Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muhsinzade Abdullah Paşa (d. 1661 (?) - ö. 1749, Travnik) I. Mahmud saltanatında, 6 Ağustos 1737 - 19 Aralık 1737 tarihleri arasında dört ay on dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
| Muhsinzade Abdullah Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 6 Ağustos 1737 - 19 Aralık 1737 | |
| Hükümdar | I. Mahmud |
| Yerine geldiği | Silahdar Seyyid Mehmed Paşa |
| Yerine gelen | Yeğen Mehmed Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1661 (?) |
| Ölüm | 1749 Travnik |
Daha sonra kendi gibi Osmanlı Devleti'ne sadrazamlık yapan Muhsinzade Mehmed Paşa'nın babasıdır.
Hayatı
Babası Arap asıllı ama İstanbul'a yerleşmiş olan, 1670'te vefat etmiş olan, Halepli tüccar Muhsin Çelebi'dir. Büyük kardeşi Mehmed Efendi Darphane eminliği ve başdefterdarlık yapmıştı ve onun tavsiyesi ile Abdullah Efendi Darphane'de çalışmaya başladı. Edirne Vakası sırasında İstanbul'dan harekete geçen isyancılar grubunda 23 Ağustos 1703'ten itibaren birinci defterdarlık görevini yapmaya başladı.
Bu arada Damat Çorlulu Ali Paşa'nın kızı ile evlendi ve kayınpederi 1706'da sadrazam olunca onun sadrazam kethüdalığı görevini üstlendi. Fakat 1710'da Çorlulu Ali Paşa sdrazamlıktan azledilince onun yakını olarak bu görevden azledilerek kendi tecrübe ve yetenekleri ile bağdaşmayacak başbakikulu oldu ve hemen yeniden darphane emini görevine getirildi. 1713'te birden defterdar-ı sıkk-i evvel, az sonra darbhane emini, beş ay sonra başmuhasebeci; sonra küçük ruznâmeci; ardından üçüncü kez darbhane emini görevlerini yaptı.
1714'te Silahdar Damat Ali Paşa sadrazam olduğu zaman Mısır'da yolsuzluğu görülen kölemenlerden Kaytaş Bey'i tenkil edip idam ettirmek göreviyle Mısır'a gönderildi. Bu görevi başarı ile tamamladı. Sonra Hicaz'da kendine verilen görevleri de başarı ile tamamlayarak; iyi bir idareci olarak isim yaptı.
Yeniden Osmanlılar eline geçen Mora Yarımadası'nda yeniden kurulmakta olan Mora Defterdarlığı'na Ekim 1715'te atandı. Mart 1716'da Mora seraskeri oklan Kara Mustafa Paşa Korfu adası muhasarası için serasker tayin edilince, Abdullah Paşa'ya vezirlikle Niş'te Rumeli Beylerbeyliği görevi verildi ve bu görevle birlikte Mora seraskerliğe de ona verildi. Bir müddet sonra Rumeli Eyaleti ile birlikte İnebahtı muhafızlığı görevi verilmek istendi. Fakat Abdullah Paşa bu görevi kabul etmeği istemediği için Şubat 1717'de kendinden vezirlik ve paşalık unvanları alındı. İstanbul'a davet edildi ve orada Nisan 1717'de Kapıcılar Kethüdası tayin edildi.
1716'da Osmanlı ordusunun mağlup düştüğü ve serdar-ı ekrem ve sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa'nın öldüğü Petrovaradın Muharebesi'nden sonra kimin sadrazam olacağı sorun olmuştu. Ordu erkanı kıdemli komutan olan Rumeli Beylerbeyi Sarı Ahmet Paşa'yı komutan vekili seçmişlerdi; ama bu durumdan haberdar olmayan başkentte Sultan III. Ahmet, mühr-ü humayunu önce sadrazam kethüdası olan Sarı İbrahim Ağa'ya vermek istedi ve sonra bundan caydırılarak bostancıbaşılıkla saraydan çıkartılmış olan Elbasan'lı Halil Paşa'ya sadrazamlık verildi. Avusturya seferine hareket eden yeni sadrâzam ve serdar-ı ekrem Halil Paşa'nın yanında işbilir değerli bir kethüdanın bulunması gerektiğinden, Muhsinzâde Abdullah Paşa Nisan 1717'de ikinci kez sadrâzam kethüdası tayin edildi.
