Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İkinci Kerevizdere Muharebesi veya Kanlı Dere Muharebesi, (İngilizce: Battle of Achi Baba Nullah) (Fransızca: 5e combat du Kérévés Déré) Çanakkale Savaşı'nda, Seddülbahir Cephesi'nin merkez ve sağ kanadında İngiliz ve Fransız birliklerince girişilen taarruzlarla birlikte 12 Temmuz 1915 tarihinde başlayan, 13 Temmuz 1915 günü sonlanan muharebedir. İngilizler tarafından "Kanlı Dere Muharebesi," Fransızlar tarafından ise "5. Kerevizdere Muharebesi" olarak adlandırılır. Müttefik taarruzu, daha önce Zığındere Muharebesi ile ileri çıkan sol kanat ile geride kalan sağ kanadı ve orta kesimi aynı hizaya getirmek amacıyla, Osmanlı mevzilerini ele geçirmeyi hedeflemiştir. Cephenin sağ kanadını oluşturan Fransız bölgesinde hedeflere ulaşılmış, İngiliz kesiminde ise ufak bir alanda başarı sağlanabilmiştir.
| İkinci Kerevizdere Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Çanakkale Savaşı / Seddülbahir Cephesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Fransa |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
General Maurice Bailloud |
Yarbay Süleyman Şakir | ||||||
| Güçler | |||||||
|
| Güney Grubu
| ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 3.900 (3.100 İngiliz, 800 Fransız) | 8.462 | ||||||
Muharebe öncesi
General Sir Ian Hamilton, Seddülbahir Cephesi’nde, tüm cephe hattından yapılan üç taarruz da (Birinci Kirte, İkinci Kirte ve Üçüncü Kirte muharebeleri) beklediği sonuca ulaşamamıştı. Bunun üzerine daha dar bir cephe hattından taarruz etmeyi esas alan bir savaş planı uygulamaya konulmuştu. Bu plan, cephenin önce sağ, sonra sol, ardından da merkez bölümünde birbirini izleyen üç harekâtı öngörmekteydi. İlk iki operasyon olan Birinci Kerevizdere ve Zığındere harekâtlarının, kısmi de olsa başarı sağlaması üzerine General Sir Ian Hamilton, cephenin merkez bölümünden taarruz ederek merkez bölümü kanatlarla aynı hatta getirmeye karar vermiştir. Hamilton her ne kadar Osmanlı tarafının Zığındere Muharebesi’nde uğradığı kayıpları karşılamadan bir an önce taarruza geçmeyi planlamışsa da, Fransız topçu bataryalarının gerekli hazırlıkları yapabilmeleri için harekât 12 Temmuz 1915 tarihine ertelenmiştir. Öte yandan İngiliz ve Fransız kolordularında salgın haline gelen ishal, bu birliklerin yeni gelen takviye birliklerle değiştirilmesini gerektirmiştir. Haziran ayı başlarında cepheye intikal eden 52. İngiliz Tümeni’nin iki tugayı (üçüncü tugay, 156. Tugay’dır ve 28 Haziran’daki Zığındere muharebelerinde mevcutlarının yarısını ve subaylarının büyük çoğunluğunu yitirmiştir) General Sir Ian Hamilton’ın taze kuvvetiydi. Ayrıca o günlerde İngiltere’den takviye olarak gönderilmiş olup bölgeye intikal edecek olan 13. İngiliz Tümeni de yeni harekât için kullanılabilecek durumdadır.
