Çin koca yemişi (Myrica rubra), Myricaceae familyasından bir bitki ve onun yenebilir meyvesi. Çince yangmei olarak bilinir. Subtropik, ılıman iklimlerde özellikle adından anlaşılacağı gibi Çin'in çeşitli eyaletlerinde özellikle Yangtze nehrinin güneyinde yetişen bir ağaçtır. Bununla birlikte Japonya, Tayland,Kore, Filipinler'de de kültür türleri yetiştirilmektedir. Çin kadar Japon sanatında da bu ağacın izlerine rastlanmaktadır.
Çin koca yemişi | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||
| ||||||||||||
Myrica rubra & | ||||||||||||
Sinonimler | ||||||||||||
Morella rubra |
Türkiye'de de Orta Karadeniz, Tosya ve civarına bu ağaçtan yetiştirilmeye başlamıştır. Meyveleri Akdeniz ve ılıman iklimlerde yetişen koca yemişe benzese de, ondan daha boylu ve ayrı bir cins ağaçtır. Yine de budanmakla çalı formu da alabilmektedir.
Genelde Yumberry olarak da bilinen kırmızıdan, nadir de olsa koyu mor, sarıya doğru türlerine göre değişiklik gösteren meyveleri için yetiştirilir.
Tanımı
10-20 metre arası boylanabilen her daim yeşil bir ağaçtır. Gövdenin kabuğu düz gri renktir, düzgün yuvarlak ve hemisferik tacı bulunur. Aynen incir gibi kendi kendini tozlayabilme olanağı olmayıp, dişi ve erkek ağaçları bulunmaktadır. Tozlaşma rüzgar yoluyla olmaktadır. Her ne kadar asitli nemli toprak sevse de (Ph 4,5-5) en kötü hatta alkali topraklarda bile (Ph 6-6,5) yetişebilmektedir. Zira iğde gibi nitrojeni köklerine depo edebilme yeteneği vardır. Bu iş için Frankia adlı bir bakteriyi de iğde gibi kullanır. Ancak meyvelerinin sağlıklı oluşabilmesi için ortalama yıllık 1000–1700 mm arası yağış ve nem ister. Hele ilk bahar aylarında (mart, nisan) ise ayda 160 mm’den az yağış olmamalıdır yoksa meyvelerde kalite ve verim düşer. bitki -10 derece soğuğa, +35 derece sıcağa dayanabilmektedir.Aşırı sıcak bir hava bitkinin zarar görmesi ve ölümüne sebep olabilmektedir.
Meyvesi yuvarlak 1,5-2,5 cm çapında budaklı yüzeylidir ancak 4 cm çapına ulaşan kültür türleri de vardır.Meyveleri genelde kırmızıdır ancak mor ve sarı renkli türleri de bulunmaktadır. Bununla birlikte meyvenin tam ortasında meyvenin yarısını kaplayan bir çekirdek bulunur.
Kullanımı
Meyvesi Çin ve çevresinde binlerce yıldır oldukça fazla sevilir ve çok para getirdiği için ticari değeri yüksektir. Meyvesi önemli olmayan Myrica Rubra cinsleri parkların bahçelerin süslenmesinde kullanılır. Avrupa’da “Yumberry” adı ile Çin çileğinin meyve suyu satılmaktadır. Çin çileği meyvelerinde doğal olarak çok şeker ve çeşitli doğal meyve asitleri bulunduğu için güzel lezzettedir. Vitaminlerce ve minerallerce zengindir. En çok C vitamini içerir. Meyveleri çiğ olarak yenebildiği gibi meyve suyu, reçel, şekerlemeler ve alkollü içki yapımında da kullanılır. Yüksek tansiyona, kalbe, mide rahatsızlıklarına, kolesterole iyi olduğu,görmeyi keskinleştirdiği,kanseri önlediği, katarakt oluşmasını önlediği iddia edilmektedir. Ayrıca Çinde baijou adlı özel bir alkollü Çin likörünün yapımında da kullanılmaktadır. Ayrıca kurutulmuş meyve olarak meyveleri satılıp değerlendirilmektedir.
Dipnotlar
- ^ "Myrica rubra". Flora of China. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından .
- ^ Vandenbosch KA, Torrey JG (Kasım 1984). "Consequences of sporangial development for nodule function in root nodules of Comptonia peregrina and Myrica gale". . 76 (3). ss. 556-560. doi:10.1104/pp.76.3.556. (PMC) 1064330 $2. (PMID) 16663881.
- ^ Huguet V, Batzli JM, Zimpfer JF, Normand P, Dawson JO, Fernandez MP (Mayıs 2001). "Diversity and specificity of Frankia strains in nodules of sympatric Myrica gale, Alnus incana, and Shepherdia canadensis determined by rrs gene polymorphism". . 67 (5). ss. 2116-2122. doi:10.1128/AEM.67.5.2116-2122.2001. (PMC) 92844 $2. (PMID) 11319089.
- ^ Huguet V, Mergeay M, Cervantes E, Fernandez MP (Ekim 2004). "Diversity of Frankia strains associated to Myrica gale in Western Europe: impact of host plant (Myrica vs. Alnus) and of edaphic factors". . 6 (10). ss. 1032-1041. doi:10.1111/j.1462-2920.2004.00625.x. (PMID) 15344928.
- ^ Fang Z, Zhang M, Tao G, Sun Y, Sun J (Ekim 2006). "Chemical composition of clarified bayberry (Myrica rubra Sieb. et Zucc.) juice sediment". . 54 (20). ss. 7710-7716. doi:10.1021/jf0618980. (PMID) 17002443.
- ^ Bao J, Cai Y, Sun M, Wang G, Corke H (Mart 2005). "Anthocyanins, flavonols, and free radical scavenging activity of Chinese bayberry (Myrica rubra) extracts and their color properties and stability". . 53 (6). ss. 2327-2332. doi:10.1021/jf048312z. (PMID) 15769176.
- ^ Bayberries in a bowl of liquid 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- Karp, David (12 Aralık 2007). "From China, Only in a Bottle, a Berry With an Alluring Name". The New York Times. 29 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2009.
- Daryl Joyce (Aralık 2005). (PDF). ,. ISBN . OCLC 223913003. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2009.
- http://www.kenthaber.com/karadeniz/kastamonu/tosya/Haber/Genel/Normal/cin-cilegi-ciftcinin-yeni-umudu/228308ef-bb8e-49e0-8f83-207545d183e1[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cin koca yemisi Myrica rubra Myricaceae familyasindan bir bitki ve onun yenebilir meyvesi Cince yangmei olarak bilinir Subtropik iliman iklimlerde ozellikle adindan anlasilacagi gibi Cin in cesitli eyaletlerinde ozellikle Yangtze nehrinin guneyinde yetisen bir agactir Bununla birlikte Japonya Tayland Kore Filipinler de de kultur turleri yetistirilmektedir Cin kadar Japon sanatinda da bu agacin izlerine rastlanmaktadir Cin koca yemisiBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum Magnoliophyta Kapali tohumlular Takim FagalesFamilya MyricaceaeCins Tur M rubraIkili adlandirmaMyrica rubra amp SinonimlerMorella rubra Myrica rubra var acuminata Turkiye de de Orta Karadeniz Tosya ve civarina bu agactan yetistirilmeye baslamistir Meyveleri Akdeniz ve iliman iklimlerde yetisen koca yemise benzese de ondan daha boylu ve ayri bir cins agactir Yine de budanmakla cali formu da alabilmektedir Genelde Yumberry olarak da bilinen kirmizidan nadir de olsa koyu mor sariya dogru turlerine gore degisiklik gosteren meyveleri icin yetistirilir TanimiMeyve 10 20 metre arasi boylanabilen her daim yesil bir agactir Govdenin kabugu duz gri renktir duzgun yuvarlak ve hemisferik taci bulunur Aynen incir gibi kendi kendini tozlayabilme olanagi olmayip disi ve erkek agaclari bulunmaktadir Tozlasma ruzgar yoluyla olmaktadir Her ne kadar asitli nemli toprak sevse de Ph 4 5 5 en kotu hatta alkali topraklarda bile Ph 6 6 5 yetisebilmektedir Zira igde gibi nitrojeni koklerine depo edebilme yetenegi vardir Bu is icin Frankia adli bir bakteriyi de igde gibi kullanir Ancak meyvelerinin saglikli