Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muhammed Ziyâülhak (Urduca: محمد ضیاءالحق; zaman zaman Ziyâ-ül-Hak ya da Ziyâ ül Hak şeklinde de yazılır; d. 12 Ağustos 1924, - ö. 17 Ağustos 1988, Bahavalpur), Pakistanlı asker ve devlet adamı. Genelkurmay başkanlığı ve sıkıyönetim komutanlığı görevlerinin ardından 1978'de cumhurbaşkanı olarak 1988'e değin ülkeyi askeri rejimle yönetti.
| Muhammed Ziyâülhak محمد ضياءالحق | |
|---|---|
 | |
| Pakistan Cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 16 Eylül 1978 - 17 Ağustos 1988 | |
| Yerine geldiği | Fazal Elahi Çaudhri |
| Yerine gelen | Gulam İshak Han |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 12 Ağustos 1924 , Britanya Hindistanı |
| Ölüm | 17 Ağustos 1988 (64 yaşında) Bahavalpur yakınları, Pakistan |
| Evlilik(ler) | |
| Askerî hizmeti | |
| Takma adı | Merd-i-Mümin |
| Bağlılığı |  Hindistan Pakistan |
| Branşı |   Pakistan Kara Kuvvetleri |
| Hizmet yılları | 1943-1988 |
| Rütbesi |  General |
| Çatışma/savaşları | II. Dünya Savaşı 1965 Hindistan-Pakistan Savaşı Kara Eylül olayları Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi |
Askeri kariyeri
1945'te 'daki Kraliyet Hindistan Askerî Akademisi'ni bitirerek orduya katıldı. II. Dünya Savaşı'nın sonlarında Britanya zırhlı birliklerinde görev aldı. On dokuz yıl kurmay ve komuta görevlerinde bulunduktan sonra öğretmen olarak Kuetta'daki Komuta Karargâh Okulu'na atandı. 1965'te yeniden kıta görevine çıktı. 1966-69 arasında çeşitli kara kuvvetleri birliklerine komuta etti. 1969'dan 1971'e değin Ürdün Kara Kuvvetleri'nde danışmanlık yaptı. Tuğgeneralliğe yükseldiği 1972'de, Zülfikar Ali Butto hükûmetini devirme girişiminde bulunmakla suçlanan subayların yargılandığı askerî mahkemelerin başkanlığını yaptı. Ardından Butto tarafından generalliğe yükseltildi ve 1976'da genelkurmay başkanlığına atandı.
Cumhurbaşkanlığı
1977 Seçimleri sonunda Pakistan iç savaşın eşiğine gelince kansız bir darbeyle 5 Temmuz 1977'de, seçimle yönetime gelen Zülfikar Ali Butto'yu devirdi. Ekim 1977'de tüm muhaliflerin politik aktivitelerini yasakladı. Genelkurmay başkanlığının yanı sıra sıkıyönetim komutanlığını da üstlendi. Ertesi yıl Fazal Elahi Çaudhri'nin cumhurbaşkanlığından istifa etmesi üzerine cumhurbaşkanı oldu. Halk arasında hâlâ geniş bir desteğe sahip olan Butto'yu tartışmalı bir yargılama sonunda, muhalif bir milletvekilini öldürme emrini vermek suçundan Nisan 1979'da idam ettirdi. Butto'nun idamının ardından seçimlerin süresiz olarak ertelendiğini açıklayarak siyasi partileri kapattı, grevleri yasakladı, basına da sıkı bir sansür koydu ve bütün ülkede sıkıyönetim uygulamaya başladı. 1979 yılında yürürlüğe soktuğu "Hudud Yasası" ile kadınlar tecavüze uğrasa dahi zina yapmakla suçlanıp ağır cezalara çarptırıldı. 1980 yılında Ziya ül Hak'ın kararıyla pasaportlara din hanesi konuldu.
Öte yandan Sovyetler Birliği'nin komşu Afganistan'ı işgali üzerine Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) ve İslam ülkelerinin sağladığı geniş çaplı askeri ve ekonomik yardımla yönetimini güçlendirme yoluna gitti. Yurt dışından gelen yardımlarla Afganistan'daki mücahit direnişine destek verdi. Pakistan, Afganistan'dan gelen mültecilerin doğurduğu sorunlarla da uğraşmak zorunda kaldı.
Mart 1981'de sıkıyönetim altında yönetimin sürmesini sağlayan ve kendisine anayasa değişiklikleri yapma yetkisini tanıyan Geçici Anayasa Düzeni'ni ilan etti. Yönetimini pekiştirecek yeni bir devlet yapısı kurmaya çalışırken, siyasal ve kültürel alanda geniş çaplı bir İslamlaşma programına girişti. Aralık 1984'te halkoylamasına sunduğu İslamlaşma programı muhalefetin boykot ettiği tartışmalı bir referandumda büyük çoğunlukla kabul edildi. Bu referandumla iktidarına yasallık kazandırdı ve cumhurbaşkanlığını beş yıl daha uzattırdı. 1985'te sıkıyönetimi kaldırarak güdümlü bir sivil rejime geçiş yolunda adımlar attı; Şubat ayında partilerin aday göstermediği genel ve yerel seçimler yapıldı. Mart 1985'te cumhurbaşkanlığı görevine başladı.
Ama şiddet olaylarının ve huzursuzlukların tırmanmasını önleyemedi. Muhalefetin artan gösterilerine karşı tutucuların desteğini sağlamak için medeni hukuk yerine şeriat yasalarını uyguladı. Muhalefet hareketini siyasal manevralarla etkisiz kılmaya çalışan Ziya ül Hak, yumuşama politikasından geri dönerek, İslamlaşma siyasetini etkili biçimde uygulamadığı, yetersiz kaldığı, yolsuzluklara göz yumduğu gerekçesiyle, Mart 1985'te başbakan olarak atadığı 'yu Haziran 1988'de bu görevden alarak başbakanlık görevini de üstlendi.
Ziya ül Hak, 1974 yılında ilk nükleer testini başarıyla tamamlayıp dünyadaki 6. nükleer güç olarak ortaya çıkan Hindistan'ın elde ettiği nükleer üstünlüğü eşitlemek adına nükleer çalışmalar başlattı. 1987 yılında, Ziya ül Hak askeri amaçlı uranyum zenginleştirme yeteneğine sahip olduklarını ancak bunu kullanmayıp enerji açıklarını kapatmaya yönelik nükleer faaliyetler yürüteceklerini dünya kamuoyuna ilan ederek, üstü kapalı da olsa nükleer silah yeteneğine sahip olduklarını tüm dünyaya ilan etti. Pakistan'a askeri yardımlarda bulunan ABD, nükleer silah yapılmasından kuşkulanarak yardımları bir süre kesti; bu yolda kullanılacak malzemenin Pakistan'a girmesini engellemeye çalıştı.
17 Ağustos 1988'de içinde ABD büyükelçisi Arnold Raphel, Pakistan Genelkurmay Başkanı ile 27 kişinin daha bulunduğu uçağına yapılan sabotaj sonucu düşürülmesiyle öldü. Uçağının düşürülmesi ile ilgili olarak doğrudan olmamakla beraber ABD, İsrail, Hindistan ve Sovyetler Birliği şüpheli görüldü.
Ölümünün ardından seçimleri açık farkla kazanan Zülfikar Ali Butto'nun kızı Benazir Butto başbakan oldu.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ (İngilizce). 6 Aralık 2023. 7 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023.
- ^ Pakistan'ın 'Atom’u İslamcı Generaller 8 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . {{|url= |tarih=8 Aralık 2015 |tarih=8 Aralık 2015 }}, gasam.org.tr
- ^ Sabotaj Kesinleşti 22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . {{|url= |tarih=22 Temmuz 2017 }}, Milliyet, 17/10/1988.
| Askerî görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Zülfikar Ali Butto | Kurmay Başkanı 1974-1978 | Sonra gelen |
| Önce gelen | Pakistan Genelkurmay Başkanı 1976-1988 | Sonra gelen |
| Siyasi görevi | ||
| Önce gelen Zülfikar Ali Butto | 1978 | Sonra gelen |
| Önce gelen | 1985 | Sonra gelen |
| Önce gelen Fazal Elahi Çaudhri | Pakistan Cumhurbaşkanı 1978-1988 | Sonra gelen Gulam İshak Han |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muhammed Ziyaulhak Urduca محمد ضیاءالحق zaman zaman Ziya ul Hak ya da Ziya ul Hak seklinde de yazilir d 12 Agustos 1924 o 17 Agustos 1988 Bahavalpur Pakistanli asker ve devlet adami Genelkurmay baskanligi ve sikiyonetim komutanligi gorevlerinin ardindan 1978 de cumhurbaskani olarak 1988 e degin ulkeyi askeri rejimle yonetti Muhammed Ziyaulhak محمد ضياءالحقPakistan CumhurbaskaniGorev suresi 16 Eylul 1978 17 Agustos 1988Yerine geldigi Fazal Elahi CaudhriYerine gelen Gulam Ishak HanKisisel bilgilerDogum 12 Agustos 1924 1924 08 12 Britanya HindistaniOlum 17 Agustos 1988 64 yasinda Bahavalpur yakinlari PakistanEvlilik ler Askeri hizmetiTakma adi Merd i MuminBagliligi Hindistan PakistanBransi Pakistan Kara KuvvetleriHizmet yillari 1943 1988Rutbesi GeneralCatisma savaslari II Dunya Savasi 1965 Hindistan Pakistan Savasi Kara Eylul olaylari Sovyetler Birligi nin Afganistan a mudahalesiAskeri kariyeri1945 te daki Kraliyet Hindistan Askeri Akademisi ni bitirerek orduya katildi II Dunya Savasi nin sonlarinda Britanya zirhli birliklerinde gorev aldi On dokuz yil kurmay ve komuta gorevlerinde bulunduktan sonra ogretmen olarak Kuetta daki Komuta Karargah Okulu na atandi 1965 te yeniden kita gorevine cikti 1966 69 arasinda cesitli kara kuvvetleri birliklerine komuta etti 1969 dan 1971 e degin Urdun Kara Kuvvetleri nde danismanlik yapti Tuggenerallige yukseldigi 1972 de Zulfikar Ali Butto hukumetini devirme girisiminde bulunmakla suclanan subaylarin yargilandigi askeri mahkemelerin baskanligini yapti Ardindan Butto tarafindan generallige yukseltildi ve 1976 da genelkurmay baskanligina atandi Cumhurbaskanligi1977 Secimleri sonunda Pakistan ic savasin esigine gelince kansiz bir darbeyle 5 Temmuz 1977 de secimle yonetime gelen Zulfikar Ali Butto yu devirdi Ekim 1977 de tum muhaliflerin politik aktivitelerini yasakladi Genelkurmay baskanliginin yani sira sikiyonetim komutanligini da ustlendi Ertesi yil Fazal Elahi Caudhri nin cumhurbaskanligindan istifa etmesi uzerine cumhurbaskani oldu Halk arasinda hala genis bir destege sahip olan Butto yu tartismali bir yargilama sonunda muhalif bir milletvekilini oldurme emrini vermek sucundan Nisan 1979 da idam ettirdi Butto nun idaminin ardindan secimlerin suresiz olarak ertelendigini aciklayarak siyasi partileri kapatti grevleri yasakladi basina da siki bir sansur koydu ve butun ulkede sikiyonetim uygulamaya basladi 1979 yilinda yururluge soktugu Hudud Yasasi ile kadinlar tecavuze ugrasa dahi zina yapmakla suclanip agir cezalara carptirildi 1980 yilinda Ziya ul Hak in karariyla pasaportlara din hanesi konuldu Ote yandan Sovyetler Birligi nin komsu Afganistan i isgali uzerine Amerika Birlesik Devletleri nin ABD ve Islam ulkelerinin sagladigi genis capli askeri ve ekonomik yardimla yonetimini guclendirme yoluna gitti Yurt disindan gelen yardimlarla Afganistan daki mucahit direnisine destek verdi Pakistan Afganistan dan gelen multecilerin dogurdugu sorunlarla da ugrasmak zorunda kaldi Mart 1981 de sikiyonetim altinda yonetimin surmesini saglayan ve kendisine anayasa degisiklikleri yapma yetkisini taniyan Gecici Anayasa Duzeni ni ilan etti Yonetimini pekistirecek yeni bir devlet yapisi kurmaya calisirken siyasal ve kulturel alanda genis capli bir Islamlasma programina giristi Aralik 1984 te halkoylamasina sundugu Islamlasma programi muhalefetin boykot ettigi tartismali bir referandumda buyuk cogunlukla kabul edildi Bu referandumla iktidarina yasallik kazandirdi ve cumhurbaskanligini bes yil daha uzattirdi 1985 te sikiyonetimi kaldirarak gudumlu bir sivil rejime gecis yolunda adimlar atti Subat ayinda partilerin aday gostermedigi genel ve yerel secimler yapildi Mart 1985 te cumhurbaskanligi gorevine basladi Ama siddet olaylarinin ve huzursuzluklarin tirmanmasini onleyemedi Muhalefetin artan gosterilerine karsi tutucularin destegini saglamak icin medeni hukuk yerine seriat yasalarini uyguladi Muhalefet hareketini siyasal manevralarla etkisiz kilmaya calisan Ziya ul Hak yumusama politikasindan geri donerek Islamlasma siyasetini etkili bicimde uygulamadigi yetersiz kaldigi yolsuzluklara goz yumdugu gerekcesiyle Mart 1985 te basbakan olarak atadigi yu Haziran 1988 de bu gorevden alarak basbakanlik gorevini de ustlendi Ziya ul Hak 1974 yilinda ilk nukleer testini basariyla tamamlayip dunyadaki 6 nukleer guc olarak ortaya cikan Hindistan in elde ettigi nukleer ustunlugu esitlemek adina nukleer calismalar baslatti 1987 yilinda Ziya ul Hak askeri amacli uranyum zenginlestirme yetenegine sahip olduklarini ancak bunu kullanmayip enerji aciklarini kapatmaya yonelik nukleer faaliyetler yuruteceklerini dunya kamuoyuna ilan ederek ustu kapali da olsa nukleer silah yetenegine sahip olduklarini tum dunyaya ilan etti Pakistan a askeri yardimlarda bulunan ABD nukleer silah yapilmasindan kuskulanarak yardimlari bir sure kesti bu yolda kullanilacak malzemenin Pakistan a girmesini engellemeye calisti 17 Agustos 1988 de icinde ABD buyukelcisi Arnold Raphel Pakistan Genelkurmay Baskani ile 27 kisinin daha bulundugu ucagina yapilan sabotaj sonucu dusurulmesiyle oldu Ucaginin dusurulmesi ile ilgili olarak dogrudan olmamakla beraber ABD Israil Hindistan ve Sovyetler Birligi supheli goruldu Olumunun ardindan secimleri acik farkla kazanan Zulfikar Ali Butto nun kizi Benazir Butto basbakan oldu Ayrica bakinizHudud YasasiKaynakca Ingilizce 6 Aralik 2023 7 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Aralik 2023 Pakistan in Atom u Islamci Generaller 8 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde url tarih 8 Aralik 2015 tarih 8 Aralik 2015 gasam org tr Sabotaj Kesinlesti 22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde url tarih 22 Temmuz 2017 Milliyet 17 10 1988 Askeri goreviOnce gelen Zulfikar Ali Butto Kurmay Baskani 1974 1978 Sonra gelenOnce gelen Pakistan Genelkurmay Baskani 1976 1988 Sonra gelenSiyasi goreviOnce gelen Zulfikar Ali Butto 1978 Sonra gelenOnce gelen 1985 Sonra gelenOnce gelen Fazal Elahi Caudhri Pakistan Cumhurbaskani 1978 1988 Sonra gelen Gulam Ishak Han