Sadrazam Halil Paşa Avusturya ile savaşta pek başarılı olamadı ve Temeşvar, Belgrad gibi çok önemli kaleler Avusturyalılar eline geçti. Avusturyalılar, Belgrad kalesini de ele geçirdikten sonra üç koldan Osmanlı topraklarına hücuma devam ettiler. Osmanlı ordusu ise bozuk düzen halde Niş'e çekildi. Niş'e kadar olan bölgenin Türk ve müslüman olan halkı aç perişan Edirne ve İstanbul'a doğru göç etmeye başladılar. Sultan III. Ahmet'in Sofya'ya geçmesine rağmen bu hezimetin önüne geçilemedi. Bu mağlubiyetin büyük yükü orduda hiç nüfuzu olmayan Sadrazam ve serdar-ı ekrem Halil Paşa'ya isnad oldu. Halil Paşa Ekim 1717'de azedildi, yerine üzerine sadrâzam olarak Nişancı Mehmet Paşa getirildi. Böylece Muhsinzade Abdullah Paşa'nın sadrazam kethudalığı görevi sona erdi ve sadrazam olan Nişancı Mehmet Paşa yerine nişancıliga getirildi.
Fakat bu savaş döneminde yüksek idare ve komut yetenekleri olan Osmanlı askeri komutan ve bürokratları nadirleşmişti. Muhsinzade Abdullah Paşa'nın sadrazam kethüdalığı görevi sırasında faaliyet ve cesareti göze çarpmıştı. Özellikle III. Ahmed'in en yakın danışmanı olan ve İstanbul'da sedaret kaymakamlığı yapan Damat İbrahim Paşa onun yüksek yeteneklerini III. Ahmed'e arzetmişti. Bu gaileli günlerde yetenekli bir kişinin ikinci safta kalması uygun görülmediği için Muhsinzade Abdullah Paşa'ya Vıdın muhafızlığı verildi. Aralık 1717'de ise Muhsinzade Abdullah Paşa III. Ahmed'in başkent olarak kullandığı Edirne'ye davet edildi. Ocak 1718'de Yeniçeri Ağası olarak görev verildi. Yirmi bir gün sonra da, bütün Rumeli eyalet güçlerini kullanarak Niş kalesini ciddi surette tamiri ve muhafazası şartiyle, Rumeli valiliği verildi.
Bu sırada Niş'teki yeniçerilerden birisi, yerli eyalet sipahisi ağasının eşine el uzatmasından dolayı yeniçeriler ile yerli eyalet sipahilerinin arası açılmıştı. Muhsinzâde Abdullah Paşa yerli eyalet sipahileri tarafını tuttuğunu düşünen yeniçeriler valinin sarayına hücum edip aynı zamanda orayı topa tuttular. Abdullah Paşa maiyyetini alarak gizlice geceleyin Niş'in Belgrat kapısından çıkarak Aleksinac kaçtı ve durumu İstanbul'a bildirdi. Bunun üzerine Mayıs 1721'de Bosna valisi olan Topal Osman Paşa Rumeli valiliği ile Niş'e tayin edildi. Abdullah Paşa'ya da Bosna Valiliği verildi. Abdullah Paşa 24 Ağustos 1727'ye kadar Bosna valiliğinde kaldı. Fakat bu sefer Rumeli valisi ve Nis muhafızı olan Topal Osman Paşa hakkında şikâyetler İstanbul'a erişti. Bu nedenle Eylül'de tekrar becayış yapılarak Abdullah Paşa tekrar Rumeli valiliği ile Niş'e, Topal Osman Paşa da Bosna valiliğine getirildi. Aynı yıl Bucak (Besarabya) Nogaylarının ayaklanması üzerine Kırım hani Mengli Giray devletten askeri destek istedi. Muhsinzâde Abdullah Paşa, Rumeli eyalet kuvvetleriyle bu desteği sağlamaya memur edildi ve Nogay ayaklanması başarı ile bastırdıktan sonra tekrar Niş'e döndü.
