Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karından bacaklılar (Gastropoda), hayvanlar (Animalia) alemine ait yumuşakçalar (Mollusca) şubesinin en kalabalık sınıfını oluşturan canlılardır.
| Karındanbacaklılar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||
| |||||||
| Alt sınıflar | |||||||
| Çeşitlilik | |||||||
| 65,000 ila 80,000 arası tür | |||||||
| Sinonimler | |||||||
| |||||||
Gastropoda deyince salyangozlar akla gelir. Çoğu denizlerde, bir kısmı tatlı ve acı sularda, bir kısmı da karada yaşar.
Vücutları helezoni bir kabukla örtülü veya çıplaktır. Kaslı düz ayaklarıyla zemine sürünerek yürürler. Başlarında iki çift anten (dokunaç) bulunur. Uzun çiftlerin üzerinde bir çift göz mevcuttur. Çoğunun ağızlarında radula denen dişli bir dil bulunur.
Suda yaşayanlar manto boşluğundaki tüy veya yaprak şeklindeki solungaçlarıyla, karada yaşayanlar hava ile solunum yapar. Bir delikle dışarı açılan manto boşluğunun tabanı zengin bir damar ağına sahiptir. Akciğer vazifesi gören manto boşluğuna giren havanın oksijeni, osmozla (geçişme) kan damarlarına geçerek gaz alışverişi yapılır.
Çoğu otçuldur. Az bir kısmı ise etçil olup, canlı veya ölmüş hayvanlarla geçinirler. Çok azı da parazittir.
Salyangozların bir kısmı ayrı eşeyli, çoğu ise erdişili (hermafrodit)dir. Böyle bireylerde hem erkek hem de dişi üreme organları mevcuttur. Erdişi olanlar karşılıklı birbirini döller veya biri erkek diğeri dişi görevi yapar. Karadakiler, yumurtalarını toprak içine açtıkları çukurlara bırakır. Suda yaşayanlar yumurtalarını jelatinsi bir torba veya kılıf içinde su bitkilerine yapıştırır. Çoğunda metamorfoz (değişim) olmayıp, yumurtalarından, erginlere benzer yavrular çıkar.
Karada yaşayanlar çoğunlukla nemli bölgelerde barınır.
Kabuklu olanlarına salyangoz, kabuksuzlarına sümüklüböcek denir.
Mantar, ot ve sebze ile beslendiklerinden bazen bahçelere dadanarak büyük zararlar yaparlar. Bostanlara ziyanları ise daha fazladır.
Taksonomi
Darwin'den beri biyolojik sınıflandırma, organizmaların filojenisini, yani hayat ağacı yansıtmaya çalışmıştır. Taksonomide kullanılan sınıflandırmalar, çeşitli taksonların birbiriyle kesin ilişkisini temsil etmeye çalışır. Bununla birlikte, Gastropoda'nın taksonomisi sürekli olarak revize edilmektedir ve bu nedenle çeşitli metinlerde gösterilen versiyonlar büyük ölçüde farklılık gösterebilir.
Gastropodların eski sınıflandırmasında dört alt sınıf vardı:
1) Opisthobranchia (solungaçları sağda ve kalbin arkasında olan salyangozlar).
- Chrysallida
- Hypselodoris
2) Gymnomorpha (kabuk yok)
3) Prosobranchia (kalbin önündeki solungaçlar).
- Busycon
- Mulex
- Charonia
4) Pulmonata (solungaç yerine akciğerli salyangozlar)
- Helix
Duyu organları ve sinir sistemi
Gastropodların duyu organları arasında koku organları, gözler, statokist’ler ve mekanoreseptör’ler bulunur. Gastropodların işitme duyusu yoktur.
Karasal karındanbacaklılarda (kara salyangozları ve sümüklüböcekleri), dört dokunaçın uçlarında bulunan koku alma organları en önemli duyu organıdır. Opisthobranch deniz karındanbacaklılarının kemosensör organlarına rhinophore’lar denir.
Gastropodların çoğunda basit görsel organlar, dokunaçlarının ucunda veya tabanında göz benekleri vardır. Ancak gastropodlardaki "gözler" yalnızca ışığı ve karanlığı ayırt eden basit ocelli ile daha karmaşık (çukur gözler) ve hatta (mercek gözler) arasında değişir. Kara salyangozlarında ve sümüklüböceklerinde görme çok önemli duyu değildir çünkü onlar esasen gece hayvanlardır.
Gastropodların sinir sistemi periferik sinir sistemi ve merkezi sinir sistemi'ni kapsar. Merkezi sinir sistemi, sinir hücreleriyle birbirine bağlanan ganglia’dan oluşur. Eşleştirilmiş gangliyonları içerir: serebral ganglionlar, pedal ganglionlar, osphradial ganglionlar, plevral ganglionlar, parietal ganglionlar ve viseral ganglionlar. Bazen bukkal ganglionlar da vardır.
Kaynakça
- ^ Aktipis, S.W.; Giribet, G.; Lindberg, D.R.; W.F., Ponder (2008). "Gastropoda". Ponder, W.; Lindberg, D.R. (Ed.). Phylogeny and evolution of the Mollusca. University of California Press. ss. 201-238. ISBN .
- ^ Cuvier G. (1795). "Second mémoire sur l'organisation et les rapports des animaux à sang blanc, dans lequel on traite de la structure des Mollusques et de leur division en ordres, lu à la Société d'histoire naturelle de Paris, le 11 Prairial, an III". Magazin Encyclopédique, ou Journal des Sciences, des Lettres et des Arts 2: 433-449. sayfa 448 25 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Strong, Ellen E.; Schrödl, Michael; Parkhaev, Pavel; Nützel, Alexander; Kano, Yasunori; Kaim, Andrzej; Hausdorf, Bernhard; Rocroi, Jean-Pierre; Bouchet, Philippe (31 Aralık 2017). "Revised Classification, Nomenclator and Typification of Gastropod and Monoplacophoran Families". Malacologia. 61 (1–2). ss. 1-526. doi:10.4002/040.061.0201.
- ^ Solem, A.G. "Gastropod". Encyclopaedia Britannica. Encyclopaedia Britannica Inc. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2017.
- ^ WoRMS (2020). Gastropoda. Bağlantı: http://marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=101 11 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 2020-09-29
- ^ Paul Jeffery.Suprageneric classification of class Gastropoda. The Natural History Museum, London, 2001.
- ^ a b c d e Chase R.: Sensory Organs and the Nervous System. in Barker G. M. (ed.): The biology of terrestrial molluscs. CABI Publishing, Oxon, UK, 2001, . 1-146, cited pages: 179-211.
- ^ Götting, Klaus-Jürgen (1994). "Schnecken". Becker, U.; Ganter, S.; Just, C.; Sauermost, R. (Ed.). Lexikon der Biologie. Heidelberg: Spektrum Akademischer Verlag. ISBN .
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karindan bacaklilar Gastropoda hayvanlar Animalia alemine ait yumusakcalar Mollusca subesinin en kalabalik sinifini olusturan canlilardir Karindanbacaklilar Yasadigi donem araligi 511 0 myo Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube MolluscaSinif Gastropoda Cuvier 1795Alt siniflarCaenogastropoda Heterobranchia Neritimorpha Patellogastropoda Vetigastropoda Cesitlilik65 000 ila 80 000 arasi turSinonimlerAngiogastropoda Apogastropoda Psilogastropoda Gastropoda deyince salyangozlar akla gelir Cogu denizlerde bir kismi tatli ve aci sularda bir kismi da karada yasar Vucutlari helezoni bir kabukla ortulu veya ciplaktir Kasli duz ayaklariyla zemine surunerek yururler Baslarinda iki cift anten dokunac bulunur Uzun ciftlerin uzerinde bir cift goz mevcuttur Cogunun agizlarinda radula denen disli bir dil bulunur Suda yasayanlar manto boslugundaki tuy veya yaprak seklindeki solungaclariyla karada yasayanlar hava ile solunum yapar Bir delikle disari acilan manto boslugunun tabani zengin bir damar agina sahiptir Akciger vazifesi goren manto bosluguna giren havanin oksijeni osmozla gecisme kan damarlarina gecerek gaz alisverisi yapilir Cogu otculdur Az bir kismi ise etcil olup canli veya olmus hayvanlarla gecinirler Cok azi da parazittir Salyangozlarin bir kismi ayri eseyli cogu ise erdisili hermafrodit dir Boyle bireylerde hem erkek hem de disi ureme organlari mevcuttur Erdisi olanlar karsilikli birbirini doller veya biri erkek digeri disi gorevi yapar Karadakiler yumurtalarini toprak icine actiklari cukurlara birakir Suda yasayanlar yumurtalarini jelatinsi bir torba veya kilif icinde su bitkilerine yapistirir Cogunda metamorfoz degisim olmayip yumurtalarindan erginlere benzer yavrular cikar Karada yasayanlar cogunlukla nemli bolgelerde barinir Kabuklu olanlarina salyangoz kabuksuzlarina sumuklubocek denir Mantar ot ve sebze ile