General Sir Ian Hamilton’un acele etmesinin bir diğer nedeni de, Temmuz ayı başlarından itibaren Osmanlı topçusunun artan faaliyetleridir. ’den ve Anadolu yakasından, Seddülbahir Cephesi’nin sağ bölümünü (Fransız kanadı) seyrek de olsa gece gündüz bombalanmaktadır. Cephe gerisinde dahi güvenli bir bölge kalmamıştır. Çatışma olmayan günlerde de Fransızlar sürekli olarak kayıplara uğramaktadırlar. Alçıtepe’deki Osmanlı topçu gözetleme postaları, cephe ve cephe gerisini çok rahat gözleyebilmekte ve özellikle yemek saatlerinde, tuvalet ya da duşların çevresinde yığılma olduğunda, ateşi yönlendirebilmektedirler. Geceleri de süren bu ateş yüzünden askerin bir bölümü, daha güvenlik buldukları bomba çukurlarında gecelemeye başlamışlardı.
Taarruz planı
Taarruz cephesi yaklaşık 2 kilometre olup, Türk tarafına göre sağ taraftaki 1 kilometrelik bölümden İngiliz birlikleri, sol taraftaki diğer 1 kilometrelik bölümden ise Fransız birlikleri taarruz edecektir. Bu taarruz hattındaki Osmanlı savunması, arka arkaya üç siper hattı olarak yaklaşık 350 m. derinliğe sahiptir.
İngiliz Planı
İngiliz 52. Tümeninin (155. 156. ve 157. Tugay) komutanı General Egerton, iki kademeli bir taarruz planlamıştı. Tümenin 155. Tugayı, ilk kademeyi oluşturacaktı ve sabah taarruza geçecekti. İkinci kademeyi oluşturan 157. Tugayın taarruzu ise öğle vakti gerçekleştirilecekti. Tümenin 156. Tugayı, Zığındere Muharebesi’nde fazla yıprandığı için ihtiyatta bırakılacaktı. Taarruz, her bir kademe için dörder dalga halinde, aynı anda hücuma kalkmak suretiyle icra edilecekti. İlk iki taarruz dalgasının hedefi, Osmanlı savunmasının üçüncü hat siperlerine kadar ilerlemekti. Üçüncü dalga Osmanlı ikinci hat siperlerine yerleşecek, dördüncü dalga da İngiliz siperlerinin karşısındaki birinci hat Osmanlı siperlerini tutacaktı.
İstihkâmcılar, 3. ve 4. dalgalardan sonra harekete geçerek, vb. istihkâm malzemeleriyle ele geçirilen siperlerin güçlendirilmesini sağlayacaktı. Aynı zamanda İngiliz siperlerinden ele geçirilen Osmanlı siperlerine doğru bağlantı siperleri kazılacaktı.
Fransız planı
Taarruz, Fransız bölgesinde 12 Temmuz sabahı saat 07:35'te başlayacaktı. 1. Fransız Tümeninden 4 tabur, Osmanlı kuvvetlerinin sol kanadına (doğuya) 2. Fransız Tümeninden 4 tabur ise Osmanlı savunmasının sağ kanadına taarruz edecekti. Fransız bölgesinde ana hedef, Yassı Tepe (Le Rognon) ve 97 Rakımlı Tepenin kuzeyi arasındaki bütün Osmanlı siperlerinin ele geçirilmesiydi. Hedefler zapt edildikten sonra İngiliz sağ kanadı ile Fransız sol kanadı birleştirilecekti. Fransızlar taarruz için başlangıçta 5.000 kişilik bir kuvvet ayırmışlardı.
Muharebe
Harekât, 12 Temmuz sabahı, üç saatlik hazırlık ateşi ardından İngiliz 29. Tümen'i ile Fransız 1. ve 2. Tümenlerinin taarruzu ile başlamıştır. Hazırlık ateşi bu kez Birinci Kerevizdere ve Zığındere muharebelerindeki gibi günlerce sürdürülmemiştir ama çok daha yoğundur. Müttefik deniz ve kara topçusu üç saat içinde 60.000 top mermisi harcamıştır. (Saniyede ortalama beş mermi) Topa tutulan alan yine oldukça dar bir cephe hattıdır. Hazırlık ateşi süresince Osmanlı tarafının ilk hat siperleri tümüyle çökmüştü, İngiliz birlikleri bu siperleri hemen hemen hiçbir kayba uğramadan ele geçirdiler. İkinci hat siperlerinde boğaz boğaza geçen çatışmalarda bir İngiliz Tugayı, mevcutlarının yüzde altmışını ve biri haricinde tüm subaylarını kaybetmiştir. Osmanlı askerlerin hemen giriştikleri karşı taarruzla bu siperlerde tutunamayıp ilk hat siperlerine geri çekildiler. Öğleye doğru ihtiyattaki İngiliz Taburu’nun tüm unsurları cepheye sürülmüş, ancak böylece Osmanlı tarafının ilk hat siperleri elde tutulabilmişti. Öğleden sonra saat 13:00’da General Hunter Weston, Hamilton’un emriyle 157. Tugay’ın taarruzuna karar vermiştir. Saat 16:00’da başlayan bu taze taarruz dalgasıyla İngilizler Osmanlı ilk üç hat siperlerini işgal ettiler. Ancak ağır kayıplar ve Osmanlı karşı taarruzları sonucu saat 16:00 dolaylarında üçüncü hat siperlerinden çekildiler.
Gece boyunca Osmanlı müfrezeleri İngiliz kesiminde cephenin değişik bölümlerinde süngü hücumuna geçmişti. İngilizleri sabaha kadar uyutmadılar. 13 Temmuz günü sabaha karşı saat 04:30 dolaylarında İngiliz cephesinin sağ kanadında iki tabur kadar asker birdenbire cephe gerisine doğru akmaya başladı. Subaylar, eratı güçlükle siperlerine geri gönderebildilerse de bu durum İngiliz askerinin moral durumunun pek sağlam olmadığını gösteriyordu. General Hunter-Weston, bir genel taarruz daha düzenleyerek Osmanlı siperlerini ele geçirmeden durumu güven altına alamayacağına karar vermiştir. Taarruzun, ele geçirilen Osmanlı siperlerinden yapılamayacağı ortaya çıktı; bağlantı siperleri yaralılarla doluydu ve taarruza katılacak birliklerin bu kanallardan ileri kaydırılması olanağı yoktu. Bu yüzden taarruz öncesi İngiliz siperlerinden çıkış yapılmıştır. Saat 16:30’da başlayan ve açıktan yapılan bu taarruzu Osmanlı topçusunun ateşi karşılamıştır. İngiliz cephesinin sağ kanadında hiçbir ilerleme gösterilemedi. Orta bölümde en gerideki Osmanlı siperleri ele geçirildiyse de art arda gelen Osmanlı taarruzlarıyla geri çekilindi. Sol kanattan yapılan taarruz da 24 subay ve 500 eratın kaybı[] dışında bir sonuç getirmedi. Fransız kesiminde ise harekât daha başarılı olmuş, Osmanlı siperleri ele geçirilmişti.
İki gün boyunca süren çatışmalarda Osmanlı tarafının kayıpları 8.462 (600’ü esir)[] kişi, Müttefik kayıpları ise yaklaşık 4.000 kişidir.[] Müttefik kuvvetler ancak birkaç ön hat siperini ele geçirdiler. Cephenin sol tarafında çok dar bir alanda taarruz öncesi belirlenen hedeflere ulaşılmıştı, İngiliz cephesinin büyük bir bölümünde ise ulaşılamadı. Fransız bölümünde ise belirlenen hedeflere ulaşıldı.
Kaynakça
- 1915 Çanakkale Savaşı - İbrahim Artuç
- Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı - General C.F.Aspinall - Oglander (General Ian Hamilton'un karargâh subaylarından)
- Türk Kurmay Subaylarının Gözüyle Çanakkale Savaşı - Burhan Sayılır
Dış bağlantılar
- Osmanlı belgeleri arşivi 29 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İngilizce Wikipedia'daki konuyla ilgili alt başlığı: en:Battle of Gully Ravine#Achi Baba Nullah (2. Kerevizdere Battle)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ikinci Kerevizdere Muharebesi veya Kanli Dere Muharebesi Ingilizce Battle of Achi Baba Nullah Fransizca 5e combat du Kereves Dere Canakkale Savasi nda Seddulbahir Cephesi nin merkez ve sag kanadinda Ingiliz ve Fransiz birliklerince girisilen taarruzlarla birlikte 12 Temmuz 1915 tarihinde baslayan 13 Temmuz 1915 gunu sonlanan muharebedir Ingilizler tarafindan Kanli Dere Muharebesi Fransizlar tarafindan ise 5 Kerevizdere Muharebesi olarak adlandirilir Muttefik taarruzu daha once Zigindere Muharebesi ile ileri cikan sol kanat ile geride kalan sag kanadi ve orta kesimi ayni hizaya getirmek amaciyla Osmanli mevzilerini ele gecirmeyi hedeflemistir Cephenin sag kanadini olusturan Fransiz bolgesinde hedeflere ulasilmis Ingiliz kesiminde ise ufak bir alanda basari saglanabilmistir Ikinci Kerevizdere MuharebesiCanakkale Savasi Seddulbahir CephesiTarih12 13 Temmuz 1915BolgeGelibolu YarimadasiSonucKismi Muttefik zaferiTaraflarBirlesik Krallik FransaOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerGeneral Aylmer Hunter Weston General Granville Egerton General Beauvoir De Lisle General Archibald Paris General Maurice BailloudVehip Pasa Albay Celal Albay Halil Yarbay Suleyman SakirGuclerVIII Kolordu 52 Tumen 29 Tumen Kraliyet Deniz Tumeni Dogu Seferi Kuvvetleri 1 Tumen 2 TumenGuney Grubu 4 Tumen 6 Tumen 7 TumenKayiplar3 900 3 100 Ingiliz 800 Fransiz 8 462Muharebe oncesiGeneral Sir Ian Hamilton Seddulbahir Cephesi nde tum cephe hattindan yapilan uc taarruz da Birinci Kirte Ikinci Kirte ve Ucuncu Kirte muharebeleri bekledigi sonuca ulasamamisti Bunun uzerine daha dar bir cephe hattindan taarruz etmeyi esas alan bir savas plani uygulamaya konulmustu Bu plan cephenin once sag sonra sol ardindan da merkez bolumunde birbirini izleyen uc harekati ongormekteydi Ilk iki operasyon olan Birinci Kerevizdere ve Zigindere harekatlarinin kismi de olsa basari saglamasi uzerine General Sir Ian Hamilton cephenin merkez bolumunden taarruz ederek merkez bolumu kanatlarla ayni hatta getirmeye karar vermistir Hamilton her ne kadar Osmanli tarafinin Zigindere Muharebesi nde ugradigi kayiplari karsilamadan bir an once taarruza gecmeyi planlamissa da Fransiz topcu bataryalarinin gerekli hazirliklari yapabilmeleri icin harekat 12 Temmuz 1915 tarihine ertelenmistir Ote yandan Ingiliz ve Fransiz kolordularinda salgin haline gelen ishal bu birliklerin yeni gelen takviye birliklerle degistirilmesini gerektirmistir Haziran ayi baslarinda cepheye intikal eden 52 Ingiliz Tumeni nin iki tugayi ucuncu tugay 156 Tugay dir ve 28 Haziran daki Zigindere muharebelerinde mevcutlarinin yarisini ve subaylarinin buyuk