Parazitler, on dokuzuncu yüzyılda çiçek açmasıyla birlikte, antik çağlardan itibaren sıklıkla görülür. Bunlar, bilim kurgu filmlerindeki kasıtlı olarak iğrenç uzaylı canavarları içerir ve genellikle doğada benzerleri vardır. Yazarlar ve senaristler bir dereceye kadar parazit biyolojisinden yararlandılar: , , kuluçka paraziti, ve birçok vampir türü kitaplarda ve filmlerde bulunur.Kont Drakula ve Alien'ın 'ları gibi bazı kurgusal parazitler kendi başlarına iyi bilinir hale geldi.
Bağlam
Evrimsel biyolojide parazitizm, bir organizmanın, parazitin başka bir organizmanın üzerinde veya içinde yaşadığı, konakçıya bir miktar zarar verdiği ve yapısal olarak bu yaşam biçimine uyarlandığı türler arasındaki .Entomolog EO Wilson, parazitleri "birden az birim halinde av yiyen avcılar" olarak nitelendirdi. İmmünolog John Playfair'e göre, 'parazit' terimi, bir parazitin "bir süngerci, tembel bir vurguncu, toplumu tüketen" olduğu ortak kullanımda belirgin bir şekilde aşağılayıcıdır. Ancak fikir çok daha eski. Antik Roma'da parazit, ve bir kişinin "dalkavukluk, basit hizmetler ve aşağılanmaya katlanma isteği" karşılığında başkalarının misafirperverliğiyle yaşayabileceği bir roldü.
Motifler
On dokuzuncu yüzyıl romanları
Asalaklık, on dokuzuncu yüzyılda edebi bir motif olarak tekrar tekrar öne çıktı, ancak biyolojik veya başka türlü mekanizmalar her zaman ayrıntılı olarak açıklanmıyor. Örneğin, 1897 tarihli The Beetle'daki kitabın adını taşıyan Beetle asalaktır ve insan kahramanı sembolik olarak hadım eder.Bram Stoker'ın 1897 Dracula'sı, asalak vampir doğasını açığa çıkarmadan önce, konuklarını evinde ağırlayan, görünüşte insan bir ev sahibi olarak başlar. Conan Doyle'un 1894 tarihli The Parasite adlı eserinde Parasite, Viktorya döneminin hipnotize ediciliğine benzer bir zihin kontrolü biçimi kullanır; bu yöntem bazı organizmalarda çalışır, ancak diğerlerinde çalışmaz.
Bilimkurgu
Dünya dışı uzaylılar veya doğal olmayan varlıklar olarak temsil edilen parazitler, bilimkurguda nahoş, (karşılıklı) simbiyozun aksine ve bazen de korkunç olarak görülür. Bunlardan pratik kullanımlar yapılabilir, ancak bunu yapan insanlar onlar tarafından yok edilebilir. Örneğin, 2013 tarihli adlı romanı, insanların bağışıklık sistemlerinin genetiğiyle oynanmış tenyalar tarafından korunduğu bir dünya tasavvur ediyor. Gary Westfahl'ın açıkladığı gibi, parazitlerin hayatta kalmak ve üremek için ev sahiplerini sömürmesi gerektiğinden, kolayca anlaşılan karakterler oluştururlar.
Sosyal antropolog Marika Moisseeff, Hollywood bilim kurgusunun asalaklıkları ve kaynaşma davranışları nedeniyle böcekleri kötü karakter olarak tercih ettiğini savunuyor. Bu tür filmler, diye devam ediyor, kültür ve doğa savaşını "insanlık ile üremek için insanları parazitleştirme eğiliminde olan böcek benzeri dünya dışı türler arasındaki bitmeyen bir savaş" olarak tasvir ediyor.
Menzil
Kurgusal parazitler ve onları tanımlamak için kullanılan medya, diğer şeylerin yanı sıra edebi romanlar, bilim kurgu romanları ve filmleri, korku filmleri ve video oyunları da dahil olmak üzere on dokuzuncu yüzyıldan beri büyük ölçüde arttı. Tablo, mümkün hale gelen çeşitli temaları ve yaklaşımları göstermektedir.