beslendiklerinden bazen bahcelere dadanarak buyuk zararlar yaparlar Bostanlara ziyanlari ise daha fazladir source source source source source source Yaprak yiyen bir salyangozTaksonomiKibris Pliyosen donemine ait Turritella cingulifera fosil kabuklari grubuBir Fulguropsis turunun kabugunun bes gorunumuAmik Ovasi SSE Turkiye Holosen cokellerinden Gastropoda sp nin mikro fotografi 35x Darwin den beri biyolojik siniflandirma organizmalarin filojenisini yani hayat agaci yansitmaya calismistir Taksonomide kullanilan siniflandirmalar cesitli taksonlarin birbiriyle kesin iliskisini temsil etmeye calisir Bununla birlikte Gastropoda nin taksonomisi surekli olarak revize edilmektedir ve bu nedenle cesitli metinlerde gosterilen versiyonlar buyuk olcude farklilik gosterebilir Gastropodlarin eski siniflandirmasinda dort alt sinif vardi 1 Opisthobranchia solungaclari sagda ve kalbin arkasinda olan salyangozlar Chrysallida Hypselodoris 2 Gymnomorpha kabuk yok 3 Prosobranchia kalbin onundeki solungaclar Busycon Mulex Charonia 4 Pulmonata solungac yerine akcigerli salyangozlar HelixDuyu organlari ve sinir sistemi Helix pomatianin basindaki dokunac ciftinin ust ciftinde goz benekleri bulunur ancak salyangozun ana duyu organlari dokunaclarin epitel kisminda yer alan koku duyu alicilaridir Gastropodlarin duyu organlari arasinda koku organlari gozler statokist ler ve mekanoreseptor ler bulunur Gastropodlarin isitme duyusu yoktur Karasal karindanbacaklilarda kara salyangozlari ve sumuklubocekleri dort dokunacin uclarinda bulunan koku alma organlari en onemli duyu organidir Opisthobranch deniz karindanbacaklilarinin kemosensor organlarina rhinophore lar denir Gastropodlarin cogunda basit gorsel organlar dokunaclarinin ucunda veya tabaninda goz benekleri vardir Ancak gastropodlardaki gozler yalnizca isigi ve karanligi ayirt eden basit ocelli ile daha karmasik cukur gozler ve hatta mercek gozler arasinda degisir Kara salyangozlarinda ve sumukluboceklerinde gorme cok onemli duyu degildir cunku onlar esasen gece hayvanlardir Gastropodlarin sinir sistemi periferik sinir sistemi ve merkezi sinir sistemi ni kapsar Merkezi sinir sistemi sinir hucreleriyle birbirine baglanan ganglia dan olusur Eslestirilmis gangliyonlari icerir serebral ganglionlar pedal ganglionlar osphradial ganglionlar plevral ganglionlar parietal ganglionlar ve viseral ganglionlar Bazen bukkal ganglionlar da vardir Kaynakca Aktipis S W Giribet G Lindberg D R W F Ponder 2008 Gastropoda Ponder W Lindberg D R Ed Phylogeny and evolution of the Mollusca University of California Press ss 201 238 ISBN 978 0 520 25092 5 Cuvier G 1795 Second memoire sur l organisation et les rapports des animaux a sang blanc dans lequel on traite de la structure des Mollusques et de leur division en ordres lu a la Societe d histoire naturelle de Paris le 11 Prairial an III Magazin Encyclopedique ou Journal des Sciences des Lettres et des Arts 2 433 449 sayfa 448 25 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Strong Ellen E Schrodl Michael Parkhaev Pavel Nutzel Alexander Kano Yasunori Kaim Andrzej Hausdorf Bernhard Rocroi Jean Pierre Bouchet Philippe 31 Aralik 2017 Revised Classification Nomenclator and Typification of Gastropod and Monoplacophoran Families Malacologia 61 1 2 ss 1 526 doi 10 4002 040 061 0201 Solem A G Gastropod Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Inc 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2017 WoRMS 2020 Gastropoda Baglanti http marinespecies org aphia php p taxdetails amp id 101 11 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2020 09 29 Paul Jeffery Suprageneric classification of class Gastropoda The Natural History Museum London 2001 a b c d e Chase R Sensory Organs and the Nervous System in Barker G M ed The biology of terrestrial molluscs CABI Publishing Oxon UK 2001 0 85199 318 4 1 146 cited pages 179 211 Gotting Klaus Jurgen 1994 Schnecken Becker U Ganter S Just C Sauermost R Ed Lexikon der Biologie Heidelberg Spektrum Akademischer Verlag ISBN 978 3 86025 156 0 Dis baglantilar