Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sâbiîlik veya Mandeizm/ (Mandaeans) (Arapça: الصابئة veya مندائية), Orta Doğu'da bir din. Araplarca Sabiiye olarak adlandırılan grup, kendilerine bilgili, gnostik anlamlarına gelen Manden, din adamlarına ise Nasura demektedirler.
11. yy.da Birûni, gerçek Sabiîleri II. Kiros ve I. Artaserhas zamanında Babil Sürgünü'nden Kudüs’e dönüşte geride kalan Yahudi kabilelerinin kalıntıları olarak tanımlamıştır. 'a (1937) göre bu kabileler Zerdüştçülük (Magizm, Zoroastrianizm) ve Yahudilik karışımı bir sistemi benimsemişlerdir.
Eskiden mensupları çoğunlukla Irak ve Suriye'de bulunurdu. İslâm'ın ortaya çıkışından sonra inanç mensuplarının sayıları iyice azalmış ve zamanla yok olma noktasına gelmiştir. Günümüzde ise Dünya üzerinde 60.000 ile 70.000 kadar Sâbiî olduğu tahmin edilmektedir. 2007 yılına gelindiğinde, Irak'taki Sâbiî nüfusu yaklaşık 5.000'e düşmüştür.
Etimoloji
Sözcüğün kökeni konusunda çok fazla spekülasyon bulunmaktadır. Arapça ص-ب-أ "büyümek" veya (yıldız için) "içinden çıkıp yükselmek" anlamına gelir. Bu durum onların bir yıldız tapınıcısı olduğunu açıklar. Din için kullanıldığında "eski dinini terk eden" anlamına gelir. Sabiî kelimesi Muhammed peygamber için de kullanılmıştır.
Sabiî sözcüğünün kökeni vaftiz için suya daldırmak (sub), göklerin ordusu olan meleklere izafen İbranice İsabba sözcüklerinden türemiş olabilir. Sabiîlere göre yıldızlar meleklerin yurdu idi ve bu sebeple yıldızlara saygı duyulmaktaydı.
(1963), Sabiun kelimesinin Hinduizmin baş tanrısı Shiva'dan türetildiğini iddia etmiştir.
İnanç ve kimlikleri
Sabiîliğin genellikle bir yıldız tapınımı olduğu kaydedilir. Güneş, Ay ve diğer gezegenlerin de o günkü anlayışta yıldızlardan farkı yoktur ve Sabiîlikte bu gezegenlere de kendi günlerinde ibadet yapılır. Musa bin Meymun'a göre onlarda yıldızlar birer tanrıydı ve en büyük tanrı Güneş'ti. Sonra Ay ve diğer gezegenler veya yıldızlar geliyordu. Sabiîler günlük tapınmalarını (namaz) Güneş'in gökyüzündeki yerine göre plânlarlar ve öncesinde su ile temizlenirlerdi.
Sabiîlik keskin düalist bir dindir. Işık ve karanlık tanrıları bulunur ve Sabiîler, bunlardan Işık tanrısına ibadet ederler. Sabiî dininde gündüz üç, gece iki kez kuzeye dönülerek Işık kralı'na ibadet edilir. Rişama denilen bir vaftiz türü kesinlikle bir akarsuda yapılmalıdır. Oruç, hac, kurban ibadetleri de bulunmaktadır. Âdem, Nuh ve Vaftizci Yahya'yı peygamber kabul eden bir dindir. Sabiî dininin Âsur, Bâbil inançları yanında Yahudilik, Hristiyanlık ve Müslümanlığa ait ögeleri de içinde barındırdığı düşünülmektedir.
