)
- Andreas M. Papas; Antioxidant STATUS, Diet, Nutrition and Health, Boca Raton (CRC Press, 1999)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tokol yagli tohumlar ve yenen yaglarin minor bilesenleri olan tokoferol ve tokotrienollerin ikisine birden verilen addir Yenen yaglar ve yagli tohumlar bozucu prosesleri onleyen veya bunlarin kontrolunde kullanilabilen aktif bilesenleri iceren sabunlasmayan maddelerin zengin kaynaklaridir Trigliserid olmayan bilesenler oncelikli tokoller tokoferol ve tokotrienoller fenolik ve flavonoidler steroller fosfolipidler karotenoidler ve ve bilesikler ailesine aittir Her bir yag bu bilesiklerden birkac sinifi icerebilir Triacilgliseroller olmayan bilesikler gida olarak islem ve kullanim sirasinda ayrilabilir ki en onemlileri tokoferoller ve tokotrienollerdir a tokoferolOzellikleriBilesik sinifinin kesfi 75 yili askin bir sureye dayanir O zamandan beri bilesiklerin muhtelif onemli fizyolojik aktiviteler sergiledigi kaydedilmistir Bunlar ayni zamanda kati ve sivi yaglar gibi besinler icin antioksidan olarak kullanilir Bunu ya kendi baslarina yapar ya da daha tipik olarak sitrat veya lesitin turevleriyle karisim halinde yapar Tokotrienollerin kimyasal yapisiKimyasal formlariTokoferoller bir halkasi ve uzun doymus bir fitil zinciri ihtiva eder Tokoferollerin pek cok izomeri tanimlanmistir a b g ve d izomerleri genellikle bol miktarda bulunur a b g ve d seklinde gosterilen dort tokoferolun farki kroman halkasi uzerindeki metil gruplarinin sayi ve pozisyonudur Yine a b g ve d seklinde gosterilen tokotrienollerin mukabil tokoferollerle ayni kroman halkalari vardir ama yan zincirleri 3 7 ve 11 pozisyonlarinda ve doymamistir Ana bilesik a tokoferol ya da E vitamini fenolik zincirde uc metil grubu ve bir p eter baglantisi gosterir Bazi bitkilerde ester a tokoferil asetati da dogal olarak olusur grubu eksikliginden dolayi onun hicbir gercek antioksidan aktivitesi yoktur fakat esterin bazi kosullarda hidrolize olabilecegini gosteren bulgular vardir E vitaminin memelilerdeki hucre zarlarinda konsantrasyonu oldukca dusuk olmakla birlikte lt 0 1 nmol mg protein normal isleyen hucrelerde otooksidatif tahribi bircok durumda engellemek icin yeterli gorulmektedir Tokoferol ve tokotrienollerin formulleri Tokoller bitki dokularinda genis olarak yayilmis monofenolik ve bilesiklerdir Vitamin E aktivitesine sahip sekiz farkli tokol vardir hepsi veya bir kismi yenebilen degisik yaglarda bulunur Tokoferoller ve tokotrienoller halkasindaki metil gruplarinin sayisi ve pozisyonuna gore a b g ve d diye siniflandirilir a izomeri 5 7 8 trimetil b izomeri 5 8 dimetil g izomeri 7 8 dimetil ve d izomeri de ana bilesigin 8 metil turevidir Yan zincir tokoferollerde doymus tokotrienollerde ise doymamistir Dogal tokoferollerin hepsi de 2 4 ve 8 pozisyonlarinda uc asimetrik karbon icerir Tokoferollerin dogadaki biyosentezi yalnizca RRR stereoisomere yol acar Ornegin dogal kaynaklardan turetilen a tokoferol 2R 4 R 8 R a tokoferoldur Aksine kimyasal sentezle izofitolun tri di veya monometil hidrokinonla kondensasyonuyla uretilen tokoferoller 8 stereoizomerin ekimolar rasemik karisimlaridir Ticari urunlerdeki E vitamini aktivitesi yalnizca onun a tokoferol icerigi ile olculur Vitamin olarak tokollerVitamin E aktivitesine gore en aktif olani a tokoferoldur Oteki tokollerin aktiviteleri b tokoferol 15 40 g tokoferol 1 20 ve d tokoferol ise 15 30 dur a tokotrienolun 1 b tokotrienolun 15 30 g tokotrienolun 1 5 ve d tokotrienolun E vitamini aktivitesi 1 dir Dogal a tokoferolun 2R 4R 8R tokoferol aktivitesi sentetik hep all rac a tokoferolden 30 daha yuksektir Antioksidan olarak tokollerTokollerin antioksidan aktiviteleri kimyasal yapilarina