Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muhsinzade Mehmed Paşa (d. 1704 - ö. 4 Ağustos 1774, Karinabat) III. Mustafa saltanatında 28 Mart 1765 - 7 Ağustos 1768 ve 11 Aralık 1771 - 4 Ağustos 1774 tarihleri arasında iki kez 3 yıl altı ay yirmi üç gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
| Muhsinzade Mehmet Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 11 Aralık 1771 - 4 Ağustos 1774 | |
| Hükümdar | III. Mustafa |
| Yerine geldiği | Silahdar Mehmed Paşa |
| Yerine gelen | İzzet Mehmed Paşa |
| Görev süresi 28 Mart 1765 - 7 Ağustos 1768 | |
| Hükümdar | III. Mustafa |
| Yerine geldiği | Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa |
| Yerine gelen | Silahdar Mahir Hamza Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1704 |
| Ölüm | 4 Ağustos 1774 Karinabat |
Hayatı
1737'de sadrazamlık yapmış olan Muhsinzade Abdullah Paşa'nın oğludur. İstanbul'da Molla Gürani semtinde doğdu. Silahşorlükle kapıcılar arasına alındı. Babası sadrazam iken 1737'de kapıcılar kethudası görevi yaptı. 1738'de vezir rütbesi verilip Maraş valisi olarak tayin edildi. Daha sonra İnebahtı muhafızı ve sonra Bender muhafızlığı görevleri verildi. 1747'de Bender muhafızı iken babası Abdullah Paşa'ya Bender muhafızlığı görevi verildiği için ikinci defa Maraş valiliğine gönderildi. Mart 1747'de ise Adana valisi görevi verildi ve Anadolu'da eşkıya tenkili için serdarlık da yaptı. 1749-1756 döneminde sırasıyla Hotin muhafızlığı, Özi muhafızlığı, ikinci kez Hotin Muhafızlığı, Eğriboz adası muhafızlığı yaptı. 1756'de Rumeli eyalet valisi tayin edildi. Çok geçmeden Vidin Muhafızı iken Ekim 1756'da Özi valisi olarak Silistre'ye gönderildi. Haziran 1758'de ise Halep valiliğine tayin edildi.
Bu valiliğe gitmekte iken İstanbul'a davet edildi. 23 Haziran 1756'da uzun yıllar nişanlı olduğu III. Ahmed'in kızı ve o zaman padişah olan III. Mustafa'nın kız kardeşi olan ve o tarihte 33 yaşında dul olan Esma Sultan'la evlendi.
Temmuz 1758'de Diyarbakır valiliğine nakledildi. Oradan İstanbul'a dönüp eşi Esma Sultan'ın Kadırga'da sarayında oturmakta iken Haziran 1759'da Anadolu Eyaleti valisi tayin edildi ve eyalet merkezi Kütahya'ya gitti. Ağustos 1760'ta Bosna valisi görevi verildi. Ama Haziran 1761'e kadar eşi ile İstanbul'da oturdu ve ancak o tarihte Bosna'ya gitti. Kendisine Bosna valığı verildiği sırada Sultan'ın kayınbiraderine bir teveccühü olarak Bosna eyaleti daha büyültülüp Hersek Sancağı'da Bosna eyaletine bağlandı. Muhsinzâde Mehmet Paşa 1762'de ikinci kez Rumeli Beylerbeyi; 22 Şubat 1763'te ikinci kez Bosna valisi ve Kasım 1763'te üçüncü defa Rumeli beylerbeyliği görevlerini aldı.
30 Mart 1765'te Sadrazam olan Bahir Mustafa Paşa bu görevden azledildi ve yerine Niş'te Rumeli eyaleti valiliği yapmakta olan Muhsinzâde Mehmed Paşa'ya ilk defa mühr-ü hümayun verildi.
Bu ilk sedaret dönemi çok hadiseli geçti. Ruslar tahriki ile Gürcistan'da karışıklık çıktı; Mısır'da egemen olan Çerkez kölemen beyler aralarında yaptıkları çatışmalar dolayısıyla Mısır'da devamlı gaileler oldu; Hicaz'da ise Vahhabilik akımının en şiddetli dönemleri ortaya çıktı.
Muhsinzâde Mehmed Paşa vezir olduktan itibaren Avrupa'daki politik gelişmeleri dikkatle takip etmekteydi. Özellikle sadrazam olduktan sonra bu hususa ait "havadis kâgitları" denilen Avrupa'daki duruma dair dış ülkelerden gelen yazışmaları ve mektupları okumakta ve Osmanlı devletinin bu durumda yerini gayet iyi anlamakta idi. Muhsinzâde Mehmed Paşa, devletin girdiği müşkül durumdan sıyrılmak için çareler aramakta idi. İstanbul'da devlet ricalından Rusya ile savaş taraftarlar olanlar çok önemli mevkilerde idiler ve padişah da savaş taraftarı idi. Sadrazam olan Muhsinzade Mehmed Paşa ise iyice hesap yapmadan yeni savaş macerasına atılmamayı; akıllıca davranmayı; ihtiyat ile hareketi tavsiye etmekte ve gereken hazırlık yapıldıktan sonra savaşa girişilmesinin yeniden düşünülmesi hakkındaki fikirlerin açıkça bildirmekte idi. Bu tutum savaş taraftarları tarafından sadrazamın savaştan korktuğu ve savaşmaktan aciz olduğu şeklinde yorumlandı. Böyle bir dönemde bir zayıf ve aciz sadrazam gerekmediği kabul edilerek Muhsinzade Mehmed Paşa 6 Eylül 1768 sadrazamlıktan azledildi ve yerine Aydın muhassalı Silahdar Hamza Mahir Paşa getirildi.
Azlinden sonra Muhsinzade Mehmet Paşa'nın malları müsadere edilmedi. Kendisine ikram olarak sürgün yeri olarak Bozcaada seçilmişti. Fakat adaya gitmekte iken bir müddet Gelibolu'da istirahat etmek istediğini rica etti ve bu ricasına izin verildi. Burada dinlenmekte iken beş on gün sonra Eylül 1768 ortalarında İstanbul'dan gönderilen ikinci bir fermanla azledilmiş sadrazamların Gelibolu'da oturmaları adet olmadığı bildirilerek sürgün yerinin Rodos adasına değiştirildiği ve bu adaya biran evvel gitmesi gerektiği emredildi.
Muhsinzâde Mehmet Paşa Rodos'ta iken affedilip 20 Temmuz 1769 da Mora'da Anapoli muhafızlığına tayin olundu. 1768 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Rus tahriki ve teşkilâti ile Mora'da bir ayaklanma ortaya çıktı (1770) ve bu ayaklanma korkunç bir hal aldı. Mora'da bulunan Muhsinzâde Mehmet Paşa, Tripoliçe Muharebesi'nde Rus destekli Rum isyancılarının ordusunu büyük bir yenilgiye uğratarak bu isyanı başarıyla bastırdı ve bu başarısı şöhretini artırdı.
1771'de Muhsinzâde Mehmet Paşa Niș merkezli Rumeli eyâletinden Rus cephesine asker sevkine memur edilmişti. Bu suretle Vidin'e gelmişti ve burada iken Yergöğü kalesi muhafazası göreviyle Vidin seraskerliğine tayin olundu. Bu sırada sadrâzam ve serdar-ı ekrem kuvvetlerinin Babadağ'ndan ve Muhsinzâde Mehmet Paşa emrindeki güçlerin Eflâk'tan Bükreş üzerine yapmış oldukları taarruz düşman tarafından püskürtüldü. Özellikle serdar-ı ekremin kuvvetleri perişan bir halde dağıldı. Sadrazam ve serdar-ı ekrem Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa'nın bu mağlubiyet haberi Îstanbul'a gelir gelmez derhal azledildi.
Bükreş'teki mağlubiyette Muhsinzâde Mehmet Paşa komutasındaki güçlerin de yenilgiye uğradığı haberi tümüyle henüz başkente erişmeden 28 Kasım 1771'de Muhsinzâde Mehmet Paşa ikinci defa sadrazam ve serdar-i ekrem tayin edildi. Muhsinzâde Mehmet Pasa'nin üç yıla yakın süren bu ikinci kez sadrazamlığı döneminde, savaş sahasında hiçbir başarı elde edilemedi. Buna karşılık uzun müzakerelerden sonra tertip edilen antlaşmayı da Muhsinzade lüzumsuz ihtiyatı nedeniyle bizzat onaylamaya cesaret edemedi ve işi İstanbul'a danıştı. Cephedeki askeri durumdan pek haberdar olmayan başkent devlet ricali de bunun reddettiler. Halbuki askeri durum daha da kötüleşince bir müddet sonra şartları daha ağır olan Küçük Kaynarca antlaşmasının kabul edilmesine mecbur kalmıştı.
Muhsinzâde Mehmet Paşa Küçük Kaynarca Antlaşması'nın imzalanması esnasında birden hastalandı. İstanbul'a sedye üzerinde yatarak götürülmeye başlandı. 4 Ağustos 1774 de Karinabat kenti yakınına geldiği zaman vefat etti. Yaşı yetmişi bulmuştu. Cenazesi önce Edirne'de Eski Cami mezarlığına gömüldü. Fakat eşi Esma Sultan'ın müracaatı üzerine naașı İstanbul'a nakledildi. Eyüpsultan'da türbe kapısının yanına gömüldü.
Değerlendirme
Muhsinzâde Mehmet Paşa çocukluğundan itibaren devlet işleri ve idaresi ile yakından ilişkiliydi. Vezir ve bir müddet sadrazam olan babasıyla birlikte Anadolu ve Rumeli idaresinde ve seferlerde bulunmuştu. Vezirlik rütbesini 30 yıl taşımıştır. Gayet tecrübeli ve iyi görüşlü idi.
Avrupa'daki durumu yakında takip etme yetenekleri ve istekleri bulunmaktaydı. Muhsinzâde Mehmet Paşa'nın hayatı boyunca Avrupa devletlerindeki duruma vakıf olmak için gece gündüz bunlara dair gelen evrakı okuyarak Avrupa'daki siyasi duruma yakından vakıf olduğunu beyan edilmektedir. Osmanlı devletinin politikalarına ve askerî durumunu çok ince olarak değerlendirme yeteneklerine haizdi. Rusya ile hiç hazırlanmadan savaşa girişmekten çekinip kaçınması onun korkaklığına yorumlanmış ve bu nedenle birinci sedaretinden azledilmiş olmasına rağmen olayların gelişmesi onun değerlendirmelerinin çok isabetli olduğu gerçeğini ortaya çıkartmıştı.
Muhsinzade Mehmet Paşa'nın gayet iyi para idarecisi olduğu belirtilmiştir. Vezirliğinin ilk seneleri epeyce mali sıkıntı içinde geçmişti. Özi muhafızlığında kalma emrini bahşiş vermeyeceği için şahsen kimseye götürmemiş olduğunu ve ıbka fermanının kendisine posta ile gönderildiğini kendisi hikâye ettiği bildirilmektedir. Mevcut hesap defterleri günümüzde elde bulunduğundan incelendiğinde gelir ve giderini muntazam tutan bir vezir olduğu anlaşılmaktadır.
Ünlü Osmanlı yazarı ve tarihçisi olan Giritli Ahmed Resmî Efendi kendisini yakından tanımaktaydı ve "Küçük Kaynarca Antlaşması" müzakereleri sırasında Muhsinzade Mehmet Paşa'nın sadaret kethüdası idi. O Muhsinzade Mehmet Paşa'nın tecrübeli, temkinli, vakur, müeddeb bir vezir olduğunu söylemektedir.
Eserleri
Kendine şahsi gelir sağlamak için İstanbul'da Hocapaşa'da bir hanı bulunmaktaydı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ocak 2021.
Dış bağlantılar
- Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye Yayınevi. Say.64
- Danişmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbul:Doğu Kütüphanesi,
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5,
- Tektaş, Nazim (2002), Sadrâzamlar Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı, İstanbul:Çatı Yayınevi (Google books: [1]7 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . {{|url= |tarih=7 Aralık 2017 }}
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C. s. [2]
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 28 Mart 1765 - 7 Ağustos 1768 | Sonra gelen: Silahdar Mahir Hamza Paşa |
| Önce gelen: Silahdar Mehmed Paşa | Osmanlı Sadrazamı 11 Aralık 1771 - 4 Ağustos 1774 | Sonra gelen: İzzet Mehmed Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muhsinzade Mehmed Pasa d 1704 o 4 Agustos 1774 Karinabat III Mustafa saltanatinda 28 Mart 1765 7 Agustos 1768 ve 11 Aralik 1771 4 Agustos 1774 tarihleri arasinda iki kez 3 yil alti ay yirmi uc gun sadrazamlik yapmis Osmanli devlet adamidir Muhsinzade Mehmet PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 11 Aralik 1771 4 Agustos 1774Hukumdar III MustafaYerine geldigi Silahdar Mehmed PasaYerine gelen Izzet Mehmed PasaGorev suresi 28 Mart 1765 7 Agustos 1768Hukumdar III MustafaYerine geldigi Corlulu Kose Bahir Mustafa PasaYerine gelen Silahdar Mahir Hamza PasaKisisel bilgilerDogum 1704Olum 4 Agustos 1774 KarinabatHayati1737 de sadrazamlik yapmis olan Muhsinzade Abdullah Pasa nin ogludur Istanbul da Molla Gurani semtinde dogdu Silahsorlukle kapicilar arasina alindi Babasi sadrazam iken 1737 de kapicilar kethudasi gorevi yapti 1738 de vezir rutbesi verilip Maras valisi olarak tayin edildi Daha sonra Inebahti muhafizi ve sonra Bender muhafizligi gorevleri verildi 1747 de Bender muhafizi iken babasi Abdullah Pasa ya Bender muhafizligi gorevi verildigi icin ikinci defa Maras valiligine gonderildi Mart 1747 de ise Adana valisi gorevi verildi ve Anadolu da eskiya tenkili icin serdarlik da yapti 1749 1756 doneminde sirasiyla Hotin muhafizligi Ozi muhafizligi ikinci kez Hotin Muhafizligi Egriboz adasi muhafizligi yapti 1756 de Rumeli eyalet valisi tayin edildi Cok gecmeden Vidin Muhafizi iken Ekim 1756 da Ozi valisi olarak Silistre ye gonderildi Haziran 1758 de ise Halep valiligine tayin edildi Bu valilige gitmekte iken Istanbul a davet edildi 23 Haziran 1756 da uzun yillar nisanli oldugu III Ahmed in kizi ve o zaman padisah olan III Mustafa nin kiz kardesi olan ve o tarihte 33 yasinda dul olan Esma Sultan la evlendi Temmuz 1758 de Diyarbakir valiligine nakledildi Oradan Istanbul a donup esi Esma Sultan in Kadirga da sarayinda oturmakta iken Haziran 1759 da Anadolu Eyaleti valisi tayin edildi ve eyalet merkezi Kutahya ya gitti Agustos 1760 ta Bosna valisi gorevi verildi Ama Haziran 1761 e kadar esi ile Istanbul da oturdu ve ancak o tarihte Bosna ya gitti Kendisine Bosna valigi verildigi sirada Sultan in kayinbiraderine bir teveccuhu olarak Bosna eyaleti daha buyultulup Hersek Sancagi da Bosna eyaletine baglandi Muhsinzade Mehmet Pasa 1762 de ikinci kez Rumeli Beylerbeyi 22 Subat 1763 te ikinci kez Bosna valisi ve Kasim 1763 te ucuncu defa Rumeli beylerbeyligi gorevlerini aldi 30 Mart 1765 te Sadrazam olan Bahir Mustafa Pasa bu gorevden azledildi ve yerine Nis te Rumeli eyaleti valiligi yapmakta olan Muhsinzade Mehmed Pasa ya ilk defa muhr u humayun verildi Bu ilk sedaret donemi cok hadiseli gecti Ruslar tahriki ile Gurcistan da karisiklik cikti Misir da egemen olan Cerkez kolemen beyler aralarinda yaptiklari catismalar dolayisiyla Misir da devamli gaileler oldu Hicaz da ise Vahhabilik akiminin en siddetli donemleri ortaya cikti Muhsinzade Mehmed Pasa vezir olduktan itibaren Avrupa daki politik gelismeleri dikkatle takip etmekteydi Ozellikle sadrazam olduktan sonra bu hususa ait havadis kagitlari denilen Avrupa daki duruma dair dis ulkelerden gelen yazismalari ve mektuplari okumakta ve Osmanli devletinin bu durumda yerini gayet iyi anlamakta idi Muhsinzade Mehmed Pasa devletin girdigi muskul durumdan siyrilmak icin careler aramakta idi Istanbul da devlet ricalindan Rusya ile savas taraftarlar olanlar cok onemli mevkilerde idiler ve padisah da savas taraftari idi Sadrazam olan Muhsinzade Mehmed Pasa ise iyice hesap yapmadan yeni savas macerasina atilmamayi akillica davranmayi ihtiyat ile hareketi tavsiye etmekte ve gereken hazirlik yapildiktan sonra savasa girisilmesinin yeniden dusunulmesi hakkindaki fikirlerin acikca bildirmekte idi Bu tutum savas taraftarlari tarafindan sadrazamin savastan korktugu ve savasmaktan aciz oldugu seklinde yorumlandi Boyle bir donemde bir zayif ve aciz sadrazam gerekmedigi kabul edilerek Muhsinzade Mehmed Pasa 6 Eylul 1768 sadrazamliktan azledildi ve yerine Aydin muhassali Silahdar Hamza Mahir Pasa getirildi Azlinden sonra Muhsinzade Mehmet Pasa nin mallari musadere edilmedi Kendisine ikram olarak surgun yeri olarak Bozcaada secilmisti Fakat adaya gitmekte iken bir muddet Gelibolu da istirahat etmek istedigini rica etti ve bu ricasina izin verildi Burada dinlenmekte iken bes on gun sonra Eylul 1768 ortalarinda Istanbul dan gonderilen ikinci bir fermanla azledilmis sadrazamlarin Gelibolu da oturmalari adet olmadigi bildirilerek surgun yerinin Rodos adasina degistirildigi ve bu adaya biran evvel gitmesi gerektigi emredildi Muhsinzade Mehmet Pasa Rodos ta iken affedilip 20 Temmuz 1769 da Mora da Anapoli muhafizligina tayin olundu 1768 Osmanli Rus Savasi sirasinda Rus tahriki ve teskilati ile Mora da bir ayaklanma ortaya cikti 1770 ve bu ayaklanma korkunc bir hal aldi Mora da bulunan Muhsinzade Mehmet Pasa Tripolice Muharebesi nde Rus destekli Rum isyancilarinin ordusunu buyuk bir yenilgiye ugratarak bu isyani basariyla bastirdi ve bu basarisi sohretini artirdi 1771 de Muhsinzade Mehmet Pasa Niș merkezli Rumeli eyaletinden Rus cephesine asker sevkine memur edilmisti Bu suretle Vidin e gelmisti ve burada iken Yergogu kalesi muhafazasi goreviyle Vidin seraskerligine tayin olundu Bu sirada sadrazam ve serdar i ekrem kuvvetlerinin Babadag ndan ve Muhsinzade Mehmet Pasa emrindeki guclerin Eflak tan Bukres uzerine yapmis olduklari taarruz dusman tarafindan puskurtuldu Ozellikle serdar i ekremin kuvvetleri perisan bir halde dagildi Sadrazam ve serdar i ekrem Corlulu Kose Bahir Mustafa Pasa nin bu maglubiyet haberi Istanbul a gelir gelmez derhal azledildi Bukres teki maglubiyette Muhsinzade Mehmet Pasa komutasindaki guclerin de yenilgiye ugradigi haberi tumuyle henuz baskente erismeden 28 Kasim 1771 de Muhsinzade Mehmet Pasa ikinci defa sadrazam ve serdar i ekrem tayin edildi Muhsinzade Mehmet Pasa nin uc yila yakin suren bu ikinci kez sadrazamligi doneminde savas sahasinda hicbir basari elde edilemedi Buna karsilik uzun muzakerelerden sonra tertip edilen antlasmayi da Muhsinzade luzumsuz ihtiyati nedeniyle bizzat onaylamaya cesaret edemedi ve isi Istanbul a danisti Cephedeki askeri durumdan pek haberdar olmayan baskent devlet ricali de bunun reddettiler Halbuki askeri durum daha da kotulesince bir muddet sonra sartlari daha agir olan Kucuk Kaynarca antlasmasinin kabul edilmesine mecbur kalmisti Muhsinzade Mehmet Pasa Kucuk Kaynarca Antlasmasi nin imzalanmasi esnasinda birden hastalandi Istanbul a sedye uzerinde yatarak goturulmeye baslandi 4 Agustos 1774 de Karinabat kenti yakinina geldigi zaman vefat etti Yasi yetmisi bulmustu Cenazesi once Edirne de Eski Cami mezarligina gomuldu Fakat esi Esma Sultan in muracaati uzerine naași Istanbul a nakledildi Eyupsultan da turbe kapisinin yanina gomuldu DegerlendirmeMuhsinzade Mehmet Pasa cocuklugundan itibaren devlet isleri ve idaresi ile yakindan iliskiliydi Vezir ve bir muddet sadrazam olan babasiyla birlikte Anadolu ve Rumeli idaresinde ve seferlerde bulunmustu Vezirlik rutbesini 30 yil tasimistir Gayet tecrubeli ve iyi goruslu idi Avrupa daki durumu yakinda takip etme yetenekleri ve istekleri bulunmaktaydi Muhsinzade Mehmet Pasa nin hayati boyunca Avrupa devletlerindeki duruma vakif olmak icin gece gunduz bunlara dair gelen evraki okuyarak Avrupa daki siyasi duruma yakindan vakif oldugunu beyan edilmektedir Osmanli devletinin politikalarina ve askeri durumunu cok ince olarak degerlendirme yeteneklerine haizdi Rusya ile hic hazirlanmadan savasa girismekten cekinip kacinmasi onun korkakligina yorumlanmis ve bu nedenle birinci sedaretinden azledilmis olmasina ragmen olaylarin gelismesi onun degerlendirmelerinin cok isabetli oldugu gercegini ortaya cikartmisti Muhsinzade Mehmet Pasa nin gayet iyi para idarecisi oldugu belirtilmistir Vezirliginin ilk seneleri epeyce mali sikinti icinde gecmisti Ozi muhafizliginda kalma emrini bahsis vermeyecegi icin sahsen kimseye goturmemis oldugunu ve ibka fermaninin kendisine posta ile gonderildigini kendisi hikaye ettigi bildirilmektedir Mevcut hesap defterleri gunumuzde elde bulundugundan incelendiginde gelir ve giderini muntazam tutan bir vezir oldugu anlasilmaktadir Unlu Osmanli yazari ve tarihcisi olan Giritli Ahmed Resmi Efendi kendisini yakindan tanimaktaydi ve Kucuk Kaynarca Antlasmasi muzakereleri sirasinda Muhsinzade Mehmet Pasa nin sadaret kethudasi idi O Muhsinzade Mehmet Pasa nin tecrubeli temkinli vakur mueddeb bir vezir oldugunu soylemektedir EserleriKendine sahsi gelir saglamak icin Istanbul da Hocapasa da bir hani bulunmaktaydi Ayrica bakinizIII Mustafa Gerileme Donemi Osmanli Sadrazamlari listesiKaynakca Arsivlenmis kopya 13 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ocak 2021 Dis baglantilarDanismend Ismail Hami 1961 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi Say 64 Danismend Ismail Hami 2011 Izahli Osmanli Tarihi Kronolojisi 6 Cilt Istanbul Dogu Kutuphanesi ISBN 9789944397681 Buz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN978 975 254 278 5 Tektas Nazim 2002 Sadrazamlar Osmanli da Ikinci Adam Saltanati Istanbul Cati Yayinevi Google books 1 7 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde url tarih 7 Aralik 2017 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C s 2 Siyasi goreviOnce gelen Corlulu Kose Bahir Mustafa Pasa Osmanli Sadrazami 28 Mart 1765 7 Agustos 1768 Sonra gelen Silahdar Mahir Hamza PasaOnce gelen Silahdar Mehmed Pasa Osmanli Sadrazami 11 Aralik 1771 4 Agustos 1774 Sonra gelen Izzet Mehmed Pasa