cogunlugunu yitirmistir General Sir Ian Hamilton in taze kuvvetiydi Ayrica o gunlerde Ingiltere den takviye olarak gonderilmis olup bolgeye intikal edecek olan 13 Ingiliz Tumeni de yeni harekat icin kullanilabilecek durumdadir General Sir Ian Hamilton un acele etmesinin bir diger nedeni de Temmuz ayi baslarindan itibaren Osmanli topcusunun artan faaliyetleridir den ve Anadolu yakasindan Seddulbahir Cephesi nin sag bolumunu Fransiz kanadi seyrek de olsa gece gunduz bombalanmaktadir Cephe gerisinde dahi guvenli bir bolge kalmamistir Catisma olmayan gunlerde de Fransizlar surekli olarak kayiplara ugramaktadirlar Alcitepe deki Osmanli topcu gozetleme postalari cephe ve cephe gerisini cok rahat gozleyebilmekte ve ozellikle yemek saatlerinde tuvalet ya da duslarin cevresinde yigilma oldugunda atesi yonlendirebilmektedirler Geceleri de suren bu ates yuzunden askerin bir bolumu daha guvenlik bulduklari bomba cukurlarinda gecelemeye baslamislardi Taarruz planiTaarruz cephesi yaklasik 2 kilometre olup Turk tarafina gore sag taraftaki 1 kilometrelik bolumden Ingiliz birlikleri sol taraftaki diger 1 kilometrelik bolumden ise Fransiz birlikleri taarruz edecektir Bu taarruz hattindaki Osmanli savunmasi arka arkaya uc siper hatti olarak yaklasik 350 m derinlige sahiptir Ingiliz Plani Ingiliz 52 Tumeninin 155 156 ve 157 Tugay komutani General Egerton iki kademeli bir taarruz planlamisti Tumenin 155 Tugayi ilk kademeyi olusturacakti ve sabah taarruza gececekti Ikinci kademeyi olusturan 157 Tugayin taarruzu ise ogle vakti gerceklestirilecekti Tumenin 156 Tugayi Zigindere Muharebesi nde fazla yiprandigi icin ihtiyatta birakilacakti Taarruz her bir kademe icin dorder dalga halinde ayni anda hucuma kalkmak suretiyle icra edilecekti Ilk iki taarruz dalgasinin hedefi Osmanli savunmasinin ucuncu hat siperlerine kadar ilerlemekti Ucuncu dalga Osmanli ikinci hat siperlerine yerlesecek dorduncu dalga da Ingiliz siperlerinin karsisindaki birinci hat Osmanli siperlerini tutacakti Istihkamcilar 3 ve 4 dalgalardan sonra harekete gecerek vb istihkam malzemeleriyle ele gecirilen siperlerin guclendirilmesini saglayacakti Ayni zamanda Ingiliz siperlerinden ele gecirilen Osmanli siperlerine dogru baglanti siperleri kazilacakti Fransiz plani Taarruz Fransiz bolgesinde 12 Temmuz sabahi saat 07 35 te baslayacakti 1 Fransiz Tumeninden 4 tabur Osmanli kuvvetlerinin sol kanadina doguya 2 Fransiz Tumeninden 4 tabur ise Osmanli savunmasinin sag kanadina taarruz edecekti Fransiz bolgesinde ana hedef Yassi Tepe Le Rognon ve 97 Rakimli Tepenin kuzeyi arasindaki butun Osmanli siperlerinin ele gecirilmesiydi Hedefler zapt edildikten sonra Ingiliz sag kanadi ile Fransiz sol kanadi birlestirilecekti Fransizlar taarruz icin baslangicta 5 000 kisilik bir kuvvet ayirmislardi MuharebeHarekat 12 Temmuz sabahi uc saatlik hazirlik atesi ardindan Ingiliz 29 Tumen i ile Fransiz 1 ve 2 Tumenlerinin taarruzu ile baslamistir Hazirlik atesi bu kez Birinci Kerevizdere ve Zigindere muharebelerindeki gibi gunlerce surdurulmemistir ama cok daha yogundur Muttefik deniz ve kara topcusu uc saat icinde 60 000 top mermisi harcamistir Saniyede ortalama bes