Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lâik ahlâk dinsel gelenek ve öğretiler dışında ahlâkla ilgilenen felsefe alanıdır.
İlgili kavramlar
Ahlâk, huy veya karakter anlamına gelir. Dar anlamda ahlâk, neyin doğru veya neyin yanlış olduğu veya öyle sayılması gerektiği ile ilgilenir. Daha geniş tanımı ile ahlâk, kişilerin toplumsal yaşamda birbirleri ile olan ilişkilerini düzenleyen kurallar dizgesidir.
Etik, iyi ve kötüyü, doğru ve yanlış olanı birbirinden ayırabilmek üzere ahlâki dizgeler ile ilgilenir. Etik, insana ahlâki konularda yapması veya kaçınması gereken edimleri anlatan doktriner bir dizge değil ancak insanın ahlâki edimlerine yönelik doğrulanabilir veya yanlışlanabilir varsayımlar ortaya koyan veya ortaya konmuş ahlâki dizgeleri inceleyen ve gerek gördüğünde bunları eleştiren bir etkinlik olarak kabul edilir. Kısaca etik, ahlâk üzerinde düşünebilme etkinliğidir.
Ahlâk Felsefesi, ahlâk üzerine sistemli bir şekilde düşünme, soruşturma, ahlâki hayata dair bir araştırma ve tartışmadır. Etik veya Ahlak felsefesi birbirinin yerine veya farklı anlamlarda kullanılabilmektedir. Ahlâk felsefesi, kendi içinde bir takım gruplara ayrılmaktadır. Bunlar normatif veya , veya , veya , veya lâik ahlâktır.
Lâik ahlâk
Tanım
Lâik ahlâk, kişilerin kişiler arası ilişkilerinde neyin doğru veya neyin yanlış olduğu konusunda insan aklını merkezlerine alarak diğer insanlar tarafından da kabul edilebilecek içsel bir istençten doğan, kaynağını dinsel öğretiler dışında kalan insan aklından alan iyi ve doğru davranışlar geliştirmelerine yönelik sorgulanarak irdelenen değer yargıları dizgesidir.
Lâik ahlâkın tarihsel gelişimi
Lâik ahlâk, kaynağını dinsel veya felsefi veya inançlardan değil doğrudan insan aklından alır. Bu yönüyle bakıldığında birçok felsefi görüş ile ilgili veya bağlantılıdır.
Genel anlamda doğrunun ancak akıl yolu ile bulunabileceğini öne süren Kıbrıslı Zenon'un kurucusu olduğu Stoa Okulu'nun antik dönemin lâik ahlâkını temsil ettiği düşünülmektedir.
Stoacılara göre, erdem kendi başına ve kendiliğinden iyi olan şeydir. Bunun dışında kalan hiçbir şey kendiliğinden iyi olma niteliğine sahip değildir. Akla ve doğaya uygun yaşamak ve duygulanımlar karşısında özgür olmak gerekir. İyi ve kötü insanını kendi edimlerinden gelir veya insanın bir takım şeyleri öyle görmesi ve tanımlamasına bağlıdır. Kişinin bunlardan birisini seçmesi kendi elindedir. O halde akla uygun yaşamak Stoa felsefesine göre insanın içinde bulunması gereken durumdur.
Stoa Okuluna göre erdemli olmak akla uygun yaşamakla, mutluluk ise erdemli olmak ile elde edilebilir. Ancak bilge olan kişi bu bilgeliği sayesinde özgür kalabilir. Stoa felsefesi, özgür insan aklını değer verdiği kavramların başlangıç noktasına yerleştirmiştir. Bilgi ve erdem arasında Epikuros'a göre de sıkı bir ilişki bulunmaktadır. Epikuros'ta doğru edim doğru bilgiden gelir.
Aydınlanma Çağı filozoflarından Immanuel Kant, Salt Aklın Sınırları İçinde Din adlı eserinde tamamen insan aklına dayanan dinden bağımsız bir ahlak düzeni kurmanın mümkün olduğundan bahsetmiş, aklın etik alanında kullanılabilir olduğunu göstermiştir. Kant'ın fizik ötesi alan olan bir konuda bilimsel yöntemli çalışmalar yapılabildiğini gösterdiği öne sürülür. Maddi olmayan imgeler dünyasında değerlendirilen davranış biçimleri pratik uygulamalar olarak ortaya çıkmaktadır. İnsan davranışları bir değerlendirme sürecinin ürünüdür. Kişilerin yapma veya yapmama ya da isteme ya da istememe yönünde sahip oldukları özgür irade ve istençlerinden kaynaklanan bir sonuç ortaya çıkarmaktadırlar. Kant, etiği görev ahlâkı adını alır. Kant'a göre erdem insanın içinde bulunabileceği her türlü ahlâki durum ve çeşitli ahlâki durumlar ile mücadele veren bir ahlâki niyettir.
Kant öne sürdüğü ahlâk yasasını Kesin Buyruk olarak şöyle açıklar:
| “ | Genel bir yasa olmasını isteyebileceğin bir maksime (öznel ilke) göre davran. | „ |
— Immanuel Kant | ||
Böylece Kant, istemeyi Kesin Buyruk'un merkezine alır. Merkezde bulunan özgür istence dayalı bu isteme; Kant'ın belirttiği gibi genelgeçer bir yasa olabilme niteliği taşıyorsa bu seçimlik edim ahlâklı bir eylemdir.
Immanuel Kant, kişinin ahlâki tutumlar göstermek adına kendisini mutlu eden isteklerden kaçınmasına ahlâki olarak değer vermez. Kant'ta ahlâki olarak değerlendirilebilecek edimler; özgür bir istenç ile yapılmış olmalı ve bu davranışlar sonucunda mutluluk veya başkaca bir ödül elde etme beklentisi taşımamalıdır.
Lâik hukuk
Lâik Hukuk Sistemi, lâik ahlâkın bir sonucudur. Lâik ahlâk anlayışı beraberinde lâik hukuk sistemini getirmiştir. Lâik hukuk, her çeşit dinsel veya felsefi inanç sistemlerine eşit yaklaşım göstermektedir. Bununla birlikte sahip olduğu bu nötr durumu devam ettirebilmesi için dinsel veya dinsel olmayan inanç dizgelerinden herhangi bir tanesinin mevcut hukuk sistemini etkisi altına almasına karşı çıkar. Lâik ahlâk kişiye özgü bir tavır olarak, lâik hukuk ise devletin tüzel kişiliğine özgü bir duruş olarak tanımlanabilir.
Lâik hukuk, din, felsefi inanç vaya inançsızlık, dil, etnik köken, mezhep veya cinsiyet gibi hiçbir fark gözetmeksizin bütün yurttaşların karşısında eşit mesafede yer almaktadır.
Dış bağlantılar
- Haberler, Fransa'da Lâik Ahlâk Dersi Okul Müfredatına Giriyor 27 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- AÜ, Makale, Durkheim'in Eğitim Anlayışı, Kemal İnal 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Laiklik ve İnsan Hakları, İoanna Kucuradi 27 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ (PDF). 10 Mart 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2013.
- ^ "Felsefe Sınıfı, Ahlâk Felsefesinin Temel Kavramları". 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2013.
- ^ (PDF). 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2013.
- ^ (PDF). 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2013.
- ^ YKY Kültür, Cogito 16 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Kant ve Yeni Kantçılık,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Laik ahlak dinsel gelenek ve ogretiler disinda ahlakla ilgilenen felsefe alanidir Ilgili kavramlarAhlak huy veya karakter anlamina gelir Dar anlamda ahlak neyin dogru veya neyin yanlis oldugu veya oyle sayilmasi gerektigi ile ilgilenir Daha genis tanimi ile ahlak kisilerin toplumsal yasamda birbirleri ile olan iliskilerini duzenleyen kurallar dizgesidir Etik iyi ve kotuyu dogru ve yanlis olani birbirinden ayirabilmek uzere ahlaki dizgeler ile ilgilenir Etik insana ahlaki konularda yapmasi veya kacinmasi gereken edimleri anlatan doktriner bir dizge degil ancak insanin ahlaki edimlerine yonelik dogrulanabilir veya yanlislanabilir varsayimlar ortaya koyan veya ortaya konmus ahlaki dizgeleri inceleyen ve gerek gordugunde bunlari elestiren bir etkinlik olarak kabul edilir Kisaca etik ahlak uzerinde dusunebilme etkinligidir Ahlak Felsefesi ahlak uzerine sistemli bir sekilde dusunme sorusturma ahlaki hayata dair bir arastirma ve tartismadir Etik veya Ahlak felsefesi birbirinin yerine veya farkli anlamlarda kullanilabilmektedir Ahlak felsefesi kendi icinde bir takim gruplara ayrilmaktadir Bunlar normatif veya veya veya veya laik ahlaktir Laik ahlakTanim Laik ahlak kisilerin kisiler arasi iliskilerinde neyin dogru veya neyin yanlis oldugu konusunda insan aklini merkezlerine alarak diger insanlar tarafindan da kabul edilebilecek icsel bir istencten dogan kaynagini dinsel ogretiler disinda kalan insan aklindan alan iyi ve dogru davranislar gelistirmelerine yonelik sorgulanarak irdelenen deger yargilari dizgesidir Laik ahlakin tarihsel gelisimi Laik ahlak kaynagini dinsel veya felsefi veya inanclardan degil dogrudan insan aklindan alir Bu yonuyle bakildiginda bircok felsefi gorus ile ilgili veya baglantilidir Genel anlamda dogrunun ancak akil yolu ile bulunabilecegini one suren Kibrisli Zenon un kurucusu oldugu Stoa Okulu nun antik donemin laik ahlakini temsil ettigi dusunulmektedir Stoacilara gore erdem kendi basina ve kendiliginden iyi olan seydir Bunun disinda kalan hicbir sey kendiliginden iyi olma niteligine sahip degildir Akla ve dogaya uygun yasamak ve duygulanimlar karsisinda ozgur olmak gerekir Iyi ve kotu insanini kendi edimlerinden gelir veya insanin bir takim seyleri oyle gormesi ve tanimlamasina baglidir Kisinin bunlardan birisini secmesi kendi elindedir O halde akla uygun yasamak Stoa felsefesine gore insanin icinde bulunmasi gereken durumdur Stoa Okuluna gore erdemli olmak akla uygun yasamakla mutluluk ise erdemli olmak ile elde edilebilir Ancak bilge olan kisi bu bilgeligi sayesinde ozgur kalabilir Stoa felsefesi ozgur insan aklini deger verdigi kavramlarin baslangic noktasina yerlestirmistir Bilgi ve erdem arasinda Epikuros a gore de siki bir iliski bulunmaktadir Epikuros ta dogru edim dogru bilgiden gelir Aydinlanma Cagi filozoflarindan Immanuel Kant Salt Aklin Sinirlari Icinde Din adli eserinde tamamen insan aklina dayanan dinden bagimsiz bir ahlak duzeni kurmanin mumkun oldugundan bahsetmis aklin etik alaninda kullanilabilir oldugunu gostermistir Kant in fizik otesi alan olan bir konuda bilimsel yontemli calismalar yapilabildigini gosterdigi one surulur Maddi olmayan imgeler dunyasinda degerlendirilen davranis bicimleri pratik uygulamalar olarak ortaya cikmaktadir Insan davranislari bir degerlendirme surecinin urunudur Kisilerin yapma veya yapmama ya da isteme ya da istememe yonunde sahip olduklari ozgur irade ve istenclerinden kaynaklanan bir sonuc ortaya cikarmaktadirlar Kant etigi gorev ahlaki adini alir Kant a gore erdem insanin icinde bulunabilecegi her turlu ahlaki durum ve cesitli ahlaki durumlar ile mucadele veren bir ahlaki niyettir Kant one surdugu ahlak yasasini Kesin Buyruk olarak soyle aciklar Genel bir yasa olmasini isteyebilecegin bir maksime oznel ilke gore davran Immanuel Kant Boylece Kant istemeyi Kesin Buyruk un merkezine alir Merkezde bulunan ozgur istence dayali bu isteme Kant in belirttigi gibi genelgecer bir yasa olabilme niteligi tasiyorsa bu secimlik edim ahlakli bir eylemdir Immanuel Kant kisinin ahlaki tutumlar gostermek adina kendisini mutlu eden isteklerden kacinmasina ahlaki olarak deger vermez Kant ta ahlaki olarak degerlendirilebilecek edimler ozgur bir istenc ile yapilmis olmali ve bu davranislar sonucunda mutluluk veya baskaca bir odul elde etme beklentisi tasimamalidir Laik hukuk Laik Hukuk Sistemi laik ahlakin bir sonucudur Laik ahlak anlayisi beraberinde laik hukuk sistemini getirmistir Laik hukuk her cesit dinsel veya felsefi inanc sistemlerine esit yaklasim gostermektedir Bununla birlikte sahip oldugu bu notr durumu devam ettirebilmesi icin dinsel veya dinsel olmayan inanc dizgelerinden herhangi bir tanesinin mevcut hukuk sistemini etkisi altina almasina karsi cikar Laik ahlak kisiye ozgu bir tavir olarak laik hukuk ise devletin tuzel kisiligine ozgu bir durus olarak tanimlanabilir Laik hukuk din felsefi inanc vaya inancsizlik dil etnik koken mezhep veya cinsiyet gibi hicbir fark gozetmeksizin butun yurttaslarin karsisinda esit mesafede yer almaktadir Dis baglantilarHaberler Fransa da Laik Ahlak Dersi Okul Mufredatina Giriyor 27 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde AU Makale Durkheim in Egitim Anlayisi Kemal Inal 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Laiklik ve Insan Haklari Ioanna Kucuradi 27 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca PDF 10 Mart 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2013 Felsefe Sinifi Ahlak Felsefesinin Temel Kavramlari 28 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2013 PDF 27 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2013 PDF 28 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2013 YKY Kultur Cogito 16 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kant ve Yeni Kantcilik