Kitâb-ı Mukaddes'te Sabiîler
Kitâb-ı Mukaddes'te Elçilerin İşleri kitabında bölüm 19:
1-2 Apollos Korint'teyken Pavlus, iç bölgelerden geçerek Efes'e geldi. Orada bâzı öğrencileri bularak onlara "İman ettiğiniz zaman Kutsal Ruh'u aldınız mı?" diye sordu. "Kutsal Ruh'un varlığından haberimiz yok ki!" dediler. 3 "Öyleyse neye dayanarak vaftiz* oldunuz?" diye sordu. "Yahya'nın öğretisine dayanarak vaftiz olduk" dediler. 4 Pavlus, "Yahya'nın yaptığı vaftiz, tövbeyle ilgili bir vaftizdi" dedi. "Halka, kendisinden sonra gelecek Olan'a, yani İsa'ya inanmalarını söyledi." 5 Onlar bunu duyunca, Rab İsa'nın adıyla vaftiz oldular.
Pavlus Efes'e gittiğinde muhtemelen Sabiîler ile karşılaşmış ve Kutsal Ruh'un varlığını bilmedikleri için "Öyleyse neye dayanarak vaftiz oldunuz?" diyerek şaşkınlığını dile getirmiştir.
Kur'an'da Sabiîler
Kur'an'da Sabiîler ile alakalı üç ayet vardır:
2.62: Şüphesiz, iman edenlerden, Yahudilerden, Hristiyanlardan ve Sâbiîlerden Allah'a ve Âhiret Günü'ne inanmış, doğru ve yararlı işler yapmış olanların tümü Rablerinden hak ettikleri mükâfatları alacaklardır; Onlara korku yoktur. Onlar üzülecek de değillerdir.
5.69: İnananlar, Yahudilerden, Sâbiîlerden ve Hristiyanlardan Allah'a ve Ahiret Günü'ne inanan ve iyi işler yapanlara korku yoktur. Onlar üzülecek de değillerdir.
22.17: Gerçek şu ki inananlar, Yahudi inancına bağlı olanlar ve Sâbiîler, Hristiyanlar ve Mecusiler ve bir de Allah'tan başka varlıklara tanrısal nitelikler yakıştıranlar arasındaki hükmü Kıyamet Günü Allah verecektir. Çünkü Allah her şeye şahittir.
Güncel etkileri
Yazar Turan Dursun, Sabiîliğin Dünya'nın en eski dinlerinden birisi olduğunu, Harun Reşit'in azatlısı Abdullah bin Selam'ın oğlu Ahmet'in Hanif dinini "İbrahimci Sabiîlik" olarak tanımladığını belirtir. Buradan hareketle üç İbrahimî dinin Sabiîlikten etkilenmelerini, özellikle başlangıçta Müslümanlara 'Sabiî oldu' denmesinden ve İslâm’da günlük ibadetlerden çok sayıda örnekler vererek Sabiîliğin Müslümanlık üzerinde çok sayıda eseri olduğu sonucuna ulaşır.
Sabiîliğin haftanın her günü için bir gök cismine ibadet tahsisleri bugün de mesela Almanca ya da İngilizcede haftanın günlerini adlandırmada kullanılmakta olan kelimelerin altyapısını oluşturmaktadır. Sonntag/Sunday Güneş günü, Montag/Monday Ay günü, Saturday Satürn günü gibi.
Kaynaklar
- ^ . 4 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017.
- ^ a b Deutsch, Nathaniel (6 Ekim 2007). . The New York Times. 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ pg. 1640 of Edward William Lane's Arabic-English Lexicon
- ^ a b . 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2017.
- ^ , The Sabian Mysteries. The Planet Cult of Ancient Harran, Vanished Civilizations, ed. by E. Bacon, London 1963
- ^ The city of the Moon God: Religious Traditions of Harran, p112 Tamara M. Green, 1992. "Segal was inclined to believe that the root of the word Sabian was Syriac. Rejecting the notion that it means baptizer ... Even if the etymology proposed by Segal is correct, nevertheless the question of how Muhammad learned about these ..."
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2017.
- ^ Sâbi'îler; Bakara Sûresi, 62. âyet 4 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dîni Kur'an Dili)
- ^ Sâbi'îler; Mâ'ide Sûresi, 69. âyet 4 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dîni Kur'an Dili)
- ^ Sâbi'îler; Hac Sûresi, 17. âyet[] (Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dîni Kur'an Dili)
- ^ . 3 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2018.
Dış kaynaklar
- Resullerin İşleri (Kitâb-ı Mukaddes) 13 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sabiilik veya Mandeizm Mandaeans Arapca الصابئة veya مندائية Orta Dogu da bir din Araplarca Sabiiye olarak adlandirilan grup kendilerine bilgili gnostik anlamlarina gelen Manden din adamlarina ise Nasura demektedirler 11 yy da Biruni gercek Sabiileri II Kiros ve I Artaserhas zamaninda Babil Surgunu nden Kudus e donuste geride kalan Yahudi kabilelerinin kalintilari olarak tanimlamistir a 1937 gore bu kabileler Zerdustculuk Magizm Zoroastrianizm ve Yahudilik karisimi bir sistemi benimsemislerdir Eskiden mensuplari cogunlukla Irak ve Suriye de bulunurdu Islam in ortaya cikisindan sonra inanc mensuplarinin sayilari iyice azalmis ve zamanla yok olma noktasina gelmistir Gunumuzde ise Dunya uzerinde 60 000 ile 70 000 kadar Sabii oldugu tahmin edilmektedir 2007 yilina gelindiginde Irak taki Sabii nufusu yaklasik 5 000 e dusmustur EtimolojiSozcugun kokeni konusunda cok fazla spekulasyon bulunmaktadir Arapca ص ب أ buyumek veya yildiz icin icinden cikip yukselmek anlamina gelir Bu durum onlarin bir yildiz tapinicisi oldugunu aciklar Din icin kullanildiginda eski dinini terk eden anlamina gelir Sabii kelimesi Muhammed peygamber icin de kullanilmistir Sabii sozcugunun kokeni vaftiz icin suya daldirmak sub goklerin ordusu olan meleklere izafen Ibranice Isabba sozcuklerinden turemis olabilir Sabiilere gore yildizlar meleklerin yurdu idi ve bu sebeple yildizlara saygi duyulmaktaydi 1963 Sabiun kelimesinin Hinduizmin bas tanrisi Shiva dan turetildigini iddia etmistir Inanc ve kimlikleriSabiiligin genellikle bir yildiz tapinimi oldugu kaydedilir Gunes Ay ve diger gezegenlerin de o gunku anlayista yildizlardan farki yoktur ve Sabiilikte bu gezegenlere de kendi gunlerinde ibadet yapilir Musa bin Meymun a gore onlarda yildizlar birer tanriydi ve en buyuk tanri Gunes ti Sonra Ay ve diger gezegenler veya yildizlar geliyordu Sabiiler gunluk tapinmalarini namaz Gunes in gokyuzundeki yerine gore planlarlar ve oncesinde su ile temizlenirlerdi Sabiilik keskin dualist bir dindir Isik ve karanlik tanrilari bulunur ve Sabiiler bunlardan Isik tanrisina ibadet ederler Sabii dininde gunduz uc gece iki kez kuzeye donulerek Isik krali na ibadet edilir Risama denilen bir vaftiz turu kesinlikle bir akarsuda yapilmalidir Oruc hac kurban ibadetleri de bulunmaktadir Adem Nuh ve Vaftizci Yahya yi peygamber kabul eden bir dindir Sabii dininin Asur Babil inanclari yaninda Yahudilik Hristiyanlik ve Muslumanliga ait ogeleri de icinde barindirdigi dusunulmektedir Kitab i Mukaddes te SabiilerKitab i Mukaddes te Elcilerin Isleri kitabinda bolum 19 1 2 Apollos Korint teyken Pavlus ic bolgelerden gecerek Efes e geldi Orada bazi ogrencileri bularak onlara Iman ettiginiz zaman Kutsal Ruh u aldiniz mi diye sordu Kutsal Ruh un varligindan haberimiz yok ki dediler 3 Oyleyse neye dayanarak vaftiz oldunuz diye sordu Yahya nin ogretisine dayanarak vaftiz olduk dediler 4 Pavlus Yahya nin yaptigi vaftiz tovbeyle ilgili bir vaftizdi dedi Halka kendisinden sonra gelecek Olan a yani Isa ya inanmalarini soyledi 5 Onlar bunu duyunca Rab Isa nin adiyla vaftiz oldular Pavlus Efes e gittiginde muhtemelen Sabiiler ile karsilasmis ve Kutsal Ruh un varligini bilmedikleri icin Oyleyse neye dayanarak vaftiz oldunuz diyerek saskinligini dile getirmistir Kur an da SabiilerKur an da Sabiiler ile alakali uc ayet vardir 2 62 Suphesiz iman edenlerden Yahudilerden Hristiyanlardan ve Sabiilerden Allah a ve Ahiret Gunu ne inanmis dogru ve yararli isler yapmis olanlarin tumu Rablerinden hak ettikleri mukafatlari alacaklardir Onlara korku yoktur Onlar uzulecek de degillerdir 5 69 Inananlar Yahudilerden Sabiilerden ve Hristiyanlardan Allah a ve Ahiret Gunu ne inanan ve iyi isler yapanlara korku yoktur Onlar uzulecek de degillerdir 22 17 Gercek su ki inananlar Yahudi inancina bagli olanlar ve Sabiiler Hristiyanlar ve Mecusiler ve bir de Allah tan baska varliklara tanrisal nitelikler yakistiranlar arasindaki hukmu Kiyamet Gunu Allah verecektir Cunku Allah her seye sahittir Guncel etkileriYazar Turan Dursun Sabiiligin Dunya nin en eski dinlerinden birisi oldugunu Harun Resit in azatlisi Abdullah bin Selam in oglu Ahmet in Hanif dinini Ibrahimci Sabiilik olarak tanimladigini belirtir Buradan hareketle uc Ibrahimi dinin Sabiilikten etkilenmelerini ozellikle baslangicta Muslumanlara Sabii oldu denmesinden ve Islam da gunluk ibadetlerden cok sayida ornekler vererek Sabiiligin Muslumanlik uzerinde cok sayida eseri oldugu sonucuna ulasir Sabiiligin haftanin her gunu icin bir gok cismine ibadet tahsisleri bugun de mesela Almanca ya da Ingilizcede haftanin gunlerini adlandirmada kullanilmakta olan kelimelerin altyapisini olusturmaktadir Sonntag Sunday Gunes gunu Montag Monday Ay gunu Saturday Saturn gunu gibi Kaynaklar 4 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2017 a b Deutsch Nathaniel 6 Ekim 2007 The New York Times 11 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi pg 1640 of Edward William Lane s Arabic English Lexicon a b 11 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2017 The Sabian Mysteries The Planet Cult of Ancient Harran Vanished Civilizations ed by E Bacon London 1963 The city of the Moon God Religious Traditions of Harran p112 Tamara M Green 1992 Segal was inclined to believe that the root of the word Sabian was Syriac Rejecting the notion that it means baptizer Even if the etymology proposed by Segal is correct nevertheless the question of how Muhammad learned about these a b Arsivlenmis kopya 1 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2017 Sabi iler Bakara Suresi 62 ayet 4 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Elmalili Muhammed Hamdi Yazir Hak Dini Kur an Dili Sabi iler Ma ide Suresi 69 ayet 4 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Elmalili Muhammed Hamdi Yazir Hak Dini Kur an Dili Sabi iler Hac Suresi 17 ayet olu kirik baglanti Elmalili Muhammed Hamdi Yazir Hak Dini Kur an Dili 3 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2018 Dis kaynaklarResullerin Isleri Kitab i Mukaddes 13 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde