Komrat (Gagauz Türkçesi: Komrat; Rumence: Comrat; Rusça: Комрат (Komrat)), Moldova'ya bağlı özerk bir cumhuriyet olan Gagavuzya’nın başkentidir. Kent yerleşimi, Yalpuk deresi etrafına toplanmıştır. Ayrıca ülkenin üç ana yerleşim biriminden biri olan da merkezidir. 2004'teki sayıma göre nüfusu 47.000'dir.
Komrat | |
---|---|
Şehir | |
Komrat Comrat | |
Bayrak Arma | |
Komrat Komrat’ın Moldova’daki konumu | |
Özerk Bölge | Gagavuzya |
İdare | |
• Belediye Başkanı | Viktor Volkov (Moldova Demokrat Parti) |
Nüfus (2015) | |
• Toplam | 26,000 |
Zaman dilimi | (DAS) |
• Yaz (YSU) | (DAYS) |
Posta kodu | 3801, 3802, 3805 |
Resmî site http://comrat.md |
Ad
“Komrat" adı üzerinde çeşitli görüşler vardır. Bu görüşler şunlardır:
- "Konrat" adı ile bilinen ve Nogay soyundan geldiği anlaşılan bir Türk halkı; Komrat'a kendi adlarını vermiştir.
- Kentin adı ile ilgili bir diğer görüş ise Dîvân-ı Lügâti't-Türk'te yer alan "koñur" ismine dayanır. Bu isim "kahverengi" anlamına gelir. Bugün Türkiye Türkçesinde kullanılan "kumral" kelimesiyle de aynı kökten türediği anlaşılmaktadır. Buradan koñur at>koñrat>komrat gelişiminin oluşması mantıklı gözükmektedir. Bu durumda kentin adı, "kahverengi at" anlamına gelir. Yine Dîvân-ı Lügâti't-Türk'te koba at kelimesinin kullanılıp rengi kumral ve sarı arasında olan at anlamına gelmesi ilgi çekicidir.
- Üçüncü görüş ise şöyledir: Kaşgârlı Türkçesinde rastlanan "konat" kelimesinin, "Komrat" sözüyle aynı yapı olduğu düşünülmüştür. Konat sözcüğünün Kaşgârlı Türkçesinde "birbiriyle yanaşan, toplu hâle gelen insan kümesi" anlamına gelmesi bu ihtimali güçlendirmektedir. Buna göre kentin ismi eski Türkçedeki kubrat- (bir yere toplanmak) yapısına dayanmaktadır.
- Halk etimolojisi: Halk kentin isminin "kömür at" sözünün bozulmuş hâli olduğunu söylemektedir. Buna dayanak olarak eski zamanlarda kentte yapılan at yarışları gösterilmektedir. Halk etimolojisinin 2. bilimsel görüş ile de benzerlik göstermesi dikkat çekicidir. Bu konudaki söylence şöyledir: “...yaşamak erinin saabisi (burada Komrat kurulşuş) tatarmış, Orumbet Oglu adıymış. Onun bir beygiri Komur at varmış. At yarışmakların çoyunda o ensärmiş. Bu beygirin adını tatar küüyünä koymuşlar...” (Türkiye Türkçesiyle: Bu yerleşim yerini elinde tutan kişi bir Tatar'mış. Adı Orumbet Oğlu'ymuş. Onun "Komur (Kömür) At" adında bir beygiri varmış. At yarışlarının çoğunu o kazanırmış. Bu beytgirin adını Tatar köyüne koymuşlar."
Tarih
Kent merkezinde bulunan bir anıt taşta, Komrat'ın kuruluş tarihi 1789 olarak yazılıdır. Ancak tarihî kayıtlar incelendiğinde şehirdeki ilk yerleşmelerin 1443'e kadar dayandığı görülmektedir. Komrat, 1789'dan beri yerleşim yeri kimliğinde olmakla birlikte resmî olarak 1957'de kasaba statüsünü kazanmıştır. Bunda SSCB Moldovası Dönemi'nde gelişen şarap ve geleneksel giyim fabrikalarının ekonomik bir gelişmişlik sağlaması etkili olmuştur.
Komrat'ta çok kısa süre yaşayabilen bir cumhuriyet kurulmuştur. Bu devlet, 6 Ocak 1906 tarihinde Gagavuz Türklerinden köylüler tarafından teşkilatlandırılsa da Rusya kısa sürede bölgedeki egemenliğini sağlamıştır.
Komrat'ta, 1991'de bir devlet üniversitesi kurulmuştur.
Ekonomi
Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti zamanında Komrat'ta, tereyağı, şarap ve kilim üretilmiştir. Moldova döneminde şehirde bir üniversite kurulmuştur.
Kentin temel geçim kaynağı tarım ve tarımsal sanayi üretimidir. Bundan dolayı kentte, tarıma dayalı üretim yapan işletmeler mevcuttur. 2007 verilerine göre şehirde 3.944 üretim veya satış yapan ticari kuruluş vardır. Ayrıca her yıl kentte “Gagauz-koopa” ve “Nezeranta” adında iki panayır kurulmaktadır.
Mimari ve Kültürel Yapılar
- Aziz John Katedrali (1820)
- Yerel tarih müzesi
- Gagauz kültür müzesi (’da)
- Gagauz sanat galerisi
- Mustafa Kemal Atatürk Türk kütüphanesi
- Gagauz zafer geçidi
- Komrat’ı savunanlara adanmış anıt
- Afganistan’da acı çeken askerlere adanmış anıt
- Vladimir Lenin heykeli
- Askeri tank heykeli
Nüfus
Komrat'ın Nüfusu:
Yıl | Nüfus |
---|---|
1989 | 25.700 |
1991 | 27.500 |
1996 | 27.400 |
2004 | 23,429 |
2006 | 22,369 |
2014 | 26,000 |
Anılmış insanları
- Irina Vlah (1974) — Gagavuzya Başkanı.
Kardeş Şehirler
Resimler
-
- Merkez Meydanı
- Merkez Parkı
-
- Kültür Evi
- Hotel "Altın Palace"
- Ticaret Merkezi "Comrat-City"
Kaynakça
- ^ . 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2015.
- ^ . 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2015.
- ^ . 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2014.
- ^ a b c Bahari, Mehran (2003); Divan-ı Lügati'-Türk Dizini 31 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., TDK.
- ^ Gabain, V., Eski Türkçenin Grameri, çevir. Mehmet Akalın, TDK, s. 284-285.
- ^ . 17 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2014.
- ^ "Города-побратимы". Примэрия мун. Комрат (Rusça). 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mart 2023.
- ^ Kardeş Belediyeler 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Lefkoşa Türk Belediyesi, Erişim tarihi: 26 Ağustos 2012.
Dış bağlantılar
- www.comrat.md - Official website of Comrat - the capital of Gagauzia19 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.gagauzia.md - Official website of Gagauzia6 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.anasozu.com - Ana Sözü gazetesi25 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.anasozu.com/komrat-girisinda-komur-at-stelasi-koyuldu komrat girisinda komur at stelasi koyuldu 17 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.edingagauz.com - "Edinaya Gagauzia"28 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.gagauzinfo.md - Haberler Gagauziada hem Moldovada 28 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.gagauzy.com - Taninmis gagauzlar tarihten 8 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Gagauzya fotoğrafları 7 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Comrat, Gagauzia hava durumu 17 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ww.budjak.com - Gagauzia haberler 29 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Komrat Gagauz Turkcesi Komrat Rumence Comrat Rusca Komrat Komrat Moldova ya bagli ozerk bir cumhuriyet olan Gagavuzya nin baskentidir Kent yerlesimi Yalpuk deresi etrafina toplanmistir Ayrica ulkenin uc ana yerlesim biriminden biri olan da merkezidir 2004 teki sayima gore nufusu 47 000 dir KomratSehirKomrat ComratBayrakArmaKomratKomrat in Moldova daki konumuOzerk BolgeGagavuzyaIdare Belediye BaskaniViktor Volkov Moldova Demokrat Parti Nufus 2015 Toplam26 000Zaman dilimiUTC 02 00 DAS Yaz YSU UTC 03 00 DAYS Posta kodu3801 3802 3805Resmi site http comrat mdAd Komrat adi uzerinde cesitli gorusler vardir Bu gorusler sunlardir Konrat adi ile bilinen ve Nogay soyundan geldigi anlasilan bir Turk halki Komrat a kendi adlarini vermistir Kentin adi ile ilgili bir diger gorus ise Divan i Lugati t Turk te yer alan konur ismine dayanir Bu isim kahverengi anlamina gelir Bugun Turkiye Turkcesinde kullanilan kumral kelimesiyle de ayni kokten turedigi anlasilmaktadir Buradan konur at gt konrat gt komrat gelisiminin olusmasi mantikli gozukmektedir Bu durumda kentin adi kahverengi at anlamina gelir Yine Divan i Lugati t Turk te koba at kelimesinin kullanilip rengi kumral ve sari arasinda olan at anlamina gelmesi ilgi cekicidir Ucuncu gorus ise soyledir Kasgarli Turkcesinde rastlanan konat kelimesinin Komrat sozuyle ayni yapi oldugu dusunulmustur Konat sozcugunun Kasgarli Turkcesinde birbiriyle yanasan toplu hale gelen insan kumesi anlamina gelmesi bu ihtimali guclendirmektedir Buna gore kentin ismi eski Turkcedeki kubrat bir yere toplanmak yapisina dayanmaktadir Halk etimolojisi Halk kentin isminin komur at sozunun bozulmus hali oldugunu soylemektedir Buna dayanak olarak eski zamanlarda kentte yapilan at yarislari gosterilmektedir Halk etimolojisinin 2 bilimsel gorus ile de benzerlik gostermesi dikkat cekicidir Bu konudaki soylence soyledir yasamak erinin saabisi burada Komrat kurulsus tatarmis Orumbet Oglu adiymis Onun bir beygiri Komur at varmis At yarismaklarin coyunda o ensarmis Bu beygirin adini tatar kuuyuna koymuslar Turkiye Turkcesiyle Bu yerlesim yerini elinde tutan kisi bir Tatar mis Adi Orumbet Oglu ymus Onun Komur Komur At adinda bir beygiri varmis At yarislarinin cogunu o kazanirmis Bu beytgirin adini Tatar koyune koymuslar TarihKent merkezinde bulunan bir anit tasta Komrat in kurulus tarihi 1789 olarak yazilidir Ancak tarihi kayitlar incelendiginde sehirdeki ilk yerlesmelerin 1443 e kadar dayandigi gorulmektedir Komrat 1789 dan beri yerlesim yeri kimliginde olmakla birlikte resmi olarak 1957 de kasaba statusunu kazanmistir Bunda SSCB Moldovasi Donemi nde gelisen sarap ve geleneksel giyim fabrikalarinin ekonomik bir gelismislik saglamasi etkili olmustur Komrat ta cok kisa sure yasayabilen bir cumhuriyet kurulmustur Bu devlet 6 Ocak 1906 tarihinde Gagavuz Turklerinden koyluler tarafindan teskilatlandirilsa da Rusya kisa surede bolgedeki egemenligini saglamistir Komrat ta 1991 de bir devlet universitesi kurulmustur EkonomiMoldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti zamaninda Komrat ta tereyagi sarap ve kilim uretilmistir Moldova doneminde sehirde bir universite kurulmustur Kentin temel gecim kaynagi tarim ve tarimsal sanayi uretimidir Bundan dolayi kentte tarima dayali uretim yapan isletmeler mevcuttur 2007 verilerine gore sehirde 3 944 uretim veya satis yapan ticari kurulus vardir Ayrica her yil kentte Gagauz koopa ve Nezeranta adinda iki panayir kurulmaktadir Mimari ve Kulturel YapilarAziz John Katedrali 1820 Yerel tarih muzesi Gagauz kultur muzesi da Gagauz sanat galerisi Mustafa Kemal Ataturk Turk kutuphanesi Gagauz zafer gecidi Komrat i savunanlara adanmis anit Afganistan da aci ceken askerlere adanmis anit Vladimir Lenin heykeli Askeri tank heykeliNufusKomrat in Nufusu Yil Nufus1989 25 7001991 27 5001996 27 4002004 23 4292006 22 3692014 26 000Anilmis insanlariIrina Vlah 1974 Gagavuzya Baskani Kardes SehirlerIstanbul ilce Pendik Turkiye Hendek Turkiye Sapanca Turkiye Kucukkuyu Turkiye Isparta Turkiye Lefkosa Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti Tatlisu KKTC Moskva ilce Rusya Grozni Rusya Tataristan Rusya Ukrayna Budapeste ilce Macaristan ResimlerMerkez Meydani Merkez Parki Komrat Devlet Universitesi Kultur Evi Hotel Altin Palace Ticaret Merkezi Comrat City Kaynakca 3 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mart 2015 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mart 2015 22 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2014 a b c Bahari Mehran 2003 Divan i Lugati Turk Dizini 31 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde TDK Gabain V Eski Turkcenin Grameri cevir Mehmet Akalin TDK s 284 285 17 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2014 Goroda pobratimy Primeriya mun Komrat Rusca 30 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mart 2023 Kardes Belediyeler 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lefkosa Turk Belediyesi Erisim tarihi 26 Agustos 2012 Dis baglantilarwww comrat md Official website of Comrat the capital of Gagauzia19 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde www gagauzia md Official website of Gagauzia6 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde www anasozu com Ana Sozu gazetesi25 Agustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde www anasozu com komrat girisinda komur at stelasi koyuldu komrat girisinda komur at stelasi koyuldu 17 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde www edingagauz com Edinaya Gagauzia 28 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde www gagauzinfo md Haberler Gagauziada hem Moldovada 28 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde www gagauzy com Taninmis gagauzlar tarihten 8 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gagauzya fotograflari 7 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Comrat Gagauzia hava durumu 17 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ww budjak com Gagauzia haberler 29 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde