Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mary TallMountain (Tall Mountain olarak da yazılır, doğum adı Mary Demoski, evlatlık adı Mary Randle 19 Haziran 1918 Nulato, Alaska - 2 Eylül 1994 ), Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Nulato şehrinde doğan ve uzun yıllar 'da yaşamış olan Koyukon Atabasklarından şair, yazar ve öğretmen. Hayatının büyük bölümünü geçirdiği Kaliforniya'da 76 yaşındayken ölmüştür. 1928 yılında daha on yaşında iken ilk öyküsü bir çocuk dergisinde yayımlanmıştır. Yirmi beş yıllık edebi yetişkin yayın hayatında şiir ve kısa öyküleriyle dikkati çeker ve bunlar çeşitli dergi ve antolojilerde yayımlanmıştır.Reno, Nevada'da edindiği güçlü Roma Katolik Hristiyan inancı ile yerli Atabask maneviyatı eserlerinde görülür. Şiirlerinde Kızılderililer ile Beyaz Batı kültürü arasındaki çatışmalara da değinir ve kimi şiirlerinde anadili olan Koyukonca kelimelere de yer verir.
| Mary TallMountain | |
|---|---|
| Doğum | Mary Demoski 19 Haziran 1918 Nulato |
| Ölüm | 2 Eylül 1994 (76 yaşında) |
| Meslek | şair, yazar |
| İkamet | |
| Milliyet | Koyukon |
| Vatandaşlık | ABD |
| Önemli ödülleri | |
Yayımlanmış ve yayımlanmamış eserleri University of Alaska Fairbanks üniversitesindeki Rasmussen Library kütüphanesi arşivindedir.
Ölümünden sonra onun anısını korumak ve diğer kadın yazarlara danışmanlık ve kamu hizmeti vermek için TallMountain Circle kurulmuştur.
Ailesi ve hayatı
1918 yılında Aşağı Koyukonların Nulato (Noolaaghe Doh) kasabasında doğan Mary'nin annesi Mary Joe Demoski Koyukon-Rus, babası Clem Stroupe ise İskoç/İrlandalı kökenli Amerikalıdır. Babası ile annesi Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Nulato'da konuşlanmışken tanışmışlardır. Kızı doğmadan verem kapan Mary Joe iki yıl sonra da Billy adlı bir oğul dünyaya getirir ve öleceğini anlayınca da iki çocuğunu köylerinde çalışan hükûmet doktoru Randle'ların yanına evlatlık olarak vermek ister. Mary Joe çocukları köyden uzaklaşırlarsa veremden etkilenmeyeceğine inanıyordu. Fakat, kabile konseyi (Nulato Tribal Council) iki çocuktan yalnızca kızın ayrılmasına izin vermiş, oğlan çocuğu Billy'nin ise ayrılmasına onay vermemiştir. Köyde kalan erkek kardeşi Billy on yedi yaşındayken veremden ölmüştür. TallMountain'in hayatı zorluklarla dolu bir yolculuktur. Mary TallMountain altı yaşındayken annesinin köyü Nulata'dan Randle'larla birlikte Oregon'a taşınır ve burada iki yıl kalır. Evlatlık verildiği yeni ailesi olan Randle'ların anadilleri İngilizcedir ve Mary'nin de İngilizce konuşmasını isterler ve okulda da diğer öğrenciler onun Koyukonca konuşmasıyla alay ederler. Hepsinden en korkuncu Dr. Randle'ın taciz (molest) alışkanlığıydı. Sonunda, Randle'lar Alaska'ya geri dönerler ve TallMountain'in daha rahat olacağını düşünerek Aleut Adaları'na yerleşirler. Unalaska'da Agnes Randle her gün on iki saat boyunca Mary'ye okuma yazma öğretir. TallMountain henüz on yaşındayken ilk öyküsünü Child Life dergisinde 1928 yılında yayımlatır. Unalaska'da üç yıl kalırlar ve üvey babası emekli olunca da Kaliforniya'daki tavuk çiftliğine yerleşirler. Kaliforniya'da Büyük Buhran sırasında üvey babası hastalanır ve ölür, bu sırada Nulato'daki öz annesinin ve erkek kardeşinin öldüğünü haber alır. Hayatının bundan sonraki karanlık dönemi boyunca kanserle savaşır ve alkolizme yenik düşer. Ancak 1968 yılında manevi bir arayış içinde Atabask köklerine yönelir ve o köklerden gelen mirası harmanlayarak yetişkin dönem edebi yazılarına başlar. Bu arayışın bir parçası olarak annesinin mezarını bulmak için Nulato'ya döner, fakat mezarını bulamaz. Birkaç kere daha Alaska'ya gider. Hayatının bu kayıp yıllarıyla barışır ve kendini yazıya vererek Alaska yerli gençlerini yazmaya teşvik eder. 1992 yılında kamu faaliyetlerini sınırlayacak biçimde felç geçiren TallMountain aynı yıl 'ya taşınır ve burada 2 Eylül (ya da 4 Ağustos) 1994 günü vefat eder.
Sanatı
my fur boot caught
on a slivered board.
Rustle of stealthy giggles.
Beendaaga’ made of velvet
Crusted with crystal beads
Hung form brilliant tassels of wool,
Wet with my sweat.
Children’s faces stared.
I felt their flowing force.
Did I crouch like goh
in the curious quiet?
They butted to the stage,
darting questions; pointing.
Do you live in an igloo?
Hah! You eat blubber!
Hemmed in by ringlets of brass,
grass-pale eyes,
the fur of daghooda-aak
trembled.
Late in the night
I bit my hand until it was
pierced
with moons of dark
Mary TallMountain
Karışık kimlik duygusuyla yıllarca mücadele etmiştir. Bu mücadelede iyileşme sürecinin merkezinde dilin önemi, toprak ve din yer alır. Bu temalar onun şiir ve nesirlerine de yansır. Yazıları genellikle yarı-otobiyografiktir. Alaska yerlileri kendi köylerinde dil kaybıyla, kentlerde de uyuşturucu kullanımıyla boğuşurken, din ve maneviyat hayatlarında önemli rol oynayabilir ve bu umudu yazılarında yansıtır.
| “ | I recall with startling clarity and longing every detail of the land, the river, the people. I know now why my mother wanted me to leave them. It was contained in her message to me. I understood; sometimes I almost agree with her. Yet Alaska mesmerizes my spirit, and I finger the thoughts like beads of prayer. I still feel the crush of the lost bed of wild violets in the Aleutian hills where one day I flung myself down in rapture, knowing who I was, what the wild violets meant. Alaska is my talisman, my strength, my spirit’s hope. Despite loss and disillusion, I count myself, rich, fertile, and magical. I tell you now. You can go home again. | ” |
—TallMountain, | ||
Örnek şiir
İçinde anadili olan Aşağı Koyukonca kelimelerin yer aldığı Indian Blood («Kızılderili Kanı») adlı şiiri: Koyukonca kelimeler:
- beendaagaʼ eldiven (mittens). Koyukon eldivenleri geleneksel olarak rengeyiği derisinden yapılır ve üzeri Batılı tüccarların getirdiği cam boncuklarla (nedenaałt’onee) kaplanarak süslenir.
- goh tavşan (rabbit) < Aşağı ve Merkezî Koyukonca ggʉh, Yukarı Koyukonca gguh (Lepus americanus)
- daghooda-aak rengeyiği parkası (caribou parka) < Koyukonca deyoodze de’aak
Ödülleri
- : yayımlanan ilk kitabı olan There Is No Word for Goodbye (1981) ile kazanmıştır.
Kitapları
- Continuum
- Green March Moons
- 1996 Haiku and Other Poetic Forms
- The light on the tent wall
- 1995 Listen to the Night, Poems to the Animal Spirits of Mother Earth. Şiirler. San Francisco, CA : Freedom Voices, 1995.
- 1990 Matrilineal cycle. Şiirler. Oakland, CA : Red Star Black Rose Printing, 1990.
- 1994 A quick brush of wings. Şiirler. San Francisco : Freedom Voices Publications, 1994.
- There is no word for goodbye. Şiirler. Marvin, S.D. : Blue Cloud Press.
Ayrıca bakınız
- Poldine Carlo (Poldine Demoski)
Kaynakça
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 17 Şubat 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2013.
- ^ Notable American Women: A Biographical Dictionary, Completing the Twentieth Century. 5. cilt, 2004
- ^ "Native American Authors". 9 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2013.
- ^ a b c Linda E. Cullum (2004), Contemporary American Ethnic Poets: Lives, Works, Sources
- ^ a b c d e Jeane Breinig, Alaska Native Writers, Alaska Native Identities[]
- ^ "The Language of Life: A Festival of Poets by Bill Moyers" (PDF). 29 Aralık 2009 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Şubat 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2013.
- ^ . 8 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2013.
Dış bağlantılar
- Mary TallMountain'in eserleri 31 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Mary TallMountain'in şiiri: There Is No Word for Goodbye 4 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Soogha Dancing (< soogha = eldest brother) şiiri 12 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mary TallMountain Tall Mountain olarak da yazilir dogum adi Mary Demoski evlatlik adi Mary Randle 19 Haziran 1918 Nulato Alaska 2 Eylul 1994 Amerika Birlesik Devletlerine bagli Alaska eyaletinin Nulato sehrinde dogan ve uzun yillar da yasamis olan Koyukon Atabasklarindan sair yazar ve ogretmen Hayatinin buyuk bolumunu gecirdigi Kaliforniya da 76 yasindayken olmustur 1928 yilinda daha on yasinda iken ilk oykusu bir cocuk dergisinde yayimlanmistir Yirmi bes yillik edebi yetiskin yayin hayatinda siir ve kisa oykuleriyle dikkati ceker ve bunlar cesitli dergi ve antolojilerde yayimlanmistir Reno Nevada da edindigi guclu Roma Katolik Hristiyan inanci ile yerli Atabask maneviyati eserlerinde gorulur Siirlerinde Kizilderililer ile Beyaz Bati kulturu arasindaki catismalara da deginir ve kimi siirlerinde anadili olan Koyukonca kelimelere de yer verir Mary TallMountainDogumMary Demoski 19 Haziran 1918 1918 06 19 NulatoOlum2 Eylul 1994 76 yasinda Mesleksair yazarIkametMilliyetKoyukonVatandaslikABDOnemli odulleri Yayimlanmis ve yayimlanmamis eserleri University of Alaska Fairbanks universitesindeki Rasmussen Library kutuphanesi arsivindedir Olumunden sonra onun anisini korumak ve diger kadin yazarlara danismanlik ve kamu hizmeti vermek icin TallMountain Circle kurulmustur Ailesi ve hayatiNulato Alaska Noolaaghe Doh 1918 yilinda Asagi Koyukonlarin Nulato Noolaaghe Doh kasabasinda dogan Mary nin annesi Mary Joe Demoski Koyukon Rus babasi Clem Stroupe ise Iskoc Irlandali kokenli Amerikalidir Babasi ile annesi Amerika Birlesik Devletleri Ordusu Nulato da konuslanmisken tanismislardir Kizi dogmadan verem kapan Mary Joe iki yil sonra da Billy adli bir ogul dunyaya getirir ve olecegini anlayinca da iki cocugunu koylerinde calisan hukumet doktoru Randle larin yanina evlatlik olarak vermek ister Mary Joe cocuklari koyden uzaklasirlarsa veremden etkilenmeyecegine inaniyordu Fakat kabile konseyi Nulato Tribal Council iki cocuktan yalnizca kizin ayrilmasina izin vermis oglan cocugu Billy nin ise ayrilmasina onay vermemistir Koyde kalan erkek kardesi Billy on yedi yasindayken veremden olmustur TallMountain in hayati zorluklarla dolu bir yolculuktur Mary TallMountain alti yasindayken annesinin koyu Nulata dan Randle larla birlikte Oregon a tasinir ve burada iki yil kalir Evlatlik verildigi yeni ailesi olan Randle larin anadilleri Ingilizcedir ve Mary nin de Ingilizce konusmasini isterler ve okulda da diger ogrenciler onun Koyukonca konusmasiyla alay ederler Hepsinden en korkuncu Dr Randle in taciz molest aliskanligiydi Sonunda Randle lar Alaska ya geri donerler ve TallMountain in daha rahat olacagini dusunerek Aleut Adalari na yerlesirler Unalaska da Agnes Randle her gun on iki saat boyunca Mary ye okuma yazma ogretir TallMountain henuz on yasindayken ilk oykusunu Child Life dergisinde 1928 yilinda yayimlatir Unalaska da uc yil kalirlar ve uvey babasi emekli olunca da Kaliforniya daki tavuk ciftligine yerlesirler Kaliforniya da Buyuk Buhran sirasinda uvey babasi hastalanir ve olur bu sirada Nulato daki oz annesinin ve erkek kardesinin oldugunu haber alir Hayatinin bundan sonraki karanlik donemi boyunca kanserle savasir ve alkolizme yenik duser Ancak 1968 yilinda manevi bir arayis icinde Atabask koklerine yonelir ve o koklerden gelen mirasi harmanlayarak yetiskin donem edebi yazilarina baslar Bu arayisin bir parcasi olarak annesinin mezarini bulmak icin Nulato ya doner fakat mezarini bulamaz Birkac kere daha Alaska ya gider Hayatinin bu kayip yillariyla barisir ve kendini yaziya vererek Alaska yerli