Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Küba Devrimi (İspanyolca: Revolución cubana), 1952 ile 1959 yılları arasında Küba devlet başkanı olarak hüküm süren Fulgencio Batista'nın diktatörlüğünü devirmeye yönelik askeri ve siyasi bir girişimdir. Eski devlet başkanı ve general Fulgencio Batista'nın yeni doğmakta olan Küba demokrasisini yıkıp iktidarı pekiştirdiği 1952 Küba darbesinin ardından başladı. Darbeye karşı çıkanlar arasında, o zamanlar acemi bir avukat olan ve Küba yargısı aracılığıyla darbeye itiraz etmeye çalışan Fidel Castro da vardı. Bu çabaların sonuçsuz kalması üzerine Fidel Castro ve kardeşi Raúl, 26 Temmuz 1953'te Küba ordusunun Moncada Kışlası'na silahlı bir saldırı düzenledi. Saldırının başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Fidel Castro ve suç ortakları tutuklandı ve gözaltındayken 26 Temmuz Hareketi'ni (M-26-7) kurdular. Duruşmasında Fidel Castro, Batista diktatörlüğüne karşı şikayetlerini ortaya koyarken kendisine ulusal ün kazandıran iki saatlik bir konuşma yaptı. Batista, halkın onayını kazanmak amacıyla Moncada Kışlası saldırganlarından hayatta kalanlara af çıkardı ve Castrolar sürgüne kaçtı. Castrolar sürgün sırasında Meksika'daki stratejilerini pekiştirdiler ve daha sonra 1956'da Meksika'da bulundukları sırada tanıştıkları Che Guevara eşliğinde Küba'ya yeniden girdiler.
| Küba Devrimi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Soğuk Savaş | |||||||
 1961 yılında devrimci liderler Che Guevara (solda) ve Fidel Castro (sağda) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 26 Temmuz Hareketi |  Küba CumhuriyetiDestekleyen:  ABD (1958'e dek) | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Fidel Castro Che Guevara Raúl Castro Frank País† Camilo Cienfuegos Juan Almeida Bosque Huber Matos† Eloy Gutierrez Menoyo Rene Ramos Latour Humberto Sori Marin | Fulgencio Batista Jose Quevedo Alberto del Rio Chaviano Joaquin Casillas Cornelio Rojas Fernandez Suero Candido Hernandez Alberto del Rio Chaviano | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 5.000 ölü | |||||||
Granma gemisiyle Küba'ya dönen Castrolar, Guevara ve diğer destekçiler, Batista'nın birliklerinin ateşiyle karşılaştı. İsyancılar, Sierra Maestra'ya kaçtı ve burada M-26-7 isyancı güçleri yeniden örgütlenerek şehir sabotajları ve gizli asker toplama faaliyetleri yürüttü. Bir zamanlar Batista'ya karşı en büyük ve en güçlü örgüt olan Sosyalist Halk Partisi'nin etkisi ve gücü zamanla 26 Temmuz Hareketi karşısında azalacaktı. Batista'ya karşı yürütülen düzensiz savaş kızıştıkça, isyancı güçler kaba gerilla savaşçılarından Batista'nın ordusuyla askeri çatışmalarda karşı karşıya gelebilecek uyumlu bir savaş gücüne dönüştü. İsyancıların Batista'yı devirmeyi başardıkları sırada devrim, Halkçı Sosyalist Parti, 26 Temmuz Hareketi ve 13 Mart Devrimci Direktörlüğü arasındaki bir koalisyon tarafından yürütülüyordu.
İsyancılar, 26 Temmuz Hareketi'nin önderliğinde nihayet 1 Ocak 1959'da ülkeden kaçan Batista'yı devirdi. Fidel Castro'nun Batista'ya karşı olan güçlerin en önde gelen lideri haline gelmesiyle Batista hükûmeti dağıtıldı. Kısa bir süre sonra 26 Temmuz Hareketi fiili hükûmet olarak kendini kabul ettirdi. Castro, Batista'nın devrilmesinden hemen sonraki dönemde son derece popüler olmasına rağmen, iktidarı hızla pekiştirerek iç ve uluslararası gerilimlere yol açtı. 26 Temmuz 1953 Küba'da "Devrim Günü" olarak kutlanmaktadır. 26 Temmuz Hareketi daha sonra Marksist-Leninist çizgide yeniden şekillenerek Ekim 1965'te Küba Komünist Partisi'ne dönüştü.
Küba Devrimi'nin güçlü ve derin iç ve uluslararası yansımaları oldu. Özellikle Küba-Amerika Birleşik Devletleri ilişkilerini dönüştürdü, ancak Küba'nın çözülmesi gibi diplomatik ilişkileri iyileştirme çabaları 2010'larda ivme kazandı ve 2020'lere kadar devam etti. Devrimin hemen ardından Castro hükûmeti, Küba'nın ekonomisini ve sivil toplumunu dönüştüren, Küba halkının her iki kesimini ve Amerikan hükûmetini kızdıran bir millîleştirme, basını merkezileştirme ve siyasi konsolidasyon programı başlattı. Devrimin ardından Castro'nun otoriterliği, zor durumdaki ekonomiyle birleşince Kübalıların adadan kaçmasına ve çoğunun Amerika Birleşik Devletleri'ne gitmesine yol açtı. Devrim aynı zamanda Küba'nın Afrika, Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Orta Doğu'daki dış çatışmalara müdahale ettiği bir dönemin de habercisi oldu. 1959-1965 yılları arasında, başta Escambray Dağları'nda olmak üzere, devrimci hükûmet tarafından bastırılan çeşitli isyanlar meydana geldi.
Arka plan
Küba'daki yolsuzluklar
Yirminci yüzyılın başında Küba Cumhuriyeti, siyasi katılımın elitlere servet biriktirme fırsatları sunduğu köklü bir yolsuzluk geleneği ile karakterize ediliyordu. Küba'nın Don Tomás Estrada Palma yönetimindeki 1902-1906 yılları arasındaki ilk başkanlık döneminin, Küba Cumhuriyeti tarihindeki en iyi idari dürüstlük standartlarını koruduğu düşünülüyordu. Ancak 1906 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin müdahalesi sonucu Amerikalı bir diplomat olan , 1909 yılına kadar hükûmeti devraldı. Magoon'un hükûmeti yolsuzluk uygulamalarına göz yummasa da, özellikle küçük ülkeye gelen Amerikan parasının artmasıyla birlikte yaygınlaşan yolsuzlukları durdurmak için ne kadar şey yapıldığı tartışmalıdır. Hugh Thomas, Magoon'un yolsuzluk uygulamalarını onaylamamasına rağmen, yönetimi altında yolsuzluğun devam ettiğini ve yargının özerkliğini ve mahkeme kararlarını zayıflattığını öne sürmektedir.
29 Ocak 1909'da Küba'nın egemen hükûmeti yeniden kuruldu ve başkan oldu. Magoon'un yolsuzluk yaptığına dair açık bir kanıt ortaya çıkmadı, ancak ABD'li firmalara kârlı Küba ihaleleri vererek yaptığı ayrılık jesti sürekli bir tartışma konusu oldu. Küba'nın bir sonraki başkanı José Miguel Gómez, yaygın yolsuzluk ve hükûmet yolsuzluğu skandallarına karışan ilk kişi oldu. Bu skandallar, Havana limanının aranması için yapılan bir sözleşme kapsamında Kübalı yetkililere ve yasa koyuculara ödendiği iddia edilen rüşvetlerin yanı sıra hükûmet ortaklarına ve üst düzey yetkililere ödenen ücretleri de içeriyordu.
Gómez'in halefi , yolsuzluk skandallarına bir son vermek istedi ve "dürüstlük, barış ve çalışma" sloganıyla adaylığını koyarken idari dürüstlüğe bağlı olduğunu iddia etti. Bu niyetine rağmen, yolsuzluk aslında 1913'ten 1921'e kadar onun hükûmeti altında yoğunlaştı. Dolandırıcılık vakaları daha yaygın hale gelirken, özel aktörler ve müteahhitler sıklıkla kamu görevlileri ve yasa koyucularla işbirliği yaptı. Charles Edward Chapman, yolsuzluğun artmasını Menocal yönetimi altında Küba'da yaşanan şeker patlamasına bağlamaktadır. Dahası, Birinci Dünya Savaşı'nın başlaması Küba hükûmetinin şeker fiyatlarını, ihracat satışlarını ve ithalat izinlerini manipüle etmesini sağladı. Garcia Menocal görevdeyken, üniversite kardeşliğini, Küba'da gerçekleşen ve ABD dışındaki ilk uluslararası kardeşlik konferansı olan 1920 Delta Kappa Epsilon Ulusal Kongresi'nde ağırladı. Küba Pesosu'nun yaratılmasından o sorumluydu; onun başkanlığına kadar Küba hem İspanyol Reali hem de Amerikan doları kullanıyordu. Başkan Menocal, Küba ulusal hazinesini borç batağında ve dolayısıyla istikrarsız bir mali durumda bıraktı. Menocal'ın görevde bulunduğu 8 yıl boyunca 800 milyon dolar harcadığı ve 40 milyon dolarlık değişken borç bıraktığı iddia edilmektedir.
Ocak 1956 öncesi
26 Temmuz 1953 tarihinde yaklaşık yüz kişilik az cephaneli gerilla grubu Moncada Kışlası'na saldırdı. Birçoğu saldırıda öldü. Hayatta kalanlar, Fidel Castro ve Raúl Castro da bu gruba dahildir, kısa süre içinde yakalandı. Dava sonunda hepsi uzun süreli hapis cezaları aldı. Castro, Isla de la Juventud adasında yer alan Presidio Modelo hapishanesinde geçirmek üzere 15 yıl hapis cezası aldı.
1955'te baskılar üzerine Batista, Moncada baskıncıları da dahil bütün politik mahkûmları serbest bıraktı. Castro kardeşler Meksika'ya sürgün edildi. Burada sürgün edilmiş diğer Kübalılarla tanışıp daha da güçlendiler. Bu yeniden örgütlenme sürecinde Castro, Arjantinli doktor Ernesto "Che" Guevara ile tanıştı, Che de onlara katılmakta gecikmedi. Burada Kübalı eski askeri lider devrimci Alberto Bayo tarafından eğitildiler.
Meksika'da eğitilen grup Fidel Castro önderliğinde Küba'ya gitmek için Kasım 1956'da Granma yatına bindiler. Planlarına göre Doğu Küba'ya geldikleri zaman Küba'da kalan isyancılar tarafından genel bir çatışma başlatılacak böylelikle Batista hükûmetini çabucak devireceklerdi.
Ocak 1956 - 1958 ortası
Granma yatı Küba'ya planlanan zamandan daha geç ve planlanan bölgeden daha doğuya vardı. 26 Temmuz Hareketi'ne bağlı olan llano kanadıyla temas etmek zorlaştı ve koordine bir saldırı gerçekleştirilemedi. Varıştan sonra gerillalar Sierra Maestra dağlarına kendi çabalarıyla ilerlemeye başladılar. Kısa bir süre sonra Küba Hava Kuvvetleri'nin saldırısı sonucu birçok kişi hayatını kaybetti, yüz civarında kişiden geriye 15-20 kişi kalmıştı. Hayatta kalanlar küçük gruplara ayrılıp, dağlarda ilerleyerek hayatta kalan kişilere ulaşmaya çalıştılar. Birbirlerini bulmaları köylü sempatizanlar sayesinde oldu. Bu 12 kişilik küçük grup, Fidel Castro, Raúl Castro, Camilo Cienfuegos ve Che Guevara da buradaydı, gerilla kuvvetinin çekirdek lider grubunu oluşturacaklardı.
1956'dan 1958'in ortalarına kadar Castro , Frank País, Huber Matos ve diğerlerinin yardımıyla Sierra Maestra dağlarındaki ufak Batista garnizonlarına başarılı saldırılar düzenledi. Cevap olarak Batista kontrolü kaybetmemek için Küba'daki şehirlerde kanlı tepkiler verdi. Che Guevara ve Raúl Castro da dağlarda Batista yanlılarını ve Castro düşmanlarını idam ederek politik kontrolü sağladı.
Bu zaman diliminde Castro ve ekibi yaklaşık 200 kişiden oluşuyordu ve bu sayı Küba ordusu ve polis gücünün toplamına (30.000-40.000 arası Bockman, Chapter 210 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .) oranla oldukça küçüktü. Fakat her çatışma öncesi savaşmaya isteksiz olan orduydu ve saldırıları etkisiz oluyordu. Batista güçleri için diğer bir sorun ise Birleşik Devletler tarafından 14 Mart 1958'de konulan ambargoydu. Küba Hava Kuvvetleri uçakları tamir ettiremiyor ya da yedek parça alamıyordu.
Batista güçleri sonunda dağlara güçlü biçimde saldırmaya başladı. 12.000 asker (yarısından fazlası eğitimsiz erdi) bu operasyona katıldı fakat Castro'nun kararlı savaşçıları tarafından püskürtüldü. Örneğin 11 Temmuz'dan 21 Temmuz'a kadar süren 'nde Castro'nun güçleri 240 kişiyi esir alırken sadece 3 kişi kaybetti. 29 temmuzda General Cantillo'nun tuzağına düşen Castro ve savaşçıları yaklaşık 70 kişiyi yitirdi. Castro 1 Ağustos'ta geçici ateşkes önerdi ve Cantillo kabul etti. Pazarlıklar sürerken Castro savaşçılarını tekrar dağlara taşıdı ve operasyonu en az kayıpla bitirdi. Büyük umutlarla başlatılan Verano Operasyonu Batista hükûmeti için başarısızlıkla sonuçlanmıştı.
Ağustos 1958 - zafer
Batista saldırısı başarısızlığa uğratıldıktan sonra 21 Ağustos 1958 tarihinde Castro güçleri saldırmaya başladı. Fidel Castro, Raúl Castro ve Juan Almeida komutanlığındaki "Oriente" bölgesinde (şimdi 4'e ayrılmıştır, Santiago de Cuba, Granma, Guantánamo, Holguín) 4 cephe kurulmuştu. Batista saldırısı sırasında ele geçirilen cephaneler oldukça işe yaramıştı ve Castro güçleri seri halde zafer kazanmaya başladı.
Bu sırada, Che Guevara, Camilo Cienfuegos ve kumandanlığındaki 3 ekip de Santa Clara'ya doğru ilerlemekteydi. Jaime Vega ekibi yok edildi. Kalan iki ekip ana merkezlere ulaşarak Castro kumandanlığında olmayan direniş örgütleriyle birleşti. Cienfuegos, 30 Aralık 1958'de 'nı kazanarak önemli bir başarı elde etti. ("Yaguajay Kahramanı" ismi buradan gelir) Ertesi gün (31 Aralık) Santa Clara şehri Che Guevara, Cienfuegos ve William Alexander Morgan güçleri tarafından ele geçirildi. Bu haberler Batista'yı paniğe sürükledi. Haberi aldıktan saatler sonra, 1 Ocak 1959 tarihinde uçakla Dominik Cumhuriyeti'ne kaçtı.
Castro, Batista'nın kaçtığını duydu ve Santiago de Cuba'yı almak için görüşmelere başladı. 2 Ocak'ta Albay Rubido, askerlerine Castro güçleriyle savaşmamalarını emretti ve şehir ele geçti. Guevara ve Cienfuegos da Havana'ya aynı saatlerde girdi. Santa Clara'dan Küba'nın başkenti Havana'ya gelirken hiçbir güçle karşılaşmamışlardı. 6 Ocak'ta Castro Havana'ya ulaştı. Küba'nın yeni başkanı ve lideri belli olmuştu.
1959 sonrası
Küba Devrimi zafere ulaştıktan sonra Küba toplumunun ekonomik ve sosyal hayatında çok önemli değişiklikler gerçekleştirmiştir. Özellikle başta United Fruit Company, Shell ve ITT gibi yabancı işletmelerin kamulaştırılması, toprak reformunun gerçekleştirilmesi gibi uygulamalar ülke ve ülke dışında yoğun ilgi çekmiştir. Adada büyük yatırımları bulunan ABD, Castro yönetimini devirmek için çeşitli girişimlerde bulunmuş, Batista yanlısı ordunun kılıç artıklarından meydana getirdiği 2506. Tugay adındaki askerî birlikle adayı Domuzlar Körfezi Çıkartması olarak bilinen saldırıyla işgal etmeye çalışmıştır. İşgal girişiminin püskürtülmesiyle Küba hızla sosyalist sisteme geçmiş ve Sovyetler Birliği ile ilişkilerini sıkılaştırmıştır. ABD'nin düzenlediği ve adadaki Guantánamo Üssü'nden de desteklenen Mongoose Operasyonu yüzünden işgal edilme tehlikesi bir kez daha belirince Castro yönetimi adaya Sovyet balistik füzelerini yerleştirerek Küba Füze Krizi'nin patlak vermesine yol açan süreci başlatmıştır. Adaya 2015 yılından itibaren ambargo uygulanmamaktadır ve ABD vatandaşlarına turistik geziler düzenlemektedir.[]
Kaynakça
- ^ Jacob Bercovitch and Richard Jackson (1997). International Conflict: A Chronological Encyclopedia of Conflicts and Their Management, 1945-1995. Congressional Quarterly.
- ^ Singer, Joel David and Small, Melvin (1974). The Wages of War, 1816-1965. Inter-University Consortium for Political Research.
- ^ Eckhardt, William, in (1987). World Military and Social Expenditures, 1987-88 (12th edition). World Priorities.
- ^ Bustamante, Michael J. (30 Eylül 2019), "The Cuban Revolution", Oxford Research Encyclopedia of American History, Oxford University Press, ISBN , erişim tarihi: 16 Mayıs 2024
- ^ "Che Guevara (1928-1967) | American Experience | PBS". www.pbs.org (İngilizce). 22 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ Kapcia, Antoni (2020). A Short History of Revolutionary Cuba Revolution, Power, Authority and the State from 1959 to the Present Day. Bloomsbury Publishing. ss. 15-19. ISBN . 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024.
- ^ . Al Jazeera. 14 Temmuz 2012. 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2012.
- ^ . The New York Times. 28 Ekim 2014. 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2014.
- ^ . Los Angeles Times. 17 Nisan 2015. 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2015.
- ^ . BBC News. 15 Ağustos 2015. 18 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015.
- ^ Lazo, Mario (1970).
- ^ Nash, Gary B.; Roy Jeffrey, Julie; Howe, John R.; Frederick, Peter J.; Davis, Allen F.; Winkler, Allan M.; Mires, Charlene; Gardina Pestana, Carla (2007). The American People, Concise Edition: Creating a Nation and a Society, Combined Volume. 6th. New York: Longman.
- ^ "A History of the Cuban Revolution | Reviews in History". reviews.history.ac.uk (İngilizce). 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ . 17 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- ^ Parameters: Journal of the US Army War College. U.S. Army War College. 1977. s. 13. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024.
- ^ (PDF). 22 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . History Today. 1981. 11 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2013.
- ^ Tamayo, Juan O. "El alzamiento más prolongado contra Castro". elnuevoherald (İspanyolca). 19 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019.
- ^ "Los rostros del Escambray". elnuevoherald (İspanyolca). 19 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019.
- ^ . ¿Quien era el Capitan Tondique? – Proyecto Tondique (İspanyolca). 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019.
- ^ "New Clashes Reported In Cuban Countryside". latinamericanstudies.org. 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019.
- ^ Diaz-Briquets, Sergio (2006). Corruption in Cuba: Castro and beyond. 1st. Pérez-López, Jorge F. Austin: University of Texas Press. ISBN . OCLC 64098477.
- ^ a b Masó y Vázquez, Calixto (1976). Historia de Cuba: la lucha de un pueblo por cumplir su destino histórico y su vocación de libertad. 2nd. Miami, Florida: Ediciones Universal. ISBN . OCLC 2789690.
