Mehmet Cevat Abbas Gürer 1887 Niş Osmanlı imparatorluğu 4 Temmuz 1943 Yalova Türk asker siyasetçi Mustafa Kemal Pa

Mehmet Cevat Abbas Gürer (1887, Niş, Osmanlı İmparatorluğu - 4 Temmuz 1943, Yalova), Türk asker, siyasetçi, Mustafa Kemal Paşa’nın başyaveri, Meclis-i Mebûsan ve TBMM I., II., III., IV. ve V. dönem Bolu milletvekili.


Cevat Abbas Gürer 1324 (1908) P.-257

Doğum	Mehmed Cevad Abbas 1887 Niş, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	4 Temmuz 1943 (56 yaşında) Yalova, Türkiye
Bağlılığı	Osmanlı (1905-1919) Türkiye (1919-1927)
Hizmet yılları	1905-1927
Rütbesi	Binbaşı
Birimi	Selanik İhtiyat Zabit Namzedi Talimgâhı, Selanik Eşkıya Takip Taburu, 37. Alay Yaverliği, Anafartalar Grubu Kurmayı, 16. Kolordu Komutan Yaverliği, 2. Ordu Komutan Yaverliği, Yıldırım Ordular Grubu Komutan Yaverliği, 9. Ordu Müfettişliği Komutan Yaverliği, Heyet-i Temsiliye Başkatipliği, TBMM Sofya Murahhası
Çatışma/savaşları	I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı
Ödülleri

Şerif Abbas Bey’in oğludur. 13 Aralık 1905’te Harp Okulu’na girdi. 1 Eylül 1908’de Piyade Teğmen rütbesiyle mezun oldu. 3. Ordu emrine verildi. Manastır Askeri İdadisi’nde öğrenci iken İttihat ve Terakkî Cemiyeti’ne girdi. 19. Alay’da görevli olarak Preşova, Kumanova, Koçana ve Köprülü’de bulundu. Aralık 1910’da Selanik İhtiyat Zabit Namzedi Talimgâhı’nda görevlendirildi. Mart 1911’de Takip Taburu’yla Selanik ili sınırları içinde eşkıya takibinde görev aldı. Yılın sonunda 37. Alay Yaverliği’ne atandı. 19 Ekim 1912’de üsteğmenliğe yükseltilerek 3 Şubat 1913’te inzibat subayı olarak İstanbul Merkez Komutanlığı emrine atandı.

I. Dünya Savaşı seferberliğinde açılan İhtiyat Zabit Talimgâhı’nda ek görev olarak bölük komutanlığı yaptı. 16 Nisan 1915’te Anafartalar Grubu Kurmayı’na verildi. 13 Aralık 1916’da yüzbaşı oldu. 16. Kolordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa’nın yaverliğine tayin edildi. Savaş süresince yaver olarak Mustafa Kemal Paşa’nın maiyetinde bulundu. Mütarekeden sonra Yıldırım Ordular Grubu’nun lağvı üzerine Harbiye Nezareti emrine verilen Mustafa Kemal Paşa ile birlikte 13 Kasım 1918’de İstanbul’a geldi.

İşgal altındaki İstanbul’un hazin manzaralarını Mustafa Kemal Paşa ile birlikte gördü. İstanbul limanında demirli işgal donanma gemilerinin arasından geçerken, Kartal İstimbotu'nun güvertesinde Mustafa Kemal Paşa’nın "Geldikleri gibi giderler!" sözünü söylediği kişi, yaveri Cevat Abbas Gürer’di. 30 Nisan 1919’da 9. Ordu Müfettişliği’ne atanan Mustafa Kemal Paşa’nın yaveri olarak Bandırma Vapuru’yla 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı.

Mustafa Kemal Paşa’nın İstanbul’da bulunduğu ve Ulusal Kurtuluş planları gizlice hazırladığı 6 aylık süre içinde kendisine refakat etti. Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Anadolu’ya Kocaeli yarımadası üzerinden geçebilme olasılığı için gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasını sağladı. Yahya Kaptan Millî Müfrezelerini örgütledi. Mustafa Kemal Paşa’nın dikte ettiği Amasya Genelgesi’ni kaleme aldı. Erzurum’da 8 Temmuz 1919’da Mustafa Kemal Paşa’nın askerlikten istifası üzerine emrine atandı. Sivas Kongresi’nden sonra Heyet-i Temsiliye Başkatipliği’ne getirildi.

Osmanlı Meclis-i Mebûsan’ının son dönemi için 8 Ocak 1920’de yapılan seçimlerde Bolu Milletvekili olarak Meclise katıldı. Meclisin feshi üzerine Ankara’ya gelerek 5 Temmuz 1920’de TBMM Genel Kurulu’na Bolu Milletvekili olarak katıldı. 17 Temmuz’da Yozgat ve yöresindeki ayaklanmanın bastırılmasında görevli olarak izinli sayılıp Meclis’ten ayrıldı. Kurduğu Süvari Müfrezesi ile bölgede asayişi sağladı. 20 Ekim 1920’de özel görevle Bulgaristan’a gönderildi. Görevinde başarılı olması dolayısıyla 1921 yılı sonuna kadar Sofya’da Ankara Hükûmeti’nin temsilcisi olarak görev yaptı. 4 Şubat 1922’de yeniden Meclis’e katıldı. Meclis’te Millî Savunma ve Dışişleri Komisyonları’nda çalıştı. 1 Eylül 1923’te Binbaşı rütbesine terfi etti.

Atatürk’ün işaretiyle Türk Tayyare Cemiyeti’ni kurdu (Türk Hava Kurumu) ve cemiyetin başkanlığını bir yıl süreyle üstlendi. 1926’da görevini Fuat Bulca’ya devretti. İsteği üzerine 27 Şubat 1927’de ordudan emekliye ayrıldı. Türkiye İş Bankası’nın kurucularından olan Cevat Abbas Gürer, Atatürk’ün emriyle kurulan ’nün de kurucu başkanıydı. 4 Temmuz 1943 tarihinde Yalova’da 56 yaşında öldü. Anıları "Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer, Cepheden Meclise Büyük Önder ile 24 yıl" Başlıklı kitapta toplanmıştır.

Galeri

Kurtuluş Savaşı yıllarında, Mustafa Kemal Paşa ile beraber.
Büyük Zafer’den sonra Mustafa Kemal Paşa ile beraber.
Atatürk ve Cevat Abbas Gürer
Soldan sağa: Muzaffer Kılıç, Rauf (Orbay), Bekir Sami (Kunduh), Mustafa Kemal (Atatürk), Ruşen Eşref (Ünaydın), Cemil Cahit (Toydemir), Cevat Abbas (Gürer)

Dış bağlantılar

Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer: Cepheden Meclise Büyük Önder İle 24 Yıl^[]
Atatürk’ün karakutusu - Doğan HIZLAN

Kaynakça

^ Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 37.
^ Gürer, Turgut (2006). Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer, Cepheden Meclise Büyük Önder ile 24 yıl. İstanbul: Gürer Yayınları.
^ 1927-1938 arasında Atatürk'ün uşaklığını yapmış olan Cemal Granda'ya göre eşi tarafından Atatürk'e şikayet edilmesi üzerine aşağıdaki şekilde uyarılmıştır:
-Bir zamanlar genç bir subaydınız. Hanımlarınız da genç kızlardı. Sevişip evlendiniz. O zaman fakirdiniz. O zaman güzel olan aileleriniz şimdi size çirkin ve kart geliyor. Aklınızı başınıza alınız ve o kadınlara kötü muamele etmeyiniz.
Bakınız Turhan Gürkan, Atatürk'ün Uşağının Gizli Defteri, Fer Yayınları, İstanbul, 1971 s.143

[Akademi-1] Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 37.

[2] Gürer, Turgut (2006). Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer, Cepheden Meclise Büyük Önder ile 24 yıl. İstanbul: Gürer Yayınları.

[3] 1927-1938 arasında Atatürk'ün uşaklığını yapmış olan Cemal Granda'ya göre eşi tarafından Atatürk'e şikayet edilmesi üzerine aşağıdaki şekilde uyarılmıştır:
-Bir zamanlar genç bir subaydınız. Hanımlarınız da genç kızlardı. Sevişip evlendiniz. O zaman fakirdiniz. O zaman güzel olan aileleriniz şimdi size çirkin ve kart geliyor. Aklınızı başınıza alınız ve o kadınlara kötü muamele etmeyiniz.
Bakınız Turhan Gürkan, Atatürk'ün Uşağının Gizli Defteri, Fer Yayınları, İstanbul, 1971 s.143