genclerini yazmaya tesvik eder 1992 yilinda kamu faaliyetlerini sinirlayacak bicimde felc geciren TallMountain ayni yil ya tasinir ve burada 2 Eylul ya da 4 Agustos 1994 gunu vefat eder SanatiIndian Blood On the stage I stumbled my fur boot caught on a slivered board Rustle of stealthy giggles Beendaaga made of velvet Crusted with crystal beads Hung form brilliant tassels of wool Wet with my sweat Children s faces stared I felt their flowing force Did I crouch like goh in the curious quiet They butted to the stage darting questions pointing Do you live in an igloo Hah You eat blubber Hemmed in by ringlets of brass grass pale eyes the fur of daghooda aak trembled Late in the night I bit my hand until it was pierced with moons of dark Indian blood Mary TallMountain Karisik kimlik duygusuyla yillarca mucadele etmistir Bu mucadelede iyilesme surecinin merkezinde dilin onemi toprak ve din yer alir Bu temalar onun siir ve nesirlerine de yansir Yazilari genellikle yari otobiyografiktir Alaska yerlileri kendi koylerinde dil kaybiyla kentlerde de uyusturucu kullanimiyla bogusurken din ve maneviyat hayatlarinda onemli rol oynayabilir ve bu umudu yazilarinda yansitir I recall with startling clarity and longing every detail of the land the river the people I know now why my mother wanted me to leave them It was contained in her message to me I understood sometimes I almost agree with her Yet Alaska mesmerizes my spirit and I finger the thoughts like beads of prayer I still feel the crush of the lost bed of wild violets in the Aleutian hills where one day I flung myself down in rapture knowing who I was what the wild violets meant Alaska is my talisman my strength my spirit s hope Despite loss and disillusion I count myself rich fertile and magical I tell you now You can go home again TallMountain Ornek siirIcinde anadili olan Asagi Koyukonca kelimelerin yer aldigi Indian Blood Kizilderili Kani adli siiri Koyukonca kelimeler beendaagaʼ eldiven mittens Koyukon eldivenleri geleneksel olarak rengeyigi derisinden yapilir ve uzeri Batili tuccarlarin getirdigi cam boncuklarla nedenaalt onee kaplanarak suslenir goh tavsan rabbit lt Asagi ve Merkezi Koyukonca ggʉh Yukari Koyukonca gguh Lepus americanus daghooda aak rengeyigi parkasi caribou parka lt Koyukonca deyoodze de aak dd Odulleri yayimlanan ilk kitabi olan There Is No Word for Goodbye 1981 ile kazanmistir KitaplariContinuum Green March Moons 1996 Haiku and Other Poetic Forms The light on the tent wall 1995 Listen to the Night Poems to the Animal Spirits of Mother Earth Siirler San Francisco CA Freedom Voices 1995 ISBN 0962515361 1990 Matrilineal cycle Siirler Oakland CA Red Star Black Rose Printing 1990 1994 A quick brush of wings Siirler San Francisco Freedom Voices Publications 1994 ISBN 0962515310 There is no word for goodbye Siirler Marvin S D Blue Cloud Press Ayrica bakinizPoldine Carlo Poldine Demoski Kaynakca a b Arsivlenmis kopya 17 Subat 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2013 Notable American Women A Biographical Dictionary Completing the Twentieth Century 5 cilt 2004 Native American Authors 9 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2013 a b c Linda E Cullum 2004 Contemporary American Ethnic Poets Lives Works Sources a b c d e Jeane Breinig Alaska Native Writers Alaska Native Identities olu kirik baglanti The Language of Life A Festival of Poets by Bill Moyers PDF 29 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 1 Subat 2013 Arsivlenmis kopya 7 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2013 8 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2013 Dis baglantilarMary TallMountain in eserleri 31 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mary TallMountain in siiri There Is No Word for Goodbye 4 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Soogha Dancing lt soogha eldest brother siiri 12 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde