Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kavala (Yunanca adı aynı, Καβάλα), Yunanistan'ın Doğu Makedonya ve Trakya bölgesinde aynı adı taşıyan ilin (nomos) merkezi olan sahil kentinin adıdır. Osmanlı Devleti döneminde Balkanlar'ın en önemli merkezlerinden biriydi.Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın doğum yeridir.
| Kavala Καβάλα | |
|---|---|
 | |
  Kavala | |
| Ülke |  Yunanistan |
| Bölge | Doğu Makedonya ve Trakya |
| İdari Bölge | Kavala |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Theodoros Mouriadis (Değişim Hareketi) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 112.6 km² |
| Rakım | 34 m |
| Nüfus (2011) | |
| • Toplam | 58,790 |
| Zaman dilimi | (DAS) |
| • Yaz (YSU) | (DAYS) |
| Alan kodu | 2510 |
| Plaka kodu | KB |
Resmî site kavala.gov.gr | |
Tarihçe
Antik
Taşoz'dan göçen göçmenler tarafından MÖ 6. yüzyılda Νεάπολις (Neapolis; Yunanca "Yeni Şehir") adıyla kuruldu.
Osmanlı Dönemi
Kavala, 'nın ilk yılında Lala Şahin Paşa ve komutasındaki Osmanlı ordusunun Drama ve Serez'i zaptı sırasında barış yoluyla ele geçirildi. Başlangıçta Osmanlılar Kavala’da gevşek bir idare kurdular. 1390 yılında Doğu Roma İmparatorluğu tahtında hak iddia eden Manuel Paleologos’un Kavala birliklerinin de yardımıyla bir Osmanlı vasalı olan İmparator II. Manuil'i tahttan indirmesi üzerine Yıldırım Bayezid Eylül 1390'da Kavala’ya girerek doğrudan Osmanlı yönetimi kurdu ve şehrin surlarını yıktırarak ahalisini şehirden çıkardı. O dönemde, Kavala'nın küçük bir kalesi vardı ve kalenin güneyinde limana bakan mevkide bir dış mahalle vardı. Bununla birlikte, şehir içme suyu sıkıntısı çektiği için nüfus bakımından gelişememişti.
XV. yüzyıl boyunca nüfusu az küçük bir yerleşme yeri olarak kalan Kavala, 1478 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre 75 Hristiyan ve 12 Müslüman hânesi (yaklaşık 400-500 kişi) barındırıyordu. 1519 tarihli tahrirnde ise 61 Hristiyan ve 22 Müslüman hânesinden ibaret olan Kavala'da nüfus artışı gözlemlenmemişti. Bu tarihten sonra ise, aşırı derecede kuraklık ve korsanların faaliyetleri yüzünden iyice gerilemeye başladı. Nitekim, 1528 tarihli tahrirde burada 31 Hristiyan ve 16 Müslüman hânesi olmak üzere yaklaşık 150-200 kişinin yaşadığına işaret ediliyordu. Bu kaynaklarda şehirde kale ve askerî garnizonun varlığına dair bilgi bulunmamaktadır.
Osmanlı İmparatorluğu 1528 yılında aldığı kararlarla Kavala’yı yeniden canlandırmak için köklü önlemler aldı. Kanuni Sultan Süleyman uzaktaki dağlardan su temin etmek için halen ayakta olan ve ve şehrin silüetine de hâkim olan uzun ve büyük bir su kemeri inşa ettirdi (bu muazzam mimari eser birçok ansiklopedi ve seyahat rehberinde Roma dönemine ait olarak gösterilse de, dönemin kaynakları [Osmanlı tahrirleri] ve Fransız gezgin Pierre Belon’un kayıtları bu yapının Osmanlılara ait olduğunu kanıtlamaktadır). Aynı dönemde Sadrazam Pargalı İbrahim Paşa da kalenin dış kesimindeki düzlük alanda kubbeli bir cami yaptırdı ve buna bir hamam, kervansaray, mektep ve yolcular için bir imaret ilâve ettirdi. Yeni yerleşimcileri çekmek amacıyla Müslüman ve Hristiyan ahaliye imtiyazlı bir vergi statüsü tanındı, büyük çapta genişletilerek yeniden inşa edilen kaleye ise bir dizdar kumandasında 61 asker ve topçudan oluşan bir garnizon konuşlandırıldı. 1541'de Budin’de doğrudan Osmanlı idaresi kurulduktan sonra buradaki Macar Yahudilerinin bir bölümü ticaretin geliştirilmesi amacıyla Kavala’ya yerleştirildi.
Fransız gezgin Pierre Belon 1555 tarihli raporunda; şehrin önceden meskûn olmadığını, ancak artık bayındır bir yer haline getirildiğini, hamam, kervansaray ile her dinden insanın üç gün iâşe ve ibâtesinin sağlandığı bir imaretin bulunduğuna işaret etmektedir. Nitekim; 1569 tarihli tahrir defterine göre, Kavala’nın yeniden imarı nüfus artışı sağladı ve şehir 174 Müslüman, 53 Hristiyan ve 30 Yahudi olmak üzere toplam 257 hâne (yaklaşık 1.200 kişi) nüfusa ulaştı. Şehrin Müslüman kesiminde Câmi-i Şerif, Ahmed Çelebi ve Halil Bey adlarıyla üç mahalle oluştu. Hristiyan ahalinin tamamı ise su kemerinin bakımıyla uğraşıyor ve buna karşılık bir kısım ek vergilerden bağışık tutuluyordu. Şehrin toplam vergi geliri 13.327 akçe olup bu miktarın 12.000’i pazar aidatları ve kantar gelirlerinden oluşmaktaydı, ki bu da kişi başına düşen vergi yükünün hayli düşük olmasının yanı sıra gelişmiş bir ekonominin mevcudiyetine işaret etmektedir.
Kavala, XVII. yüzyılda da gelişmesini sürdürdü. Evliya Çelebi 1667-68'de 500’ü Aşağı Kale’de İbrâhim Paşa Camii civarında bulunan 700 hânenin varlığından bahsetmektedir. Ortahisar’da ise Bey Camii, Alaca Cami ve Suhta Camii'yle birlikte 200 hâne ve küçük iç kalede bir mescid vardı. 1660 tarihli bir listede ise Halil Bey’e ait bir medreseye işaret edilmektedir. XVIII. yüzyılda yaklaşık 3.000 kişilik nüfusa ulaşan Kavala, (1806-1849 yılları arasında Mısır valisi olan) Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın doğduğu (1769) yer oldu.
XIX. yüzyılda Kavala, özellikle Drama ve İskeçe bölgesinden yetişen Turmac (Türk-Makedon) tütününün limanı aracılığıyla dünyaya açıldığı bir şehre dönüştü. XX. yüzyılın başlarında Leonhard Schultze Jena tarafından 22-23.000 kişilik nüfusuyla bayındır bir şehir olarak tasvir edilen Kavala, 1906 tarihli Selânik Vilâyeti Salnâmesi’ne göre sancak merkezi olarak belirlenmişti. 3.775 hâne, 450 mağaza, 55 dükkân, 16 han, 7 cami, 2 mescid, 5 medrese, 3 kilise, 1 sinagog, 8 Müslüman ve 4 Hristiyan okuluna sahip olan sancak, Vasil Kınçov’un düzenlediği Makedonya’nın 1900 yılına ait ayrıntılı verilerine göre, toplam 27 yerleşim yerine sahipti ve 12.370'si Türk, 2.710 Pomak, 3.700 Rum, 400 Yahudi, 1.085 Roman ve 200 diğer milletlere mensup ahaliyi barındırıyordu (toplamda % 74’ü Müslüman 20.465 nüfus).
Çağdaş Kavala
Kavala, Birinci Balkan Savaşı'nda Bulgaristan ve İkinci Balkan Savaşı esnasında Yunanistan tarafından ele geçirildi. Kent bu süreçte Osmanlı idaresindeki kozmopolitliğini hızla kaybetti. 1923 yılında karar verilen Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi sonucunda Türk ve Müslüman nüfus Anadolu'ya göç etti. Kavala ve çevresindeki muhacirlerin son kafilesi 1924 Haziran'ının son günlerinde Sakarya vapuruyla İstanbul'a geldi. Kavala Muhtelit Talî Heyetinde Türk delegesi olan İbrahim Paşazâde Hüseyin Bey'in verdiği bilgiye göre, Kavala ve çevresinden (çoğu tütün yetiştiricisi) 43.500 Türk ve Müslüman mübadil Türkiye'ye nakledildi. Bu mübadillerin büyük çoğunluğu Balıkesir, İstanbul, Edirne, İzmir, Samsun, Kastamonu, Amasya, Sinop, Konya, Sivas, İzmit ve Bursa'ya yerleştirildiler.
