Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Keşiş, Hristiyanlık'ta evlenmemiş, manastırda yaşayan rahip ve rahibe.
Köken bilimi
Keşiş sözcüğünün kökü Arapça ve Farsçaya dayanır.
Keşişler Hristiyanlığı içlerinde en yoğun şekliyle yaşamaya gayret eden, bunun için inzivaya çekilip günlerce tanrısal meditasyon yapan, manastırda yaşayıp hayatını Hristiyanlığa göre şekillendiren kişilerdir. Eski dilde manastırlara "keşişhane" denirdi.
Fransisken, dominiken, cizvit keşişleri gibi tarikatlarına göre ayrılırlar.
Keşişlik, dünyadan elini eteğini çekme anlamına gelmektedir. Keşişler manastırda yaşarlar, burada meditasyon yaparak dünyadan uzak bir yaşam sürerler. İçki içmezler, oruç tutarlar ve cinsellikten uzak dururlar.
Bireysel olarak yapılan keşişlikle grup keşişliği birbirinden farklıdır. Örneğin; İslamiyet’te Ramazan boyunca herkes oruç tutar. Bireysel keşişlikte ise; bir şeyi yapıp yapmamakta herkes özgürdür.
Keşişlikte, saflık (cinsellik anlamında) çok önemlidir. Bunun karşıtı olarak da “libertinaj” (özgürlük mekanı) adıyla özgür aşkın idealini savunma anlayışı söz konusudur.
Farklı bakış açılarıyla keşişlik
Meksikalı yazar Octavio Paz’a göre keşişlik; toplumun çoğu tarafından normal karşılanılan şeyleri terk etme anlamına gelmektedir. Toplumun belirlediği ahlaki değerleri reddedip uç noktalarda yaşayan insanlar gibi keşişler de toplumda sosyal bir azınlıktır.
Bir diğer bakış açısı da şu şekildedir: Keşişler, o kültürde yapılmasına izin verilmeyen, hoş olmayan durumları terk ederler. Örneğin; İsrail’de domuz eti yiyen, Suudi Arabistan’da içki içen bir keşiş yoktur.
Keşişliğin Esasları
Keşişlikte yapılan her şeyin somut bir amacı vardır. Örneğin; keşişler oruç tutarlar. Böylece dünyevi zevklerden kurtulurlar. Bir başka örnek, keşişlikte bir dayanışma vardır. Oruç zamanı toplanan paralar, fakirlere yardım amacıyla bir kuruma bağışlanır.
Arınma amaçlı ibadet ve oruç dünyaya ve insanın kendi şahsına yönelik ve mevcut doğal haline karşı bir itiraz olarak olumsuz bakışla bağıntılıdır. Bir keşiş dünyayı düzeltmeyi, iyi hale getirmeyi hedefler. Bazı dinlerde tamamen kusursuzlaştırmayı amaçlar.
Diğer yandan zevke ve sevince karşı olmayan keşişlik de vardır. Bu durumda da orucun arkasındaki amaç, zevk düşkünü ve bağımlısı olmamak ve zevki olağan hale getirmemektir. Filozof Theresa von Avila, "Hindi ise, hindi, oruç ise, oruç" diyerek buna bir açıklık getirmiştir.
Keşişliğin Tarihçesi
Keşişlik, bazı dini ve etik sistemlere yabancı bir durumdur. Örneğin; Zerdüştçülük ya da Konfüçyüsçülük’te bu durum söz konusudur.
Asya’da Keşişlik
Keşişlikte uygulanan en eski sistemin Hinduizm’den geldiği tahmin edilmektedir. Indus Vadisi Uygarlığı, keşişleri tanıyordu. Bu keşişler; yogacılar, Sadhular ya da Sannyasinler’dir (gezgin dervişler). Kısmen de olsa Tantrizm’e mensupturlar. Jainizm’in unsurlarından biri oruç tutmaktır. Hatta bir Hindu olan Mahatma Gandhi de oruç tutmuştur.
