Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mohini Birdanem, 1950'de Hindistan Başbakanı Cevahirlal Nehru tarafından Türk çocuklarına armağan edilerek Ankara'ya gönderilmiş erkek Asya fili.
| Türü | Asya fili |
|---|---|
| Doğum | 1945 |
| Ölüm | 5 Haziran 1996 |
| Tanınması | Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk fili olması, Hindistan başbakanı tarafından Türk çocukları için Ankara'ya gönderilmesi. |
| Adının kökeni | Mohini adı Hindistan'da verilmiş, Birdanem soyadı Türkiye'de yarışma sonucu belirlenmiştir. |
Doğan Kardeş dergisinin ısrarlı yayınları ve yetkililerle kurduğu ilişkiler sonucu hediye edilerek Türkiye'ye getirilmiş ve 45 yıl Gazi Hayvanat Bahçesi'nde yaşamıştır. "Cumhuriyetin ilk fili" olarak bilinir. Türkiye'ye gelecek olması, İstanbul'da karşılanması, isim aranması, Ankara'ya götürülüşü, hayvanat bahçesindeki Azadi adlı dişi fil ile ilişkisi, soğuk algınlığı geçirmesi ulusal gazetelerde yer bulmuştur.
Kemikleri Erzincan'ın Kemaliye ilçesinde Prof. Dr. Ali Demirsoy Doğa Tarihi Müzesi'nde sergilenir.
Arka plan
II. Dünya Savaşı sırasında Tokyo bombalanırsa hayvanat bahçesinin de isabet alıp vahşi hayvanların şehrin sokaklarına dağılabileceği endişesi ile Ueno Hayvanat Bahçesi'ndeki hayvanlar öldürülmüştü. Savaşın ardından Hindistan başbakanı Nehru, savaşın acılarını hafifletmek üzere 1949 yılında kızı İndira Gandhi'nin adını verdiği bir yavru dişi fili Ueno Hayvanat Bahçesi'ne hediye etti. Fil, 25 Eylül 1949’da Tokyo'da binlerce kişi tarafından karşılandı.
Nehru, hayatlarında ilk kez bir fil görmüş çocukların nasıl fili görmeye gittikleri, kurulan dostluk bağını, Dünya Çocuk Günü vesilesiyle dünya çocuklarına hitaben yazdığı ve gazetelerde yayımlanan bir mektupta anlattı.
Türkiye'ye getirilmesi
Hindistan'dan fil talebi
Doğan Kardeş Dergisinin yayın müdürü Vedat Nedim Tör'ün anılarında yazdığına göre Tör, Nehru'nun dünya çocuklarına mektubunu okuyunca Hindistan’ın Ankara Büyükelçisi vasıtasıyla Nehru'ya kısa bir mektup göndererek Türk çocuklarına da bir fil göndermesini talep ettti. Tör, bir fil yavrusunun gönderildiğini bildiren bir yanıt alınca Ankara’daki Gazi Çiftliği müdürü ile görüşerek gelecek fili kabul etmelerini istemiş ve bu isteği kabul edilmiştir. Tör, bu gelişmenin ardından konuyu dergiye taşıdı; ancak bir filin geleceğini dergide duyurmak yerine fil talebinin dergi okurlarından gelmesini sağladı.
| “ | Biz Türk çocukları, ömrümüzde daha canlı bir fil görmedik. Onun için biz de senden bir fil yavrusu istesek, acaba büyük bir ayıp işlemiş olur muyuz? | ” |
| — Türk çocuklarının Nehru'ya mektubundan | ||
2 Şubat 1950'de Nehru'nun dünya çocuklarına mektubu Doğan Kardeş dergisinde yayımlandı. Bu mektubun ardından dergiye Türkiye'ye de fil gönderilmesi dileğini ileten okur mektupları geldi ve 9 Şubat 1950'de Doğan Kardeş'te "Sevgili Pandit Nehru Amca" hitabıyla bir mektup yayımlandı. Vedat Nedim Tör'ün daha önce Hindistan Sefareti vasıtasıyla gönderdiği mektuba benzeyen bu mektupta Türkiye'ye de bir yavru fil göndermesi talep edilmekteydi. Altında “Yüzün üzerinde imza ile alınan bu mektubu aynen bastıkları" belirtilmiştir.