Yazar | İş | Orta | Tarih | Parazit | Etki | biyolojik muadili |
---|---|---|---|---|---|---|
David Cronenberg | titreme | Bilim kurgu vücut korku filmi | 1975 | Genetiği değiştirilmiş | Organ nakillerinde faydalıdır; dengesiz bir bilim adamı tarafından değiştirildiğinde cinsel yolla bulaşan ve afrodizyak | Genetik mühendisliği ve etik sonuçları |
metroid | Video oyunu | 1986 | X Paraziti | ölümcül enfeksiyon ; aşılanmış insanlara yararlı enerji ve güçler verir | Bakteri, virüs gibi patojenler ; aşılar | |
Hideaki Sena (farmakolog) | parazit Havva | Bilim kurgu korku romanı | 1995 | Mitokondri, insan hücrelerinde karşılıklılıktan kurtuldu | ölümcül asalaklık | Eskiden özgür yaşayan prokaryotik organizmalar olan güç üreten organeller olan mitokondri, simbiyogenez yoluyla karşılıklı hale geldi c. 2 milyar yıl önce |
Irvine Galler | Pislik | Roman | 1998 | konuşan tenya | Uğursuz, komik; "romandaki en çekici karakter"; sosyopatik polisin ikinci kişiliği ve daha iyi benliği olur. | Tenyalar, bağırsak parazitleri |
Kurgu ve gerçeklik
Kyle Munkittrick, Discover dergisinin web sitesinde, uzaylıların büyük çoğunluğunun, olabildiğince tuhaf olmaktan uzak, insansı olduğunu yazıyor.The Washington Post'tan Ben Guarino, tüm "sinematik uzaylıların ağır groteskliğine" rağmen, dünyevi parazitlerin daha korkunç yaşam biçimlerine sahip olduğunu gözlemliyor. Guarino, 1939 tarihli " " öyküsüne, Robert Heinlein'in 1951 tarihli romanı ve Ridley Scott'ın 1979 yapımı Alien filmine ilham veren canlı tırtılların içine yumurtalarını bırakan asalak eşek arılarından alıntı yapıyor. İsimsiz Alien'ın "dramatik" bir yaşam döngüsü vardır. Dev yumurtalar, konağın ağzını kavrayan ve onu bir embriyoyu yutmaya zorlayan yüz kucaklayıcılara dönüşür. Bağırsaklarında hızla büyür, kısa süre sonra göğsünden fışkırır ve böceğe benzeyen devasa bir yırtıcı hayvana dönüşür. Guarino, parazitolog Michael J. Smout'un "muazzam değişikliklerin" mümkün olduğunu söylediğini aktararak, bir yumurtadan iribaş benzeri bir forma ve bulaşıcı bir solucana dönüşen yassı kurtlar örneğini veriyor. Biyolog Claude dePamphilis de parazitlerin konakçılarından genler alabildiği konusunda hemfikirdir ve örnek olarak, konakçı bitkinin savunmasını tamamen aşarak ev sahibinden 52 kez gen alan bir süpürge otu bitkisini verir. Gelecekteki bilim kurgu filmleri için daha fazla tema öneriyorlar; hamamböceklerini emekleyebilen ancak bağımsız hareket edemeyen dönüştüren ; ya da ya da beyinlerinde büyüyerek davranışlarını genç midyelere bakmak için değiştiren midye benzeri kabuklular. Yine de, dergisi tarafından bilim adamları ve mühendisler arasında 2013 yılında yapılan bir anket, parazit temelli bilim kurgu filmleri The War of the Worlds (Byron Haskin, 1953) ve Alien'ın en sevdikleri ilk on arasında olduğunu ortaya çıkardı.
Parazit türleri
Literatürde, biyolojide bilinenlerin bazılarına az çok karşılık gelen birkaç parazit türü bulunur. Bunlar arasında aşağıda ayrıntılı olarak açıklandığı gibi hematofajik parazitler (hayali vampirler), parazitoidler, davranış değiştiren parazitler, kuluçka parazitleri, parazit kastratörler ve trofik olarak bulaşan parazitler yer alır.
Hematofajik parazit
Eski zamanlarda, bebeklerin kanıyla ziyafet çeken Lilith de dahil olmak üzere, kan içen iblislerle ilgili mitler yaygındı.
Kurgusal vampirler - hematofajik parazitler - modern çağda Bram Stoker'ın 1897 tarihli gotik korku romanı Drakula'nın Kont Drakula ile başladı ve o zamandan beri korkudan bilim kurguya kadar birçok kitap ve filmde yer aldı. Türlerdeki değişimin yanı sıra , The Thing from Another World'deki "garip orkide" gibi kan içen bitkiler, The War of the Worlds'deki HG Wells'in Marslıları gibi uzaylılar da dahil olmak üzere yaşam formları ve yaşam döngüleri çeşitlendi. " " ve " " gibi "siber vampirler" ve Arthur Conan Doyle'un Parazit ve Robert Wiene'nin 1920 yapımı Dr. Caligari'nin Kabini filmindeki gibi psişik kan emiciler.
Parazitoid
Alien'daki Xenomorph, insan ev sahibi için kaçınılmaz olarak ölümcül olan bir . Kişinin vücudunda büyüyen bir yaşam döngüsü aşaması vardır; olgunlaştığında, yırtıcı yetişkin Xenomorph patlayarak ev sahibini öldürür. Bu davranış, tam da böyle bir yaşam döngüsüne sahip olan arılarından esinlenmiştir.
Moleküler biyolog Alex Sercel, yakın bir eşleşme olduğunu savunarak, Xenomorph biyolojisini parazitoit eşekarısı ve nematomorf solucanlarınkiyle karşılaştırır. Sercel, Xenomorph'un embriyosunu yerleştirmek için bir insanın yüzünü kavrama şeklinin, parazitoit bir yaban arısının canlı bir konukçuya yumurta bırakma şekliyle karşılaştırılabilir olduğunu belirtiyor. Xenomorph yaşam döngüsünü, patlayıp onu öldürmeden önce ev sahibinin vücut boşluğunu doldurmak için büyüyen nematomorf karşılaştırır.
Deniz biyoloğu Alistair Dove, gerçek biyolojide daha rahatsız edici yaşam döngüleri olmasına rağmen, Ksenomorflar ve parazitoidler arasında birçok paralellik olduğunu yazıyor. Bir embriyonun konakçıya yerleştirilmesi; ev sahibindeki büyümesi; bunun sonucunda konağın ölümü; ve , Digenea'da (trematodlar) olduğu gibi.
Davranış değiştiren parazit
Zihni kontrol eden parazitler, yirminci yüzyıl bilimkurgularında yer alır. Robert A. Heinlein'in 1951 tarihli , uzaydan gelen sümüklüböcek benzeri parazitler Dünya'ya gelir, insanların sırtlarına takılır ve sinir sistemlerinin kontrolünü ele geçirerek . Ceti yılan balığı beyne ulaşana kadar konakçısının kulağına tüneller açar. Bu, enfekte farelerin kedilerden korkmamasına neden olan Toxoplasma gondii'ye benzer . Bu, onları yakalamayı ve tüketmeyi kolaylaştırır ve enfekte bir fare yendiğinde, parazit daha sonra cinsel olarak üreyebileceği kesin konağı olan kediyi enfekte eder.Yıldız Geçidi SG-1'deki Goa'uld, konağın boynundan girer ve konağın omurgasına dolanarak kontrolü ele alır. Slug/Squid uzaylısı da benzer şekilde konağın vücudunu ele geçirmeden önce ağzından girer.
Kuluçka paraziti
Kuluçka asalaklığı kurguda yaygın bir tema değildir. Erken bir örnek, bir İngiliz köyünün kadınlarının bir grup uzaylı çocuğu doğurup sonra büyüttüğünü gören 1957 romanı . Uzaylılar telepatiktir ve dünyayı ele geçirmeye niyetlidir. Doğada kuluçka asalaklığı, yumurtalarını ev sahiplerinin yuvalarına bırakan Avrupa guguk kuşu gibi kuşlarda görülür. Yavru guguk kuşları hızla yumurtadan çıkar ve ev sahibinin yumurtalarını veya civcivlerini dışarı atar; ev sahibi ebeveynler daha sonra genç guguk kuşlarını, yavrulayana kadar kendi yavrularıymış gibi beslerler. Bir olay örgüsü aracı olarak bu, uzaylıların ve insanların yakın etkileşim kurmasını sağlar.Octavia E. Butler'ın 1987–1989 biraz benzer bir yaklaşım benimseniyor, ancak oradaki insan anneden doğan yavru, sadece bir uzaylıdan ziyade bir uzaylı-insan melezidir.
Asalak kastratör
, doğada, yengeç konakçılarının gonadlarıyla beslenen ve üremeye girecek enerjiyi kullanan büyük ölçüde azaltılmış parazitlerde bulunur. Kurguda bu yaşam tarzına sahip adını taşıyan 'nun 2017 yılında yayınlanan korku romanı Sacculina'da görülür. Bu roman evden uzakta, derinlerden gelen parazitler tarafından istila edilen kiralık bir balıkçı teknesinin hikâyesini anlatıyor.
Trofik olarak bulaşan parazit
Mira Grant'in Parazit romanındaki genetiği değiştirilmiş tenya ve Irvine Welsh'in Filth romanındaki konuşan tenya, geleneksel bağırsak parazitlerinin kurgusal versiyonlarıdır.Tenyalar, genellikle iki veya daha fazla farklı türden konakçıyı içeren karmaşık yaşam döngülerine sahiptir ve yumurtalar dışkıda geçirilip başka bir konakçı tarafından yenildikçe bulaşır, yalnızca konakçının yenmesi için paraziti avcıya geçirir. Çekici olmayan yaşam döngüsü, roman yazarlarının okuyucularının parazitlere karşı duygusal tepkilerini kullanmalarına olanak tanır. Welsh'in romanındaki parazit, "bir tür uğursuz ama garip bir şekilde komik bir unsur" olarak tanımlandı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b The Encyclopedia of Science Fiction.
- ^ a b c d e f g h i Guarino (19 Mayıs 2017). "Disgusting 'Alien' movie monster not as horrible as real things in nature". The Washington Post. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- ^ a b The Biology of Science Fiction Cinema. . 2005. ss. 186 ff. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b Moisseeff (23 Ocak 2014). "Aliens as an Invasive Reproductive Power in Science Fiction". HAL Archives-Ouvertes: 239. 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- ^ a b "Behaviour, Evolutionary Games and .... Aliens". Australian Broadcasting Corporation. 27 Eylül 1997. 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Kasım 2017.
- ^ Evolutionary Ecology of Parasites. Princeton University Press. 2007. ss. 4-5. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Meaning of Human Existence. . 2014. s. 112. ISBN .
Parasites, in a phrase, are predators that eat prey in units of less than one. Tolerable parasites are those that have evolved to ensure their own survival and reproduction but at the same time with minimum pain and cost to the host.
Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Living with Germs: In health and disease. Oxford University Press. 2007. s. 19. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() Playfair is comparing the popular usage to a biologist's view of parasitism, which he calls (heading the same page) "an ancient and respectable view of life". - ^ 24 Hours in Ancient Rome: A Day in the Life of the People Who Lived There. Michael O'Mara. 2017. s. 252. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "5". The Mask of the Parasite: A Pathology of Roman Patronage. . 1997. s. 148. ISBN .
A satirist seeking to portray client misery naturally focuses on the relationship with the greatest dependency, that in which a client gets his food from his patron, and for this the prefabricated persona of the parasite proved itself extremely useful.
- ^ a b c The Parasite and Parasitism in Victorian Science and Literature (PDF). University of Silesia (dissertation). 2017. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Haziran 2018.
- ^ a b Monsters and Monstrosity from the Fin de Siècle to the Millennium: New Essays. McFarland. 2015. ss. 2-12. ISBN .
- ^ a b c d e f g The Greenwood Encyclopedia of Science Fiction and Fantasy: Themes, Works, and Wonders. Greenwood Publishing. 2005. ss. 586-588. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b "Medical Magic Leads To Terror In 'Parasite'". National Public Radio. 30 Ekim 2013. 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2018.
- ^ a b Vintage Game Consoles: An Inside Look at Apple, Atari, Commodore, Nintendo, and the Greatest Gaming Platforms of All Time. CRC Press. 2014. s. 191. ISBN .
- ^ "Invasion of the Alien Space Parasites". LiveScience. 24 Mayıs 2012. 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2018.
- ^ . IGN. 3 Nisan 2014. 17 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Timmis (2004). "Endosymbiotic gene transfer: organelle genomes forge eukaryotic chromosomes". Nature Reviews Genetics. 5 (2): 123-135. doi:10.1038/nrg1271. (PMID) 14735123.
- ^ "The mitochondrial genome: structure, transcription, translation and replication". Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Bioenergetics. 1410 (2): 103-123. 1999. doi:10.1016/S0005-2728(98)00161-3. (PMID) 10076021. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Tech Flesh 4: Mitochodrial Combustion at Club Parasite | An Interview With Hideaki Sena". Ctheory journal. 5 Eylül 2001. s. tf011. 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2018.
- ^ a b Ford (11 Eylül 2013). "Irvine Welsh: The 'unfilmable' Filth finally makes it to the big screen". The Independent. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2018.
- ^ a b c Marren, Peter; Mabey, Richard (2010). Bugs Britannica. . ss. 34-36. ISBN . 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. Yazar eksik
|soyadı1=
() - ^ . Discover Magazine. 12 Temmuz 2011. 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2018.
- ^ "The 10 Best Sci-Fi Movies—As Chosen By Scientists". . 31 Aralık 2013. 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2018. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b c d "5 Alien Parasites and Their Real-World Counterparts". LiveScience. 29 Mayıs 2012. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- ^ Gela Jacobson (trans.), (Ed.) (1992) [1980]. Lilith, the First Eve: Historical and Psychological Aspects of the Dark Feminine. Daimon Verlag. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); r eksik|soyadı1=
() - ^ The Vampire in Science Fiction Film and Literature. McFarland. 2014. ss. 209-. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . British Broadcasting Corporation. 23 Ağustos 2013. 23 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2018.
- ^ . The Vintage News. 10 Mart 2018. 15 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2018.
- ^ a b c "Parasitism in the Alien Movies". Signal to Noise Magazine. 19 Mayıs 2017. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- ^ . The Guardian. 13 Ekim 2009. 30 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2010.
- ^ a b "This is clearly an important species we're dealing with". Deep Sea News. 9 Mayıs 2011. 3 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- ^ a b Help! The aliens have landed and taken over my brain. Stepping Through The Stargate: Science, Archaeology And The Military In Stargate Sg1. BenBella Books. 2015. ss. 59-72. ISBN .
- ^ . The Daily Telegraph. 4 Ocak 2009. 13 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2018. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Fromme (January 2018). "This Baby Bird Is a Mother's Nightmare". National Geographic. 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Haziran 2018.
- ^ "Science Fiction and Lilith's Brood". Slideshare.net. 2 Kasım 2017. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2018.
- ^ Holden, Rebecca J. (1998). "The High Costs of Cyborg Survival: Octavia Butler's Xenogenesis Trilogy". . 72 (Spring 1998): 49-57.
- ^ Armand M. Kuris (2009). "Parasitic castration: the evolution and ecology of body snatchers". . 25 (12): 564-572. doi:10.1016/j.pt.2009.09.003. (PMID) 19800291. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); Yazar eksik|soyadı2=
() - ^ Evolutionary Ecology of Parasites. 2nd. Springer. 2007. ss. 106, 111-114. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Sacculina by Philip Fracassi: A Gehenna Post Review". Gehenna and Hinnom Publishers. 28 Eylül 2017. 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2018.
- ^ "Parasites – Taeniasis". Centers for Disease Control and Prevention. 10 Ocak 2013. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Haziran 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Parazitler on dokuzuncu yuzyilda cicek acmasiyla birlikte antik caglardan itibaren siklikla gorulur Bunlar bilim kurgu filmlerindeki kasitli olarak igrenc uzayli canavarlari icerir ve genellikle dogada benzerleri vardir Yazarlar ve senaristler bir dereceye kadar parazit biyolojisinden yararlandilar kulucka paraziti ve bircok vampir turu kitaplarda ve filmlerde bulunur Kont Drakula ve Alien in lari gibi bazi kurgusal parazitler kendi baslarina iyi bilinir hale geldi Katrin Alvarez den Parazitler Tuval uzerine yagli boya 2011BaglamDogada parazitlik bir turun uzerinde ya da digerinde yasadigi ve ona zarar verdigi biyolojik bir iliskidir Evrimsel biyolojide parazitizm bir organizmanin parazitin baska bir organizmanin uzerinde veya icinde yasadigi konakciya bir miktar zarar verdigi ve yapisal olarak bu yasam bicimine uyarlandigi turler arasindaki Entomolog EO Wilson parazitleri birden az birim halinde av yiyen avcilar olarak nitelendirdi Immunolog John Playfair e gore parazit terimi bir parazitin bir sungerci tembel bir vurguncu toplumu tuketen oldugu ortak kullanimda belirgin bir sekilde asagilayicidir Ancak fikir cok daha eski Antik Roma da parazit ve bir kisinin dalkavukluk basit hizmetler ve asagilanmaya katlanma istegi karsiliginda baskalarinin misafirperverligiyle yasayabilecegi bir roldu MotiflerOn dokuzuncu yuzyil romanlari Bela Lugosi vampir Kont Drakula rolunde 1931 Asalaklik on dokuzuncu yuzyilda edebi bir motif olarak tekrar tekrar one cikti ancak biyolojik veya baska turlu mekanizmalar her zaman ayrintili olarak aciklanmiyor Ornegin 1897 tarihli The Beetle daki kitabin adini tasiyan Beetle asalaktir ve insan kahramani sembolik olarak hadim eder Bram Stoker in 1897 Dracula si asalak vampir dogasini aciga cikarmadan once konuklarini evinde agirlayan gorunuste insan bir ev sahibi olarak baslar Conan Doyle un 1894 tarihli The Parasite adli eserinde Parasite Viktorya doneminin hipnotize ediciligine benzer bir zihin kontrolu bicimi kullanir bu yontem bazi organizmalarda calisir ancak digerlerinde calismaz Bilimkurgu Dunya disi uzaylilar veya dogal olmayan varliklar olarak temsil edilen parazitler bilimkurguda nahos karsilikli simbiyozun aksine ve bazen de korkunc olarak gorulur Bunlardan pratik kullanimlar yapilabilir ancak bunu yapan insanlar onlar tarafindan yok edilebilir Ornegin 2013 tarihli adli romani insanlarin bagisiklik sistemlerinin genetigiyle oynanmis tenyalar tarafindan korundugu bir dunya tasavvur ediyor Gary Westfahl in acikladigi gibi parazitlerin hayatta kalmak ve uremek icin ev sahiplerini somurmesi gerektiginden kolayca anlasilan karakterler olustururlar Sosyal antropolog Marika Moisseeff Hollywood bilim kurgusunun asalakliklari ve kaynasma davranislari nedeniyle bocekleri kotu karakter olarak tercih ettigini savunuyor Bu tur filmler diye devam ediyor kultur ve doga savasini insanlik ile uremek icin insanlari parazitlestirme egiliminde olan bocek benzeri dunya disi turler arasindaki bitmeyen bir savas olarak tasvir ediyor Menzil Pek cok kurgusal parazit turu arasinda mitokondrileri bunlar hayvan hucrelerinde asalak olarak tasavvur edilen enerji ureten organellerdir Kurgusal parazitler ve onlari tanimlamak icin kullanilan medya diger seylerin yani sira edebi romanlar bilim kurgu romanlari ve filmleri korku filmleri ve video oyunlari da dahil olmak uzere on dokuzuncu yuzyildan beri buyuk olcude artti Tablo mumkun hale gelen cesitli temalari ve yaklasimlari gostermektedir Kurgusal parazitlerin ve biyolojik benzerlerinin anlatim yelpazesine ornekler Yazar Is Orta Tarih Parazit Etki biyolojik muadiliDavid Cronenberg titreme Bilim kurgu vucut korku filmi 1975 Genetigi degistirilmis Organ nakillerinde faydalidir dengesiz bir bilim adami tarafindan degistirildiginde cinsel yolla bulasan ve afrodizyak Genetik muhendisligi ve etik sonuclarimetroid Video oyunu 1986 X Paraziti olumcul enfeksiyon asilanmis insanlara yararli enerji ve gucler verir Bakteri virus gibi patojenler asilarHideaki Sena farmakolog parazit Havva Bilim kurgu korku romani 1995 Mitokondri insan hucrelerinde karsilikliliktan kurtuldu olumcul asalaklik Eskiden ozgur yasayan prokaryotik organizmalar olan guc ureten organeller olan mitokondri simbiyogenez yoluyla karsilikli hale geldi c 2 milyar yil onceIrvine Galler Pislik Roman 1998 konusan tenya Ugursuz komik romandaki en cekici karakter sosyopatik polisin ikinci kisiligi ve daha iyi benligi olur Tenyalar bagirsak parazitleriKurgu ve gerceklik Zumrut hamam bocegi arisi solda felcli bir hamam bocegini yuvasina yuruyor Kyle Munkittrick Discover dergisinin web sitesinde uzaylilarin buyuk cogunlugunun olabildigince tuhaf olmaktan uzak insansi oldugunu yaziyor The Washington Post tan Ben Guarino tum sinematik uzaylilarin agir groteskligine ragmen dunyevi parazitlerin daha korkunc yasam bicimlerine sahip oldugunu gozlemliyor Guarino 1939 tarihli oykusune Robert Heinlein in 1951 tarihli romani ve Ridley Scott in 1979 yapimi Alien filmine ilham veren canli tirtillarin icine yumurtalarini birakan asalak esek arilarindan alinti yapiyor Isimsiz Alien in dramatik bir yasam dongusu vardir Dev yumurtalar konagin agzini kavrayan ve onu bir embriyoyu yutmaya zorlayan yuz kucaklayicilara donusur Bagirsaklarinda hizla buyur kisa sure sonra gogsunden fiskirir ve bocege benzeyen devasa bir yirtici hayvana donusur Guarino parazitolog Michael J Smout un muazzam degisikliklerin mumkun oldugunu soyledigini aktararak bir yumurtadan iribas benzeri bir forma ve bulasici bir solucana donusen yassi kurtlar ornegini veriyor Biyolog Claude dePamphilis de parazitlerin konakcilarindan genler alabildigi konusunda hemfikirdir ve ornek olarak konakci bitkinin savunmasini tamamen asarak ev sahibinden 52 kez gen alan bir supurge otu bitkisini verir Gelecekteki bilim kurgu filmleri icin daha fazla tema oneriyorlar hamamboceklerini emekleyebilen ancak bagimsiz hareket edemeyen donusturen ya da ya da beyinlerinde buyuyerek davranislarini genc midyelere bakmak icin degistiren midye benzeri kabuklular Yine de dergisi tarafindan bilim adamlari ve muhendisler arasinda 2013 yilinda yapilan bir anket parazit temelli bilim kurgu filmleri The War of the Worlds Byron Haskin 1953 ve Alien in en sevdikleri ilk on arasinda oldugunu ortaya cikardi Parazit turleriRobert A Heinlein in davranisini degistiren The Puppet Masters Galaxy Science Fiction in Eylul 1951 sayisinin kapaginda Literaturde biyolojide bilinenlerin bazilarina az cok karsilik gelen birkac parazit turu bulunur Bunlar arasinda asagida ayrintili olarak aciklandigi gibi hematofajik parazitler hayali vampirler parazitoidler davranis degistiren parazitler kulucka parazitleri parazit kastratorler ve trofik olarak bulasan parazitler yer alir Hematofajik parazit Eski zamanlarda bebeklerin kaniyla ziyafet ceken Lilith de dahil olmak uzere kan icen iblislerle ilgili mitler yaygindi Kurgusal vampirler hematofajik parazitler modern cagda Bram Stoker in 1897 tarihli gotik korku romani Drakula nin Kont Drakula ile basladi ve o zamandan beri korkudan bilim kurguya kadar bircok kitap ve filmde yer aldi Turlerdeki degisimin yani sira The Thing from Another World deki garip orkide gibi kan icen bitkiler The War of the Worlds deki HG Wells in Marslilari gibi uzaylilar da dahil olmak uzere yasam formlari ve yasam donguleri cesitlendi ve gibi siber vampirler ve Arthur Conan Doyle un Parazit ve Robert Wiene nin 1920 yapimi Dr Caligari nin Kabini filmindeki gibi psisik kan emiciler Parazitoid Paisley Abbey de Alien deki bir Xenomorph benzeyen 1990 larda bir cirkin yaratik Alien daki Xenomorph insan ev sahibi icin kacinilmaz olarak olumcul olan bir Kisinin vucudunda buyuyen bir yasam dongusu asamasi vardir olgunlastiginda yirtici yetiskin Xenomorph patlayarak ev sahibini oldurur Bu davranis tam da boyle bir yasam dongusune sahip olan arilarindan esinlenmistir Molekuler biyolog Alex Sercel yakin bir eslesme oldugunu savunarak Xenomorph biyolojisini parazitoit esekarisi ve nematomorf solucanlarinkiyle karsilastirir Sercel Xenomorph un embriyosunu yerlestirmek icin bir insanin yuzunu kavrama seklinin parazitoit bir yaban arisinin canli bir konukcuya yumurta birakma sekliyle karsilastirilabilir oldugunu belirtiyor Xenomorph yasam dongusunu patlayip onu oldurmeden once ev sahibinin vucut boslugunu doldurmak icin buyuyen nematomorf karsilastirir Deniz biyologu Alistair Dove gercek biyolojide daha rahatsiz edici yasam donguleri olmasina ragmen Ksenomorflar ve parazitoidler arasinda bircok paralellik oldugunu yaziyor Bir embriyonun konakciya yerlestirilmesi ev sahibindeki buyumesi bunun sonucunda konagin olumu ve Digenea da trematodlar oldugu gibi Davranis degistiren parazit Zihni kontrol eden parazitler yirminci yuzyil bilimkurgularinda yer alir Robert A Heinlein in 1951 tarihli uzaydan gelen sumuklubocek benzeri parazitler Dunya ya gelir insanlarin sirtlarina takilir ve sinir sistemlerinin kontrolunu ele gecirerek Ceti yilan baligi beyne ulasana kadar konakcisinin kulagina tuneller acar Bu enfekte farelerin kedilerden korkmamasina neden olan Toxoplasma gondii ye benzer Bu onlari yakalamayi ve tuketmeyi kolaylastirir ve enfekte bir fare yendiginde parazit daha sonra cinsel olarak ureyebilecegi kesin konagi olan kediyi enfekte eder Yildiz Gecidi SG 1 deki Goa uld konagin boynundan girer ve konagin omurgasina dolanarak kontrolu ele alir Slug Squid uzaylisi da benzer sekilde konagin vucudunu ele gecirmeden once agzindan girer Kulucka paraziti Kulucka parazitleri bilim kurgu romani ilham vererek yetistirmeleri icin diger kuslarin yuvalarina yumurtalarini birakirlar Kulucka asalakligi kurguda yaygin bir tema degildir Erken bir ornek bir Ingiliz koyunun kadinlarinin bir grup uzayli cocugu dogurup sonra buyuttugunu goren 1957 romani Uzaylilar telepatiktir ve dunyayi ele gecirmeye niyetlidir Dogada kulucka asalakligi yumurtalarini ev sahiplerinin yuvalarina birakan Avrupa guguk kusu gibi kuslarda gorulur Yavru guguk kuslari hizla yumurtadan cikar ve ev sahibinin yumurtalarini veya civcivlerini disari atar ev sahibi ebeveynler daha sonra genc guguk kuslarini yavrulayana kadar kendi yavrulariymis gibi beslerler Bir olay orgusu araci olarak bu uzaylilarin ve insanlarin yakin etkilesim kurmasini saglar Octavia E Butler in 1987 1989 biraz benzer bir yaklasim benimseniyor ancak oradaki insan anneden dogan yavru sadece bir uzaylidan ziyade bir uzayli insan melezidir Asalak kastrator vurgulanmis Philip Fracassi nin bu adli kisa romanina ilham kaynagi oldu dogada yengec konakcilarinin gonadlariyla beslenen ve uremeye girecek enerjiyi kullanan buyuk olcude azaltilmis parazitlerde bulunur Kurguda bu yasam tarzina sahip adini tasiyan nun 2017 yilinda yayinlanan korku romani Sacculina da gorulur Bu roman evden uzakta derinlerden gelen parazitler tarafindan istila edilen kiralik bir balikci teknesinin hikayesini anlatiyor Trofik olarak bulasan parazit Insan diskisi yoluyla domuzlara bulasan ve yetersiz pisirilmis et yoluyla insanlara geri donen bir bagirsak paraziti olan domuz tenyasi Mira Grant in Parazit romanindaki genetigi degistirilmis tenya ve Irvine Welsh in Filth romanindaki konusan tenya geleneksel bagirsak parazitlerinin kurgusal versiyonlaridir Tenyalar genellikle iki veya daha fazla farkli turden konakciyi iceren karmasik yasam dongulerine sahiptir ve yumurtalar diskida gecirilip baska bir konakci tarafindan yenildikce bulasir yalnizca konakcinin yenmesi icin paraziti avciya gecirir Cekici olmayan yasam dongusu roman yazarlarinin okuyucularinin parazitlere karsi duygusal tepkilerini kullanmalarina olanak tanir Welsh in romanindaki parazit bir tur ugursuz ama garip bir sekilde komik bir unsur olarak tanimlandi Ayrica bakinizKurguda Evrim Kurguda simbiyozKaynakca a b The Encyclopedia of Science Fiction a b c d e f g h i Guarino 19 Mayis 2017 Disgusting Alien movie monster not as horrible as real things in nature The Washington Post 26 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2023 a b The Biology of Science Fiction Cinema McFarland 2005 ss 186 ff ISBN 978 1 4766 0822 8 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b Moisseeff 23 Ocak 2014 Aliens as an Invasive Reproductive Power in Science Fiction HAL Archives Ouvertes 239 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2023 a b Behaviour Evolutionary Games and Aliens Australian Broadcasting Corporation 27 Eylul 1997 27 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Kasim 2017 Evolutionary Ecology of Parasites Princeton University Press 2007 ss 4 5 ISBN 978 0 691 12085 0 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Meaning of Human Existence 2014 s 112 ISBN 978 0 87140 480 0 Parasites in a phrase are predators that eat prey in units of less than one Tolerable parasites are those that have evolved to ensure their own survival and reproduction but at the same time with minimum pain and cost to the host Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Living with Germs In health and disease Oxford University Press 2007 s 19 ISBN 978 0 19 157934 9 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Playfair is comparing the popular usage to a biologist s view of parasitism which he calls heading the same page an ancient and respectable view of life 24 Hours in Ancient Rome A Day in the Life of the People Who Lived There Michael O Mara 2017 s 252 ISBN 978 1 78243 857 1 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 5 The Mask of the Parasite A Pathology of Roman Patronage 1997 s 148 ISBN 978 0 472 10760 5 A satirist seeking to portray client misery naturally focuses on the relationship with the greatest dependency that in which a client gets his food from his patron and for this the prefabricated persona of the parasite proved itself extremely useful a b c The Parasite and Parasitism in Victorian Science and Literature PDF University of Silesia dissertation 2017 12 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Haziran 2018 a b Monsters and Monstrosity from the Fin de Siecle to the Millennium New Essays McFarland 2015 ss 2 12 ISBN 978 1 4766 2271 2 a b c d e f g The Greenwood Encyclopedia of Science Fiction and Fantasy Themes Works and Wonders Greenwood Publishing 2005 ss 586 588 ISBN 978 0 313 32952 4 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b Medical Magic Leads To Terror In Parasite National Public Radio 30 Ekim 2013 16 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2018 a b Vintage Game Consoles An Inside Look at Apple Atari Commodore Nintendo and the Greatest Gaming Platforms of All Time CRC Press 2014 s 191 ISBN 978 1 135 00651 8 Invasion of the Alien Space Parasites LiveScience 24 Mayis 2012 16 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2018 IGN 3 Nisan 2014 17 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Haziran 2014 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Timmis 2004 Endosymbiotic gene transfer organelle genomes forge eukaryotic chromosomes Nature Reviews Genetics 5 2 123 135 doi 10 1038 nrg1271 PMID 14735123 The mitochondrial genome structure transcription translation and replication Biochimica et Biophysica Acta BBA Bioenergetics 1410 2 103 123 1999 doi 10 1016 S0005 2728 98 00161 3 PMID 10076021 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Tech Flesh 4 Mitochodrial Combustion at Club Parasite An Interview With Hideaki Sena Ctheory journal 5 Eylul 2001 s tf011 16 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2018 a b Ford 11 Eylul 2013 Irvine Welsh The unfilmable Filth finally makes it to the big screen The Independent 25 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2018 a b c Marren Peter Mabey Richard 2010 Bugs Britannica ss 34 36 ISBN 978 0 7011 8180 2 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2023 Yazar eksik soyadi1 yardim Discover Magazine 12 Temmuz 2011 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2018 The 10 Best Sci Fi Movies As Chosen By Scientists 31 Aralik 2013 16 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2018 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b c d 5 Alien Parasites and Their Real World Counterparts LiveScience 29 Mayis 2012 26 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2023 Gela Jacobson trans Ed 1992 1980 Lilith the First Eve Historical and Psychological Aspects of the Dark Feminine Daimon Verlag ISBN 978 3 85630 522 2 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim r eksik soyadi1 yardim The Vampire in Science Fiction Film and Literature McFarland 2014 ss 209 ISBN 978 1 4766 1654 4 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim British Broadcasting Corporation 23 Agustos 2013 23 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2018 The Vintage News 10 Mart 2018 15 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2018 a b c Parasitism in the Alien Movies Signal to Noise Magazine 19 Mayis 2017 26 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2023 The Guardian 13 Ekim 2009 30 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2010 a b This is clearly an important species we re dealing with Deep Sea News 9 Mayis 2011 3 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2023 a b Help The aliens have landed and taken over my brain Stepping Through The Stargate Science Archaeology And The Military In Stargate Sg1 BenBella Books 2015 ss 59 72 ISBN 978 1 941631 51 5 The Daily Telegraph 4 Ocak 2009 13 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2018 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Fromme January 2018 This Baby Bird Is a Mother s Nightmare National Geographic 17 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Haziran 2018 Science Fiction and Lilith s Brood Slideshare net 2 Kasim 2017 6 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2018 Holden Rebecca J 1998 The High Costs of Cyborg Survival Octavia Butler s Xenogenesis Trilogy 72 Spring 1998 49 57 Armand M Kuris 2009 Parasitic castration the evolution and ecology of body snatchers 25 12 564 572 doi 10 1016 j pt 2009 09 003 PMID 19800291 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Yazar eksik soyadi2 yardim Evolutionary Ecology of Parasites 2nd Springer 2007 ss 106 111 114 ISBN 978 0 691 12084 3 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Sacculina by Philip Fracassi A Gehenna Post Review Gehenna and Hinnom Publishers 28 Eylul 2017 16 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2018 Parasites Taeniasis Centers for Disease Control and Prevention 10 Ocak 2013 16 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Haziran 2018