Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı, 19 Mayıs 1919 tarihinde 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal'in Bandırma Vapuru ile yaptığı yolculuk sonrası Samsun'a ulaşması olayı. Bu olay Kurtuluş Savaşı'nın fiili başlangıcı olarak kabul edilmektedir.
| Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı | |
|---|---|
 Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşlarının Samsun'a çıkışını temsil eden balmumu heykeller ve Kurtuluş Yolu. | |
| Tarih | 19 Mayıs 1919 |
| Konum | Tütün İskelesi, Samsun |
| Sonuç | Kurtuluş Savaşı'nın başlaması |
Samsun'da Rum ve Türk halkı arasında meydana gelen çatışmaların sonlandırılması için Osmanlı Hükümeti tarafından Mustafa Kemal görevlendirilmiş ve kendisine 9. Ordu Müfettişliği verilmiştir. Bunun üzerine müfettiş görev bölgesine Bandırma Vapuru ile ulaşmış ve bir hafta boyunca Mantıka Palas'ta kalmıştır. Bu süreçte bölgede meydana gelen çatışmaların sebebini araştırmış ve işgalcilere karşı bizzat Türk direniş örgütlerinin kurulmasında etkin rol oynamıştır. Mustafa Kemal, bu bir haftalık süreç sonunda Havza'ya geçmiştir. Havza'da geçirdiği on yedi gün sonunda ise şehirden ayrılarak Amasya'ya hareket etmiştir.
Anadolu'da genel durum
Osmanlı İmparatorluğu, 1918 yılının sonlarına gelindiğinde I. Dünya Savaşı'ndan mağlup ayrılmış, Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak dağılma sürecinin sonuna gelmiş bir devlet görünümündeydi. Avrupa devletlerince hasta adam olarak nitelenen Osmanlı; imzaladığı ateşkes ile boğazların hakimiyetini, yeraltı kaynaklarının kullanım haklarını ve donanma ile ordu üzerindeki tüm emir haklarını İtilaf Devletleri'ne devretmişti.
Mondros Ateşkes Anlaşması'nı takiben İzmir; Yunanlar, Adana Fransızlar, Antalya ve Konya İtalyanlar tarafından işgal edilmişti. Bunların yanında Urfa, Maraş, Antep, Merzifon ve Samsun'a İngiliz askerleri çıkmış, İstanbul'da ise Kraliyet Donanması demirlemişti. Bunlara bir tepki olaraksa Türkler tarafından Trakya-Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti, Vilâyât-ı Şarkiye Müdâfaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti, Redd-i İlhak Cemiyeti gibi cemiyetler kurulmuş ve işgali sonlandırmanın çareleri düşünülmeye başlanmıştı.
Müfettişlik görevinin verilmesi
Bu dönemde tüm Osmanlı topraklarında olduğu gibi Samsun'da da işgalciler ile (Türk halkı) arasında silahlı çatışmalara yaşanmaya başlamıştı. Bunun üzerine Arthur Calthorpe'ın imzasıyla İtilaf Devletleri, Osmanlı Hükûmetine bir nota vermiş ve bölgedeki karışıklıkların giderilmesini istemiş aksi halde Mondros Ateşkes Anlaşması'nın 7. maddesinin gerekçe gösterilerek bölgenin işgal edileceğini beyan etmiştir. Dönemin Harbiye Nazırı Abuk Ahmed Paşa ile Sadrazam Damad Ferid Paşa karışıklıkların giderilmesi görevi için Mustafa Kemal'i uygun görmüş, kendisine bu görev Abuk Ahmed Paşa tarafından bildirilmiş ve görev Mustafa Kemal tarafından kabul edilmiştir. Mustafa Kemal bu görüşmeden sonra dönemin Genelkurmay İkinci Başkanı Kâzım Paşa ile görüşmüş ve yetkilerini tartışmıştır. Kendisine (9. Ordu Müfettişliği) verilmiş, görev yetkilerinin bulunduğu ferman imzalanmıştır. Ayrıca Mustafa Kemal bu fermanda bulunan bazı açıklamaları bizzat kendisi yazmıştır. Müfettişlik görev ve yetkilerinin yer aldığı fermanın görevleri içeren maddeleri kısaca şu şekildedir:
- Bölgede düzenin kurulması, yerleştirilmesi ve olayların sebebinin araştırılması.
- Bölgede varlığı söz edilen silah ve cephanelerin toplanarak Osmanlı depolarına yerleştirilerek korunması.
- Bölgede yer aldığı iddia edilen Türk direniş topluluklarının dağıtılması.
Ayrıca fermanda Mustafa Kemal'in 3 ve 4. kolordular ile; Diyarbakır, Bitlis, Elazığ, Ankara ve Kastamonu illerinin kolordu komutanlarına doğrudan emir verebileceği yetki açıklamaları arasında yer almaktadır. Bu ferman ile 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal, Anadolu coğrafyasının tüm doğu kısmına emir verebilecek rütbeye erişmiştir.
Müfettişlik görevini kendisini İstanbul'dan uzaklaştırmak için verilmiş bir görev olarak düşünen Mustafa Kemal kaleme aldığı Nutuk adlı eserinin 1. bölümünde yer alan Benim Kararım adlı kısmında görevi kabul edişinin ardındaki düşüncelerini şu şekilde kaleme almıştır:
| “ | Osmanlı ülkeleri bütün bütüne parçalanmıştı. Ortada bir avuç Türkün barındığı bir ata yurdu kalmıştı. Son sorun, bunun da paylaşılmasını sağlamak için uğraşılmaktan başka bir şey değildi. Osmanlı Devleti, onun bağımsızlığı, padişah, halife, hükûmet, bunların hepsi anlamını yitirmiş birtakım anlamsız sözlerdi. Neyin ve kimin dokunulmazlığı için kimden ve ne gibi yardım istemek düşünülüyordu? Öyleyse sağlam ve gerçek karar ne olabilirdi? Baylar, bu durum karşısında bir tek karar vardı. O da ulus egemenliğine dayanan, tam bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak. İşte, daha İstanbul'dan çıkmadan önce düşündüğümüz ve Samsun'da Anadolu topraklarına ayak basar basmaz uygulamaya başladığımız karar, bu karar olmuştur. | „ |
Falih Rıfkı Atay ve Mahmut Nedim Soydan'ın anılarına dayandırılan Nutuk Öncesi Atatürk Konuşuyor adlı kitapta Mustafa Kemal'in yolculuk öncesi VI. Mehmed ile görüştüğü ve padişahın kendisine şunları söylediği yazmaktadır:
| “ | Paşa, paşa! Şimdiye dek devlete çok hizmet ettin. Bunların hepsi artık bu kitaba girmiştir, tarihe geçmiştir!.. Bunları unutun, asıl şimdi yapacağınız hizmet hepsinden daha önemli olabilir! Paşa, paşa... Devleti kurtarabilirsin!.. | „ |
Samsun'a hareket
15 Mayıs 1919 tarihindeki bu görüşmeden sonra kendisi için hazırlanan ve onu Samsun'a götürecek olan Bandırma Vapurunun kaptanı İsmail Hakkı Bey'i makamına çağırtarak yolculuk hakkında bilgi almış ve ertesi gün öğleüzeri hareket edeceklerini bildirmiştir. Yolculuk günü vapur, Sirkeci Garı açıklarında İngilizler tarafından aramaya ve kontrole tabi tutulmuş ve Mustafa Kemal, Beşiktaş İskelesi'nden motor ile Kız Kulesi açıklarında vapura binmiştir. Vapur hareket etmeden önce Rauf Bey Mustafa Kemal'e vapurun işgal kuvvetlerine mensup bir torpido tarafından takip edileceğini ve batırılacağını haber aldığını belirtmiş fakat o, yolculuğun planlandığı gibi süreceğini söylemiştir.
Vapur, Mustafa Kemal ve 18 askerle beraber 16 Mayıs 1919 tarihinde öğleüzeri İstanbul'dan Samsun'a doğru yola çıkmıştır. Rauf Bey'in belirttiği İngiliz gemisi, Bandırma Vapuru'nu izlemeye başlamış ancak Karadeniz'e açıldıktan sonra fırtınalı havada izlerini kaybetmiştir. Mustafa Kemal, İsmail Hakkı Bey'e karaya yakın bir rota izlemesini ve düşman saldırısı halinde gemiyi en yakın sahile oturtmasını emretmiştir. Sert havada, dalgalı bir denizde yol alan gemi 17 Mayıs günü gece saat 23.00 civarında İnebolu Limanı'na girmiş, 18 Mayıs 1919 tarihinde öğleüzeri 12.00'de de Sinop Limanı'na yanaşmıştır. Üsteğmen Hikmet Bey sandal ile kıyıya çıkmış ve yolda olduklarını Samsun Tümen Komutanlığına telgraf ile bildirmiştir. Bandırma Vapuru, bu telgraftan bir gün sonra da 19 Mayıs 1919'da Samsun'a varmıştır.
Bandırma gemisi yolcuları
Bandırma gemisinde bulunan asker ve siviller şunlardır:
Mustafa Kemal Paşa ile müfettişlik heyetinin asker ve sivil mensupları
|
|
Üçüncü Kolordu Kumandanı
- Miralay Refet Bey (Bele)
Astsubay, erbaş ve erler
|
|
Geminin mürettebatı
|
|
Müfettişlik heyetinin, diğer askerlerin ve mürettebatın haricindeki siviller
Sinop Mutasarrıflığına atanan Mazhar Tevfik Bey Sinop'ta inmiştir.
Mustafa Vasfi Efendi'nin (Süsoy) ailesi
- Eşi Aliye Hanım
- Kızı Nefise
- Oğlu Mithat
- Oğlu Salih
Samsun günleri
Samsun'a 19 Mayıs'ta Tütün İskelesi'nden çıkan Mustafa Kemal görevinin gereklerini yerine getirmeye koyulmuş ve bazı incelemelerde bulunmuştur. Bu incelemeler sonucunda Rum çetelerinin Müslüman halka saldırdığı, yerel yöneticilerinse dış devletlerin de duruma karışmasıyla bu olaylara müdahale edemediği kanısına varmıştır. Bunun üzerine Canik mutasarrıfını görevden alarak yenisini atamış ve bölgede oluşan karışıklıklara yabancı askerlere aldırmaksızın doğrudan müdahale etmesini emretmiştir.
Erzurum ve Ankara'da bulunan kolordular ile iletişim kuran Mustafa Kemal müfettişlik görevleri arasında yer alan "bölgede yer aldığı iddia edilen Türk direniş topluluklarının dağıtılması"nı yerine getirmek bir kenara kendi eliyle ulusal direniş örgütleri kurulmasına önayak olmuştur.
Mustafa Kemal tümüyle İngiliz denetiminde bulunan şehirde ulusal hareketin yönetilemeyeceğine kanaat getirmiş ve 25 Mayıs günü (Havza)'ya hareket etmiştir. Havza'da geçen günlerinde Ankara ve Konya'daki kolordu komutanları ile telgraflaşmış, ülkedeki genel durum hakkında bilgi almaya çalışmıştır.
Bir hafta Samsun'da, on yedi gün de Havza'da kalan Mustafa Kemal bu süreçte Anadolu'nun ve halkın genel durumu hakkında bilgi alarak ulusal hareketin fikirsel temellerini atmıştır. Bunun yanında 28 Mayıs 1919 günü müdâfaa-i hukuk cemiyetlerine gönderdiği bir genelgeyle İzmir'in İşgali'nin protesto edilmesini istemiş ve bunun sonucunda tüm Anadolu'da 96 miting gerçekleştirilmiştir. Bu, Osmanlı Hükûmetince hoş karşılanmamış ve kendisinin İstanbul'a dönmesi emredilmiştir. Harbiye Nezareti'ne oyalayıcı bir telgraf gönderen müfettiş 12 Haziran 1919 günü Amasya'ya hareket etmiş ve burada bir genelge ilan ederek açıktan açığa Millî Mücadele'nin başladığını duyurmuştur.
Önemi
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna giden yolun ilk durağı kabul edilen bu olay Türk tarihindeki dönüm noktalarından birisidir.Şark Meselesi adı altında yok edilmek istenen Türkler için 19 Mayıs 1919 günü millî bağımsızlığa, çağdaşlaşma ve demokratikleşmeye giden yolun ilk adımıdır.
Bu gün Atatürk'ün çok önem verdiği bir gündür. Atatürk, cumhuriyet kurulduktan sonra 19 Mayıs'ın önemini bu günü doğum günü olarak kabul ederek göstermiştir.
Ayrıca 19 Mayıs 1938'den beri millî bayram olarak kutlanmaktadır. Ancak Atatürk "doğum günüm" dediği 19 Mayıs kutlamalarına bir kez katılabilmiştir.
Tartışmalar
Günümüzde Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı ile ilgili çeşitli yorumlar bulunmaktadır. Bu yorumlar ise VI. Mehmed'in Anadolu Hareketi'ne destek verip vermediği konusu etrafında dönmektedir. Metin Hülagü'nün yazmış olduğu Yurtsuz İmparator Vahdeddin adlı kitap bu iddiaların yer aldığı kitaplardandır. Kitapta İngiliz gizli belgelerine dayandırılarak VI. Mehmed'in Mustafa Kemal'e 40.000 mecidiye verdiği ve Anadolu Hareketi'ni desteklediği yazmaktadır. Ancak Turgut Özakman bir konferansında bu iddiaların gerçek olmadığını savunmuştur. Ayrıca Mustafa Kemal, Nutuk adlı yapıtında VI. Mehmed'in Anadolu Hareketi'ne destek vermesi bir yana, bu hareketi sindirmeye çalıştığını belirtmiş ve kendisinden vatan haini diyerek bahsetmiştir.
Kültürel etkileri
Samsun 19 Mayıs Stadyumu ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi, adlarını bu olaydan alır.
Kaynakça
- ^ Atay, Mehmet. "TÜRK ULUSAL KURTULUŞ HAREKETİNİN BAŞLANGICI". meb.gov.tr. 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ a b Bozdağ, İsmet: 119. sayfa
- ^ a b c d Atatürk, Mustafa Kemal. "Ordu İle İlişki". Nutuk. kultur.gov.tr. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.[]
- ^ . Mondros Limanı: kultur.gov.tr. 30 Ekim 1918. 6 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ a b c Atatürk, Mustafa Kemal. . Nutuk. kultur.gov.tr. 22 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ Atatürk, Mustafa Kemal. "Düşünülen Kurtuluş Yolları". Nutuk. kultur.gov.tr. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.[]
- ^ Bozdağ, İsmet: 115. sayfa
- ^ Bozdağ, İsmet: 116. sayfa
- ^ "Atatürk'ün Samsun Günleri". samsun2019.com.tr. 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2019.
- ^ Atatürk, Mustafa Kemal. "Müfettişlik Görevimin Geniş Yetkileri". Nutuk. kultur.gov.tr. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.[]
- ^ Bozdağ, İsmet: 120. sayfa
- ^ a b c "Bir kurtuluş hikayesi: Samsun'a çıkış". ntvmsnbc.com. 23 Mayıs 2006. 10 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ Atatürk, Mustafa Kemal. . Nutuk. kultur.gov.tr. 22 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ Bozdağ, İsmet: 132. sayfa
- ^ Bozdağ, İsmet: 133. sayfa
- ^ Kayseri Akın Gazetesi, Burhanettin Akbaş
- ^ Milliyet Gazetesi, 15 Kasım 1998, 79 yıllık ayıptan kurtuluyoruz
- ^ "MUSTAFA KEMAL'in SAMSUN'a ÇIKIŞI". ataturk.net. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ Murat, Bardakçı (19 Mayıs 2020). "İşte, Bandırma Vapuru'nun biri kadın üçü çocuk 79 yolcusu". haberturk.com. 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ . samsun.bel.tr. 8 Şubat 2010. 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ . ataturkdevrimleri.com. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ Atatürk, Mustafa Kemal. "Ulusal Örgütler Kurulması ve Ulusun Uyarılması". Nutuk. 11 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ Şahingöz, Mehmet. . 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ Yeşilbursa, Behçet Kemal. "ATATÜRK'ÜN 19 MAYIS 1919'DA SAMSUN'A ÇIKIŞI VE TÜRKİYE'DE MİLLİ EGEMENLİK İLKESİNİN GERÇEKLEŞMESİ". meb.gov.tr. 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ Kodaman, Bayram (1986). Millî Hakimiyet Fikrinin Gelişmesi. Samsun: TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları.
- ^ "Milli mücadelenin dönüm noktası: 19 Mayıs". Anadolu Ajansı. arsiv.ntvmsnbc.com. 25 Mayıs 2007. 10 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2011.
- ^ Özüçetin, Yaşar (20 Eylül 2004). (PDF). ahievran.edu.tr. 10 Aralık 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2011.
- ^ Akyol, Ahmet (19 Mayıs 2006). "Baba Soyunun Köyü: Kocacık". ahmetakyol.net. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2011.[]
- ^ İnan, Afet (Ekim 1980). . ttk.org.tr. 12 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2011.
- ^ Çetinoğlu, Neşe. . meb.gov.tr. 12 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2011.
- ^ "19 Mayıs: Ata'nın doğum günüm dediği tarih..." NTV. 10 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2023.
- ^ Hülagü, Metin (2010). Yurtsuz İmparator Vahdeddin. Timaş Yayınları. .
- ^ Günal, Bülent. . haber7.com. 10 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2011.
- ^ Özakman, Turgut (24 Şubat 2009). "İŞGALCİ NAMUSU KADAR OLAMAMAK." cevizkabugu.com.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2011.
Konuyla ilgili yayınlar
| Wikimedia Commons'ta Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Bozdağ, İsmet (2009). Hüseyin Movit (Ed.). Nutuk Öncesi Atatürk Konuşuyor. İstanbul: Truva Yayınları. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustafa Kemal in Samsun a cikisi 19 Mayis 1919 tarihinde 9 Ordu Mufettisi Mustafa Kemal in Bandirma Vapuru ile yaptigi yolculuk sonrasi Samsun a ulasmasi olayi Bu olay Kurtulus Savasi nin fiili baslangici olarak kabul edilmektedir Mustafa Kemal in Samsun a cikisiMustafa Kemal Pasa ve silah arkadaslarinin Samsun a cikisini temsil eden balmumu heykeller ve Kurtulus Yolu Tarih19 Mayis 1919 1919 05 19 KonumTutun Iskelesi SamsunSonucKurtulus Savasi nin baslamasi Samsun da Rum ve Turk halki arasinda meydana gelen catismalarin sonlandirilmasi icin Osmanli Hukumeti tarafindan Mustafa Kemal gorevlendirilmis ve kendisine 9 Ordu Mufettisligi verilmistir Bunun uzerine mufettis gorev bolgesine Bandirma Vapuru ile ulasmis ve bir hafta boyunca Mantika Palas ta kalmistir Bu surecte bolgede meydana gelen catismalarin sebebini arastirmis ve isgalcilere karsi bizzat Turk direnis orgutlerinin kurulmasinda etkin rol oynamistir Mustafa Kemal bu bir haftalik surec sonunda Havza ya gecmistir Havza da gecirdigi on yedi gun sonunda ise sehirden ayrilarak Amasya ya hareket etmistir Anadolu da genel durumHarbiye Nezareti nin Mustafa Kemal i 9 Ordu Kitaati Mufettisligi ne tayin yazisi Osmanli Imparatorlugu 1918 yilinin sonlarina gelindiginde I Dunya Savasi ndan maglup ayrilmis Mondros Mutarekesi ni imzalayarak dagilma surecinin sonuna gelmis bir devlet gorunumundeydi Avrupa devletlerince hasta adam olarak nitelenen Osmanli imzaladigi ateskes ile bogazlarin hakimiyetini yeralti kaynaklarinin kullanim haklarini ve donanma ile ordu uzerindeki tum emir haklarini Itilaf Devletleri ne devretmisti Mondros Ateskes Anlasmasi ni takiben Izmir Yunanlar Adana Fransizlar Antalya ve Konya Italyanlar tarafindan isgal edilmisti Bunlarin yaninda Urfa Maras Antep Merzifon ve Samsun a Ingiliz askerleri cikmis Istanbul da ise Kraliyet Donanmasi demirlemisti Bunlara bir tepki olaraksa Turkler tarafindan Trakya Pasaeli Mudafaa i Hukuk Cemiyeti Vilayat i Sarkiye Mudafaa i Hukuk i Milliye Cemiyeti Redd i Ilhak Cemiyeti gibi cemiyetler kurulmus ve isgali sonlandirmanin careleri dusunulmeye baslanmisti Mufettislik gorevinin verilmesiBu donemde tum Osmanli topraklarinda oldugu gibi Samsun da da isgalciler ile Turk halki arasinda silahli catismalara yasanmaya baslamisti Bunun uzerine Arthur Calthorpe in imzasiyla Itilaf Devletleri Osmanli Hukumetine bir nota vermis ve bolgedeki karisikliklarin giderilmesini istemis aksi halde Mondros Ateskes Anlasmasi nin 7 maddesinin gerekce gosterilerek bolgenin isgal edilecegini beyan etmistir Donemin Harbiye Naziri Abuk Ahmed Pasa ile Sadrazam Damad Ferid Pasa karisikliklarin giderilmesi gorevi icin Mustafa Kemal i uygun gormus kendisine bu gorev Abuk Ahmed Pasa tarafindan bildirilmis ve gorev Mustafa Kemal tarafindan kabul edilmistir Mustafa Kemal bu gorusmeden sonra donemin Genelkurmay Ikinci Baskani Kazim Pasa ile gorusmus ve yetkilerini tartismistir Kendisine 9 Ordu Mufettisligi verilmis gorev yetkilerinin bulundugu ferman imzalanmistir Ayrica Mustafa Kemal bu fermanda bulunan bazi aciklamalari bizzat kendisi yazmistir Mufettislik gorev ve yetkilerinin yer aldigi fermanin gorevleri iceren maddeleri kisaca su sekildedir Bolgede duzenin kurulmasi yerlestirilmesi ve olaylarin sebebinin arastirilmasi Bolgede varligi soz edilen silah ve cephanelerin toplanarak Osmanli depolarina yerlestirilerek korunmasi Bolgede yer aldigi iddia edilen Turk direnis topluluklarinin dagitilmasi Ayrica fermanda Mustafa Kemal in 3 ve 4 kolordular ile Diyarbakir Bitlis Elazig Ankara ve Kastamonu illerinin kolordu komutanlarina dogrudan emir verebilecegi yetki aciklamalari arasinda yer almaktadir Bu ferman ile 9 Ordu Mufettisi Mustafa Kemal Anadolu cografyasinin tum dogu kismina emir verebilecek rutbeye erismistir Mufettislik gorevini kendisini Istanbul dan uzaklastirmak icin verilmis bir gorev olarak dusunen Mustafa Kemal kaleme aldigi Nutuk adli eserinin 1 bolumunde yer alan Benim Kararim adli kisminda gorevi kabul edisinin ardindaki dusuncelerini su sekilde kaleme almistir Osmanli ulkeleri butun butune parcalanmisti Ortada bir avuc Turkun barindigi bir ata yurdu kalmisti Son sorun bunun da paylasilmasini saglamak icin ugrasilmaktan baska bir sey degildi Osmanli Devleti onun bagimsizligi padisah halife hukumet bunlarin hepsi anlamini yitirmis birtakim anlamsiz sozlerdi Neyin ve kimin dokunulmazligi icin kimden ve ne gibi yardim istemek dusunuluyordu Oyleyse saglam ve gercek karar ne olabilirdi Baylar bu durum karsisinda bir tek karar vardi O da ulus egemenligine dayanan tam bagimsiz yeni bir Turk devleti kurmak Iste daha Istanbul dan cikmadan once dusundugumuz ve Samsun da Anadolu topraklarina ayak basar basmaz uygulamaya basladigimiz karar bu karar olmustur Falih Rifki Atay ve Mahmut Nedim Soydan in anilarina dayandirilan Nutuk Oncesi Ataturk Konusuyor adli kitapta Mustafa Kemal in yolculuk oncesi VI Mehmed ile gorustugu ve padisahin kendisine sunlari soyledigi yazmaktadir Pasa pasa Simdiye dek devlete cok hizmet ettin Bunlarin hepsi artik bu kitaba girmistir tarihe gecmistir Bunlari unutun asil simdi yapacaginiz hizmet hepsinden daha onemli olabilir Pasa pasa Devleti kurtarabilirsin Samsun a hareketMustafa Kemal i Samsun a goturen Bandirma Vapuru nun bir resmi Bandirma Vapuru nun Samsun daki Dogu Park ta yer alan ve muze olarak kullanilan birebir kopyasi 15 Mayis 1919 tarihindeki bu gorusmeden sonra kendisi icin hazirlanan ve onu Samsun a goturecek olan Bandirma Vapurunun kaptani Ismail Hakki Bey i makamina cagirtarak yolculuk hakkinda bilgi almis ve ertesi gun ogleuzeri hareket edeceklerini bildirmistir Yolculuk gunu vapur Sirkeci Gari aciklarinda Ingilizler tarafindan aramaya ve kontrole tabi tutulmus ve Mustafa Kemal Besiktas Iskelesi nden motor ile Kiz Kulesi aciklarinda vapura binmistir Vapur hareket etmeden once Rauf Bey Mustafa Kemal e vapurun isgal kuvvetlerine mensup bir torpido tarafindan takip edilecegini ve batirilacagini haber aldigini belirtmis fakat o yolculugun planlandigi gibi surecegini soylemistir Vapur Mustafa Kemal ve 18 askerle beraber 16 Mayis 1919 tarihinde ogleuzeri Istanbul dan Samsun a dogru yola cikmistir Rauf Bey in belirttigi Ingiliz gemisi Bandirma Vapuru nu izlemeye baslamis ancak Karadeniz e acildiktan sonra firtinali havada izlerini kaybetmistir Mustafa Kemal Ismail Hakki Bey e karaya yakin bir rota izlemesini ve dusman saldirisi halinde gemiyi en yakin sahile oturtmasini emretmistir Sert havada dalgali bir denizde yol alan gemi 17 Mayis gunu gece saat 23 00 civarinda Inebolu Limani na girmis 18 Mayis 1919 tarihinde ogleuzeri 12 00 de de Sinop Limani na yanasmistir Ustegmen Hikmet Bey sandal ile kiyiya cikmis ve yolda olduklarini Samsun Tumen Komutanligina telgraf ile bildirmistir Bandirma Vapuru bu telgraftan bir gun sonra da 19 Mayis 1919 da Samsun a varmistir Bandirma gemisi yolculariBandirma gemisinde bulunan asker ve siviller sunlardir Mustafa Kemal Pasa ile mufettislik heyetinin asker ve sivil mensuplari Dokuzuncu Ordu Kit alari Mufettisi Mirliva Mustafa Kemal Pasa Erkaniharbiye Reisi Miralay Kurmay Albay Kazim Bey Dirik Sihhiye Mufettisi Miralay Dr Albay Ibrahim Bey Ongoren Erkaniharbiye Kaymakami Ayici Arif Bey Erkaniharbiye Binbasi Husrev Bey Gerede Topcu Mufettisi Binbasi Kemal Bey Dogan Sihhiye Mufettis Muavini Binbasi Dr Refik Bey Saydam Yaver Piyade Yuzbasi Cevad Abbas Efendi Gurer Piyade Yuzbasi Mustafa Vasfi Efendi Susoy Piyade Yuzbasi Ali Sevket Efendi Ondersev Piyade Yuzbasi Mumtaz Efendi Tunay Piyade Yuzbasi Ismail Hakki Efendi Ede Tabip Yuzbasi Behcet Efendi Feyzioglu Piyade Mulazim i Evvel Hayati Efendi Piyade Mulazim i Evvel Arif Hikmet Efendi Gercekci Yaver Topcu Mulazim i Sani Muzaffer Efendi Kilic Mulazim i Evvel Abdullah Efendi Kunt Musavir i Adli Ali Riza Bey Tabur Hesap Memuru Rahmi Efendi Tabur Hesap Memuru Ahmed Nuri Efendi Sinif i Sani Faik Efendi Aybars Zabit Vekili Tahir Efendi Sinif i Rabi Memduh Efendi Atasev Ucuncu Kolordu Kumandani Miralay Refet Bey Bele Astsubay erbas ve erler Kidemli Cavus Osman Nuri oglu Ali Faik Efendi Kidemsiz Cavus Ibrahim Izzet oglu Atif Cavus Ali oglu Musa Aydinli Cavus Mustafa oglu Kemal Konyali Cavus Kemal oglu Mustafa Konyali Onbasi Tevfik oglu Adem Catalcali Onbasi Ali oglu Rifat Sivasli Onbasi Rifat oglu Ali Sivasli Nefer Huseyin oglu Mehmed Sincanli Nefer Ahmed oglu Emin Sincanli Nefer Mustafa oglu Ismail Sincanli Nefer Ibrahim oglu Omer Sincanli Nefer Kerim oglu Mehmed Alanyali Nefer Hasan oglu Ulvan Sungurlulu Nefer Mehmed oglu Mehmed Geredeli Nefer Mehmed oglu Hasan Kadikoylu Nefer Mehmed oglu Durmus Mudurnulu Nefer Mehmed oglu Ali Geyveli Nefer Abdullah oglu Musa Divrikli Nefer Abdullah oglu Mehmed Tokatli Nefer Sakir oglu Nuri Geredeli Nefer Hasan oglu Huseyin Akhisarli Nefer Bekir oglu Mahmud Yenihanli Nefer Ihsan oglu Mehmed Lutfi Uskudarli Nefer Abdullah oglu Ali Izmirli Geminin murettebati Kaptan Kayserili Ismail Hakki Bey Durusu Ikinci kaptan Uskudarli Tahsin Bey Katip Ismail Bey Guverte lostromosu Hasan Reis Serdumen Temel Sukru Efendi Serdumen Basri Ali Efendi Ambarci Ahmet Hasan Efendi Ambarci Maksut Suleyman Efendi Tayfa Cemil Suleyman Efendi Tayfa Rahmi Huseyin Efendi Tayfa Temel Mesut Efendi Basmakinist Haci Suleyman Bey Ikinci makinist Suleyman Bey Vincci Osman Emin Efendi Vincci Galip Ali Efendi Atesci Halil Yusuf Efendi Atesci Mansur Arif Efendi Atesci Bahri Mehmed Efendi Komurcu Mehmed Hasan Efendi Komurcu Mehmed Ali Efendi Birinci kamarot Tevfik Muharrem Efendi Ulusu Ikinci kamarot Mehmed Ibrahim Efendi Muavin kamarot Ahmet Muhtar Efendi Kamarot yamagi Halit Mustafa Efendi Asci Haci Hamdi Osman Efendi Mufettislik heyetinin diger askerlerin ve murettebatin haricindeki siviller Sinop Mutasarrifligina atanan Mazhar Tevfik Bey Sinop ta inmistir Mustafa Vasfi Efendi nin Susoy ailesi Esi Aliye Hanim Kizi Nefise Oglu Mithat Oglu SalihSamsun gunleriSamsun a 19 Mayis ta Tutun Iskelesi nden cikan Mustafa Kemal gorevinin gereklerini yerine getirmeye koyulmus ve bazi incelemelerde bulunmustur Bu incelemeler sonucunda Rum cetelerinin Musluman halka saldirdigi yerel yoneticilerinse dis devletlerin de duruma karismasiyla bu olaylara mudahale edemedigi kanisina varmistir Bunun uzerine Canik mutasarrifini gorevden alarak yenisini atamis ve bolgede olusan karisikliklara yabanci askerlere aldirmaksizin dogrudan mudahale etmesini emretmistir Erzurum ve Ankara da bulunan kolordular ile iletisim kuran Mustafa Kemal mufettislik gorevleri arasinda yer alan bolgede yer aldigi iddia edilen Turk direnis topluluklarinin dagitilmasi ni yerine getirmek bir kenara kendi eliyle ulusal direnis orgutleri kurulmasina onayak olmustur Mustafa Kemal tumuyle Ingiliz denetiminde bulunan sehirde ulusal hareketin yonetilemeyecegine kanaat getirmis ve 25 Mayis gunu Havza ya hareket etmistir Havza da gecen gunlerinde Ankara ve Konya daki kolordu komutanlari ile telgraflasmis ulkedeki genel durum hakkinda bilgi almaya calismistir Bir hafta Samsun da on yedi gun de Havza da kalan Mustafa Kemal bu surecte Anadolu nun ve halkin genel durumu hakkinda bilgi alarak ulusal hareketin fikirsel temellerini atmistir Bunun yaninda 28 Mayis 1919 gunu mudafaa i hukuk cemiyetlerine gonderdigi bir genelgeyle Izmir in Isgali nin protesto edilmesini istemis ve bunun sonucunda tum Anadolu da 96 miting gerceklestirilmistir Bu Osmanli Hukumetince hos karsilanmamis ve kendisinin Istanbul a donmesi emredilmistir Harbiye Nezareti ne oyalayici bir telgraf gonderen mufettis 12 Haziran 1919 gunu Amasya ya hareket etmis ve burada bir genelge ilan ederek aciktan aciga Milli Mucadele nin basladigini duyurmustur Onemi19 Mayis 1935 tarihinde Samsun daki kutlamalardan bir goruntu Mustafa Kemal in Samsun a cikisinin temsili yapiliyor Turkiye Cumhuriyeti nin kurulusuna giden yolun ilk duragi kabul edilen bu olay Turk tarihindeki donum noktalarindan birisidir Sark Meselesi adi altinda yok edilmek istenen Turkler icin 19 Mayis 1919 gunu milli bagimsizliga cagdaslasma ve demokratiklesmeye giden yolun ilk adimidir Bu gun Ataturk un cok onem verdigi bir gundur Ataturk cumhuriyet kurulduktan sonra 19 Mayis in onemini bu gunu dogum gunu olarak kabul ederek gostermistir Ayrica 19 Mayis 1938 den beri milli bayram olarak kutlanmaktadir Ancak Ataturk dogum gunum dedigi 19 Mayis kutlamalarina bir kez katilabilmistir TartismalarGunumuzde Mustafa Kemal in Samsun a cikisi ile ilgili cesitli yorumlar bulunmaktadir Bu yorumlar ise VI Mehmed in Anadolu Hareketi ne destek verip vermedigi konusu etrafinda donmektedir Metin Hulagu nun yazmis oldugu Yurtsuz Imparator Vahdeddin adli kitap bu iddialarin yer aldigi kitaplardandir Kitapta Ingiliz gizli belgelerine dayandirilarak VI Mehmed in Mustafa Kemal e 40 000 mecidiye verdigi ve Anadolu Hareketi ni destekledigi yazmaktadir Ancak Turgut Ozakman bir konferansinda bu iddialarin gercek olmadigini savunmustur Ayrica Mustafa Kemal Nutuk adli yapitinda VI Mehmed in Anadolu Hareketi ne destek vermesi bir yana bu hareketi sindirmeye calistigini belirtmis ve kendisinden vatan haini diyerek bahsetmistir Kulturel etkileriSamsun 19 Mayis Stadyumu ve Ondokuz Mayis Universitesi adlarini bu olaydan alir Kaynakca Atay Mehmet TURK ULUSAL KURTULUS HAREKETININ BASLANGICI meb gov tr 13 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Agustos 2011 a b Bozdag Ismet 119 sayfa a b c d Ataturk Mustafa Kemal Ordu Ile Iliski Nutuk kultur gov tr Erisim tarihi 9 Agustos 2011 olu kirik baglanti Mondros Limani kultur gov tr 30 Ekim 1918 6 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2011 a b c Ataturk Mustafa Kemal Nutuk kultur gov tr 22 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2011 Ataturk Mustafa Kemal Dusunulen Kurtulus Yollari Nutuk kultur gov tr Erisim tarihi 9 Agustos 2011 olu kirik baglanti Bozdag Ismet 115 sayfa Bozdag Ismet 116 sayfa Ataturk un Samsun Gunleri samsun2019 com tr 20 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2019 Ataturk Mustafa Kemal Mufettislik Gorevimin Genis Yetkileri Nutuk kultur gov tr Erisim tarihi 9 Agustos 2011 olu kirik baglanti Bozdag Ismet 120 sayfa a b c Bir kurtulus hikayesi Samsun a cikis ntvmsnbc com 23 Mayis 2006 10 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Agustos 2011 Ataturk Mustafa Kemal Nutuk kultur gov tr 22 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2011 Bozdag Ismet 132 sayfa Bozdag Ismet 133 sayfa Kayseri Akin Gazetesi Burhanettin Akbas Milliyet Gazetesi 15 Kasim 1998 79 yillik ayiptan kurtuluyoruz MUSTAFA KEMAL in SAMSUN a CIKISI ataturk net 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Agustos 2011 Murat Bardakci 19 Mayis 2020 Iste Bandirma Vapuru nun biri kadin ucu cocuk 79 yolcusu haberturk com 19 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2020 samsun bel tr 8 Subat 2010 15 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2011 ataturkdevrimleri com 12 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2011 Ataturk Mustafa Kemal Ulusal Orgutler Kurulmasi ve Ulusun Uyarilmasi Nutuk 11 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Agustos 2011 Sahingoz Mehmet 15 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2011 Yesilbursa Behcet Kemal ATATURK UN 19 MAYIS 1919 DA SAMSUN A CIKISI VE TURKIYE DE MILLI EGEMENLIK ILKESININ GERCEKLESMESI meb gov tr 5 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Agustos 2011 Kodaman Bayram 1986 Milli Hakimiyet Fikrinin Gelismesi Samsun TBMM Kultur Sanat ve Yayin Kurulu Yayinlari Milli mucadelenin donum noktasi 19 Mayis Anadolu Ajansi arsiv ntvmsnbc com 25 Mayis 2007 10 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Agustos 2011 Ozucetin Yasar 20 Eylul 2004 PDF ahievran edu tr 10 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Agustos 2011 Akyol Ahmet 19 Mayis 2006 Baba Soyunun Koyu Kocacik ahmetakyol net Erisim tarihi 16 Agustos 2011 olu kirik baglanti Inan Afet Ekim 1980 ttk org tr 12 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Agustos 2011 Cetinoglu Nese meb gov tr 12 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Agustos 2011 19 Mayis Ata nin dogum gunum dedigi tarih NTV 10 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2023 Hulagu Metin 2010 Yurtsuz Imparator Vahdeddin Timas Yayinlari ISBN 9752636903 Gunal Bulent haber7 com 10 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Agustos 2011 Ozakman Turgut 24 Subat 2009 ISGALCI NAMUSU KADAR OLAMAMAK cevizkabugu com tr 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2011 Konuyla ilgili yayinlarWikimedia Commons ta Mustafa Kemal in Samsun a cikisi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Bozdag Ismet 2009 Huseyin Movit Ed Nutuk Oncesi Ataturk Konusuyor Istanbul Truva Yayinlari ISBN 9786055638078