- ^ Chapman, Charles E. (2005). A history of the Cuban Republic: a study in Hispanic American politics. Whitefish, Montana: Kessinger. ISBN . OCLC 67235524.
- Bonachea, Ramon L. and San Martin, Marta. The Cuban Insurrection: 1952-1959. New York, Transaction Books, 1974
- The Spirit Of Moncada10 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Fidel Castro's
- Rise To Power, 1953 - 1959. Bockman, Larry (Major USMC), 1984.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kuba Devrimi Ispanyolca Revolucion cubana 1952 ile 1959 yillari arasinda Kuba devlet baskani olarak hukum suren Fulgencio Batista nin diktatorlugunu devirmeye yonelik askeri ve siyasi bir girisimdir Eski devlet baskani ve general Fulgencio Batista nin yeni dogmakta olan Kuba demokrasisini yikip iktidari pekistirdigi 1952 Kuba darbesinin ardindan basladi Darbeye karsi cikanlar arasinda o zamanlar acemi bir avukat olan ve Kuba yargisi araciligiyla darbeye itiraz etmeye calisan Fidel Castro da vardi Bu cabalarin sonucsuz kalmasi uzerine Fidel Castro ve kardesi Raul 26 Temmuz 1953 te Kuba ordusunun Moncada Kislasi na silahli bir saldiri duzenledi Saldirinin basarisizlikla sonuclanmasinin ardindan Fidel Castro ve suc ortaklari tutuklandi ve gozaltindayken 26 Temmuz Hareketi ni M 26 7 kurdular Durusmasinda Fidel Castro Batista diktatorlugune karsi sikayetlerini ortaya koyarken kendisine ulusal un kazandiran iki saatlik bir konusma yapti Batista halkin onayini kazanmak amaciyla Moncada Kislasi saldirganlarindan hayatta kalanlara af cikardi ve Castrolar surgune kacti Castrolar surgun sirasinda Meksika daki stratejilerini pekistirdiler ve daha sonra 1956 da Meksika da bulunduklari sirada tanistiklari Che Guevara esliginde Kuba ya yeniden girdiler Kuba DevrimiSoguk Savas1961 yilinda devrimci liderler Che Guevara solda ve Fidel Castro sagda Tarih26 Temmuz 1953 1 Ocak 1959 5 yil 5 ay 6 gun BolgeKubaSonuc26 Temmuz Hareketi zaferi Fulgencio Batista in hukumetinin devrilmesi Fidel Castro liderliginde sosyalist bir devlet ve komunist hukumetin kurulmasiTaraflar26 Temmuz HareketiKuba Cumhuriyeti Destekleyen ABD 1958 e dek Komutanlar ve liderlerFidel Castro Che Guevara Raul Castro Frank Pais Camilo Cienfuegos Juan Almeida Bosque Huber Matos Eloy Gutierrez Menoyo Rene Ramos Latour Humberto Sori MarinFulgencio Batista Jose Quevedo Alberto del Rio Chaviano Joaquin Casillas Cornelio Rojas Fernandez Suero Candido Hernandez Alberto del Rio ChavianoKayiplar5 000 olu Granma gemisiyle Kuba ya donen Castrolar Guevara ve diger destekciler Batista nin birliklerinin atesiyle karsilasti Isyancilar Sierra Maestra ya kacti ve burada M 26 7 isyanci gucleri yeniden orgutlenerek sehir sabotajlari ve gizli asker toplama faaliyetleri yuruttu Bir zamanlar Batista ya karsi en buyuk ve en guclu orgut olan Sosyalist Halk Partisi nin etkisi ve gucu zamanla 26 Temmuz Hareketi karsisinda azalacakti Batista ya karsi yurutulen duzensiz savas kizistikca isyanci gucler kaba gerilla savascilarindan Batista nin ordusuyla askeri catismalarda karsi karsiya gelebilecek uyumlu bir savas gucune donustu Isyancilarin Batista yi devirmeyi basardiklari sirada devrim Halkci Sosyalist Parti 26 Temmuz Hareketi ve 13 Mart Devrimci Direktorlugu arasindaki bir koalisyon tarafindan yurutuluyordu Isyancilar 26 Temmuz Hareketi nin onderliginde nihayet 1 Ocak 1959 da ulkeden kacan Batista yi devirdi Fidel Castro nun Batista ya karsi olan guclerin en onde gelen lideri haline gelmesiyle Batista hukumeti dagitildi Kisa bir sure sonra 26 Temmuz Hareketi fiili hukumet olarak kendini kabul ettirdi Castro Batista nin devrilmesinden hemen sonraki donemde son derece populer olmasina ragmen iktidari hizla pekistirerek ic ve uluslararasi gerilimlere yol acti 26 Temmuz 1953 Kuba da Devrim Gunu olarak kutlanmaktadir 26 Temmuz Hareketi daha sonra Marksist Leninist cizgide yeniden sekillenerek Ekim 1965 te Kuba Komunist Partisi ne donustu Kuba Devrimi nin guclu ve derin ic ve uluslararasi yansimalari oldu Ozellikle Kuba Amerika Birlesik Devletleri iliskilerini donusturdu ancak Kuba nin cozulmesi gibi diplomatik iliskileri iyilestirme cabalari 2010 larda ivme kazandi ve 2020 lere kadar devam etti Devrimin hemen ardindan Castro hukumeti Kuba nin ekonomisini ve sivil toplumunu donusturen Kuba halkinin her iki kesimini ve Amerikan hukumetini kizdiran bir millilestirme basini merkezilestirme ve siyasi konsolidasyon programi baslatti Devrimin ardindan Castro nun otoriterligi zor durumdaki ekonomiyle birlesince Kubalilarin adadan kacmasina ve cogunun Amerika Birlesik Devletleri ne gitmesine yol acti Devrim ayni zamanda Kuba nin Afrika Latin Amerika Guneydogu Asya ve Orta Dogu daki dis catismalara mudahale ettigi bir donemin de habercisi oldu 1959 1965 yillari arasinda basta Escambray Daglari nda olmak uzere devrimci hukumet tarafindan bastirilan cesitli isyanlar meydana geldi Arka planKuba daki yolsuzluklar 1899 da Tomas Estrada Palma Yirminci yuzyilin basinda Kuba Cumhuriyeti siyasi katilimin elitlere servet biriktirme firsatlari sundugu koklu bir yolsuzluk gelenegi ile karakterize ediliyordu Kuba nin Don Tomas Estrada Palma yonetimindeki 1902 1906 yillari arasindaki ilk baskanlik doneminin Kuba Cumhuriyeti tarihindeki en iyi idari durustluk standartlarini korudugu dusunuluyordu Ancak 1906 yilinda Amerika Birlesik Devletleri nin mudahalesi sonucu Amerikali bir diplomat olan 1909 yilina kadar hukumeti devraldi Magoon un hukumeti yolsuzluk uygulamalarina goz yummasa da ozellikle kucuk ulkeye gelen Amerikan parasinin artmasiyla birlikte yayginlasan yolsuzluklari durdurmak icin ne kadar sey yapildigi tartismalidir Hugh Thomas Magoon un yolsuzluk uygulamalarini onaylamamasina ragmen yonetimi altinda yolsuzlugun devam ettigini ve yarginin ozerkligini ve mahkeme kararlarini zayiflattigini one surmektedir 29 Ocak 1909 da Kuba nin egemen hukumeti yeniden kuruldu ve baskan oldu Magoon un yolsuzluk yaptigina dair acik bir kanit ortaya cikmadi ancak ABD li firmalara karli Kuba ihaleleri vererek yaptigi ayrilik jesti surekli bir tartisma konusu oldu Kuba nin bir sonraki baskani Jose Miguel Gomez yaygin yolsuzluk ve hukumet yolsuzlugu skandallarina karisan ilk kisi oldu Bu skandallar Havana limaninin aranmasi icin yapilan bir sozlesme kapsaminda Kubali yetkililere ve yasa koyuculara odendigi iddia edilen rusvetlerin yani sira hukumet ortaklarina ve ust duzey yetkililere odenen ucretleri de iceriyordu Gomez in halefi yolsuzluk skandallarina bir son vermek istedi ve durustluk baris ve calisma sloganiyla adayligini koyarken idari durustluge bagli oldugunu iddia etti Bu niyetine ragmen yolsuzluk aslinda 1913 ten 1921 e kadar onun hukumeti altinda yogunlasti Dolandiricilik vakalari daha yaygin hale gelirken ozel aktorler ve muteahhitler siklikla kamu gorevlileri ve yasa koyucularla isbirligi yapti Charles Edward Chapman yolsuzlugun artmasini Menocal yonetimi altinda Kuba da yasanan seker patlamasina baglamaktadir Dahasi Birinci Dunya Savasi nin baslamasi Kuba hukumetinin seker fiyatlarini ihracat satislarini ve ithalat izinlerini manipule etmesini sagladi Garcia Menocal gorevdeyken universite kardesligini Kuba da gerceklesen ve ABD disindaki ilk uluslararasi kardeslik konferansi olan 1920 Delta Kappa Epsilon Ulusal Kongresi nde agirladi Kuba Pesosu nun yaratilmasindan o sorumluydu onun baskanligina kadar Kuba hem Ispanyol Reali hem de Amerikan dolari kullaniyordu Baskan Menocal Kuba ulusal hazinesini borc bataginda ve dolayisiyla istikrarsiz bir mali durumda birakti Menocal in gorevde bulundugu 8 yil boyunca 800 milyon dolar harcadigi ve 40 milyon dolarlik degisken borc biraktigi iddia edilmektedir Ocak 1956 oncesi26 Temmuz 1953 tarihinde yaklasik yuz kisilik az cephaneli gerilla grubu Moncada Kislasi na saldirdi Bircogu saldirida oldu Hayatta kalanlar Fidel Castro ve Raul Castro da bu gruba dahildir kisa sure icinde yakalandi Dava sonunda hepsi uzun sureli hapis cezalari aldi Castro Isla de la Juventud adasinda yer alan Presidio Modelo hapishanesinde gecirmek uzere 15 yil hapis cezasi aldi 1955 te baskilar uzerine Batista Moncada baskincilari da dahil butun politik mahkumlari serbest birakti Castro kardesler Meksika ya surgun edildi Burada surgun edilmis diger Kubalilarla tanisip daha da guclendiler Bu yeniden orgutlenme surecinde Castro Arjantinli doktor Ernesto Che Guevara ile tanisti Che de onlara katilmakta gecikmedi Burada Kubali eski askeri lider devrimci Alberto Bayo tarafindan egitildiler Meksika da egitilen grup Fidel Castro onderliginde Kuba ya gitmek icin Kasim 1956 da Granma yatina bindiler Planlarina gore Dogu Kuba ya geldikleri zaman Kuba da kalan isyancilar tarafindan genel bir catisma baslatilacak boylelikle Batista hukumetini cabucak devireceklerdi Ocak 1956 1958 ortasiGranma yati Kuba ya planlanan zamandan daha gec ve planlanan bolgeden daha doguya vardi 26 Temmuz Hareketi ne bagli olan llano kanadiyla temas etmek zorlasti ve koordine bir saldiri gerceklestirilemedi Varistan sonra gerillalar Sierra Maestra daglarina kendi cabalariyla ilerlemeye basladilar Kisa bir sure sonra Kuba Hava Kuvvetleri nin saldirisi sonucu bircok kisi hayatini kaybetti yuz civarinda kisiden geriye 15 20 kisi kalmisti Hayatta kalanlar kucuk gruplara ayrilip daglarda ilerleyerek hayatta kalan kisilere ulasmaya calistilar Birbirlerini bulmalari koylu sempatizanlar sayesinde oldu Bu 12 kisilik kucuk grup Fidel Castro Raul Castro Camilo Cienfuegos ve Che Guevara da buradaydi gerilla kuvvetinin cekirdek lider grubunu olusturacaklardi 1956 dan 1958 in ortalarina kadar Castro Frank Pais Huber Matos ve digerlerinin yardimiyla Sierra Maestra daglarindaki ufak Batista garnizonlarina basarili saldirilar duzenledi Cevap olarak Batista kontrolu kaybetmemek icin Kuba daki sehirlerde kanli tepkiler verdi Che Guevara ve Raul Castro da daglarda Batista yanlilarini ve Castro dusmanlarini idam ederek politik kontrolu sagladi Bu zaman diliminde Castro ve ekibi yaklasik 200 kisiden olusuyordu ve bu sayi Kuba ordusu ve polis gucunun toplamina 30 000 40 000 arasi Bockman Chapter 210 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde oranla oldukca kucuktu Fakat her catisma oncesi savasmaya isteksiz olan orduydu ve saldirilari etkisiz oluyordu Batista gucleri icin diger bir sorun ise Birlesik Devletler tarafindan 14 Mart 1958 de konulan ambargoydu Kuba Hava Kuvvetleri ucaklari tamir ettiremiyor ya da yedek parca alamiyordu Batista gucleri sonunda daglara guclu bicimde saldirmaya basladi 12 000 asker yarisindan fazlasi egitimsiz erdi bu operasyona katildi fakat Castro nun kararli savascilari tarafindan puskurtuldu Ornegin 11 Temmuz dan 21 Temmuz a kadar suren nde Castro nun gucleri 240 kisiyi esir alirken sadece 3 kisi kaybetti 29 temmuzda General Cantillo nun tuzagina dusen Castro ve savascilari yaklasik 70 kisiyi yitirdi Castro 1 Agustos ta gecici ateskes onerdi ve Cantillo kabul etti Pazarliklar surerken Castro savascilarini tekrar daglara tasidi ve operasyonu en az kayipla bitirdi Buyuk umutlarla baslatilan Verano Operasyonu Batista hukumeti icin basarisizlikla sonuclanmisti Agustos 1958 zaferBatista saldirisi basarisizliga ugratildiktan sonra 21 Agustos 1958 tarihinde Castro gucleri saldirmaya basladi Fidel Castro Raul Castro ve Juan Almeida komutanligindaki Oriente bolgesinde simdi 4 e ayrilmistir Santiago de Cuba Granma Guantanamo Holguin 4 cephe kurulmustu Batista saldirisi sirasinda ele gecirilen cephaneler oldukca ise yaramisti ve Castro gucleri seri halde zafer kazanmaya basladi Bu sirada Che Guevara Camilo Cienfuegos ve kumandanligindaki 3 ekip de Santa Clara ya dogru ilerlemekteydi Jaime Vega ekibi yok edildi Kalan iki ekip ana merkezlere ulasarak Castro kumandanliginda olmayan direnis orgutleriyle birlesti Cienfuegos 30 Aralik 1958 de ni kazanarak onemli bir basari elde etti Yaguajay Kahramani ismi buradan gelir Ertesi gun 31 Aralik Santa Clara sehri Che Guevara Cienfuegos ve William Alexander Morgan gucleri tarafindan ele gecirildi Bu haberler Batista yi panige surukledi Haberi aldiktan saatler sonra 1 Ocak 1959 tarihinde ucakla Dominik Cumhuriyeti ne kacti Castro Batista nin kactigini duydu ve Santiago de Cuba yi almak icin gorusmelere basladi 2 Ocak ta Albay Rubido askerlerine Castro gucleriyle savasmamalarini emretti ve sehir ele gecti Guevara ve Cienfuegos da Havana ya ayni saatlerde girdi Santa Clara dan Kuba nin baskenti Havana ya gelirken hicbir gucle karsilasmamislardi 6 Ocak ta Castro Havana ya ulasti Kuba nin yeni baskani ve lideri belli olmustu 1959 sonrasiFidel Castro 15 Nisan 1959 da ziyaret ettigi Washington da Kuba Devrimi zafere ulastiktan sonra Kuba toplumunun ekonomik ve sosyal hayatinda cok onemli degisiklikler gerceklestirmistir Ozellikle basta United Fruit Company Shell ve ITT gibi yabanci isletmelerin