ve konsantrasyonlarina baglidir Genel olarak tokoferollerin antioksidan aktiviteleri d gt g gt b gt a sirasina gore azalir Literatur sonuclarina gore tokoferoller yuksek konsantrasyonlarda olarak etki edebilir ve aktiviteleri temperature baglidir Tokotrienollerin antioksidan aktiviteleri genellikle tokoferollerden daha fazladir ve arkadaslarina gore a tokotrienol a tokoferolden arastirilan sisteme gore 6 5 60 defa daha buyuk antioksidan aktivitesine sahip olabilir Hem tokoferol hem de tokotrienollerin aktif sitesi halkalarindaki 6 hidroksil grubudur Esterlendiklerinde 6 hidroksil gruplari bloke olur Bu nedenle tokoferol ve tokotrienoller yalnizca serbest esterlenmemis halde gida antioksidani olarak kullanilir Fakat esterler hava isik metal gibi oksitleyici ajanlara maruz kaldiklarinda serbest tokoferollere oranla daha stabildir ve besinleri guclendirmek icin ya da besin katki maddesi olarak kullanilir Sindirim sistemimizde esterler lipazlar tarafindan hidroliz edilir ve serbest tokoferol biciminde emilir Tokoferol ve tokotrienoller insan kaninda serbest esterlenmemis halde bulunur Deriye uygulanan tokoferol ve tokotrienoller hem yuzeyde hem de deriye nufuz ettikten sonra antioksidan olarak islev gorur bunun aksine tokoferol esterleri deriye nufuz ettikten sonra antioksidan olarak islev gorur ve serbest tokoferol formuna hidroliz olur Tokollerin Biyodiskriminasyonu Ayrilma Tipik Amerikan beslenmesi a tokoferolden cok g icermesine ragmen plazma ve dokular g tokoferolden en az 2 3 kat fazla a icerir a Tokoferolle karsilastirilabilir miktarda bile kullanildiginda plazma ve dokularda tokotrienol konsantrasyonu dusuktur Ayni sekilde RRR a tokoferil asetat kan seviyesini esit miktardaki all rac a tokoferil asetata gore daha fazla yukseltir Bu farkliliklara buyuk oranda karacigerde gerceklesen yol actigi gorulmektedir Ilgili mekanizmalardaki arastirmalar doteryumla tanimlanan tokoferollerin sentezi sayesinde buyuk olcude kolaylasmistir Arastirmacilar bu tokoferolleri insan ve hayvanlara tek tek ya da karisim halinde vermisler ve bunlarin emilim tasinma ve dokulardan alimini arastirmislardir a Tokoferol ve g tokoferol ayni olcude iyi emilir Ancak a tokoferol olgunlasmamis VLDL ye salgilanmayi tercih eder Ayni sekilde RRR ve SRR stereoizomerleri de ayni olcude iyi emilir fakat RRR dokularda ve kanda daha yuksek duzeylerde a tokoferol olusumuna neden olur Proteine baglanan bir tokoferolun RRR a tokoferolun olgunlasmamis VLDL ye tercihen katilmasindan sorumlu oldugu belirtilmistir Bu protein fare tavsan ve yakin zamanda insanlarda belirlenip tanimlanmistir Bu protein RRR a tokoferole diger tokoferollere gore daha egilimlidir Proteine baglanan tokoferolun dogal olusan RRR nin sentetik all rac a tokoferol uzerindeki biyodiskriminasyonundan sorumlu oldugu onerilmis fakat henuz kesinlesmemistir Bu hipotezi destekleyen bir kanit insan ve hayvanlarda her iki formun benzer emilimlerine ragmen all rac formun daha dusuk kan ve doku duzeyi gostermesidir Keza aileden gelme izole E vitamini eksikligi bulunan hastalarda tokoferol transfer proteini azdir ya da hic yoktur ve bu diskriminasyon yoktur veya cok zayiftir Elde edilisleriBitkisel yaglarda tokollerin olusmasi degisik iken hayvansal yaglar genellikle a tokoferol icermesine ragmen kultur baliklari oteki tokoferolleri ozellikle g tokoferolu absorblayabilir ve etlerinde depolayabilir Bitkisel yaglarda bol miktarda a g ve d tokoferoller bulunurken b izomeri daha az oranda bulunur yalniz bugday embriyon yagi bu izomeri yuksek miktarda bulundurur Tokotrienollerin yaglardaki miktari palm hurma ve bugday embriyon yaglari haricinde ki bu yaglar relatif olarak daha yuksek miktarda icerir genel olarak