Kirte Bağları Muharebesi

Kirte Bağları Muharebesi (İngilizce: Battle of Krithia Vineyard) (Fransızca: 6e combat du Kérévés Déré) Seddülbahir Cephesi’nde girişilen, Osmanlı kuvvetlerinin dikkatini yarımadanın güneyine çekmeyi amaçlayan bir yanıltma taarruzudur. 1915 yılının Ağustos ayı başında, Arıburnu Cephesi’nde bir taarruz harekâtı ve Koyu Çıkarması planlanmıştı. Müttefiklerin söz konusu taarruzu, bir anlamda bu harekâtları örtme amacı taşımaktadır. Kirte Bağları Muharebesi, 6 Ağustos 1915 günü Müttefik taarruzuyla başlamış olup çatışmalar 13 Ağustos 1915 tarihine kadar sürmüştür.

Kirte Bağları Muharebesi
Çanakkale Savaşı / Seddülbahir Cephesi
Tarih 6 Ağustos - 13 Ağustos 1915 Bölge Gelibolu Yarımadası Sonuç Osmanlı zaferi
Taraflar
Britanya İmparatorluğu Birleşik Krallık	Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Tuğgeneral H. E. Street Tümgeneral W. Douglas Tuğgeneral W. R. Marshall Tuğgeneral D. E. Cayley	Mirliva Vehip Paşa Mirliva Fevzi Paşa Albay Yarbay Kazım Mirliva Paşa Yarbay Cafer Tayyar Yarbay Hüseyin Selahattin
Güçler
8. Kolordu 42. Tümen 88. Tugay (29. Tümen'den)	Güney Grubu 5. Kolordu 13. Tümen 14. Tümen 14. Kolordu 1. Tümen 10. Tümen
Kayıplar
4.000	7.510

Öncesi

Müttefik kuvvetlerin Çanakkale Kara Harekâtı’ndaki baştan beri stratejik hedefleri, Kilitbahir Platosu’ndaki Osmanlı topçu mevzilerinin ele geçirilerek, Çanakkale Boğazı’nın Birleşik Donanma’ya açılmasıydı. Arıburnu ve Seddülbahir Cephe’lerinde yapılan çıkarmalardan sonra ağırlık Seddülbahir Cephesi’ne verilmesi dolayısıyla bu cephedeki Müttefik kuvvetlerin hedefi, stratejik hedefe uygun olarak, Kirte Köyü – Alçıtepe hattından ilerleyerek Kilitbahir Platosunu ele geçirmekti. Ancak çıkarma günü olan 25 Nisan 1915 tarihinden Temmuz ayı sonuna kadar girişilen taarruzlarda (Birinci Kirte, İkinci Kirte, Üçüncü Kirte, Birinci Kerevizdere, Zığındere ve İkinci Kerevizdere) bu hedeflere ulaşılamamıştır.

Mayıs ayı içinde, Arıburnu Cephesi’ndeki Anzak Kolordusu Komutanı General , kendi cephesinden bir taarruzla, Kilitbahir Platosu’nun ele geçirilmesini esas alan bir planı gündeme getirmişti. Seddülbahir Cephesi’nde izleyen başarısız girişimler, bu planın daha ciddi incelenmesine yol açmıştır. Sonuçta üzerinde karara varılan plan, hem General Birdwood’un planını uygulamak, hem cepheye yeni ulaşan takviyelerle üçüncü bir cepheyi Suvla Koyu’ndaki çıkarmayla açmak, hem de bu iki operasyon için bir yanıltma taarruzu olarak Kirte Bağları Muharebesi’ni meydana getiren taarruzu yapmak olmuştur.

Taarruz planı

Uygulamaya konulacak olan taarruz, esas itibarıyla bir yanıltma taarruzu olduğuna göre, taarruz planı da, Osmanlı komutanlara, Seddülbahir Cephesi’ndeki Müttefik kuvvetleri baştan beri izledikleri operatif hedefe yönelik bir taarruz görünümünde olmalıdır. Bu amaçla General Sır Ian Hamilton, Müttefik cephesinin orta bölümündeki Osmanlı girmesine karşı bir taarruz planlar. Böylece Osmanlı tarafına, müttefiklerin cephenin merkez bölümünü düzeltmeyi amaçladıkları, ardından da Alçıtepe yönünde yeni bir taarruza geçecekleri izlenimi verilecektir.

Hazırlık ateşinde yeterli etkinlik sağlanabilmesi için harekât iki kademede planlanmıştı. İlk kademede 29. İngiliz Tümeni’nin 88. Tugay’ı, 6 Ağustos 1915 gününün öğleden sonrasında, 42. Tümen ise bir sonraki günün sabahında taarruz edeceklerdir.

Seddülbahir Cephesi komutanı General Hunter-Weston’un hastalığı dolayısıyla İngiltere’ye gitmesi nedeniyle harekâtı, kurmay başkanı General H.E. Street yönetecektir.

Savaş

İngiliz 88. Tugay’ının saat 15:50’de başlayan taarruzu, ilk anda direniş görmemiştir. Siperlerden 25 metre kadar ilerdeki fundalıklar kayıp verilmeden ele geçirilmiştir. Osmanlı tarafının ilk hat siperlerine yaklaşıldığında yoğun bir ateş altında kalan bu kıtalar geri çekilmek zorunda kaldılar. Cephenin merkez bölümünde bazı Osmanlı siperleri ele geçirildiyse de karşı taarruz sonucu terk edilmişti. Bu taarruza girişen 800-900 kişilik İngiliz taburundan sadece 12 kişi geri dönebilmiştir.^[] İngiliz 88. Tümen'inin gece saatlerine kadar sürdürdüğü taarruzlar, 3.000 mevcutlu tugayın üçte iki kayba uğramasıyla tümüyle sonuçsuz kalmıştır.^[]

İkinci gün olan 7 Ağustos taarruzu, General W.R. Marshall komutasındaki 42. Tümen tarafından saat 09:40'ta başladı. İngiliz taarruzu gün sonunda Kirte Köyü'nün güney batısındaki bir bağ alanında başarılı olmuş, diğer taarruz bölgelerinde geri atılmıştır. 12 Ağustos'a kadar bu bağ önlerinde süren çatışmalarda bağın bir bölümü Osmanlı kuvvetlerinin eline geçmiştir.

Sonuçları

Sınırlı hedeflere yönelik, üstelik de bir yanıltma operasyonu olan İngiliz taarruzunun bu denli kayba rağmen başarısız olması üzerine General Sır Ian Hamilton, Seddülbahir Cephesi'nde hiçbir askerî harekâta girişilmemesi emrini vermiştir. Gerçekten de bu tarihten itibaren Seddülbahir Cephesi'nin tahliyesine kadar müttefiklerin büyük çaplı bir taarruz girişimi olmamıştır.

Kaynakça

1. ^ ATASE 1/217 Klasör 5 Dosya H-5 İndeks 54-108

• 1915 Çanakkale Savaşı - İbrahim Artuç
• Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı - General C.F.Aspinall - Oglander (General Ian Hamilton'un karargâh subaylarından)
• Türk Kurmay Subaylarının Gözüyle Çanakkale Savaşı - Burhan Sayılır