Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kadırga, daha çok Akdeniz'de kullanılan çektiri (çektirme) tipi bir savaş gemisi. İlk olarak 8. yüzyılda Akdeniz'de deniz savaşlarında kullanılmaya başlandı. 17. yüzyıla kadar gelişme göstermiştir. Antik çağlardan beri kullanılırdı. Asıl hareket mekanizması kürektir ve yelken buna yardımcı olması için tasarlanmıştır.
Kaynak:Venedik'teki donanma müzesir
Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
Kullanıldıkları Tarihi Çağa Göre Kadırga Türleri
Değişik tarih çağlarında kullanılan ana kadırga tipleri, büyüklükleri sırasına göre aşağıda verilmiştir:
Antik Çağlar
Tek katta, geminin iki kenarında iki sıra halinde, her sırada 25 olmak üzere toplam 50 kürekçi bulunmaktadır.
Kadırga tarihte Akdeniz denizcilik medeniyetleri tarafından kullanılmış standart teknedir.
MÖ 5. yüzyıldan itibaren Antik Yunan medeniyetinin ana bahriye teknesi birem olmuştur. Eski Yunanlar ile savaşa giren Pers-İran İmparatorluğu donanması gemileri de birem türündendi. Ancak Eski Roma çağında yerine trirem geçmiştir.
Roma çağlarında kullanılan orta büyüklükte bir teknedir. Fakat karaya yakın destek sağlayabilmesi, hızlılığı ve yüksek manevra kabiliyeti dolayısıyla takip, lojistik destek ve hızla asker nakliyatı için tercih edilen tekneydi.
Trirem tipi gemiler klasik deniz güçlerinin ana bel kemiğini oluşturmaktaydılar. Hızlı, çevik hareketli ve kolayca manevra edilebilmeleri dolayısıyla Orta Çağlara kadar Akdeniz'in her tarafında yaygın olarak kullanılan harp tekneleriydiler.
Teknenin her iki tarafında dört sıra kürekçiler bulunmaktaydı ve kuinkueremlerle birlikte klasik çağlar harp gemilerinin en büyükleri olmaktaydılar.
Eski Orta Çağlar
Orta Çağ Sonları ve Yeni Çağ
Osmanlı donanması kurulması sırasında kullanılan ilk küçük çektiri tipi gemiye "Karamürsel gemisi" adı verilmektedir. Bu çektiri tipte gemiler bir buçuk direkli, sivri üçgen yelkenli ve sonraları nakliyede kullanılan bir buçuk direkli, sivri üçgen yelkenli, güvertesiz küçük çektiri şeklinde tekneden ibaretti. Değişik şekillerde büyük tipleri de yapılmıştı. Sonradan nakliye işlerinde de bu tip Karamürsel gemileri kullanılmıştır. İstanbul ve Marmara sahilleri arasında işleyen "Karamürsel" gemi nakliye gemileri hem kürek hem yelkenle giderdi.
Osmanlı donanmasında kullanılan küçük çektiri tipi savaş gemisi. Her bir küreği 2 veya 3 kişi çeken 10-17 kürekçi oturağı ihtiva etmekteydiler. Firkatelerin her küreğini iki-üç kişi çekerdi. Hızlı hareket ettiklerinden haber getirip götürmekteydiler. Muharebe zamanlarında firkatelere 80 hatta 100 levend konulmaktaydı. Firkateler, nehirlerde de kullanılmakta ve özellikle Tuna Nehri üzerindeki ince donanmada önemli olarak yer almaktaydılar.
Pergende bir çektiri tipte küçük ama nispeten hızlı savaş gemisi idi. Genellikle haberleşme ve nakliye için kullanılmaktaydı. Genel olarak kürekle yürümekteydi ama yardımcı sivri üçlü yelken kullanmak için bir yelken direği bulunmaktaydı. Büyüklüğü 18-19 kürekçi oturağı bulunacak şekilde idi ve uzunluğu 33-40 zira olarak değişmekteydi. Tuna ince donanmasında ve genel olarak sahil koruma karakol görevleri için genel denizlerde kullanılmakta idi. XVİ. yüzyılda pergende gemileri "fırkate" ile aynı kabul edilmekteydi.
Kalyota veya kalite
Kalyota veya kalite küçük bir kadırga çektiri tipte olup kadırgadan daha hafif ve küçük ama daha hızlı savaş gemisi idi. Özellikle savaşlarda takip ve karakol işlerinde kullanılmaktaydılar. Büyüklüğü her bir küreği ikişer veya üçer çeken 19-24 kürekçi oturağı bulunacak şekilde idi. Uzunluğu 33-48 zira uzunlukta idi. Savaş zamanlarında kalyatalarda 220 kadar cenkçi bulundurulmaktaydı. Kalyatalar başlarına toplar bulunmaktaydı. Hicri 1498 (hicri 893) tarihli bir belgeye göre bir kalyata bir baş topu, 2 darbzen ve 4 prangı vardı. Mayıs 1698 (Zilikade 1109 hicri) tarihli bir tezkireye göre bir kalyataya top mühimmatı olarak 258 yuvarlak verilmekteydi. XVİ. yüzyıl sonlarında bir kalyatada 2 usta topçu neferi de bulunmaktaydı. Genel denizlerde kullandığı gibi Tuna ince donanmasında da kalyatalar bulunmaktaydı.
Kalyota şeklinde ve karakterinde ama kalyotalardan daha büyük ama kadırgadan daha küçük boyda savaş gemisi. Donanma filolarının öncüleri ve için ve sahil koruma için kullanılmakta idiler.
Kadırga
Çektiri tipinde kadırgaların büyüğü bir tür olan harp gemisine verilen addır. Donanma komutanı bir amiralin (riyale) gemisi veya büyük rütbeli bir komutanın (patrona) gemisi olarak kullanılan, kadırgadan daha büyük olan bir gemiyi tarif etmektedir. Bu tip kadırga gemisinin ismi İtalyanca galea bastarda teriminden türetilmisti. Genellikle kürekle çalışmaktaydı; fakat iki veya tek sereni de bulunup yelkenle de hareket kabiliyeti bulunmaktaydı. Kürekle hareket için Osmanlı baştardaları 6-32 çift küreğe sahip olup her kürek 5-7 kürekçi tarafından çekilmekte idi. Güvertesinin altında kürek çekilen baştardalar "bastarda girap" olarak isimlendirilmekte idi. Kıç çadırı özel kumaştan el işlemeli olurdu.
Büyük kadırga
"Büyük kadırga" (It. : galea grossa) genellikle deniz ticareti için yük taşımak için büyük boyda bir kadırga şekilli "çektiri" gemi yani kısaca "ticaret için büyük kadırga". Genellik bu tip kadırgalar ticari amaçla yapılıp kullanılmasına rağmen çok kere istenilirse deniz savaşı yapabilmek için gereken top ve bordolama malzemeleri de taşıyarak deniz savaşı yapmak için hazırlanan savaş filolarında da kullanılmıştır.
Yarım baştarda
"Yarım baştarda̩̩̩̩̩̩̩" (It.: piccola bastardella) komuta gemisi olmayan ve 26 oturaklı olan baştardalara "yarım" (veya "orta") adı verilirdi. Bu yarım baştardalar büyüklüğü bir harp gemisi olan kadırga (It.: galea sottile) ile daha çok ticaret gemisi olarak kullanılan büyük kadırga (It.: galea grossa) arasındaydı. Osmanlı donanmasında "yarım" baştardaların boyu 7 zira (takriben 42.75-51.30 metre) idi ve 26 oturakdaki her küreği 5 ila 7 kürekçi çekerdi.
Mavna, mahon veya galeas
Mahon, mavna (galeas) tipi gemi Venedikli gemi ustalari tarafından 16. yuzyılda geliştirilen kadırga tipli çektiri ve kalyon tipli yelkenli arasında olan bir gemidir. Bu tip gemiler büyük boylu olup genellikle ticari eşya taşımak için kullanılan "büyük kadırga" boyutlarında ve şeklindedir. Tipik bir 17. yüzyıl yapımı mavnanın boyu 59 metre en büyük genişliği 9 metre olup su altından kalan kısmı 3.5 metredir. Mavnanın başındaki pruva yuvarlak ve kıçın ki pupa da "karpuz kıçlı" tabirce yuvarlaktır. Tipik bir mavnanın kadırga geleneğine kıç tarafında cadirli platform hem de bas tarafında cadirla kaplı platform bulunmakta ve bu iki platformu bağlayan bir köprü kürekçilerinin başlari seviyesinde bulunmakta idi. Kürekçiler yüksek bordalar arkasında iki kat üzerinde altlı-üstlü ve iskele-sol ve sancak-sağ da olarak dört grup olarak oturmakta idiler. Her grupta 32 tane 15 meter uzunlugunda kurek bulunup her bir kurek icin 7-8 tane kurekci bulunmakta idi. Mavna bu kurekciler tarafından kurekle cekilereek yurutulebilecegi gibi uc sereni olup yelkenle de yurutulebilmektedir. Tipik bir mavnada hucum atesli silahi olarak 10 tane savaş topu ve 30 tane kucuk saga sola ve asagi yukari 360 derece dondurulebilir "doner top (Ispanyolca: peterero)" bulunmakta idi. Birçok tarihçi Osmanlı donanmasini Kutsal Ittifak donanmasi tarafından Ekim 1670'te İnebahtı Deniz Muharebesi'nde buyuk mağlubiyete ugratmasini Kutsak Ittifak'in filosu icinde buluna "mavna"larin Osmanlı kardirgalarinin hucumuna karsi koyabilip mavnalrin hucumunada Osmanlı kadirgalarinin buyuk zarar gormesine baglarlar.
Paşa baştardası
"Paşa baştardası" Osmanlı deniz filolarında komuta mevkii olup gerek harbinde ve gerek sulhda Kaptan-ı Derya'nın komuta gemisi kullanılırdı. "Paşa baştardası" 36 oturaklı idi; her oturak için 7 kürekçi bulunurdu. Boyu 77 zira (takriben 57.75-69 metre) idi). Her iki kürek arasında üçer cenkçi yerleştirilirdi. Böylece "paşa baştardasının", tüm efradı takriben 800 kadardı. Efradı 72 küreğin her birini 7 kişi olarak çeken 504 kürekçi, 216 cenkçi ve diğerleri denizcilikte mahareti olan gedikli denizcilerden oluşuyordu. 17. yüzyıldan itibaren kaptan baştardaları "karpuz kıçlı" olarak yapılmaktaydılar. Ateşli silah olarak toplar tasimaktaydi ve toplarının 3 tanesi başta idi ve her iki yanda 4-5 tane hafif döner top bulunurdu.
"Paşa baştardası" için kıç çadırı özel kumaştan el işlemeli olurdu. Bu 16. asır sonuna kadar, yani Çığalazade Sinan Paşa'nın Kaptan-ı Deryalığına kadar 'serasker' denilen kalın bir kumaştan yapılırdı. Sonraları yeşil ve kırmızı kadifeden yapılmaya başlandı; nihayet kırmızı kadifede karar kılındı. "Paşa baştardası" kıç çadırı her yıl değiştirilir ve her yıl eski çadır kaptan paşanın maiyetindeki gedikli denizcilere verilirdi.
Osmanlı donanmasında kadırga
Standart bir Osmanlı kadırgası 40 metre boyunda 7-8 metre genişliğinde ve 24 oturaklıdır. Bir ya da iki üçgen yelkenle hareket eder. Ancak kadırga sınıfı başka gemileri de ihtiva eder. Bu ebatlardan küçük keşif amaçlı "kalite", "çektirme" gibi gemiler olduğu gibi güvertesinin altında kürek çekilen baştarda gırap gibi modelleri de vardır.
Osmanlı donanmasında özellikle 17. yüzyılda Türk donanmasının altın çağında asıl savaş gemisi konumundadır. Osmanlı donanmasında 18. yüzyılın sonlarına kadar kadırga kullanmıştır.
Kadırga kalyon karşılaştırması
Kadırga ince uzun yapısı ve alçak bordası sayesinde çok süratli ve kıvrak hareket eden bu gemi tipi kalyon sınıfı büyük yelkenli gemilere karşı avantajlıydı. Kalyonlar yalnızca rüzgârlı havalarda yol alırken kadırga rüzgârsız havalarda da yol alabilirdi. Ayrıca kullandığı Latin yelkeni sayesinde rüzgâr yönünden bağımsız yol alabilirdi.
16. yüzyılda kadırga kalyon karşısında üstün konumdaydı. Ancak denizcilikte yaşanan gelişmeler sonucu kalyon yavaş yavaş kadırgayı yakaladı. 17. yüzyılın ortalarından itibaren kalyon kadırga karşısında üstünlüğünü kabul ettirdi. Osmanlı donanması da bu dönemde yavaş yavaş kalyona geçiş yapıyordu. Ancak bu değişim kadırganın değerini büsbütün yok etmedi. Daha 1.5 yüzyıl kadırga savaş donanmalarında kullanıldı.
Kadırganın kalyona karşı sürat ve manevra üstünlüğü vardı. Bunun yanında imalatı da 3 kat daha ucuzdu. Ancak kullanımı için çok sayıda kürekçi gerektirmesi bu ucuzluk avantajını ortadan kaldırmaktaydı. Kalyon ise kadırgadan çok daha dayanıklıydı. Ancak kalyonun geniş yüksek ve ağır gövdesi bulunmakta; geniş gövde sürat için hiç uygun olmamakta ve arkadan rüzgâr almadığı sürece kalyonun yavaş ve hantal kalmasına sebep olmaktaydı. 40 metre boyunda 7 metre genişliğinde bir kadırganın mükemmel su direnci kalyonda yoktu.
Kaynakça
Bu madde kısmen İtalyanca Wikipedia "galea" maddesi kaynaklıdır [1] 21 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)
Dış kaynaklar
- Uzun çarşılı, İsmail Hakkı, (1988), Osmanlı Devleti'nin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, .
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kadirga daha cok Akdeniz de kullanilan cektiri cektirme tipi bir savas gemisi Ilk olarak 8 yuzyilda Akdeniz de deniz savaslarinda kullanilmaya baslandi 17 yuzyila kadar gelisme gostermistir Antik caglardan beri kullanilirdi Asil hareket mekanizmasi kurektir ve yelken buna yardimci olmasi icin tasarlanmistir Malta Tapinak Sovalyeleri Devleti ne ait 16 yuzyil kadirgasi Kaynak Venedik teki donanma muzesirBu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir Kullanildiklari Tarihi Caga Gore Kadirga TurleriDegisik tarih caglarinda kullanilan ana kadirga tipleri buyuklukleri sirasina gore asagida verilmistir Antik Caglar Pentekontera Pentekontera Tek katta geminin iki kenarinda iki sira halinde her sirada 25 olmak uzere toplam 50 kurekci bulunmaktadir Kadirga tarihte Akdeniz denizcilik medeniyetleri tarafindan kullanilmis standart teknedir Bireme Bireme MO 5 yuzyildan itibaren Antik Yunan medeniyetinin ana bahriye teknesi birem olmustur Eski Yunanlar ile savasa giren Pers Iran Imparatorlugu donanmasi gemileri de birem turundendi Ancak Eski Roma caginda yerine trirem gecmistir Liburna Roma caglarinda kullanilan orta buyuklukte bir teknedir Fakat karaya yakin destek saglayabilmesi hizliligi ve yuksek manevra kabiliyeti dolayisiyla takip lojistik destek ve hizla asker nakliyati icin tercih edilen tekneydi Trireme Trirem tipi gemiler klasik deniz guclerinin ana bel kemigini olusturmaktaydilar Hizli cevik hareketli ve kolayca manevra edilebilmeleri dolayisiyla Orta Caglara kadar Akdeniz in her tarafinda yaygin olarak kullanilan harp tekneleriydiler Teknenin her iki tarafinda dort sira kurekciler bulunmaktaydi ve kuinkueremlerle birlikte klasik caglar harp gemilerinin en buyukleri olmaktaydilar Eski Orta CaglarDromonOrta Cag Sonlari ve Yeni CagKaramursel Osmanli donanmasi kurulmasi sirasinda kullanilan ilk kucuk cektiri tipi gemiye Karamursel gemisi adi verilmektedir Bu cektiri tipte gemiler bir bucuk direkli sivri ucgen yelkenli ve sonralari nakliyede kullanilan bir bucuk direkli sivri ucgen yelkenli guvertesiz kucuk cektiri seklinde tekneden ibaretti Degisik sekillerde buyuk tipleri de yapilmisti Sonradan nakliye islerinde de bu tip Karamursel gemileri kullanilmistir Istanbul ve Marmara sahilleri arasinda isleyen Karamursel gemi nakliye gemileri hem kurek hem yelkenle giderdi Firkate Osmanli donanmasinda kullanilan kucuk cektiri tipi savas gemisi Her bir kuregi 2 veya 3 kisi ceken 10 17 kurekci oturagi ihtiva etmekteydiler Firkatelerin her kuregini iki uc kisi cekerdi Hizli hareket ettiklerinden haber getirip goturmekteydiler Muharebe zamanlarinda firkatelere 80 hatta 100 levend konulmaktaydi Firkateler nehirlerde de kullanilmakta ve ozellikle Tuna Nehri uzerindeki ince donanmada onemli olarak yer almaktaydilar Pergende bir cektiri tipte kucuk ama nispeten hizli savas gemisi idi Genellikle haberlesme ve nakliye icin kullanilmaktaydi Genel olarak kurekle yurumekteydi ama yardimci sivri uclu yelken kullanmak icin bir yelken diregi bulunmaktaydi Buyuklugu 18 19 kurekci oturagi bulunacak sekilde idi ve uzunlugu 33 40 zira olarak degismekteydi Tuna ince donanmasinda ve genel olarak sahil koruma karakol gorevleri icin genel denizlerde kullanilmakta idi XVI yuzyilda pergende gemileri firkate ile ayni kabul edilmekteydi Kalyota veya kalite Kalyota veya kalite kucuk bir kadirga cektiri tipte olup kadirgadan daha hafif ve kucuk ama daha hizli savas gemisi idi Ozellikle savaslarda takip ve karakol islerinde kullanilmaktaydilar Buyuklugu her bir kuregi ikiser veya ucer ceken 19 24 kurekci oturagi bulunacak sekilde idi Uzunlugu 33 48 zira uzunlukta idi Savas zamanlarinda kalyatalarda 220 kadar cenkci bulundurulmaktaydi Kalyatalar baslarina toplar bulunmaktaydi Hicri 1498 hicri 893 tarihli bir belgeye gore bir kalyata bir bas topu 2 darbzen ve 4 prangi vardi Mayis 1698 Zilikade 1109 hicri tarihli bir tezkireye gore bir kalyataya top muhimmati olarak 258 yuvarlak verilmekteydi XVI yuzyil sonlarinda bir kalyatada 2 usta topcu neferi de bulunmaktaydi Genel denizlerde kullandigi gibi Tuna ince donanmasinda da kalyatalar bulunmaktaydi Fusta Fusta Kalyota seklinde ve karakterinde ama kalyotalardan daha buyuk ama kadirgadan daha kucuk boyda savas gemisi Donanma filolarinin onculeri ve icin ve sahil koruma icin kullanilmakta idiler Kadirga Kadirga Bastarda Bastarda Cektiri tipinde kadirgalarin buyugu bir tur olan harp gemisine verilen addir Donanma komutani bir amiralin riyale gemisi veya buyuk rutbeli bir komutanin patrona gemisi olarak kullanilan kadirgadan daha buyuk olan bir gemiyi tarif etmektedir Bu tip kadirga gemisinin ismi Italyanca galea bastarda teriminden turetilmisti Genellikle kurekle calismaktaydi fakat iki veya tek sereni de bulunup yelkenle de hareket kabiliyeti bulunmaktaydi Kurekle hareket icin Osmanli bastardalari 6 32 cift kurege sahip olup her kurek 5 7 kurekci tarafindan cekilmekte idi Guvertesinin altinda kurek cekilen bastardalar bastarda girap olarak isimlendirilmekte idi Kic cadiri ozel kumastan el islemeli olurdu Buyuk kadirga Buyuk kadirga It galea grossa genellikle deniz ticareti icin yuk tasimak icin buyuk boyda bir kadirga sekilli cektiri gemi yani kisaca ticaret icin buyuk kadirga Genellik bu tip kadirgalar ticari amacla yapilip kullanilmasina ragmen cok kere istenilirse deniz savasi yapabilmek icin gereken top ve bordolama malzemeleri de tasiyarak deniz savasi yapmak icin hazirlanan savas filolarinda da kullanilmistir Yarim bastarda Yarim bastarda It piccola bastardella komuta gemisi olmayan ve 26 oturakli olan bastardalara yarim veya orta adi verilirdi Bu yarim bastardalar buyuklugu bir harp gemisi olan kadirga It galea sottile ile daha cok ticaret gemisi olarak kullanilan buyuk kadirga It galea grossa arasindaydi Osmanli donanmasinda yarim bastardalarin boyu 7 zira takriben 42 75 51 30 metre idi ve 26 oturakdaki her kuregi 5 ila 7 kurekci cekerdi Mavna mahon veya galeas XVI yuzyil Ispanyol Yarimadasi nda bir mavna Mahon mavna galeas tipi gemi Venedikli gemi ustalari tarafindan 16 yuzyilda gelistirilen kadirga tipli cektiri ve kalyon tipli yelkenli arasinda olan bir gemidir Bu tip gemiler buyuk boylu olup genellikle ticari esya tasimak icin kullanilan buyuk kadirga boyutlarinda ve seklindedir Tipik bir 17 yuzyil yapimi mavnanin boyu 59 metre en buyuk genisligi 9 metre olup su altindan kalan kismi 3 5 metredir Mavnanin basindaki pruva yuvarlak ve kicin ki pupa da karpuz kicli tabirce yuvarlaktir Tipik bir mavnanin kadirga gelenegine kic tarafinda cadirli platform hem de bas tarafinda cadirla kapli platform bulunmakta ve bu iki platformu baglayan bir kopru kurekcilerinin baslari seviyesinde bulunmakta idi Kurekciler yuksek bordalar arkasinda iki kat uzerinde altli ustlu ve iskele sol ve sancak sag da olarak dort grup olarak oturmakta idiler Her grupta 32 tane 15 meter uzunlugunda kurek bulunup her bir kurek icin 7 8 tane kurekci bulunmakta idi Mavna bu kurekciler tarafindan kurekle cekilereek yurutulebilecegi gibi uc sereni olup yelkenle de yurutulebilmektedir Tipik bir mavnada hucum atesli silahi olarak 10 tane savas topu ve 30 tane kucuk saga sola ve asagi yukari 360 derece dondurulebilir doner top Ispanyolca peterero bulunmakta idi Bircok tarihci Osmanli donanmasini Kutsal Ittifak donanmasi tarafindan Ekim 1670 te Inebahti Deniz Muharebesi nde buyuk maglubiyete ugratmasini Kutsak Ittifak in filosu icinde buluna mavna larin Osmanli kardirgalarinin hucumuna karsi koyabilip mavnalrin hucumunada Osmanli kadirgalarinin buyuk zarar gormesine baglarlar Pasa bastardasi Pasa bastardasi Osmanli deniz filolarinda komuta mevkii olup gerek harbinde ve gerek sulhda Kaptan i Derya nin komuta gemisi kullanilirdi Pasa bastardasi 36 oturakli idi her oturak icin 7 kurekci bulunurdu Boyu 77 zira takriben 57 75 69 metre idi Her iki kurek arasinda ucer cenkci yerlestirilirdi Boylece pasa bastardasinin tum efradi takriben 800 kadardi Efradi 72 kuregin her birini 7 kisi olarak ceken 504 kurekci 216 cenkci ve digerleri denizcilikte mahareti olan gedikli denizcilerden olusuyordu 17 yuzyildan itibaren kaptan bastardalari karpuz kicli olarak yapilmaktaydilar Atesli silah olarak toplar tasimaktaydi ve toplarinin 3 tanesi basta idi ve her iki yanda 4 5 tane hafif doner top bulunurdu Pasa bastardasi icin kic cadiri ozel kumastan el islemeli olurdu Bu 16 asir sonuna kadar yani Cigalazade Sinan Pasa nin Kaptan i Deryaligina kadar serasker denilen kalin bir kumastan yapilirdi Sonralari yesil ve kirmizi kadifeden yapilmaya baslandi nihayet kirmizi kadifede karar kilindi Pasa bastardasi kic cadiri her yil degistirilir ve her yil eski cadir kaptan pasanin maiyetindeki gedikli denizcilere verilirdi Osmanli donanmasinda kadirgaStandart bir Osmanli kadirgasi 40 metre boyunda 7 8 metre genisliginde ve 24 oturaklidir Bir ya da iki ucgen yelkenle hareket eder Ancak kadirga sinifi baska gemileri de ihtiva eder Bu ebatlardan kucuk kesif amacli kalite cektirme gibi gemiler oldugu gibi guvertesinin altinda kurek cekilen bastarda girap gibi modelleri de vardir Osmanli donanmasinda ozellikle 17 yuzyilda Turk donanmasinin altin caginda asil savas gemisi konumundadir Osmanli donanmasinda 18 yuzyilin sonlarina kadar kadirga kullanmistir Kadirga kalyon karsilastirmasi Kadirga ince uzun yapisi ve alcak bordasi sayesinde cok suratli ve kivrak hareket eden bu gemi tipi kalyon sinifi buyuk yelkenli gemilere karsi avantajliydi Kalyonlar yalnizca ruzgarli havalarda yol alirken kadirga ruzgarsiz havalarda da yol alabilirdi Ayrica kullandigi Latin yelkeni sayesinde ruzgar yonunden bagimsiz yol alabilirdi 16 yuzyilda kadirga kalyon karsisinda ustun konumdaydi Ancak denizcilikte yasanan gelismeler sonucu kalyon yavas yavas kadirgayi yakaladi 17 yuzyilin ortalarindan itibaren kalyon kadirga karsisinda ustunlugunu kabul ettirdi Osmanli donanmasi da bu donemde yavas yavas kalyona gecis yapiyordu Ancak bu degisim kadirganin degerini busbutun yok etmedi Daha 1 5 yuzyil kadirga savas donanmalarinda kullanildi Kadirganin kalyona karsi surat ve manevra ustunlugu vardi Bunun yaninda imalati da 3 kat daha ucuzdu Ancak kullanimi icin cok sayida kurekci gerektirmesi bu ucuzluk avantajini ortadan kaldirmaktaydi Kalyon ise kadirgadan cok daha dayanikliydi Ancak kalyonun genis yuksek ve agir govdesi bulunmakta genis govde surat icin hic uygun olmamakta ve arkadan ruzgar almadigi surece kalyonun yavas ve hantal kalmasina sebep olmaktaydi 40 metre boyunda 7 metre genisliginde bir kadirganin mukemmel su direnci kalyonda yoktu KaynakcaBu madde kismen Italyanca Wikipedia galea maddesi kaynaklidir 1 21 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Italyanca Dis kaynaklarUzun carsili Ismail Hakki 1988 Osmanli Devleti nin Merkez ve Bahriye Teskilati Ankara Turk Tarih Kurumu Yayinlari ISBN 975 16 0042 1 Dis baglantilar