olusabilmesi icin ortalama yillik 1000 1700 mm arasi yagis ve nem ister Hele ilk bahar aylarinda mart nisan ise ayda 160 mm den az yagis olmamalidir yoksa meyvelerde kalite ve verim duser bitki 10 derece soguga 35 derece sicaga dayanabilmektedir Asiri sicak bir hava bitkinin zarar gormesi ve olumune sebep olabilmektedir Meyvesi yuvarlak 1 5 2 5 cm capinda budakli yuzeylidir ancak 4 cm capina ulasan kultur turleri de vardir Meyveleri genelde kirmizidir ancak mor ve sari renkli turleri de bulunmaktadir Bununla birlikte meyvenin tam ortasinda meyvenin yarisini kaplayan bir cekirdek bulunur KullanimiMeyvesi Cin ve cevresinde binlerce yildir oldukca fazla sevilir ve cok para getirdigi icin ticari degeri yuksektir Meyvesi onemli olmayan Myrica Rubra cinsleri parklarin bahcelerin suslenmesinde kullanilir Avrupa da Yumberry adi ile Cin cileginin meyve suyu satilmaktadir Cin cilegi meyvelerinde dogal olarak cok seker ve cesitli dogal meyve asitleri bulundugu icin guzel lezzettedir Vitaminlerce ve minerallerce zengindir En cok C vitamini icerir Meyveleri cig olarak yenebildigi gibi meyve suyu recel sekerlemeler ve alkollu icki yapiminda da kullanilir Yuksek tansiyona kalbe mide rahatsizliklarina kolesterole iyi oldugu gormeyi keskinlestirdigi kanseri onledigi katarakt olusmasini onledigi iddia edilmektedir Ayrica Cinde baijou adli ozel bir alkollu Cin likorunun yapiminda da kullanilmaktadir Ayrica kurutulmus meyve olarak meyveleri satilip degerlendirilmektedir Dipnotlar Myrica rubra Flora of China 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Vandenbosch KA Torrey JG Kasim 1984 Consequences of sporangial development for nodule function in root nodules of Comptonia peregrina and Myrica gale 76 3 ss 556 560 doi 10 1104 pp 76 3 556 PMC 1064330 2 PMID 16663881 Huguet V Batzli JM Zimpfer JF Normand P Dawson JO Fernandez MP Mayis 2001 Diversity and specificity of Frankia strains in nodules of sympatric Myrica gale Alnus incana and Shepherdia canadensis determined by rrs gene polymorphism 67 5 ss 2116 2122 doi 10 1128 AEM 67 5 2116 2122 2001 PMC 92844 2 PMID 11319089 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Huguet V Mergeay M Cervantes E Fernandez MP Ekim 2004 Diversity of Frankia strains associated to Myrica gale in Western Europe impact of host plant Myrica vs Alnus and of edaphic factors 6 10 ss 1032 1041 doi 10 1111 j 1462 2920 2004 00625 x PMID 15344928 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Fang Z Zhang M Tao G Sun Y Sun J Ekim 2006 Chemical composition of clarified bayberry Myrica rubra Sieb et Zucc juice sediment 54 20 ss 7710 7716 doi 10 1021 jf0618980 PMID 17002443 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Bao J Cai Y Sun M Wang G Corke H Mart 2005 Anthocyanins flavonols and free radical scavenging activity of Chinese bayberry Myrica rubra extracts and their color properties and stability 53 6 ss 2327 2332 doi 10 1021 jf048312z PMID 15769176 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Bayberries in a bowl of liquid 28 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarKarp David 12 Aralik 2007 From China Only in a Bottle a Berry With an Alluring Name The New York Times 29 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2009 Daryl Joyce Aralik 2005 PDF ISBN 978 1 74151 144 4 OCLC 223913003 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Haziran 2009 http www kenthaber com karadeniz kastamonu tosya Haber Genel Normal cin cilegi ciftcinin yeni umudu 228308ef bb8e 49e0 8f83 207545d183e1 olu kirik baglanti