İkinci Dünya Savaşı sırasında ise Yahudi nüfus Polonya'daki Treblinka Toplama Kampına sürüldü ve 1948 yılında 42'ye düşen Yahudi nüfus 2000'lerin başında sıfıra indi.
Ekonomi
Geleneksel olarak Kavala halkının başlıca mesleği balıkçılıktı. Kasabanın balıkçıları Kuzey Yunanistan'ın her yerinde tanınıyordu.
Ülkenin sanayileşmesinin ardından Kavala, kuzey Yunanistan'daki tütün endüstrisinin de merkezi haline geldi. Belediye Tütün Deposu binası (1910) bugün hala ayaktadır.
Petrol yatakları 1970'lerde şehrin dışında bulunmuş ve şu anda iki petrol platformu (Prinos ve Epsilon) tarafından işletilmektedir.
Kültür
- Kavala'nın şehir merkezinde bir tepede, Orta Çağ kalesi bulunmaktadır. Ayrıca surlar bugün özellikle sahil şeridinden hâla geniş ölçüde görünebilmektedir.
- Kozmopolit Uluslararası Festival, Yunanistan'ın en büyük etnik festivallerinden birisidir.
Spor
AO Kavala, kentin futbol kulübü; ise basketbol kulübüdür.
Kardeş Şehirler
![image]()
- Saint-Étienne, Fransa![image]()
- Nürnberg, Almanya
![image]()
- Gradiška, Bosna-Hersek
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b . Gezimanya.com. 12 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2014.
- ^ . www.kimkimdir.gen.tr. 9 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2014.
- ^ "İslam Ansiklopedisi, "Kavala" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, Ankara (2022), c.25, s.61". 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2024.
- ^ Tapu-Kadastro Genel Müdürlüğü, Kuyûd-ı Kadîme Arşivi, Tahrir Defterleri, Ankara, sy.194, evrak.254a-b
- ^ "Makedonien, Landschafts- und Kulturbilder", L. Schultze-Jena, Jena (1928), tür.yer
- ^ "Mübadelede Kızılay (Hilâl-i Ahmer) Cemiyetinin Rolü", Mesut Çapa, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sy.10 (2001), s.45
- ^ "Mübadelede Kızılay (Hilâl-i Ahmer) Cemiyetinin Rolü", Mesut Çapa, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sy.10 (2001), s.51
- ^ "Jewish Virtual Library sitesi, "Kavala" maddesi". 30 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2024.
- ^ Atasoy, Vedat. "Komşuda tatil: Kavala". www.radikal.com.tr. 10 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2014.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kavala Yunanca adi ayni Kabala Yunanistan in Dogu Makedonya ve Trakya bolgesinde ayni adi tasiyan ilin nomos merkezi olan sahil kentinin adidir Osmanli Devleti doneminde Balkanlar in en onemli merkezlerinden biriydi Kavalali Mehmet Ali Pasa nin dogum yeridir Kavala KabalaSehirKavalaUlkeYunanistanBolgeDogu Makedonya ve TrakyaIdari BolgeKavalaIdare Belediye BaskaniTheodoros Mouriadis Degisim Hareketi Yuzolcumu Toplam112 6 km Rakim34 mNufus 2011 Toplam58 790Zaman dilimiUTC 02 00 DAS Yaz YSU UTC 03 00 DAYS Alan kodu2510Plaka koduKBResmi site kavala gov grTarihceAntik Tasoz dan gocen gocmenler tarafindan MO 6 yuzyilda Neapolis Neapolis Yunanca Yeni Sehir adiyla kuruldu Osmanli Donemi Kavalali Mehmet Ali Pasa nin evi Kavala nin ilk yilinda Lala Sahin Pasa ve komutasindaki Osmanli ordusunun Drama ve Serez i zapti sirasinda baris yoluyla ele gecirildi Baslangicta Osmanlilar Kavala da gevsek bir idare kurdular 1390 yilinda Dogu Roma Imparatorlugu tahtinda hak iddia eden Manuel Paleologos un Kavala birliklerinin de yardimiyla bir Osmanli vasali olan Imparator II Manuil i tahttan indirmesi uzerine Yildirim Bayezid Eylul 1390 da Kavala ya girerek dogrudan Osmanli yonetimi kurdu ve sehrin surlarini yiktirarak ahalisini sehirden cikardi O donemde Kavala nin kucuk bir kalesi vardi ve kalenin guneyinde limana bakan mevkide bir dis mahalle vardi Bununla birlikte sehir icme suyu sikintisi cektigi icin nufus bakimindan gelisememisti Osmanlilar doneminde yeniden insa edilen 1528 Kavala Kalesinin 1907 yilindaki goruntusu XV yuzyil boyunca nufusu az kucuk bir yerlesme yeri olarak kalan Kavala 1478 tarihli Osmanli tahrir defterine gore 75 Hristiyan ve 12 Musluman hanesi yaklasik 400 500 kisi barindiriyordu 1519 tarihli tahrirnde ise 61 Hristiyan ve 22 Musluman hanesinden ibaret olan Kavala da nufus artisi gozlemlenmemisti Bu tarihten sonra ise asiri derecede kuraklik ve korsanlarin faaliyetleri yuzunden iyice gerilemeye basladi Nitekim 1528 tarihli tahrirde burada 31 Hristiyan ve 16 Musluman hanesi olmak uzere yaklasik 150 200 kisinin yasadigina isaret ediliyordu Bu kaynaklarda sehirde kale ve askeri garnizonun varligina dair bilgi bulunmamaktadir Osmanli Imparatorlugu 1528 yilinda aldigi kararlarla Kavala yi yeniden canlandirmak icin koklu onlemler aldi Kanuni Sultan Suleyman uzaktaki daglardan su temin etmek icin halen ayakta olan ve ve sehrin siluetine de hakim olan uzun ve buyuk bir su kemeri insa ettirdi bu muazzam mimari eser bircok ansiklopedi ve seyahat rehberinde Roma donemine ait olarak gosterilse de donemin kaynaklari Osmanli tahrirleri ve Fransiz gezgin Pierre Belon un kayitlari bu yapinin Osmanlilara ait oldugunu kanitlamaktadir Ayni donemde Sadrazam Pargali Ibrahim Pasa da kalenin dis kesimindeki duzluk alanda kubbeli bir cami yaptirdi ve buna bir hamam kervansaray mektep ve yolcular icin bir imaret ilave ettirdi Yeni yerlesimcileri cekmek amaciyla Musluman ve Hristiyan ahaliye imtiyazli bir vergi statusu tanindi buyuk capta genisletilerek yeniden insa edilen kaleye ise bir dizdar kumandasinda 61 asker ve topcudan olusan bir garnizon konuslandirildi 1541 de Budin de dogrudan Osmanli idaresi kurulduktan sonra buradaki Macar Yahudilerinin bir bolumu ticaretin gelistirilmesi amaciyla Kavala ya yerlestirildi Bugun otel olarak kullanilan Osmanli imareti Fransiz gezgin Pierre Belon 1555 tarihli raporunda sehrin onceden meskun olmadigini ancak artik bayindir bir yer haline getirildigini hamam kervansaray ile her dinden insanin uc gun iase ve ibatesinin saglandigi bir imaretin bulunduguna isaret etmektedir Nitekim 1569 tarihli tahrir defterine gore Kavala nin yeniden imari nufus artisi sagladi ve sehir 174 Musluman 53 Hristiyan ve 30 Yahudi olmak uzere toplam 257 hane yaklasik 1 200 kisi nufusa ulasti Sehrin Musluman kesiminde Cami i Serif Ahmed Celebi ve Halil Bey adlariyla uc mahalle olustu Hristiyan ahalinin tamami ise su kemerinin bakimiyla ugrasiyor ve buna karsilik bir kisim ek vergilerden bagisik tutuluyordu Sehrin toplam vergi geliri 13 327 akce olup bu miktarin 12 000 i pazar aidatlari ve kantar gelirlerinden olusmaktaydi ki bu da kisi basina dusen vergi yukunun hayli dusuk olmasinin yani sira gelismis bir ekonominin mevcudiyetine isaret etmektedir Kanuni Sultan Suleyman tarafindan insa ettirilen Kavala su kemeri Kavala XVII yuzyilda da gelismesini surdurdu Evliya Celebi 1667 68 de 500 u Asagi Kale de Ibrahim Pasa Camii civarinda bulunan 700 hanenin varligindan bahsetmektedir Ortahisar da ise Bey Camii Alaca Cami ve Suhta Camii yle birlikte 200 hane ve kucuk ic kalede bir mescid vardi 1660 tarihli bir listede ise Halil Bey e ait bir medreseye isaret edilmektedir XVIII yuzyilda yaklasik 3 000 kisilik nufusa ulasan Kavala 1806 1849 yillari arasinda Misir valisi olan Kavalali Mehmed Ali Pasa nin dogdugu 1769 yer oldu XIX yuzyilda Kavala ozellikle Drama ve Iskece bolgesinden yetisen Turmac Turk Makedon tutununun limani araciligiyla dunyaya acildigi bir sehre donustu XX yuzyilin baslarinda Leonhard Schultze Jena tarafindan 22 23 000 kisilik nufusuyla bayindir bir sehir olarak tasvir edilen Kavala 1906 tarihli Selanik Vilayeti Salnamesi ne gore sancak merkezi olarak belirlenmisti 3 775 hane 450 magaza 55 dukkan 16 han 7 cami 2 mescid 5 medrese 3 kilise 1 sinagog 8 Musluman ve 4 Hristiyan okuluna sahip olan sancak Vasil Kincov un duzenledigi Makedonya nin 1900 yilina ait ayrintili verilerine gore toplam 27 yerlesim yerine sahipti ve 12 370 si Turk 2 710 Pomak 3 700 Rum 400 Yahudi 1 085 Roman ve 200 diger milletlere mensup ahaliyi barindiriyordu toplamda 74 u Musluman 20 465 nufus Cagdas Kavala Kavala Birinci Balkan Savasi nda Bulgaristan ve Ikinci Balkan Savasi esnasinda Yunanistan tarafindan ele gecirildi Kent bu surecte Osmanli idaresindeki kozmopolitligini hizla kaybetti 1923 yilinda karar verilen Turkiye Yunanistan nufus mubadelesi sonucunda Turk ve Musluman nufus Anadolu ya goc etti Kavala ve cevresindeki muhacirlerin son kafilesi 1924 Haziran inin son gunlerinde Sakarya vapuruyla Istanbul a geldi Kavala Muhtelit Tali Heyetinde Turk delegesi olan Ibrahim Pasazade Huseyin Bey in verdigi bilgiye gore Kavala ve cevresinden cogu tutun yetistiricisi 43 500 Turk ve Musluman mubadil Turkiye ye nakledildi Bu mubadillerin buyuk cogunlugu Balikesir Istanbul Edirne Izmir Samsun Kastamonu Amasya Sinop Konya Sivas Izmit ve Bursa ya yerlestirildiler Ikinci Dunya Savasi sirasinda ise Yahudi nufus Polonya daki Treblinka Toplama Kampina suruldu ve 1948 yilinda 42 ye dusen Yahudi nufus 2000 lerin basinda sifira indi EkonomiPrinos petrol sahasi Geleneksel olarak Kavala halkinin baslica meslegi balikcilikti Kasabanin balikcilari Kuzey Yunanistan in her yerinde taniniyordu Ulkenin sanayilesmesinin ardindan Kavala kuzey Yunanistan daki tutun endustrisinin de merkezi haline geldi Belediye Tutun Deposu binasi 1910 bugun hala ayaktadir Petrol yataklari 1970 lerde sehrin disinda bulunmus ve su anda iki petrol platformu Prinos ve Epsilon tarafindan isletilmektedir KulturKavala nin sehir merkezinde bir tepede Orta Cag kalesi bulunmaktadir Ayrica surlar bugun ozellikle sahil seridinden hala genis olcude gorunebilmektedir Kozmopolit Uluslararasi Festival Yunanistan in en buyuk etnik festivallerinden birisidir Megas Alexandros Havalimani SporAO Kavala kentin futbol kulubu ise basketbol kulubudur Kardes Sehirler Saint Etienne Fransa Nurnberg Almanya Gradiska Bosna HersekAyrica bakinizKavala SancagiKaynakca a b Gezimanya com 12 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Nisan 2014 www kimkimdir gen tr 9 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Nisan 2014 Islam Ansiklopedisi Kavala maddesi Turk Diyanet Vakfi Ankara 2022 c 25 s 61 28 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Subat 2024 Tapu Kadastro Genel Mudurlugu Kuyud i Kadime Arsivi Tahrir Defterleri Ankara sy 194 evrak 254a b Makedonien Landschafts und Kulturbilder L Schultze Jena Jena 1928 tur yer Mubadelede Kizilay Hilal i Ahmer Cemiyetinin Rolu Mesut Capa Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi sy 10 2001 s 45 Mubadelede Kizilay Hilal i Ahmer Cemiyetinin Rolu Mesut Capa Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi sy 10 2001 s 51 Jewish Virtual Library sitesi Kavala maddesi 30 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Subat 2024 Atasoy Vedat Komsuda tatil Kavala www radikal com tr 10 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2014 Dis baglantilar