tokoferollerden cok daha azdir Bitkisel yaglardaki total tokol miktari yagin artan ile veya doymamislik derecesi ile artar Bitkisel yaglardaki tokoller genellikle islenmeleri sirasinda isole edilir Piyasada bulunan tokoferol karisimlarinin cogu islenmesi sirasinda yan urun olarak ele gecer Tokoller primer antioksidanlar olarak etki ettiklerinde askorbik asid okside olmus tokolleri indirgeyerek rejenere edebilir Tokoferoller ve fosfolipidler arasindaki sinerjizm literaturde rapor edilmektedir Fosfolipidler tokoferollerin bozunmasini onler boylece yenen yaglarin ve lipid bazli urunlerin raf omurleri uzatilmis olur Ayrica tokoferollerin askorbik asid ve lesitin veya oteki fosfolipidler ile uclu karisimlari cesitli gida lipidlerinin stabilize edilmesinde kullanilabilmektedir Tokoferoller yaninda steroller de yenen yaglarin trigliserid olmayan fraksiyonunun onemli bir bilesenidir Fitosterollerin saglik ve beslenmedeki onemleri yine gundeme gelmis ve bu tip urunler benefat margarine piyasaya surulmustur Tokollerin kaynagiTokoller denince akla tokoferoller ve tokotrienoller gelir Tokotrienoller molekuler acidan tokoferollere benzer tek farkla ki o da yan zincirde uc cifte baglari vardir Tokoferoller ve tokotrienoller belirli sebze yaglarinda tahillarda ve diger bitkisel urunlerde yuksek yogunluklarda 1000 ppm e kadar bulunan bilesiklerdir Bugday tohumu misir aycicegi ve pamuk yagi suda erimesi oldukca zor olan bu bilesikler bakimindan oldukca zengindir El surulmemis bitkide bunlar kloroplastlarda bunlarda her on klorofil molekulune karsilik bir a tokoferol molekulu bulunur Cok daha dusuk duzeyde de hayvan dokularinda bulunur ornegin insan kalbi 20 ppm a tokoferol icerir Hayvan vucudunda bunlar genellikle lipid bakimindan zengin olan kan lipoproteinleri mikrozomlar veya mitokondrial zarlar gibi sitelerde lokalizedir Tokotrienoller bitkiler aleminde yaygin bicimde bulunur Genel olarak bunlar bugday arpa cavdar pirinc gibi tahillarda hurma yagi gibi yaglarda ve kaucuk Hevea brasiliensis hammaddesinde bulunur Hurma yagi tokotrienol bakimindan diger yaglara gore daha zengindir Fiziki rafine isleminden sonra hurma yag asidi distilatinda toplanan tokoferoller 0 8 oraninda ya da daha fazladir Dolayisiyla PFAD dogal tokoferol ve tokotrienol acisindan iyi bir kaynak olarak gorulur Dogal hurma yagi bitkiler arasindaki en zengin karotenoid ve tokotrienol kaynagidir Karotenoidlerin ve hurmadaki E vitaminin besleyici degeri arastirmalarla desteklenmektedir Halen karotenoid ekstraksiyonu icin uc ticari surec vardir Bunlar ve tarafindan gelistirilmistir Karoten katkili hurma yagi uretimi icin iki yontem vardir biri PORIM e digeri ise ya aittir Hurma E vitamini izolasyonuHurma yag asidi distilati PFAD 0 4 0 8 tokoferol ve tokotrienol icerir Tokotrienoller ana bileseni olusturur PFAD nin buyuk bolumu serbest kati yag asidleridir PFAD nin tam bilesimi asagidaki tabloda verilmektedir Hurma yag asidi destilatinin PFAD bilesimiSerbest yag asitleri 81 7 14 4Triacilgliseroller 4 1 7 6 2 7Steroller 0 34Kolesterol 0 004Kampesterol 0 092 0 032b Sitosterol 0 212Hidrokarbonlar 1 47 0 76Digerleri 0 71Tokoferoller Tokotrienoller 0 48Digerleri 1 61Ayrica bakinizAntioksidan E vitamini Gida katkisi VitaminKaynakca Packer ve Landvik 1989 Prof Dr Halit Keskin Besin Kimyasi I II I U Yayinlari Istanbul 1987 H D Belitz W Grosch Food Chemistry Springer Verlag Berlin Heidelberg New York Paris Londra Tokyo 1987 Richard A Larson Naturally Occuring Antioxidants Boca Raton Lewis Publishers 1997 Fereidoon Shahidi Natural Antioxidant Chemistry Health Effects and Applications Champaigh III AOCS Press 1997 Andreas M Papas Antioxidant STATUS Diet Nutrition and Health Boca Raton CRC Press 1999