Budizm’de de keşişlik vardı ve hala da vardır. Bunu Buda’nın hayatından ve kurduğu Budist Keşişler Topluluğu’ndan anlayabiliriz. Oruç odaklı somut eylemler, günde sadece bir öğün yemekten başlayıp, açık havada oturma pozisyonunda uykudan, Vietnam savaşı sırasında keşişlerin kendi kendilerini yakmasına kadar birçok örnek yol anılabilir. Ancak Budizm, normal durumlar için aşırı çilecilik hayatını reddeder. Budizm’de keşişlik için yaşam tarzını bırakmaya ya da tövbekar olmaya gerek yoktur. Sadece aşırılıktan uzak durmayı ve pragmatik bir tutumu gerektirir.
Antik Yunan ve Roma’da keşişlik
Keşişlik kavramının Antik Yunan ve Roma’daki karşılığı antrenman yapmaktır. Yunan askerlerinin talim yapmaları olarak anlaşılmaktadır. Daha doğrusu sporcuların yaşam biçimidir. Kinizm felsefesinde benimsenen yaşam tarzı –irade, fakirlik ve evsiz olma- keşişliğin özelliklerini göstermektedir. Ancak, kinizm taraftarları bu feragâtlerde dolaysız olarak bir haz artışı ve yerleşik yapıların kırılmasını gördükleri için buna tam anlamıyla "keşişlik orucu" demek de olanaklı değildir.
Keşişlik, M.Ö. 1. yy.dan itibaren Gnostisizm’in ve Neoplatonculuk’un feragât ve dünyayı yok saymayla ilgili görüşlerini reddeder. Gnostisizm, mensuplarına ya köktenci mütevazı bir yaşam emreder ya da onlara geniş cinsel özgürlükler verir. Karanlık ve aydınlık gibi bir ikilem üzerine kurulmuş Mani dininde keşişlik şu şekildedir: Dünyaya ulaşmak için her şeyden vazgeçmek gerekir. Mani dininde keşişler için üç yasak vardır:
- Et ve balık yiyemez, içki içemezler.
- Mastürbasyon, iş ve meslek yasağı
- Evlenemezler.
Yunan ve Roma kültüründe oruç tutmak ve cinsellikten uzak durmak dini kuralların bir parçası olarak görülmektedir. Böylece tanrıları etkileyebileceklerini düşünürler (bkz. Eleusis Gizemleri). Bu nedenle, bu bağlamda Yunan ve Roma kültüründe keşişlikten tam olarak söz edilemez.
Felsefe okullarında ise; bu durum şu şekildedir: Saflık, yeme-içme ve davranışlar için düzenlenen birtakım kurallar vardır. Mezhebe üye olanların bu kurallara uymaları zorunludur. Stoa felsefesi, keşişlik kavramının tam merkeziydi. Ancak kelimenin orijinal anlamı, tutku ve arzulardan kurtulmak için sürekli çalışmaktır.
Dinler ve keşişlik
Grup Keşişliği
Birçok dünya dini, keşişliği bütün toplumda mümkün kılmak istemiştir. Bunun için bir dizi keşişlik biçimi oluşturmuştur. Böylece belirli dönemlerde tövbe için oruç ya da yas tutulmaya başlanmıştır.
Yahudilik ve Keşişlik
Dünyanın onayladığı bir din olan Yahudilik, keşişlik özelliklerine sahiptir. Özellikle kutsal metin çalışma konusunda bu durum söz konusudur. Yahudiler, Tövbe Günü (Yom Kippur) oruç tutarlar.
Yahudiler için oruç tutmak manevi bir hazırlıktır ya da tanrıya bir konu hakkında ne kadar ciddi olduklarını göstermektir. Nasırlılar, Tevrat’ı incelerlerken birtakım ihtiyaçlarını ertelerlerdi. Örneğin; o dönemde şarap içmezler ve saçlarını kestirmezlerdi. Bu süre, yaşamları boyunca ya da belirli bir dönem, bu şekilde devam ederdi. Eski Ahit’te Nasırlıların sabit bir evlerinin olmadığından bahsedilmektedir.
İslamiyet ve Keşişlik
İslami yaşam tarzında bazı keşişlik özellikleri görülmektedir. Keşişlik, Arapça bir kelime olan cihatla (kutsal savaş, çaba) aynı anlama gelmektedir. Asıl mücadele eylemini kapsayan “küçük cihat” kavramı, Sufiler tarafından “büyük cihat”a dönüştürülmektedir; büyük cihat, insanın, beşeri dünyada dünyevi cazibelere karşı koyabilmek uğruna kendi ham güdüsel dürtülerine karşı mücadele ve savaşı hedef alır (bkz. nefs).
İslamiyet’te keşişlik gruplar halinde olmaktadır. Bunun için 12.yy.dan bu yana değişik tarikatlar kurulmuştur. Tarikata kabul edilen kişiye mürit denilmektedir. Bu kişiler, tasavvuf eğitiminden geçirilirler. Her tarikatın Allah’a ulaşmak için geliştirdikleri yöntemler farklıdır.
Sufiler, günlük düzenli olarak zikir çekerler. Allah’ın adını anarlar. Sürekli öbür dünya için çalışırlar. Nefislerine yenik düşmezler.
Hristiyanlık ve Keşişlik
Keşişlik, en çok Hristiyanlık’ta görülmektedir. Bir Hristiyan keşişliği vardır. Ancak Hristiyanlık’taki keşişlik Hinduizm’deki gibi değildir. Hristiyanlık, keşişlikle ilgili çeşitli geleneklere sahiptir. Bu geleneklerle şekillenmiş ve gelişmiştir. Diğer yandan bu gelenekleri de eleştiren bir dindir.
Yeni Ahit’te adı geçen en bilindik keşiş, Yahya Peygamberdir. Yahya Peygamber ve onun mülkiyet, ikamet vb. şeylerden feragât etmişlerdir. Yine Esseniler, dindar Yahudilerin oluşturduğu keşiş bir topluluktur ve kişisel eşyalarından vazgeçmişlerdir.
İsa’nın kendisi de bir süreliğine oruç tutmuştur; ancak keşişlikle ilgili genel bir kural çıkarmamıştır. Karşıtları arasında bazıları onun pekala dünyevi duyusallık dolu bir hayat sürdüğünü iddia etmektedir. Ayrıca keşişlikle ilgili eleştirilerini açıkça dile getirmiştir.
Katolik Kilisesi ve Keşişlik
İsa’nın kendisi de bir keşiştir. İsa ve onun talimatları, Katolik Kilisesi’nde keşişler için bir yaşam kılavuzu olarak yorumlanmaktadır. Ayrıca kişisel eşyalardan vazgeçme, cinselliği terk etme ve bir şeyi kişinin kendi iradesiyle bırakması gibi durumlar kural olarak sayılmamaktadır. Yoksulluk, bekaret ve itaat gibi Protestan öğütleri kurtuluş için gerekli değildir; ancak dindar bir yaşam için faydalı durumlardır.
Katolik Kilisesi’nde keşişlik yoluyla ahlaki ve dini mükemmelliğe ulaşmak isteyenler için şunlar yapılmaktadır:
- İbadet edilir ve meditasyon yapılır. Bunların yanında keşişlikle ilgili dini edebiyat ya da sanat eserleri sunulur.
- İncil okumaları yapılır.
- Dua edilir.
- Beraber ibadet edilir, nefs terbiye edilir ve toplantılar yapılır.
- Kutsal törenler (Sakrament) düzenlenir.
Manastırlarda feragât kurallarında gevşeme olunca, Orta Çağ’da kilisede ve toplulukta yeni keşişlik hareketleri ortaya çıkmıştır. Fransisken Tarikatı’nın kurucusu Assisili Francesco, fakirlere yardım konusunda kiliseyle dayanışma içinde olmak istemiştir. Bunun için uzun bir süre kiliseyle mücadele etmek zorunda kalmıştır. Ancak kilise dışında sapkın hareketler ortaya çıkmıştır. Diğer gruplar, dini yaşamı değiştirmeye çalışmışlardır (Katharlar ve Waldensian gibi yeni dini gruplar ortaya çıkmıştır.) Keşişler, Orta Çağ’da bu olanlardan çok etkilenmişlerdir. Bedenlerine kasıtlı olarak işkence yapmaya başlamışlardır.
Cizvit Tarikatı’nın kurucusu Ignatius de Loyola, yoğun ruhsal egzersizler yaptıran ve katı keşişlik kurallarını içeren otuz günlük bir program tasarlamıştır. Bu program, Protestanlığın reformist hareketlerine karşı oluşturulmuştur.
Katolik Kilisesi’nde cuma günleri et yemek yasaktır. Bu durum Orta Çağ’dan 20.yy.a kadar bu şekilde devam etmiştir. Katolikler, cuma günleri tutarlar.
Ortodoks Kilisesi (Doğu Hıristiyanlığı) ve Keşişlik
Ortodoksların 40 gün süren oruçları vardır. Bu oruç, yıl içerisinde kilise takvimine göre ayarlanır. Ortodokslarda oruç zamanı batıya oranla daha sıkıdır. Et yemek, şarap içmek ve yağ kullanmak kesinlikle yasaktır. Bu durum, yapılan yoğun ibadetle alakalıdır.
Ortodoks kiliselerinde keşişlik, Katolik kilisesindeki gibi değildir. Keşişler, günahları için kefaret ödemek zorunda değildirler. Kişi, keşişlik uygulamaları sayesinde önceliklidir ve tanrı ile manevi birlik arasında özgürdür.
Protestan Kilisesi ve Keşişlik
Protestan Kilisesi (Martin Luther), Katolik Kilisesi’nin keşişliğe uygun olduğu düşüncesini reddetmiştir. Çünkü inançlar yasallaştırıldığında durumun daha da kötüye gittiğini görmüştür.
Reform Kiliseleri ve Keşişlik
İsviçre’de (Zürih) Reform hareketleri Ulrich Zwingli tarafından başlatılmıştır. Reform hareketleri sonucu Kalvenizm gibi yeni bir teoloji ortaya çıkmıştır. Her ikisi de en başından itibaren dünyevi zevkleri terk ederek disiplinli bir yaşam tarzı uygulamıştır; ancak burada keşişlik için dünyadan tamamen uzaklaşma gibi bir durum söz konusu değildir. Bu yaşam tarzı, Kalvenizm akımını benimseyenler tarafından da kabul edilmiştir. Örneğin; tutucu Protestanlar bu kişiler arasındadır.
Pietizm (Aşırı Dindarlık)
Protestan Kiliseleri arasında aşırı görüş ayrılıkları vardır. Bazı Protestanlar, dünyayı inkâr eden ve aşırı dindar özellikleri olan bir düşünceyi benimsemişlerdir. Örneğin; Pietizm bu şekilde ortaya çıkan bir harekettir.
Biz isteyerek vazgeçiyoruz
Tüm boş şeylerden,
Tüm dünyevi zevk ve hazlardan. (Gerhard Tersteegen)
Pietizm’de sadece oruç tutmak ya da evlenmemek önemli değildir. Dünyevi zevklerden kesinlikle feragât edilmelidir. Müzik dinlemek, dans etmek ve hatta gülmek yakışıksız olarak görülür. Metodistler, kurucuları John Wesley zamanında vaizleri için zorunlu olarak haftada iki kez oruç tutarlardı. Ayrıca diğerlerine de tavsiye ederlerdi.
Günümüzde keşişlik Max Weber, keşişlik kavramını şu şekilde yorumlamıştır: “Dünyevi keşişlik”, Protestanlık sayesinde modernleşmiştir. İnsan kültürü, bundan sürekli olarak etkilenmiş ve değişmiştir. Böylece hem modern hem de tutucu olan kapitalizmde başarı, feragât ve özverinin mükâfatı olarak algılanmıştır. Feragât dolu bir hayat ile din böylece birbiriyle yan yana ilerlerken, açıkça bağımsızlaşmakta, hatta birbirinden de zaman içinde ayrışmaktadır. Bundan dolayı bugünün yaşam biçiminde feragât edilen şeylerin çoğu, bazı açılardan keşişlik olarak anlaşılabilir. Ancak Anoreksiya nervoza, sağlık için oruç tutmak ya da vejetaryenlik gibi durumlar keşişliğe, yerine göre kısmen ya da tamamen, aykırıdır.
Modern Türkçede kullanımı
"Keşiş hayatı sürmek" deyimi Türkçede her şeyden elini ayağını çekip, yalnız başına yaşamak anlamında kullanılır. Keşişler sadece Hristiyanlıkta değil, her dinde vardır.
Kaynakça ve notlar
- ^ TDK sözlük
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kesis Hristiyanlik ta evlenmemis manastirda yasayan rahip ve rahibe Sofonisba Anguissola 1556 Taylandli Budist kesislerKoken bilimiKesis sozcugunun koku Arapca ve Farscaya dayanir Kesisler Hristiyanligi iclerinde en yogun sekliyle yasamaya gayret eden bunun icin inzivaya cekilip gunlerce tanrisal meditasyon yapan manastirda yasayip hayatini Hristiyanliga gore sekillendiren kisilerdir Eski dilde manastirlara kesishane denirdi Fransisken dominiken cizvit kesisleri gibi tarikatlarina gore ayrilirlar Kesislik dunyadan elini etegini cekme anlamina gelmektedir Kesisler manastirda yasarlar burada meditasyon yaparak dunyadan uzak bir yasam surerler Icki icmezler oruc tutarlar ve cinsellikten uzak dururlar Bireysel olarak yapilan kesislikle grup kesisligi birbirinden farklidir Ornegin Islamiyet te Ramazan boyunca herkes oruc tutar Bireysel kesislikte ise bir seyi yapip yapmamakta herkes ozgurdur Kesislikte saflik cinsellik anlaminda cok onemlidir Bunun karsiti olarak da libertinaj ozgurluk mekani adiyla ozgur askin idealini savunma anlayisi soz konusudur Farkli bakis acilariyla kesislikMeksikali yazar Octavio Paz a gore kesislik toplumun cogu tarafindan normal karsilanilan seyleri terk etme anlamina gelmektedir Toplumun belirledigi ahlaki degerleri reddedip uc noktalarda yasayan insanlar gibi kesisler de toplumda sosyal bir azinliktir Bir diger bakis acisi da su sekildedir Kesisler o kulturde yapilmasina izin verilmeyen hos olmayan durumlari terk ederler Ornegin Israil de domuz eti yiyen Suudi Arabistan da icki icen bir kesis yoktur Kesisligin EsaslariKesislikte yapilan her seyin somut bir amaci vardir Ornegin kesisler oruc tutarlar Boylece dunyevi zevklerden kurtulurlar Bir baska ornek kesislikte bir dayanisma vardir Oruc zamani toplanan paralar fakirlere yardim amaciyla bir kuruma bagislanir Arinma amacli ibadet ve oruc dunyaya ve insanin kendi sahsina yonelik ve mevcut dogal haline karsi bir itiraz olarak olumsuz bakisla bagintilidir Bir kesis dunyayi duzeltmeyi iyi hale getirmeyi hedefler Bazi dinlerde tamamen kusursuzlastirmayi amaclar Diger yandan zevke ve sevince karsi olmayan kesislik de vardir Bu durumda da orucun arkasindaki amac zevk duskunu ve bagimlisi olmamak ve zevki olagan hale getirmemektir Filozof Theresa von Avila Hindi ise hindi oruc ise oruc diyerek buna bir aciklik getirmistir Kesisligin TarihcesiKesislik bazi dini ve etik sistemlere yabanci bir durumdur Ornegin Zerdustculuk ya da Konfucyusculuk te bu durum soz konusudur Asya da Kesislik Kesislikte uygulanan en eski sistemin Hinduizm den geldigi tahmin edilmektedir Indus Vadisi Uygarligi kesisleri taniyordu Bu kesisler yogacilar Sadhular ya da Sannyasinler dir gezgin dervisler Kismen de olsa Tantrizm e mensupturlar Jainizm in unsurlarindan biri oruc tutmaktir Hatta bir Hindu olan Mahatma Gandhi de oruc tutmustur Budizm de de kesislik vardi ve hala da vardir Bunu Buda nin hayatindan ve kurdugu Budist Kesisler Toplulugu ndan anlayabiliriz Oruc odakli somut eylemler gunde sadece bir ogun yemekten baslayip acik havada oturma pozisyonunda uykudan Vietnam savasi sirasinda kesislerin kendi kendilerini yakmasina kadar bircok ornek yol anilabilir Ancak Budizm normal durumlar icin asiri cilecilik hayatini reddeder Budizm de kesislik icin yasam tarzini birakmaya ya da tovbekar olmaya gerek yoktur Sadece asiriliktan uzak durmayi ve pragmatik bir tutumu gerektirir Antik Yunan ve Roma da kesislik Kesislik kavraminin Antik Yunan ve Roma daki karsiligi antrenman yapmaktir Yunan askerlerinin talim yapmalari olarak anlasilmaktadir Daha dogrusu sporcularin yasam bicimidir Kinizm felsefesinde benimsenen yasam tarzi irade fakirlik ve evsiz olma kesisligin ozelliklerini gostermektedir Ancak kinizm taraftarlari bu feragatlerde dolaysiz olarak bir haz artisi ve yerlesik yapilarin kirilmasini gordukleri icin buna tam anlamiyla kesislik orucu demek de olanakli degildir Kesislik M O 1 yy dan itibaren Gnostisizm in ve Neoplatonculuk un feragat ve dunyayi yok saymayla ilgili goruslerini reddeder Gnostisizm mensuplarina ya koktenci mutevazi bir yasam emreder ya da onlara genis cinsel ozgurlukler verir Karanlik ve aydinlik gibi bir ikilem uzerine kurulmus Mani dininde kesislik su sekildedir Dunyaya ulasmak icin her seyden vazgecmek gerekir Mani dininde kesisler icin uc yasak vardir Et ve balik yiyemez icki icemezler Masturbasyon is ve meslek yasagi Evlenemezler Yunan ve Roma kulturunde oruc tutmak ve cinsellikten uzak durmak dini kurallarin bir parcasi olarak gorulmektedir Boylece tanrilari etkileyebileceklerini dusunurler bkz Eleusis Gizemleri Bu nedenle bu baglamda Yunan ve Roma kulturunde kesislikten tam olarak soz edilemez Felsefe okullarinda ise bu durum su sekildedir Saflik yeme icme ve davranislar icin duzenlenen birtakim kurallar vardir Mezhebe uye olanlarin bu kurallara uymalari zorunludur Stoa felsefesi kesislik kavraminin tam merkeziydi Ancak kelimenin orijinal anlami tutku ve arzulardan kurtulmak icin surekli calismaktir Dinler ve kesislikGrup Kesisligi Bircok dunya dini kesisligi butun toplumda mumkun kilmak istemistir Bunun icin bir dizi kesislik bicimi olusturmustur Boylece belirli donemlerde tovbe icin oruc ya da yas tutulmaya baslanmistir Yahudilik ve Kesislik Dunyanin onayladigi bir din olan Yahudilik kesislik ozelliklerine sahiptir Ozellikle kutsal metin calisma konusunda bu durum soz konusudur Yahudiler Tovbe Gunu Yom Kippur oruc tutarlar Yahudiler icin oruc tutmak manevi bir hazirliktir ya da tanriya bir konu hakkinda ne kadar ciddi olduklarini gostermektir Nasirlilar Tevrat i incelerlerken birtakim ihtiyaclarini ertelerlerdi Ornegin o donemde sarap icmezler ve saclarini kestirmezlerdi Bu sure yasamlari boyunca ya da belirli bir donem bu sekilde devam ederdi Eski Ahit te Nasirlilarin sabit bir evlerinin olmadigindan bahsedilmektedir Islamiyet ve Kesislik Islami yasam tarzinda bazi kesislik ozellikleri gorulmektedir Kesislik Arapca bir kelime olan cihatla kutsal savas caba ayni anlama gelmektedir Asil mucadele eylemini kapsayan kucuk cihat kavrami Sufiler tarafindan buyuk cihat a donusturulmektedir buyuk cihat insanin beseri dunyada dunyevi cazibelere karsi koyabilmek ugruna kendi ham gudusel durtulerine karsi mucadele ve savasi hedef alir bkz nefs Islamiyet te kesislik gruplar halinde olmaktadir Bunun icin 12 yy dan bu yana degisik tarikatlar kurulmustur Tarikata kabul edilen kisiye murit denilmektedir Bu kisiler tasavvuf egitiminden gecirilirler Her tarikatin Allah a ulasmak icin gelistirdikleri yontemler farklidir Sufiler gunluk duzenli olarak zikir cekerler Allah in adini anarlar Surekli obur dunya icin calisirlar Nefislerine yenik dusmezler Hristiyanlik ve Kesislik Kesislik en cok Hristiyanlik ta gorulmektedir Bir Hristiyan kesisligi vardir Ancak Hristiyanlik taki kesislik Hinduizm deki gibi degildir Hristiyanlik kesislikle ilgili cesitli geleneklere sahiptir Bu geleneklerle sekillenmis ve gelismistir Diger yandan bu gelenekleri de elestiren bir dindir Yeni Ahit te adi gecen en bilindik kesis Yahya Peygamberdir Yahya Peygamber ve onun mulkiyet ikamet vb seylerden feragat etmislerdir Yine Esseniler dindar Yahudilerin olusturdugu kesis bir topluluktur ve kisisel esyalarindan vazgecmislerdir Isa nin kendisi de bir sureligine oruc tutmustur ancak kesislikle ilgili genel bir kural cikarmamistir Karsitlari arasinda bazilari onun pekala dunyevi duyusallik dolu bir hayat surdugunu iddia etmektedir Ayrica kesislikle ilgili elestirilerini acikca dile getirmistir Katolik Kilisesi ve Kesislik Isa nin kendisi de bir kesistir Isa ve onun talimatlari Katolik Kilisesi nde kesisler icin bir yasam kilavuzu olarak yorumlanmaktadir Ayrica kisisel esyalardan vazgecme cinselligi terk etme ve bir seyi kisinin kendi iradesiyle birakmasi gibi durumlar kural olarak sayilmamaktadir Yoksulluk bekaret ve itaat gibi Protestan ogutleri kurtulus icin gerekli degildir ancak dindar bir yasam icin faydali durumlardir Katolik Kilisesi nde kesislik yoluyla ahlaki ve dini mukemmellige ulasmak isteyenler icin sunlar yapilmaktadir Ibadet edilir ve meditasyon yapilir Bunlarin yaninda kesislikle ilgili dini edebiyat ya da sanat eserleri sunulur Incil okumalari yapilir Dua edilir Beraber ibadet edilir nefs terbiye edilir ve toplantilar yapilir Kutsal torenler Sakrament duzenlenir Manastirlarda feragat kurallarinda gevseme olunca Orta Cag da kilisede ve toplulukta yeni kesislik hareketleri ortaya cikmistir Fransisken Tarikati nin kurucusu Assisili Francesco fakirlere yardim konusunda kiliseyle dayanisma icinde olmak istemistir Bunun icin uzun bir sure kiliseyle mucadele etmek zorunda kalmistir Ancak kilise disinda sapkin hareketler ortaya cikmistir Diger gruplar dini yasami degistirmeye calismislardir Katharlar ve Waldensian gibi yeni dini gruplar ortaya cikmistir Kesisler Orta Cag da bu olanlardan cok etkilenmislerdir Bedenlerine kasitli olarak iskence yapmaya baslamislardir Cizvit Tarikati nin kurucusu Ignatius de Loyola yogun ruhsal egzersizler yaptiran ve kati kesislik kurallarini iceren otuz gunluk bir program tasarlamistir Bu program Protestanligin reformist hareketlerine karsi olusturulmustur Katolik Kilisesi nde cuma gunleri et yemek yasaktir Bu durum Orta Cag dan 20 yy a kadar bu sekilde devam etmistir Katolikler cuma gunleri tutarlar Ortodoks Kilisesi Dogu Hiristiyanligi ve Kesislik Ortodokslarin 40 gun suren oruclari vardir Bu oruc yil icerisinde kilise takvimine gore ayarlanir Ortodokslarda oruc zamani batiya oranla daha sikidir Et yemek sarap icmek ve yag kullanmak kesinlikle yasaktir Bu durum yapilan yogun ibadetle alakalidir Ortodoks kiliselerinde kesislik Katolik kilisesindeki gibi degildir Kesisler gunahlari icin kefaret odemek zorunda degildirler Kisi kesislik uygulamalari sayesinde onceliklidir ve tanri ile manevi birlik arasinda ozgurdur Protestan Kilisesi ve Kesislik Protestan Kilisesi Martin Luther Katolik Kilisesi nin kesislige uygun oldugu dusuncesini reddetmistir Cunku inanclar yasallastirildiginda durumun daha da kotuye gittigini gormustur Reform Kiliseleri ve Kesislik Isvicre de Zurih Reform hareketleri Ulrich Zwingli tarafindan baslatilmistir Reform hareketleri sonucu Kalvenizm gibi yeni bir teoloji ortaya cikmistir Her ikisi de en basindan itibaren dunyevi zevkleri terk ederek disiplinli bir yasam tarzi uygulamistir ancak burada kesislik icin dunyadan tamamen uzaklasma gibi bir durum soz konusu degildir Bu yasam tarzi Kalvenizm akimini benimseyenler tarafindan da kabul edilmistir Ornegin tutucu Protestanlar bu kisiler arasindadir Pietizm Asiri Dindarlik Protestan Kiliseleri arasinda asiri gorus ayriliklari vardir Bazi Protestanlar dunyayi inkar eden ve asiri dindar ozellikleri olan bir dusunceyi benimsemislerdir Ornegin Pietizm bu sekilde ortaya cikan bir harekettir Biz isteyerek vazgeciyoruz Tum bos seylerden Tum dunyevi zevk ve hazlardan Gerhard Tersteegen Pietizm de sadece oruc tutmak ya da evlenmemek onemli degildir Dunyevi zevklerden kesinlikle feragat edilmelidir Muzik dinlemek dans etmek ve hatta gulmek yakisiksiz olarak gorulur Metodistler kuruculari John Wesley zamaninda vaizleri icin zorunlu olarak haftada iki kez oruc tutarlardi Ayrica digerlerine de tavsiye ederlerdi Gunumuzde kesislik Max Weber kesislik kavramini su sekilde yorumlamistir Dunyevi kesislik Protestanlik sayesinde modernlesmistir Insan kulturu bundan surekli olarak etkilenmis ve degismistir Boylece hem modern hem de tutucu olan kapitalizmde basari feragat ve ozverinin mukafati olarak algilanmistir Feragat dolu bir hayat ile din boylece birbiriyle yan yana ilerlerken acikca bagimsizlasmakta hatta birbirinden de zaman icinde ayrismaktadir Bundan dolayi bugunun yasam biciminde feragat edilen seylerin cogu bazi acilardan kesislik olarak anlasilabilir Ancak Anoreksiya nervoza saglik icin oruc tutmak ya da vejetaryenlik gibi durumlar kesislige yerine gore kismen ya da tamamen aykiridir Modern Turkcede kullanimi Kesis hayati surmek deyimi Turkcede her seyden elini ayagini cekip yalniz basina yasamak anlaminda kullanilir Kesisler sadece Hristiyanlikta degil her dinde vardir Kaynakca ve notlar TDK sozluk