mermi Topa tutulan alan yine oldukca dar bir cephe hattidir Hazirlik atesi suresince Osmanli tarafinin ilk hat siperleri tumuyle cokmustu Ingiliz birlikleri bu siperleri hemen hemen hicbir kayba ugramadan ele gecirdiler Ikinci hat siperlerinde bogaz bogaza gecen catismalarda bir Ingiliz Tugayi mevcutlarinin yuzde altmisini ve biri haricinde tum subaylarini kaybetmistir Osmanli askerlerin hemen giristikleri karsi taarruzla bu siperlerde tutunamayip ilk hat siperlerine geri cekildiler Ogleye dogru ihtiyattaki Ingiliz Taburu nun tum unsurlari cepheye surulmus ancak boylece Osmanli tarafinin ilk hat siperleri elde tutulabilmisti Ogleden sonra saat 13 00 da General Hunter Weston Hamilton un emriyle 157 Tugay in taarruzuna karar vermistir Saat 16 00 da baslayan bu taze taarruz dalgasiyla Ingilizler Osmanli ilk uc hat siperlerini isgal ettiler Ancak agir kayiplar ve Osmanli karsi taarruzlari sonucu saat 16 00 dolaylarinda ucuncu hat siperlerinden cekildiler Gece boyunca Osmanli mufrezeleri Ingiliz kesiminde cephenin degisik bolumlerinde sungu hucumuna gecmisti Ingilizleri sabaha kadar uyutmadilar 13 Temmuz gunu sabaha karsi saat 04 30 dolaylarinda Ingiliz cephesinin sag kanadinda iki tabur kadar asker birdenbire cephe gerisine dogru akmaya basladi Subaylar erati guclukle siperlerine geri gonderebildilerse de bu durum Ingiliz askerinin moral durumunun pek saglam olmadigini gosteriyordu General Hunter Weston bir genel taarruz daha duzenleyerek Osmanli siperlerini ele gecirmeden durumu guven altina alamayacagina karar vermistir Taarruzun ele gecirilen Osmanli siperlerinden yapilamayacagi ortaya cikti baglanti siperleri yaralilarla doluydu ve taarruza katilacak birliklerin bu kanallardan ileri kaydirilmasi olanagi yoktu Bu yuzden taarruz oncesi Ingiliz siperlerinden cikis yapilmistir Saat 16 30 da baslayan ve aciktan yapilan bu taarruzu Osmanli topcusunun atesi karsilamistir Ingiliz cephesinin sag kanadinda hicbir ilerleme gosterilemedi Orta bolumde en gerideki Osmanli siperleri ele gecirildiyse de art arda gelen Osmanli taarruzlariyla geri cekilindi Sol kanattan yapilan taarruz da 24 subay ve 500 eratin kaybi kaynak belirtilmeli disinda bir sonuc getirmedi Fransiz kesiminde ise harekat daha basarili olmus Osmanli siperleri ele gecirilmisti Iki gun boyunca suren catismalarda Osmanli tarafinin kayiplari 8 462 600 u esir kaynak belirtilmeli kisi Muttefik kayiplari ise yaklasik 4 000 kisidir kaynak belirtilmeli Muttefik kuvvetler ancak birkac on hat siperini ele gecirdiler Cephenin sol tarafinda cok dar bir alanda taarruz oncesi belirlenen hedeflere ulasilmisti Ingiliz cephesinin buyuk bir bolumunde ise ulasilamadi Fransiz bolumunde ise belirlenen hedeflere ulasildi Kaynakca1915 Canakkale Savasi Ibrahim Artuc Buyuk Harbin Tarihi Canakkale Gelibolu Askeri Harekati General C F Aspinall Oglander General Ian Hamilton un karargah subaylarindan Turk Kurmay Subaylarinin Gozuyle Canakkale Savasi Burhan SayilirDis baglantilarOsmanli belgeleri arsivi29 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Wikipedia daki konuyla ilgili alt basligi en Battle of Gully Ravine Achi Baba Nullah 2 Kerevizdere Battle