28 Eylül 1730'da başlayan Patrona Halil isyanını takip eden dönemde yeni padişah olan I. Mahmut tarafından Muhsinzade Abdullah Paşa, İstanbul'a davet edilerek 25 Kasım 1730 da ikinci defa yeniçeri ağası tayin edildi. Patrona ve yandaşlarının elimine edilmesine büyük destek sağladı.
1 Nisan 1731'de ortaya çıkan fakat çabuk bastırılan bir kapıkulu askeri ayaklanması sırasında Agakapısı'nı basan yeniçerilerin tarafından koluna isabet eden bir kurşun yarası aldı. Fakat arka kapıdan kaçarak canını zor kurtarmayı başardı. Bunun üzerine Muhsinzade Abdullah Paşa yeniçeri ağalığından azledildi. Abdullah Paşa'nın yerine yeniçerilere disiplin sağlamak yeniçeri ocağından yetişmiş bir ağanın tâyin edilmesi gerektiği kabul edildi ve yeniçerilikten yetişmiş olup İran taraflarında yeniçeri ağası vekili ve sonra Adana valisi olan Şahin Mehmet Paşa yeniçeri ağası olarak görevlendirildi.
Muhsinzâde Abdullah Paşa ise Adana valiliğine tâyin edildi. Bu görev yanında Anadolu'nun teftişi ve eşkiyaların tenkil edilip temizlenmesi görevi de kendine verildi. Ardından Abdullah Paşa, Halep eyalet valiliğine ve oradan da Sayda eyâleti valiliğine nakil edildi. Sayda Valisi iken 22 Temmuz 1732'de eski sadrazamlardan Kabakulak İbrahim Paşa'nın yerine üçüncü defa Bosna valiliğine gönderildi. Nisan 1736'da Bosna Valiliğine Girit valisi olan eski sadrazam Hekimoğlu Ali Paşa'nın tayini üzerine üçüncü defa Rumeli valisi görevi verildi.
Ocak 1737 ortalarında Bender'de serasker bulunan Şahin Mehmet Paşa vefat ettiğinden, Rumeli eyâleti üzerinde kalmak üzere Muhsinzade Abdullah Paşa Bender seraskeri tâyin edildi. Ağırlığı arkadan gelmek üzere acele o tarafa gönderildi. Bu tarihte Osmanlı devleti aleyhine Rusya-Avusturya gizliden ittifak etmişlerdi. Önce Rusya taarruza geçerek savaş başlatmıştı. Başta Avusturya arabuluculuk yapıp güya Rus taarruzlarını durdurmak için Osmanlı barış heyeti ile "Niemirov"'da konferans tertip ederek müzakerelere girişmişti. Bu müzakereler de Ruslarla barış yapılacağı ümidi verilerek Osmanlı cephelerinin hazırlıksız bırakılmasına sebep oldu. Sadrazam kethüdası olan Osman Halisa Efendi kendine ikazlar yapılmasına rağmen sınır kalelerine asker göndermeyi kabul etmedi. Avusturya elçisi Talman kandırıcı sözlerle Osman Halisa Efendi'yi ve ona dayanan sadrazam ve serdar-ı ekrem Silahdar Seyyid Mehmed Paşa'yı bu müzakerelerin savaşı önleyeceğine inandırmıştı. Fakat Rusya ile savaş bitmedi ve Avusturya'nın aracılığının hileli olduğu ortaya çıktı.
Bunun üzerine 5 Ağustos 1737'de sadrâzam ve serdar-ı ekrem Silahdar Seyyid Mehmed Paşa görevden azledildi ve sinir kalelerine asker göndermeyen sadrazam kethudası Osman Halisa Efendi de idam edildi. Mühr-i hümâyün Bender muhafızı Muhsinzâde Abdullah Paşa'ya verildi. Ordu Aralık 1737'de sadrazam komutasında İstanbul'a geldi. Davutpaşa ordugahında Sadrâzam Muhsinzade Abdullah Paşa Sancak-ı Şerif'i padişaha teslim ettikten sonra henüz oradan ayrılmadan sadaret mührü kendinden alınarak sedaretten azledildi. Sedaret İstanbul'da sadaret kaymakamı olan Yeğen Mehmet Paşa'ya verildi. Muhsinzade Abdullah Paşa'nın sadaret ve serdar-ı ekremliği dört buçuk ay kadar sürmüş oldu.
