Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dromon (Yunanca δρόμων, dromōn, "koşucu") bir kadırga çeşidi ve İtalyan tarzı kadırgalar yerlerini alana kadar Bizans donanmasının 5 ile 12. yüzyıllar arası en önemli savaş gemisi. Roma İmparatorluğu döneminde Roma donanmasının ana ekseni Antik Liburna gemisinden geliştirilmiştir.
 | |
| Bu makale, Bizans İmparatorluğu'nun (330–1453) askeriyesi hakkındaki serinin bir parçasıdır. | |
| Yapısal Tarih | |
|---|---|
| Bizans ordusu: , Middle Byzantine army (thema • tagmata • Hetaireia), (pronoia), () • Vareg Muhafızları • | |
| Bizans donanması: Rum ateşi • Dromon • | |
| Seferlerin Tarihi | |
| Savaşlar, isyan ve iç savaşlar ve muharebeler listeleri | |
| Stratejiler ve taktikler | |
| • • Askeri talimatlar • (İstanbul Surları) |
Orta İngilizce'de dromond ve Eski Fransızca'da dromont kelimeleri dromon kelimesinden türemiştir ve herhangi bir Orta Çağ gemisi anlamına gelir.
Gelişimi ve özellikleri
Orta Çağ savaş gemilerinin ortaya çıkışı ve gelişimi bir tartışma ve varsayım konusudur: günümüze kadar kürekle çekilen ilk çağ ya da erken Orta Çağ döneminden kalan bir savaş gemisi kalıntısı bulunamamıştır ve bilgiler yazılı kaynakların analiz edilmesiyle ya da birkaç ticari gemi kalıntısının kalıntılarının (örneğin; 7. yüzyıl Sicilya'da Pantano Longarini enkazı, 7. yüzyıl Yassıada gemisi ve 11. yüzyıl Serçe Limanı enkazıa[›]) kaba artistik çizimleri ile toparlanmıştır. Ancak Marmaray projesi sırasında Theodosius Limanı'nın (günümüzde Yenikapı) yerinde yapılan arkeolojik kazılarda aralarında galea tipi dört hafif kadırganında olduğu 6 ile 10. yüzyıllar arası 36 Bizans gemisi kalıntısı gün yüzüne çıkarılmıştır.
Genel kabul gören görüş aslı liburna tipi gemilerden gelen erken dönem dromonlardan türeyen ve bu şekilde Akdeniz kadırgası olarak nitelenen ana ilerlemeler, tam güvertenin benimsenmesi (katastrōma), su üzerindeki mahmuz lehine pruvada koç başı saldırının terk edilmesi ve latin yelkeninin kullanımıdır. Koç başı saldırının (Latince: rostrum, Yunanca: Grekçe: ἔμβολος) terk edilmesinin kesin sebepleri belirsizdir. 4. yüzyıl Vergilius Vaticanus yazmalarında yer alan yukarı bakan gaga betimlemeleri daha geç Roma kadırgalarında bile koç başının mahmuz ile yer değiştirdiğini göstermektedir. Bir ihtimalde antik gemi teknesinin dışını önce zıvana ile geçmeli tekniğin koç başının tasarlanması karşısında yerini güçlü ve daha esnek tekneye, koç başı saldırılarına daha az hassas gemi omurgasının önce yapıldığı metoda geçilirken değişimin olduğudur. Eğer Sevilla başpiskoposu Isidore'un su altındaki kayalara çarpmaya karşı koruduğunu belirten yorumlarını değerlendirirsek, koç başının asıl görevi kesinlikle erken 7. yüzyılda unutulmuştur. Latin yelkeninde ise, geçmişte çeşitli yazarlar, bunun ana kaynağı muhtemelen Hindistan olarak Araplar tarafından Akdeniz'e getirildiğini belirtirler. Fakat son on yıllarda ortaya çıkan yeni tasvirler ve yazılı kaynaklar, bilim adamlarının latin yelkeninin ortaya çıkışının Levant'ta daha erken bir dönem olan geç Helenistik ya da erken Roma olduğunu düşünmelerine neden olmuştur. Yalnızca üçgen değil dörtkenar versiyonuda bilinmektedir ve daha küçük teknelerde yüzlerce yıldır kare yelkenle paralel kullanılmaktadır.
Vandallar Savaşı sırasında Belisarius'un filosunun, Kayseryalı Prokopius'un anlatımına göre, görünüşte en azından bir kısmının latin yelkeni ile donatılması, o zamanlar dromonun standart teçhizatının muhtemelen latin yelkeni olduğunu göstermektedir, kademeli olarak geleneksel kare yelken Orta Çağ denizciliğinin kullanımından düşmüştür. Bu 6. yüzyıl dromonları, muhtemelen iki kenarında 25 olmak üzere toplam 50 kürekçi bulunan tek katlı ("monoreme") gemilerdir. Gene Helenistik dönem uskundra kullanan gemilerinden farklı olarak, bunlar doğrudan geminin gövdesinden uzatılıyordu. Daha sonraki dönem çift katlı ("bireme") 9. ve 10. yüzyıl dromonları iki kürek sırası (elasiai), bir kürek sırası aşağıda diğeri ise yukarı güvertede olacak şekilde güverteyle bölünmüştü; bu kürekçilerin gemi bordaladığı zaman deniz piyadeleri ile savaşması bekleniyordu. Yunan bilim insanı Christos Makrypoulias, her sırada aşağıda 25 kürekçi, üst güvertede 35, bir dromon için toplam 120 kürekçi içeren bir düzenleme önerir. Bu gemilerin tüm uzunluğu muhtemelen yaklaşık 32 metredir. O dönem çoğu gemi tek direkli (histos ya da katartion) olmasına rağmen, daha büyük bireme dromonlar daha etkin manevra yapabilmek için muhtemelen en az iki direğe ihtiyaç duyuyorlardı ki bu büyüklükteki bir gemi yalnızca bir latin yelkeni ile yönetilemez anlamına geleceği kabul edilebilir. Gemi, pupa (prymnē) tarafında, kaptanın yeri (krab(b)at(t)os) ile beraber çadır ile korunmuş iki kıç dümeni ile yönetiliyordu. Pruva (prōra) yükseltilmiş bir ön üst güverteye (pseudopation) sahipti, bunun altında nişanlanmış Rum ateşi atan bir sifon bulunurken, ikincil sifonlar geminin ortasında her iki tarafta da bulunabilirdi. Geminin yanları boyunca devam eden, askerlerin kalkanlarını astıkları bir pavesade (kastellōma) güverte mürettebatına koruma sağlıyordu. Roma liburnalarına benzer şekilde, daha büyük gemiler ayrıca her iki yanında direklerin arasında tahtadan bir kalelere (xylokastra) sahiptiler, böylece okçular yükseltilmiş bir platformdan atış yapabiliyorlardı. Pruva mahmuzun (peronion) amacı düşman gemisinin küreklerini kırıp, ok ateşi ve borda etmeye karşı onu yardımsız bırakıyordu.
Yenikapı kazılarında ortaya çıkarılan 10-11. yüzyıla ait dört adet galeai tipi geminin tek tip tasarımı ve inşası onların merkezi bir üretim sürecinden geçtiklerini göstermektedir. Uzunlukları yaklaşık 30 metredir ve Karaçam ve Doğu çınarından imal edilmişlerdir.
Varyantlar
911 ve 949 yıllarında Girit Emirliği'ne gönderilen seferlerin envanterlerinde detaylarının görüleceği üzere, 10. yüzyılda genel dromon tipinin bireme savaş gemilerinde üç ana sınıf mevcuttu: [chelandion] ousiakon (Grekçe: [χελάνδιον] οὑσιακόν) böyle isimlendirilmişti çünkü içinde 108 adamlık bir ousia vardı; [chelandion] pamphylon ([χελάνδιον] πάμφυλον), 120–160 adamlık bir tayfası vardı, ismi ya taşıma gemisi olarak Pamfilya bölgesi menşeini ya da mürettebatının "seçkin mürettebat" (Grekçe: πᾶν+φῦλον, "tüm kabileler") anlamına gelmektedir; ve dromōn hakiki, mürettebatı iki ousiai ile oluşur.VII. Konstantin'in De Ceremoniis'inde, ağır dromōn gemilerinin 230 kürekçi 70 deniz piyadesinden oluşan mürettebat ile hatta daha da büyük bir mürettebattan oluştuğunu söyler; denizcilik uzmanı onları gemide taşınan ihtiyaç fazlası personel olarak düşünürken, Makrypoulias ise bu fazla adamları üst kat küreklerinin her birinin ikinci kürekçisi olarak düşünür. Daha küçük, yaklaşık 60 kişilik mürettebatlı tek sıra kürekçili gemiler monērēs (μονήρης, "tek sıra") ya da galea (γαλέα, "galley" kadırga kelimesi bu kelimeden türemiştir.) keşif görevleri için kullanılırken ayrıca savaş düzeninde kanatlarda yer alıyorlardı.
Üç sıra ("trireme") dromonlar, 9. yüzyılda parakoimomenos Basileios Lekapenos'a ithaf edilmiş çalışmada tarif edilmişlerdir. Yalnızca bazı parçaları günümüze ulaşmış bu eser ağırlıklı olarak Klasik bir trireme'nin görünüm ve konstrüksiyonunu çizmiştir ve bu yüzden orta Bizans döneminin savaş gemilerine uygulanmaya çalışıldığı zaman çok dikkatli kullanılmalıdır. Ancak trireme gemilerin varlığı, 11.ve 12.yüzyıl Fatımi Devleti donanmasında kullanıldığı kanıtlanmıştır ve VI. Leon tarafından yapılan 10. yüzyıla ait büyük Arap gemilerine ait göndermelerde trireme kadırgaları işaret eder.
Bizanslılar genellikle nakliye gemileri (phortēgoi) ya da yük gemileri (skeuophora) gibi sıradan ticari gemilerini kargo taşımacılığı için mecbur tutarlardı. Bu gemiler çoğunlukla kürekli olmayıp yelkenliydi. Bizanslılar ve Araplar ayrıca ya yelkenli gemi ya da atlar için değişiklik yapılmış kadırgalardan at nakliye gemileri (hippagōga) kullanırlardı.Chelandia aslen kürekli at taşıyan bir gemi olarak ortaya çıktığı kabul edilirse, yazılı kaynaklarda ayrım gözetmeden sıklıkla birbirleri yerine kullanılsa da chelandion ve dromōn arasında bir konstrüksiyon farkı olduğu kabul edilebilir. dromōn özellikle bir savaş kadırgası olarak gelişim gösterirken, chelandion geminin enini ve kargo derinliğini artıran orta bölümünde bir sıra atı bulunduracak özel bir bölüm bulundururdu.
Notlar
Kaynakça
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 123–126
- ^ The Shorter Oxford English Dictionary, 3rd edition, "Dromond".
- ^ Delgado 2011, ss. 188–191
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, s. 127
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 138–140
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 145–147, 152
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 134–135
- ^ a b Casson 1995, ss. 243–245, Fig. 180–182
- ^ Basch 2001, ss. 57–64; Campbell 1995, ss. 8–11; Pomey 2006, ss. 326–329
- ^ a b Pryor & Jeffreys 2006, ss. 153–159
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, s. 144
- ^ Basch 2001, s. 64
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 130–135
- ^ Gardiner 2004, ss. 103–104
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 232, 255, 276
- ^ Makrypoulias 1995, ss. 164–165
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 205, 291
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, s. 238
- ^ Dolley 1948, s. 52
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, s. 215
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, s. 203
- ^ Haldon 1999, s. 189
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, s. 282
- ^ Gardiner 2004, s. 104
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 143–144
- ^ Delgado 2011, ss. 190–191
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 189–192, 372; Casson 1995, ss. 149–150
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 261–262; Makrypoulias 1995, s. 165
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, s. 190
- ^ Pryor 2003, s. 84
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 284–286
- ^ Gardiner 2004, s. 108
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, s. 305
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 307–308, 322–324
- ^ Pryor & Jeffreys 2006, ss. 166–169, 322–325, 449
Kaynakça
- Ahrweiler, Hélène (1966), Byzance et la mer. La Marine de Guerre, la politique et les institutions maritimes de Byzance aux VIIe–XVe siècles (Fransızca), Paris: Presses Universitaires de France
- Basch, Lucien (2001), "La voile latine, son origine, son évolution et ses parentés arabes", Tzalas, H. (Ed.), Tropis VI, 6th International Symposium on Ship Construction in Antiquity, Lamia 1996 proceedings (Fransızca), Atina: Hellenic Institute for the Preservation of Nautical Tradition, ss. 55-85
- Campbell, I.C. (1995), (PDF), Journal of World History, 6 (1), ss. 1-23, 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 20 Mart 2020
- (1995), Ships and Seamanship in the Ancient World, Johns Hopkins University Press, ISBN
- Christides, Vassilios (1995), "Byzantine Dromon and Arab Shini: The Development of the Average Byzantine and Arab Warships and the Problem of the Number and Function of the Oarsmen", (PDF), Hellenic Institute for the Preservation of Nautical Tradition, ss. 111-122, 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 20 Mart 2020
- Delgado, James P (2011), "Ships on Land", Catsambis, Alexis; Ford, Ben; Hamilton, Donny L. (Ed.), The Oxford Handbook of Maritime Archaeology, Oxford University Press, ss. 182-191, ISBN
- Dolley, R. H. (1948), "The Warships of the Later Roman Empire", The Journal of Roman Studies, Society for the Promotion of Roman Studies, cilt 38, ss. 47-53, doi:10.2307/298170, JSTOR 298170
- Gardiner, Robert, (Ed.) (2004), The Age of the Galley: Mediterranean Oared Vessels since pre-Classical Times, Conway Maritime Press, ISBN
- Haldon, John (1999). Warfare, State and Society in the Byzantine World, 565-1204 (İngilizce). Londra: UCL Press. ISBN .
- Dimitris Michalopoulos & Antonis Milanos, Greek Vessels of the Middle Ages, Athens: Europe Publishing, 1994 ISBN 960-253-028-6
- Makrypoulias, Christos G. (1995), "The Navy in the Works of Constantine Porphyrogenitus", Graeco-Arabica, Atina, 6, ss. 152-171
- Pomey, Patrice (2006), "The Kelenderis Ship: A Lateen Sail", The International Journal of Nautical Archaeology, 35 (2), ss. 326-329, doi:10.1111/j.1095-9270.2006.00111.x
- Pryor, John H. (2003), "Byzantium and the Sea: Byzantine Fleets and the History of the Empire in the Age of the Macedonian Emperors, c. 900–1025 CE", ; Unger, Richard W. (Ed.), War at Sea in the Middle Ages and the Renaissance, Boydell Press, ss. 83-104, ISBN
- Pryor, John H.; Jeffreys, Elizabeth M. (2006), The Age of the ΔΡΟΜΩΝ: The Byzantine Navy ca. 500–1204, Brill Academic Publishers, ISBN
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dromon Yunanca dromwn dromōn kosucu bir kadirga cesidi ve Italyan tarzi kadirgalar yerlerini alana kadar Bizans donanmasinin 5 ile 12 yuzyillar arasi en onemli savas gemisi Roma Imparatorlugu doneminde Roma donanmasinin ana ekseni Antik Liburna gemisinden gelistirilmistir Bu makale Bizans Imparatorlugu nun 330 1453 askeriyesi hakkindaki serinin bir parcasidir Yapisal TarihBizans ordusu Middle Byzantine army thema tagmata Hetaireia pronoia Vareg Muhafizlari GenerallerBizans donanmasi Rum atesi Dromon AmirallerSeferlerin TarihiSavaslar isyan ve ic savaslar ve muharebeler listeleriStratejiler ve taktikler Askeri talimatlar Istanbul Surlari Orta Ingilizce de dromond ve Eski Fransizca da dromont kelimeleri dromon kelimesinden turemistir ve herhangi bir Orta Cag gemisi anlamina gelir Gelisimi ve ozellikleriOrta Cag savas gemilerinin ortaya cikisi ve gelisimi bir tartisma ve varsayim konusudur gunumuze kadar kurekle cekilen ilk cag ya da erken Orta Cag doneminden kalan bir savas gemisi kalintisi bulunamamistir ve bilgiler yazili kaynaklarin analiz edilmesiyle ya da birkac ticari gemi kalintisinin kalintilarinin ornegin 7 yuzyil Sicilya da Pantano Longarini enkazi 7 yuzyil Yassiada gemisi ve 11 yuzyil Serce Limani enkazia kaba artistik cizimleri ile toparlanmistir Ancak Marmaray projesi sirasinda Theodosius Limani nin gunumuzde Yenikapi yerinde yapilan arkeolojik kazilarda aralarinda galea tipi dort hafif kadirganinda oldugu 6 ile 10 yuzyillar arasi 36 Bizans gemisi kalintisi gun yuzune cikarilmistir Genel kabul goren gorus asli liburna tipi gemilerden gelen erken donem dromonlardan tureyen ve bu sekilde Akdeniz kadirgasi olarak nitelenen ana ilerlemeler tam guvertenin benimsenmesi katastrōma su uzerindeki mahmuz lehine pruvada koc basi saldirinin terk edilmesi ve latin yelkeninin kullanimidir Koc basi saldirinin Latince rostrum Yunanca Grekce ἔmbolos terk edilmesinin kesin sebepleri belirsizdir 4 yuzyil Vergilius Vaticanus yazmalarinda yer alan yukari bakan gaga betimlemeleri daha gec Roma kadirgalarinda bile koc basinin mahmuz ile yer degistirdigini gostermektedir Bir ihtimalde antik gemi teknesinin disini once zivana ile gecmeli teknigin koc basinin tasarlanmasi karsisinda yerini guclu ve daha esnek tekneye koc basi saldirilarina daha az hassas gemi omurgasinin once yapildigi metoda gecilirken degisimin oldugudur Eger Sevilla baspiskoposu Isidore un su altindaki kayalara carpmaya karsi korudugunu belirten yorumlarini degerlendirirsek koc basinin asil gorevi kesinlikle erken 7 yuzyilda unutulmustur Latin yelkeninde ise gecmiste cesitli yazarlar bunun ana kaynagi muhtemelen Hindistan olarak Araplar tarafindan Akdeniz e getirildigini belirtirler Fakat son on yillarda ortaya cikan yeni tasvirler ve yazili kaynaklar bilim adamlarinin latin yelkeninin ortaya cikisinin Levant ta daha erken bir donem olan gec Helenistik ya da erken Roma oldugunu dusunmelerine neden olmustur Yalnizca ucgen degil dortkenar versiyonuda bilinmektedir ve daha kucuk teknelerde yuzlerce yildir kare yelkenle paralel kullanilmaktadir Ioannis Skilicis vakainamesinin Madrid Skilicis versiyonundaki resimde 941 yilinda Konstantinopolis e yapilan Rus saldirisini Bizans filosu puskurtuyor ve mahmuzlar ile Rus gemilerinin kurekcilerini eziyor Borda etmek ve gogus goguse savas Orta cag deniz savaslarinin cogunun neticesini belirliyordu Vandallar Savasi sirasinda Belisarius un filosunun Kayseryali Prokopius un anlatimina gore gorunuste en azindan bir kisminin latin yelkeni ile donatilmasi o zamanlar dromonun standart techizatinin muhtemelen latin yelkeni oldugunu gostermektedir kademeli olarak geleneksel kare yelken Orta Cag denizciliginin kullanimindan dusmustur Bu 6 yuzyil dromonlari muhtemelen iki kenarinda 25 olmak uzere toplam 50 kurekci bulunan tek katli monoreme gemilerdir Gene Helenistik donem uskundra kullanan gemilerinden farkli olarak bunlar dogrudan geminin govdesinden uzatiliyordu Daha sonraki donem cift katli bireme 9 ve 10 yuzyil dromonlari iki kurek sirasi elasiai bir kurek sirasi asagida digeri ise yukari guvertede olacak sekilde guverteyle bolunmustu bu kurekcilerin gemi bordaladigi zaman deniz piyadeleri ile savasmasi bekleniyordu Yunan bilim insani Christos Makrypoulias her sirada asagida 25 kurekci ust guvertede 35 bir dromon icin toplam 120 kurekci iceren bir duzenleme onerir Bu gemilerin tum uzunlugu muhtemelen yaklasik 32 metredir O donem cogu gemi tek direkli histos ya da katartion olmasina ragmen daha buyuk bireme dromonlar daha etkin manevra yapabilmek icin muhtemelen en az iki direge ihtiyac duyuyorlardi ki bu buyuklukteki bir gemi yalnizca bir latin yelkeni ile yonetilemez anlamina gelecegi kabul edilebilir Gemi pupa prymne tarafinda kaptanin yeri krab b at t os ile beraber cadir ile korunmus iki kic dumeni ile yonetiliyordu Pruva prōra yukseltilmis bir on ust guverteye pseudopation sahipti bunun altinda nisanlanmis Rum atesi atan bir sifon bulunurken ikincil sifonlar geminin ortasinda her iki tarafta da bulunabilirdi Geminin yanlari boyunca devam eden askerlerin kalkanlarini astiklari bir pavesade kastellōma guverte murettebatina koruma sagliyordu Roma liburnalarina benzer sekilde daha buyuk gemiler ayrica her iki yaninda direklerin arasinda tahtadan bir kalelere xylokastra sahiptiler boylece okcular yukseltilmis bir platformdan atis yapabiliyorlardi Pruva mahmuzun peronion amaci dusman gemisinin kureklerini kirip ok atesi ve borda etmeye karsi onu yardimsiz birakiyordu Yenikapi kazilarinda ortaya cikarilan 10 11 yuzyila ait dort adet galeai tipi geminin tek tip tasarimi ve insasi onlarin merkezi bir uretim surecinden gectiklerini gostermektedir Uzunluklari yaklasik 30 metredir ve Karacam ve Dogu cinarindan imal edilmislerdir Varyantlar911 ve 949 yillarinda Girit Emirligi ne gonderilen seferlerin envanterlerinde detaylarinin gorulecegi uzere 10 yuzyilda genel dromon tipinin bireme savas gemilerinde uc ana sinif mevcuttu chelandion ousiakon Grekce xelandion oὑsiakon boyle isimlendirilmisti cunku icinde 108 adamlik bir ousia vardi chelandion pamphylon xelandion pamfylon 120 160 adamlik bir tayfasi vardi ismi ya tasima gemisi olarak Pamfilya bolgesi menseini ya da murettebatinin seckin murettebat Grekce pᾶn fῦlon tum kabileler anlamina gelmektedir ve dromōn hakiki murettebati iki ousiai ile olusur VII Konstantin in De Ceremoniis inde agir dromōn gemilerinin 230 kurekci 70 deniz piyadesinden olusan murettebat ile hatta daha da buyuk bir murettebattan olustugunu soyler denizcilik uzmani onlari gemide tasinan ihtiyac fazlasi personel olarak dusunurken Makrypoulias ise bu fazla adamlari ust kat kureklerinin her birinin ikinci kurekcisi olarak dusunur Daha kucuk yaklasik 60 kisilik murettebatli tek sira kurekcili gemiler moneres monhrhs tek sira ya da galea galea galley kadirga kelimesi bu kelimeden turemistir kesif gorevleri icin kullanilirken ayrica savas duzeninde kanatlarda yer aliyorlardi Uc sira trireme dromonlar 9 yuzyilda parakoimomenos Basileios Lekapenos a ithaf edilmis calismada tarif edilmislerdir Yalnizca bazi parcalari gunumuze ulasmis bu eser agirlikli olarak Klasik bir trireme nin gorunum ve konstruksiyonunu cizmistir ve bu yuzden orta Bizans doneminin savas gemilerine uygulanmaya calisildigi zaman cok dikkatli kullanilmalidir Ancak trireme gemilerin varligi 11 ve 12 yuzyil Fatimi Devleti donanmasinda kullanildigi kanitlanmistir ve VI Leon tarafindan yapilan 10 yuzyila ait buyuk Arap gemilerine ait gondermelerde trireme kadirgalari isaret eder Bizanslilar genellikle nakliye gemileri phortegoi ya da yuk gemileri skeuophora gibi siradan ticari gemilerini kargo tasimaciligi icin mecbur tutarlardi Bu gemiler cogunlukla kurekli olmayip yelkenliydi Bizanslilar ve Araplar ayrica ya yelkenli gemi ya da atlar icin degisiklik yapilmis kadirgalardan at nakliye gemileri hippagōga kullanirlardi Chelandia aslen kurekli at tasiyan bir gemi olarak ortaya ciktigi kabul edilirse yazili kaynaklarda ayrim gozetmeden siklikla birbirleri yerine kullanilsa da chelandion ve dromōn arasinda bir konstruksiyon farki oldugu kabul edilebilir dromōn ozellikle bir savas kadirgasi olarak gelisim gosterirken chelandion geminin enini ve kargo derinligini artiran orta bolumunde bir sira ati bulunduracak ozel bir bolum bulundururdu Notlar a Marmaris Taslica koyunde Bozburun Yarmadasi nin guneyinde Rodos un karsi yakasinda ancak denizden ulasilan bir limandir Limanin kayalardan oyulmus gorkemli bir kapisi vardir Koyun suyu temiz ve berraktir Yapilan bir sualti arastirmasinda 11 yuzyila ait batik ve icinde cam esya bulunmus ve bulunan parcalar Bodrum Sualti Arkeoloji Muzesi ne gonderilmistir Bu arkeolojik bulgular Serce Limani ismiyle taninmaktadir Kaynakca Pryor amp Jeffreys 2006 ss 123 126 The Shorter Oxford English Dictionary 3rd edition Dromond Delgado 2011 ss 188 191 Pryor amp Jeffreys 2006 s 127 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 138 140 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 145 147 152 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 134 135 a b Casson 1995 ss 243 245 Fig 180 182 Basch 2001 ss 57 64 Campbell 1995 ss 8 11 Pomey 2006 ss 326 329 a b Pryor amp Jeffreys 2006 ss 153 159 Pryor amp Jeffreys 2006 s 144 Basch 2001 s 64 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 130 135 Gardiner 2004 ss 103 104 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 232 255 276 Makrypoulias 1995 ss 164 165 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 205 291 Pryor amp Jeffreys 2006 s 238 Dolley 1948 s 52 Pryor amp Jeffreys 2006 s 215 Pryor amp Jeffreys 2006 s 203 Haldon 1999 s 189 Pryor amp Jeffreys 2006 s 282 Gardiner 2004 s 104 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 143 144 Delgado 2011 ss 190 191 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 189 192 372 Casson 1995 ss 149 150 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 261 262 Makrypoulias 1995 s 165 Pryor amp Jeffreys 2006 s 190 Pryor 2003 s 84 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 284 286 Gardiner 2004 s 108 Pryor amp Jeffreys 2006 s 305 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 307 308 322 324 Pryor amp Jeffreys 2006 ss 166 169 322 325 449KaynakcaAhrweiler Helene 1966 Byzance et la mer La Marine de Guerre la politique et les institutions maritimes de Byzance aux VIIe XVe siecles Fransizca Paris Presses Universitaires de France Basch Lucien 2001 La voile latine son origine son evolution et ses parentes arabes Tzalas H Ed Tropis VI 6th International Symposium on Ship Construction in Antiquity Lamia 1996 proceedings Fransizca Atina Hellenic Institute for the Preservation of Nautical Tradition ss 55 85 Campbell I C 1995 PDF Journal of World History 6 1 ss 1 23 4 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi erisim tarihi 20 Mart 2020 1995 Ships and Seamanship in the Ancient World Johns Hopkins University Press ISBN 0 8018 5130 0 Christides Vassilios 1995 Byzantine Dromon and Arab Shini The Development of the Average Byzantine and Arab Warships and the Problem of the Number and Function of the Oarsmen PDF Hellenic Institute for the Preservation of Nautical Tradition ss 111 122 6 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi erisim tarihi 20 Mart 2020 Delgado James P 2011 Ships on Land Catsambis Alexis Ford Ben Hamilton Donny L Ed The Oxford Handbook of Maritime Archaeology Oxford University Press ss 182 191 ISBN 978 0 19 537517 6 Dolley R H 1948 The Warships of the Later Roman Empire The Journal of Roman Studies Society for the Promotion of Roman Studies cilt 38 ss 47 53 doi 10 2307 298170 JSTOR 298170 Gardiner Robert Ed 2004 The Age of the Galley Mediterranean Oared Vessels since pre Classical Times Conway Maritime Press ISBN 978 0 85177 955 3 Haldon John 1999 Warfare State and Society in the Byzantine World 565 1204 Ingilizce Londra UCL Press ISBN 1 85728 495 X Dimitris Michalopoulos amp Antonis Milanos Greek Vessels of the Middle Ages Athens Europe Publishing 1994 ISBN 960 253 028 6 Makrypoulias Christos G 1995 The Navy in the Works of Constantine Porphyrogenitus Graeco Arabica Atina 6 ss 152 171 Pomey Patrice 2006 The Kelenderis Ship A Lateen Sail The International Journal of Nautical Archaeology 35 2 ss 326 329 doi 10 1111 j 1095 9270 2006 00111 x Pryor John H 2003 Byzantium and the Sea Byzantine Fleets and the History of the Empire in the Age of the Macedonian Emperors c 900 1025 CE Unger Richard W Ed War at Sea in the Middle Ages and the Renaissance Boydell Press ss 83 104 ISBN 0 85115 903 6 Pryor John H Jeffreys Elizabeth M 2006 The Age of the DROMWN The Byzantine Navy ca 500 1204 Brill Academic Publishers ISBN 978 90 04 15197 0