Mektubun ardından Doğan Kardeş dergisinde "Fil gelsin mi, gelmesin mi" konulu bir karikatür yarışması başlatıldı. Derginin her sayısında gönderilen karikatürlerden seçilenler ve fil öyküleri yayımlandı.
| “ | Aziz çocuklar, size bir Hindistan fili gönderiyorum. Bu benim hediyem değildir fakat daha çok Hint çocuklarının sizlere gönderdiği bir hatıradır. | ” |
| — Nehru'nun Türk çocuklarına notundan | ||
Doğan Kardeş'in, 14 Aralık 1950 tarihli 220. sayısında "Müjde! Müjde! Müjde! Fil Geliyor!” başlığı ile yayımlanan haber göre Nehru, dönemin Türkiye Cumhuriyeti başbakanı Adnan Menderes'e Türk çocuklarının ricasını kabul ettiğini, beş yaşında ve bir ton ağırlığındaki Mohini (Şirin) adlı bir yavru filin Hindistan'dan gemi ile yola çıktığını yazmış; ayrıca Türk çocuklarına bir not ileterek Mohini'nin Hint çocuklarından bir hediye olduğu belirtmişti.
Birdanem soyadını alışı
Doğan Kardeş dergisinde 21 Aralık 1950'de duyurulan bir yarışma ile Mohini'ye bir soyadı belirlenmiştir. Dergiye gönderilen beş yüz kadar öneri arasından Sevim Nart'ın önerdiği "Birdanem" adı, Mohini'nin soyadı olarak kabul edildi.
İstanbul'a gelişi
Mohini, bakıcısı Sultan Muhammed ile birlikte İtalyan bandıralı Rosalind şilebi ile Türkiye'ye geldi. Gemi, 25 Aralık 1950'de İstanbul'a ulaştı. Mohini, Dolmabahçe rıhtımına vinçle kafesinin içinde indirildi. Halk, Mohini'yi görmek için akın etti.
Mohini için yapılan karşılama töreninde Hindistan Büyükelçisi ve İstanbul Valisi birer konuşma yaptı. Mohini, Taksim'e götürüldü ve Cumhuriyet Anıtı'na hortumuyla çelenk bıraktı. Karşılama törenini ve anıta çelenk koyma, ertesi gün birçok köşe yazarı tarafından eleştirildi.
Basının büyük ilgi gösterdiği karşılamanın ardından Mohini Spor ve Sergi Sarayı’ndaki Sümerbank Pavyonu’nda ziyaretçilere gösterildi.
Mohini ve İstanbul'da onu karşılayan çocuklar Doğan Kardeş dergisinin 11 Ocak 1951 tarihli sayısının kapağında Selma Emiroğlu'nun çizimi ile yer almıştır.
Ankara'ya gelişi
Mohini, o dönemde Türkiye'de başka şehirde bir Hayvanat Bahçesi olmadığı için 28 Aralık akşamı özel bir vagonda bindirilerek trenle Ankara'ya gönderildi. Başkente 29 Aralık sabahı vardı. Yüzlerce çocuk tarafından karşılanan fil, Gazi Hayvanat Bahçesi müdürü Necdet Pençe'ye teslim edildi. Mohini, Ankara’ya gidişinden sonra gündemden uzaklaşmış, zaman zaman çeşitli vesilelerle hatırlanmış, Azadi adı fille kavgası, Azadi’nin gebe olması, dış gebelik ihtimali gibi haberlerle ulusal gazetelerde gündeme gelmiştir.
Azadi ve Şirin
Pakistan’ın Büyükelçilik Basın Ataşeliği 8 Nisan 1950’de Pakistan hükumetinin de Türk çocuklarına bir yavru fil hediye ettiğini duyurdu. Azadi (Hürriyet) isimli dişi yavru fil Aralık ayı başında Doğu Pakistan'dan (günümüzde Bangladeş) hareket eden bir gemi ile İstanbul'a getirilmiştir. 12 Ocak 1951’de önce İstanbul Dolmabahçe Rıhtımı’na getirilmiş; ardından Samsun Postası’na bağlanan bir özel vagonla Ankara'ya götürülerek Atatürk Orman Çiftliği istasyonunda indirilmiştir.
1972'de dişi bir Afrika fili olan Şirin adlı fil de Hayvanat Bahçesine gelmiş ve böylece Mohini, Ankara'da Azad ve Şirin ile birlikte yaşamıştır.
Ölümü
Mohini, 5 Haziran 1996'da Ankara'da öldü. Testere ile üçe bölünerek gömüldü.
Kemikleri, 2002 yılında bilimsel araştırma için Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Ana Bilim Dalı’ndan öğretim görevlileri tarafından laboratuvarlarına götürüldü. Üç parçaya ayrılan iskeletin kemikleri 2008'de birleştirildi. 2009'da Erzincan'ın Kemaliye ilçesinde Hacı Ali Akın Meslek Yüksekokulu girişine kurulan Prof. Dr. Ali Demirsoy Doğa Tarihi Müzesi'ne götürülerek orada kuruldu.
Popüler kültüre etkisi
| “ | İstanbul liselerinde Mohini takma adını hak etmek için fil gibi iri yarı, doğuştan ihtiyar ve benim gibi sallanarak ağır ağır yürümek yetmez. Ayrıca yoksul ve duyarlı da olmak gerekir. | ” |
| — Orhan Pamuk, Kafamda Bir Tuhaflık Var | ||
Mohini, Türkiye'ye geldiği dönemde halk arasında da o denli bilinir olmuştur ki Mohini markalı ürünler üretilerek, piyasaya sürülmüştür.
1950'li yıllarda Türkiye'de "Mohini" kelimesi iri yarı ve şişman insanlar için bir lakap olarak kullanılır olmuştur. 1950’lerin tanınmış dolandırıcılarından Kazım Çalışır’ın ve Ankaralı gazeteci ve foto muhabiri Rıfat Atamtürk’ün lakabı Mohini’dir.Orhan Pamuk’un Kafamda Bir Tuhaflık adlı romanında da lakabı Mohini olan bir karakter vardır.
Kaynakça
- ^ a b . Tersdergi.com. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Sivrihisar.com.tr. 17 Mayıs 2021. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022.
- ^ a b c d e f g Sezgin, Gülsüm (2019). . Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ a b . Lavarla - Alternatif Ankara Hayatı!. 27 Haziran 2016. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ a b . Ergir.com. 14 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ Kavukçuoğlu, Deniz (11 Nisan 2015). . Cumhuriyet. 19 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ a b c . 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ Civelekoğlu, Levent (24 Aralık 2013). . etc. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ Pamuk, Orhan (Aralık 2014). Kafamda bir tuhaflık. 2. baskı. İstanbul. ISBN . OCLC 904341810.
Dış bağlantılar
- Mohini Fil, TRT Arşiv
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mohini Birdanem 1950 de Hindistan Basbakani Cevahirlal Nehru tarafindan Turk cocuklarina armagan edilerek Ankara ya gonderilmis erkek Asya fili Mohini BirdanemTuruAsya filiDogum1945Olum5 Haziran 1996TaninmasiTurkiye Cumhuriyeti nin ilk fili olmasi Hindistan basbakani tarafindan Turk cocuklari icin Ankara ya gonderilmesi Adinin kokeniMohini adi Hindistan da verilmis Birdanem soyadi Turkiye de yarisma sonucu belirlenmistir Dogan Kardes dergisinin israrli yayinlari ve yetkililerle kurdugu iliskiler sonucu hediye edilerek Turkiye ye getirilmis ve 45 yil Gazi Hayvanat Bahcesi nde yasamistir Cumhuriyetin ilk fili olarak bilinir Turkiye ye gelecek olmasi Istanbul da karsilanmasi isim aranmasi Ankara ya goturulusu hayvanat bahcesindeki Azadi adli disi fil ile iliskisi soguk alginligi gecirmesi ulusal gazetelerde yer bulmustur Kemikleri Erzincan in Kemaliye ilcesinde Prof Dr Ali Demirsoy Doga Tarihi Muzesi nde sergilenir Arka planII Dunya Savasi sirasinda Tokyo bombalanirsa hayvanat bahcesinin de isabet alip vahsi hayvanlarin sehrin sokaklarina dagilabilecegi endisesi ile Ueno Hayvanat Bahcesi ndeki hayvanlar oldurulmustu Savasin ardindan Hindistan basbakani Nehru savasin acilarini hafifletmek uzere 1949 yilinda kizi Indira Gandhi nin adini verdigi bir yavru disi fili Ueno Hayvanat Bahcesi ne hediye etti Fil 25 Eylul 1949 da Tokyo da binlerce kisi tarafindan karsilandi Nehru hayatlarinda ilk kez bir fil gormus cocuklarin nasil fili gormeye gittikleri kurulan dostluk bagini Dunya Cocuk Gunu vesilesiyle dunya cocuklarina hitaben yazdigi ve gazetelerde yayimlanan bir mektupta anlatti Turkiye ye getirilmesiHindistan dan fil talebi Dogan Kardes Dergisinin yayin muduru Vedat Nedim Tor un anilarinda yazdigina gore Tor Nehru nun dunya cocuklarina mektubunu okuyunca Hindistan in Ankara Buyukelcisi vasitasiyla Nehru ya kisa bir mektup gondererek Turk cocuklarina da bir fil gondermesini talep ettti Tor bir fil yavrusunun gonderildigini bildiren bir yanit alinca Ankara daki Gazi Ciftligi muduru ile goruserek gelecek fili kabul etmelerini istemis ve bu istegi kabul edilmistir Tor bu gelismenin ardindan konuyu dergiye tasidi ancak bir filin gelecegini dergide duyurmak yerine fil talebinin dergi okurlarindan gelmesini sagladi Biz Turk cocuklari omrumuzde daha canli bir fil gormedik Onun icin biz de senden bir fil yavrusu istesek acaba buyuk bir ayip islemis olur muyuz Turk cocuklarinin Nehru ya mektubundan 2 Subat 1950 de Nehru nun dunya cocuklarina mektubu Dogan Kardes dergisinde yayimlandi Bu mektubun ardindan dergiye Turkiye ye de fil gonderilmesi dilegini ileten okur mektuplari geldi ve 9 Subat 1950 de Dogan Kardes te Sevgili Pandit Nehru Amca hitabiyla bir mektup yayimlandi Vedat Nedim Tor un daha once Hindistan Sefareti vasitasiyla gonderdigi mektuba benzeyen bu mektupta Turkiye ye de bir yavru fil gondermesi talep edilmekteydi Altinda Yuzun uzerinde imza ile alinan bu mektubu aynen bastiklari belirtilmistir Mektubun ardindan Dogan Kardes dergisinde Fil gelsin mi gelmesin mi konulu bir karikatur yarismasi baslatildi Derginin her sayisinda gonderilen karikaturlerden secilenler ve fil oykuleri yayimlandi Aziz cocuklar size bir Hindistan fili gonderiyorum Bu benim hediyem degildir fakat daha cok Hint cocuklarinin sizlere gonderdigi bir hatiradir Nehru nun Turk cocuklarina notundan Dogan Kardes in 14 Aralik 1950 tarihli 220 sayisinda Mujde Mujde Mujde Fil Geliyor basligi ile yayimlanan haber gore Nehru donemin Turkiye Cumhuriyeti basbakani Adnan Menderes e Turk cocuklarinin ricasini kabul ettigini bes yasinda ve bir ton agirligindaki Mohini Sirin adli bir yavru filin Hindistan dan gemi ile yola ciktigini yazmis ayrica Turk cocuklarina bir not ileterek Mohini nin Hint cocuklarindan bir hediye oldugu belirtmisti Birdanem soyadini alisi Dogan Kardes dergisinde 21 Aralik 1950 de duyurulan bir yarisma ile Mohini ye bir soyadi belirlenmistir Dergiye gonderilen bes yuz kadar oneri arasindan Sevim Nart in onerdigi Birdanem adi Mohini nin soyadi olarak kabul edildi Istanbul a gelisi Mohini bakicisi Sultan Muhammed ile birlikte Italyan bandirali Rosalind silebi ile Turkiye ye geldi Gemi 25 Aralik 1950 de Istanbul a ulasti Mohini Dolmabahce rihtimina vincle kafesinin icinde indirildi Halk Mohini yi gormek icin akin etti Mohini icin yapilan karsilama toreninde Hindistan Buyukelcisi ve Istanbul Valisi birer konusma yapti Mohini Taksim e goturuldu ve Cumhuriyet Aniti na hortumuyla celenk birakti Karsilama torenini ve anita celenk koyma ertesi gun bir cok kose yazari tarafindan elestirildi Basinin buyuk ilgi gosterdigi karsilamanin ardindan Mohini Spor ve Sergi Sarayi ndaki Sumerbank Pavyonu nda ziyaretcilere gosterildi Mohini ve Istanbul da onu karsilayan cocuklar Dogan Kardes dergisinin 11 Ocak 1951 tarihli sayisinin kapaginda Selma Emiroglu nun cizimi ile yer almistir Ankara ya gelisi Mohini o donemde Turkiye de baska sehirde bir Hayvanat Bahcesi olmadigi icin 28 Aralik aksami ozel bir vagonda bindirilerek trenle Ankara ya gonderildi Baskente 29 Aralik sabahi vardi Yuzlerce cocuk tarafindan karsilanan fil Gazi Hayvanat Bahcesi muduru Necdet Pence ye teslim edildi Mohini Ankara ya gidisinden sonra gundemden uzaklasmis zaman zaman cesitli vesilelerle hatirlanmis Azadi adi fille kavgasi Azadi nin gebe olmasi dis gebelik ihtimali gibi haberlerle ulusal gazetelerde gundeme gelmistir Azadi ve Sirin Pakistan in Buyukelcilik Basin Ataseligi 8 Nisan 1950 de Pakistan hukumetinin de Turk cocuklarina bir yavru fil hediye ettigini duyurdu Azadi Hurriyet isimli disi yavru fil Aralik ayi basinda Dogu Pakistan dan gunumuzde Banglades hareket eden bir gemi ile Istanbul a getirilmistir 12 Ocak 1951 de once Istanbul Dolmabahce Rihtimi na getirilmis ardindan Samsun Postasi na baglanan bir ozel vagonla Ankara ya goturulerek Ataturk Orman Ciftligi istasyonunda indirilmistir 1972 de disi bir Afrika fili olan Sirin adli fil de Hayvanat Bahcesine gelmis ve boylece Mohini Ankara da Azad ve Sirin ile birlikte yasamistir Olumu Mohini 5 Haziran 1996 da Ankara da oldu Testere ile uce bolunerek gomuldu Kemikleri 2002 yilinda bilimsel arastirma icin Hacettepe Universitesi Biyoloji Ana Bilim Dali ndan ogretim gorevlileri tarafindan laboratuvarlarina goturuldu Uc parcaya ayrilan iskeletin kemikleri 2008 de birlestirildi 2009 da Erzincan in Kemaliye ilcesinde Haci Ali Akin Meslek Yuksekokulu girisine kurulan Prof Dr Ali Demirsoy Doga Tarihi Muzesi ne goturulerek orada kuruldu Populer kulture etkisi Istanbul liselerinde Mohini takma adini hak etmek icin fil gibi iri yari dogustan ihtiyar ve benim gibi sallanarak agir agir yurumek yetmez Ayrica yoksul ve duyarli da olmak gerekir Orhan Pamuk Kafamda Bir Tuhaflik Var Mohini Turkiye ye geldigi donemde halk arasinda da o denli bilinir olmustur ki Mohini markali urunler uretilerek piyasaya surulmustur 1950 li yillarda Turkiye de Mohini kelimesi iri yari ve sisman insanlar icin bir lakap olarak kullanilir olmustur 1950 lerin taninmis do landiricilarindan Kazim Calisir in ve Ankarali gaze teci ve foto muhabiri Rifat Atamturk un lakabi Mohini dir Orhan Pamuk un Kafamda Bir Tu haflik adli romaninda da lakabi Mohini olan bir karakter vardir Kaynakca a b Tersdergi com 7 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Sivrihisar com tr 17 Mayis 2021 9 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ekim 2022 a b c d e f g Sezgin Gulsum 2019 Marmara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 29 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2022 a b Lavarla Alternatif Ankara Hayati 27 Haziran 2016 23 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2022 a b Ergir com 14 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2022 Kavukcuoglu Deniz 11 Nisan 2015 Cumhuriyet 19 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2022 a b c 17 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2022 Civelekoglu Levent 24 Aralik 2013 etc 15 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2022 Pamuk Orhan Aralik 2014 Kafamda bir tuhaflik 2 baski Istanbul ISBN 978 975 08 3088 4 OCLC 904341810 Dis baglantilarMohini Fil TRT Arsiv