Gelenekten olarak azledilmiş sadrazamlar sürgüne gönderilmekte iken Muhsinzâde Abdullah Paşa 17 Ocak 1738'da bir çekdiri ile tâyin edildiği Selânik Sancağı'na gönderildi. Ardından 1738 içinde İnebahtı muhafızı ve oradan da 1739'da dördüncü defa Bosna valisi tayin edildi. 19 Mart 1741'de Bosna Valisi olarak yerine eski sadrâzam Hacı İvaz Mehmed Paşa gönderildi ve Muhsinzâde Abdullah Paşa'ya Özi eyâlet valiliği verildi. Daha sonra Abdullah Paşa Karaman valisi tayin edilmekle beraber Karaman'a gitmeyip Balkan sınırlarında görevlendirildi.. Önce Bender muhafızlığı yaptı; ardından 1743 Ocak ayı sonlarında Vıdın muhafızlığı ile Niğbolu sancağına tayin edildi. Mart 1745'te dördüncü defa Rumeli Eyaleti valisi oldu. Ağustos 1746'da Yahya Paşa'ya Rumeli valiliği verilmesi üzerine Muhsinzâde Abdullah Paşa emekliliğini istedi.
Bu emeklilik isteği önce Dimetoka'da oturmak şartıyla kabul edildi ve Eylül 1746'da ise Varna'da oturması da uygun görüldü. "Hâdikatü'l-Vüzera zeyli"'ye göre, 28 Kasım 1746'da müracaatı üzerine vezirliği devam ettirilip, Buğdan haracı vergisinden senede on bin kuruş has verilerek oğlu vezir Muhsinzade Mehmet Paşa'nın yerine Bender muhafızlığına tayin edildi. Fakat oraya varmadan Bender Muhafızlığına Kırım Hanının ricası ile Belgrad muhafızı Numan Paşa tayin edildi. Muhsinzâde Abdullah Paşa'ya da arpalık olarak Tirhala sancağı verildi. Mart 1748'de Muhsinzâde Abdullah Paşa beşinci kez Bosna valisi görevine getirildi.
Bu görevde iken 7 Mayıs 1749'da Bosna Eyaleti merkezi olan Travnik şehrinde ölmüştür. Vefatında yaşı yaklaşık olarak doksanı bulmuştu.
Değerlendirme
Uzunçarşılı'nın değerlendirmesi şöyledir:
e
Muhsinzade Abdullah Paşa Osmanlı vezirlerinin arasında iyi eğitim alıp okuyup yazmaya meraklı bir kişiliği vardı. Askerlik yeteneklerine pek vakıf değildi ama devlet idaresinin ve muamelelerin ayrıntılarını, özellikle devlet maliyesi, üzerinde geniş tecrübesi ve yetenekleri bulunmaktaydı.
Sicill-i Osmani'de şöyle değerlendirilir:
Tedbirli, hesap bilir, muktedirdi.
Eserleri
Vidin ve Bosna kalelerinde camiler yaptırmıştır. Tırhala'da yaptırdığı çeşmeler bulunmaktadır.
Muhsinzade ailesinden pek çok sayıda devlet adamı ve sanatçı yetişmiştir; örneğin oğlu Muhsinzade Mehmet Paşa (1771-1774) döneminde sadrazmn olmuştur.
Kaynakça
- ^ a b c d e Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.III s.379 [1]
- ^ a b c d e f g Özen, Şükrü, "Abdullah Paşa (Muhsinzade)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, C.1 s.29, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.
- ^ a b c d e f g Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003) Osmanlı Tarihi IV. Cilt 2. Kısım: XVIII. Yüzyıl, Ankara:Türk Tarih Kurumu (2003 5. Baskı)
- ^ Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak Yayınları
Dış bağlantılar
- Danışmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkâni, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap,
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.III s.379 [2]
- Özen, Şükrü, "Abdullah Paşa (Muhsinzade)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, C.1 s.29, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.
- Uzunçarsılı, İsmail Hakkı (2003) Osmanlı Tarihi IV. Cilt 2. Kısım: XVIII. Yüzyıl, Ankara:Türk Tarih Kurumu 2003 (5. Baskı)
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Silahdar Mehmed Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 6 Ağustos 1737 - 19 Aralık 1737 | Sonra gelen: Yeğen Mehmed Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muhsinzade Abdullah Pasa d 1661 o 1749 Travnik I Mahmud saltanatinda 6 Agustos 1737 19 Aralik 1737 tarihleri arasinda dort ay on dort gun sadrazamlik yapmis Osmanli devlet adamidir Muhsinzade Abdullah PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 6 Agustos 1737 19 Aralik 1737Hukumdar I MahmudYerine geldigi Silahdar Seyyid Mehmed PasaYerine gelen Yegen Mehmed PasaKisisel bilgilerDogum 1661 Olum 1749 Travnik Daha sonra kendi gibi Osmanli Devleti ne sadrazamlik yapan Muhsinzade Mehmed Pasa nin babasidir HayatiBabasi Arap asilli ama Istanbul a yerlesmis olan 1670 te vefat etmis olan Halepli tuccar Muhsin Celebi dir Buyuk kardesi Mehmed Efendi Darphane eminligi ve basdefterdarlik yapmisti ve onun tavsiyesi ile Abdullah Efendi Darphane de calismaya basladi Edirne Vakasi sirasinda Istanbul dan harekete gecen isyancilar grubunda 23 Agustos 1703 ten itibaren birinci defterdarlik gorevini yapmaya basladi Bu arada Damat Corlulu Ali Pasa nin kizi ile evlendi ve kayinpederi 1706 da sadrazam olunca onun sadrazam kethudaligi gorevini ustlendi Fakat 1710 da Corlulu Ali Pasa sdrazamliktan azledilince onun yakini olarak bu gorevden azledilerek kendi tecrube ve yetenekleri ile bagdasmayacak basbakikulu oldu ve hemen yeniden darphane emini gorevine getirildi 1713 te birden defterdar i sikk i evvel az sonra darbhane emini bes ay sonra basmuhasebeci sonra kucuk ruznameci ardindan ucuncu kez darbhane emini gorevlerini yapti 1714 te Silahdar Damat Ali Pasa sadrazam oldugu zaman Misir da yolsuzlugu gorulen kolemenlerden Kaytas Bey i tenkil edip idam ettirmek goreviyle Misir a gonderildi Bu gorevi basari ile tamamladi Sonra Hicaz da kendine verilen gorevleri de basari ile tamamlayarak iyi bir idareci olarak isim yapti Yeniden Osmanlilar eline gecen Mora Yarimadasi nda yeniden kurulmakta olan Mora Defterdarligi na Ekim 1715 te atandi Mart 1716 da Mora seraskeri oklan Kara Mustafa Pasa Korfu adasi muhasarasi icin serasker tayin edilince Abdullah Pasa ya vezirlikle Nis te Rumeli Beylerbeyligi gorevi verildi ve bu gorevle birlikte Mora seraskerlige de ona verildi Bir muddet sonra Rumeli Eyaleti ile birlikte Inebahti muhafizligi gorevi verilmek istendi Fakat Abdullah Pasa bu gorevi kabul etmegi istemedigi icin Subat 1717 de kendinden vezirlik ve pasalik unvanlari alindi Istanbul a davet edildi ve orada Nisan 1717 de Kapicilar Kethudasi tayin edildi 1716 da Osmanli ordusunun maglup dustugu ve serdar i ekrem ve sadrazam Silahdar Damat Ali Pasa nin oldugu Petrovaradin Muharebesi nden sonra kimin sadrazam olacagi sorun olmustu Ordu erkani kidemli komutan olan Rumeli Beylerbeyi Sari Ahmet Pasa yi komutan vekili secmislerdi ama bu durumdan haberdar olmayan baskentte Sultan III Ahmet muhr u humayunu once sadrazam kethudasi olan Sari Ibrahim Aga ya vermek istedi ve sonra bundan caydirilarak bostancibasilikla saraydan cikartilmis olan Elbasan li Halil Pasa ya sadrazamlik verildi Avusturya seferine hareket eden yeni sadrazam ve serdar i ekrem Halil Pasa nin yaninda isbilir degerli bir kethudanin bulunmasi gerektiginden Muhsinzade Abdullah Pasa Nisan 1717 de ikinci kez sadrazam kethudasi tayin edildi Sadrazam Halil Pasa Avusturya ile savasta pek basarili olamadi ve Temesvar Belgrad gibi cok onemli kaleler Avusturyalilar eline gecti Avusturyalilar Belgrad kalesini de ele gecirdikten sonra uc koldan Osmanli topraklarina hucuma devam ettiler Osmanli ordusu ise bozuk duzen halde Nis e cekildi Nis e kadar olan bolgenin Turk ve musluman olan halki ac perisan Edirne ve Istanbul a dogru goc etmeye basladilar Sultan III Ahmet in Sofya ya gecmesine ragmen bu hezimetin onune gecilemedi Bu maglubiyetin buyuk yuku orduda hic nufuzu olmayan Sadrazam ve serdar i ekrem Halil Pasa ya isnad oldu Halil Pasa Ekim 1717 de azedildi yerine uzerine sadrazam olarak Nisanci Mehmet Pasa getirildi Boylece Muhsinzade Abdullah Pasa nin sadrazam kethudaligi gorevi sona erdi ve sadrazam olan Nisanci Mehmet Pasa yerine nisanciliga getirildi Fakat bu savas doneminde yuksek idare ve komut yetenekleri olan Osmanli askeri komutan ve burokratlari nadirlesmisti Muhsinzade Abdullah Pasa nin sadrazam kethudaligi gorevi sirasinda faaliyet ve cesareti goze carpmisti Ozellikle III Ahmed in en yakin danismani olan ve Istanbul da sedaret kaymakamligi yapan Damat Ibrahim Pasa onun yuksek yeteneklerini III Ahmed e arzetmisti Bu gaileli gunlerde yetenekli bir kisinin ikinci safta kalmasi uygun gorulmedigi icin Muhsinzade Abdullah Pasa ya Vidin muhafizligi verildi Aralik 1717 de ise Muhsinzade Abdullah Pasa III Ahmed in baskent olarak kullandigi Edirne ye davet edildi Ocak 1718 de Yeniceri Agasi olarak gorev verildi Yirmi bir gun sonra da butun Rumeli eyalet guclerini kullanarak Nis kalesini ciddi surette tamiri ve muhafazasi sartiyle Rumeli valiligi verildi Bu sirada Nis teki yenicerilerden birisi yerli eyalet sipahisi agasinin esine el uzatmasindan dolayi yeniceriler ile yerli eyalet sipahilerinin arasi acilmisti Muhsinzade Abdullah Pasa yerli eyalet sipahileri tarafini tuttugunu dusunen yeniceriler valinin sarayina hucum edip ayni zamanda orayi topa tuttular Abdullah Pasa maiyyetini alarak gizlice geceleyin Nis in Belgrat kapisindan cikarak Aleksinac kacti ve durumu Istanbul a bildirdi Bunun uzerine Mayis 1721 de Bosna valisi olan Topal Osman Pasa Rumeli valiligi ile Nis e tayin edildi Abdullah Pasa ya da Bosna Valiligi verildi Abdullah Pasa 24 Agustos 1727 ye kadar Bosna valiliginde kaldi Fakat bu sefer Rumeli valisi ve Nis muhafizi olan Topal Osman Pasa hakkinda sikayetler Istanbul a eristi Bu nedenle Eylul de tekrar becayis yapilarak Abdullah Pasa tekrar Rumeli valiligi ile Nis e Topal Osman Pasa da Bosna valiligine getirildi Ayni yil Bucak Besarabya Nogaylarinin ayaklanmasi uzerine Kirim hani Mengli Giray devletten askeri destek istedi Muhsinzade Abdullah Pasa Rumeli eyalet kuvvetleriyle bu destegi saglamaya memur edildi ve Nogay ayaklanmasi basari ile bastirdiktan sonra tekrar Nis e dondu 28 Eylul 1730 da baslayan Patrona Halil isyanini takip eden donemde yeni padisah olan I Mahmut tarafindan Muhsinzade Abdullah Pasa Istanbul a davet edilerek 25 Kasim 1730 da ikinci defa yeniceri agasi tayin edildi Patrona ve yandaslarinin elimine edilmesine buyuk destek sagladi 1 Nisan 1731 de ortaya cikan fakat cabuk bastirilan bir kapikulu askeri ayaklanmasi sirasinda Agakapisi ni basan yenicerilerin tarafindan koluna isabet eden bir kursun yarasi aldi Fakat arka kapidan kacarak canini zor kurtarmayi basardi Bunun uzerine Muhsinzade Abdullah Pasa yeniceri agaligindan azledildi Abdullah Pasa nin yerine yenicerilere disiplin saglamak yeniceri ocagindan yetismis bir aganin tayin edilmesi gerektigi kabul edildi ve yenicerilikten yetismis olup Iran taraflarinda yeniceri agasi vekili ve sonra Adana valisi olan Sahin Mehmet Pasa yeniceri agasi olarak gorevlendirildi Muhsinzade Abdullah Pasa ise Adana valiligine tayin edildi Bu gorev yaninda Anadolu nun teftisi ve eskiyalarin tenkil edilip temizlenmesi gorevi de kendine verildi Ardindan Abdullah Pasa Halep eyalet valiligine ve oradan da Sayda eyaleti valiligine nakil edildi Sayda Valisi iken 22 Temmuz 1732 de eski sadrazamlardan Kabakulak Ibrahim Pasa nin yerine ucuncu defa Bosna valiligine gonderildi Nisan 1736 da Bosna Valiligine Girit valisi olan eski sadrazam Hekimoglu Ali Pasa nin tayini uzerine ucuncu defa Rumeli valisi gorevi verildi Ocak 1737 ortalarinda Bender de serasker bulunan Sahin Mehmet Pasa vefat ettiginden Rumeli eyaleti uzerinde kalmak uzere Muhsinzade Abdullah Pasa Bender seraskeri tayin edildi Agirligi arkadan gelmek uzere acele o tarafa gonderildi Bu tarihte Osmanli devleti aleyhine Rusya Avusturya gizliden ittifak etmislerdi Once Rusya taarruza gecerek savas baslatmisti Basta Avusturya arabuluculuk yapip guya Rus taarruzlarini durdurmak icin Osmanli baris heyeti ile Niemirov da konferans tertip ederek muzakerelere girismisti Bu muzakereler de Ruslarla baris yapilacagi umidi verilerek Osmanli cephelerinin hazirliksiz birakilmasina sebep oldu Sadrazam kethudasi olan Osman Halisa Efendi kendine ikazlar yapilmasina ragmen sinir kalelerine asker gondermeyi kabul etmedi Avusturya elcisi Talman kandirici sozlerle Osman Halisa Efendi yi ve ona dayanan sadrazam ve serdar i ekrem Silahdar Seyyid Mehmed Pasa yi bu muzakerelerin savasi onleyecegine inandirmisti Fakat Rusya ile savas bitmedi ve Avusturya nin araciliginin hileli oldugu ortaya cikti Bunun uzerine 5 Agustos 1737 de sadrazam ve serdar i ekrem Silahdar Seyyid Mehmed Pasa gorevden azledildi ve sinir kalelerine asker gondermeyen sadrazam kethudasi Osman Halisa Efendi de idam edildi Muhr i humayun Bender muhafizi Muhsinzade Abdullah Pasa ya verildi Ordu Aralik 1737 de sadrazam komutasinda Istanbul a geldi Davutpasa ordugahinda Sadrazam Muhsinzade Abdullah Pasa Sancak i Serif i padisaha teslim ettikten sonra henuz oradan ayrilmadan sadaret muhru kendinden alinarak sedaretten azledildi Sedaret Istanbul da sadaret kaymakami olan Yegen Mehmet Pasa ya verildi Muhsinzade Abdullah Pasa nin sadaret ve serdar i ekremligi dort bucuk ay kadar surmus oldu Gelenekten olarak azledilmis sadrazamlar surgune gonderilmekte iken Muhsinzade Abdullah Pasa 17 Ocak 1738 da bir cekdiri ile tayin edildigi Selanik Sancagi na gonderildi Ardindan 1738 icinde Inebahti muhafizi ve oradan da 1739 da dorduncu defa Bosna valisi tayin edildi 19 Mart 1741 de Bosna Valisi olarak yerine eski sadrazam Haci Ivaz Mehmed Pasa gonderildi ve Muhsinzade Abdullah Pasa ya Ozi eyalet valiligi verildi Daha sonra Abdullah Pasa Karaman valisi tayin edilmekle beraber Karaman a gitmeyip Balkan sinirlarinda gorevlendirildi Once Bender muhafizligi yapti ardindan 1743 Ocak ayi sonlarinda Vidin muhafizligi ile Nigbolu sancagina tayin edildi Mart 1745 te dorduncu defa Rumeli Eyaleti valisi oldu Agustos 1746 da Yahya Pasa ya Rumeli valiligi verilmesi uzerine Muhsinzade Abdullah Pasa emekliligini istedi Bu emeklilik istegi once Dimetoka da oturmak sartiyla kabul edildi ve Eylul 1746 da ise Varna da oturmasi da uygun goruldu Hadikatu l Vuzera zeyli ye gore 28 Kasim 1746 da muracaati uzerine vezirligi devam ettirilip Bugdan haraci vergisinden senede on bin kurus has verilerek oglu vezir Muhsinzade Mehmet Pasa nin yerine Bender muhafizligina tayin edildi Fakat oraya varmadan Bender Muhafizligina Kirim Haninin ricasi ile Belgrad muhafizi Numan Pasa tayin edildi Muhsinzade Abdullah Pasa ya da arpalik olarak Tirhala sancagi verildi Mart 1748 de Muhsinzade Abdullah Pasa besinci kez Bosna valisi gorevine getirildi Bu gorevde iken 7 Mayis 1749 da Bosna Eyaleti merkezi olan Travnik sehrinde olmustur Vefatinda yasi yaklasik olarak doksani bulmustu DegerlendirmeUzuncarsili nin degerlendirmesi soyledir e Muhsinzade Abdullah Pasa Osmanli vezirlerinin arasinda iyi egitim alip okuyup yazmaya merakli bir kisiligi vardi Askerlik yeteneklerine pek vakif degildi ama devlet idaresinin ve muamelelerin ayrintilarini ozellikle devlet maliyesi uzerinde genis tecrubesi ve yetenekleri bulunmaktaydi Sicill i Osmani de soyle degerlendirilir Tedbirli hesap bilir muktedirdi EserleriVidin ve Bosna kalelerinde camiler yaptirmistir Tirhala da yaptirdigi cesmeler bulunmaktadir Muhsinzade ailesinden pek cok sayida devlet adami ve sanatci yetismistir ornegin oglu Muhsinzade Mehmet Pasa 1771 1774 doneminde sadrazmn olmustur Kaynakca a b c d e Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C III s 379 1 a b c d e f g Ozen Sukru Abdullah Pasa Muhsinzade 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi C 1 s 29 Istanbul Yapi Kredi Kultur Yayincilik A S ISBN 975 08 0071 01 a b c d e f g Uzuncarsili Ismail Hakki 2003 Osmanli Tarihi IV Cilt 2 Kisim XVIII Yuzyil Ankara Turk Tarih Kurumu 2003 5 Baski ISBN 975 16 0016 2 Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari ISBN 975 329 2996Dis baglantilarDanismend Ismail Hami 1961 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi Buz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN 978 975 254 278 5 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C III s 379 2 Ozen Sukru Abdullah Pasa Muhsinzade 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi C 1 s 29 Istanbul Yapi Kredi Kultur Yayincilik A S ISBN 975 08 0071 01 Uzuncarsili Ismail Hakki 2003 Osmanli Tarihi IV Cilt 2 Kisim XVIII Yuzyil Ankara Turk Tarih Kurumu 2003 5 Baski ISBN 975 16 0016 2Siyasi goreviOnce gelen Silahdar Mehmed Pasa Osmanli Sadrazami 6 Agustos 1737 19 Aralik 1737 Sonra gelen Yegen Mehmed Pasa