kamulastirilmasi toprak reformunun gerceklestirilmesi gibi uygulamalar ulke ve ulke disinda yogun ilgi cekmistir Adada buyuk yatirimlari bulunan ABD Castro yonetimini devirmek icin cesitli girisimlerde bulunmus Batista yanlisi ordunun kilic artiklarindan meydana getirdigi 2506 Tugay adindaki askeri birlikle adayi Domuzlar Korfezi Cikartmasi olarak bilinen saldiriyla isgal etmeye calismistir Isgal girisiminin puskurtulmesiyle Kuba hizla sosyalist sisteme gecmis ve Sovyetler Birligi ile iliskilerini sikilastirmistir ABD nin duzenledigi ve adadaki Guantanamo Ussu nden de desteklenen Mongoose Operasyonu yuzunden isgal edilme tehlikesi bir kez daha belirince Castro yonetimi adaya Sovyet balistik fuzelerini yerlestirerek Kuba Fuze Krizi nin patlak vermesine yol acan sureci baslatmistir Adaya 2015 yilindan itibaren ambargo uygulanmamaktadir ve ABD vatandaslarina turistik geziler duzenlemektedir kaynak belirtilmeli Kaynakca Jacob Bercovitch and Richard Jackson 1997 International Conflict A Chronological Encyclopedia of Conflicts and Their Management 1945 1995 Congressional Quarterly Singer Joel David and Small Melvin 1974 The Wages of War 1816 1965 Inter University Consortium for Political Research Eckhardt William in 1987 World Military and Social Expenditures 1987 88 12th edition World Priorities Bustamante Michael J 30 Eylul 2019 The Cuban Revolution Oxford Research Encyclopedia of American History Oxford University Press ISBN 978 0 19 932917 5 erisim tarihi 16 Mayis 2024 Che Guevara 1928 1967 American Experience PBS www pbs org Ingilizce 22 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2024 Kapcia Antoni 2020 A Short History of Revolutionary Cuba Revolution Power Authority and the State from 1959 to the Present Day Bloomsbury Publishing ss 15 19 ISBN 978 1786736475 25 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mayis 2024 Al Jazeera 14 Temmuz 2012 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2012 The New York Times 28 Ekim 2014 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2014 Los Angeles Times 17 Nisan 2015 18 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Nisan 2015 BBC News 15 Agustos 2015 18 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2015 Lazo Mario 1970 Nash Gary B Roy Jeffrey Julie Howe John R Frederick Peter J Davis Allen F Winkler Allan M Mires Charlene Gardina Pestana Carla 2007 The American People Concise Edition Creating a Nation and a Society Combined Volume 6th New York Longman A History of the Cuban Revolution Reviews in History reviews history ac uk Ingilizce 19 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2024 17 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Subat 2020 Parameters Journal of the US Army War College U S Army War College 1977 s 13 9 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mayis 2024 PDF 22 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi History Today 1981 11 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2013 Tamayo Juan O El alzamiento mas prolongado contra Castro elnuevoherald Ispanyolca 19 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2019 Los rostros del Escambray elnuevoherald Ispanyolca 19 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2019 Quien era el Capitan Tondique Proyecto Tondique Ispanyolca 29 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2019 New Clashes Reported In Cuban Countryside latinamericanstudies org 27 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2019 Diaz Briquets Sergio 2006 Corruption in Cuba Castro and beyond 1st Perez Lopez Jorge F Austin University of Texas Press ISBN 978 0292714823 OCLC 64098477 a b Maso y Vazquez Calixto 1976 Historia de Cuba la lucha de un pueblo por cumplir su destino historico y su vocacion de libertad 2nd Miami Florida Ediciones Universal ISBN 978 0897298759 OCLC 2789690 Chapman Charles E 2005 A history of the Cuban Republic a study in Hispanic American politics Whitefish Montana Kessinger ISBN 978 1417903115 OCLC 67235524 Bonachea Ramon L and San Martin Marta The Cuban Insurrection 1952 1959 New York Transaction Books 1974 The Spirit Of Moncada10 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fidel Castro s Rise To Power 1953 1959 Bockman Larry Major USMC 1984