Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nanuqsaurus (anlamı: "kutup ayısı kertenkelesi"), Geç Kretase'de Alaska'nın kuzeyinde yaşamış tyrannosaurid teropod dinozor cinsidir. Bu cins tek bir tür içerir (N. hoglundi). Nanuqsaurus parçalı bir kafatasının yanında tanımlanmamış dişler ve postkranyal iskelet parçalarından bilinir.
| Nanuqsaurus | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||||
| †Nanuqsaurus hoglundi Fiorillo & Tykoski, 2014 | |||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||||||
Fiziksel Özellikler
Nanuqsaurus'un boyutu için yapılan ilksel kestirimler 5–6 m kadar uzunluğa sahip olduğu ve ağırlığının da 500–900 kg kadar geldiği yönündedir. Bu veriler, yaklaşık olarak yakın akrabası Tyrannosaurus rex'in yarısı boyutuna denk bir canlıyı ortaya koymaktadır. Küçük olarak tutulan bu kestirimler, bu canlının yüksek enlemlerde yaşama adaptasyonuna sahip olacağı düşünüldüğü içindir. Ancak sonraki çalışmalar ışığında Nanuqsaurus'un boyutu için verilen kestirimlerin yanlış olduğu ileri sürülmüştür, hatta postcranial (kafatası hariç iskelet) fosil parçaları kendisinin boyutunun yakın akrabası Albertosaurus'unkine denk olduğunu savunmaktadır. Daha büyük boyut kestirimleri de tanımlanmamış dişler ve postcranial iskelet üzerindeki eksik gelişim izlerine bakılarak yapılmıştır. Bu parçalar, canlının genç olduğunu ve erişkin halin uzunluk konusunda 5 metreden daha büyük bir değer alacağını işaret etmektedir.
Nanuqsaurus tıpkı akrabası T-rex gibi kafatasında şekilli çıkıntılar barındırır ve akrabalarının kafatası oranlarından yola çıkılarak kafatasının 600–700 mm kadar olduğu tahmin edilmektedir.
Bir olarak Nanuqsaurus aşağıdaki özelliklerle tanımlanmıştır:
- Sagital tepe içindeki frontal kemikleri kapsayıp ayıran kafatası çatısında kaynaşmış paryetal kemiklerin ince, öne doğru çatallı ve ortanca mahmuzu.
- Prefrontal ve göz yaşı kemiklerinin yüzeylerini ayıran uzun ve öne çıkıntılı parçacık.
- Alt çenenin ilk iki dişinin, arkadaki dişlerden daha kısa olması durumu.
Keşif ve adlandırma
2006 yılında Alaska North Slope Borough yerleşimindeki Kikak-Tegoseak Ocağı'nda orta boyutlu bir teropoda ait olan ve 600–700 mm'lik bir kafatası içeren fosil parçaları bulundu. Bu kalıntılar önce Gorgosaurus ve sonra da Albertosaurus'a atfedildi. 'ndeki hazırlığın ardından bu fosil örneği yeni bir takson olarak tanımlanmıştır. Holotip DMNH 21461 yaklaşık 69 milyon yıl önceye tarihlenen Prince Creek Oluşumundan gelmektedir ve alt çene ve parçalı bir kafatasından oluşmaktadır. Bu fosil örneği düz bir burun dokanağına sahip olduğundan tam erişkin bir bireyden gelmektedir. Nanuqsaurus ilk olarak 2014'te Fiorillo ve Tykoski tarafından tanımlanmıştır. Tek tür olan tip tür N. hoglundi'dir. Canlının cins adı dilinde kutup ayısı anlamına gelen nanuq sözcüğü ile Antik Yunanca sauros sözcüğünün birleşmesinden oluşmuştur. Tür adı ise iyiliksever Forrest Hoglund'un onuruna hoglundi olarak verilmiştir.
Sınıflandırma
Yapılan filogenetik çözümlemelere göre Nanuqsaurus'un Daspletosaurus ve Tyrannosaurus cinslerine yakın bir klada dahil olduğu düşünülmektedir. Aşağıdaki kladogramda bu şematize edilmiştir:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Paleobiyoloji
Yaklaşık 70 milyon yıl önce Alaska, denen antik bir alt kıtanın parçası konumundaydı ve bu bölge günümüzdeki coğrafi şartlara benzer şekilde yıllık olarak gün ışığı miktarında dramatik değişikliklere ve uç düşük sıcaklık değerlerine maruz kalır. Bu nedenle özellikle kış aylarında yiyecek kaynakları çok kıt hale gelir. Av olanağı kestirilebileceği gibi yazın artarken, kışın azalmaktadır. Fiorillo ve Tykoski, Nanuqsaurus'un klasik bir tyrannosauride göre ufak oluşunu bu yiyecek kıtlığına bağlamaktadırlar. Nanuqsaurus'un evrimsel olarak vücut büyüklüğü azalmış olabilir.
Duckenmiller ve arkadaşları, bazı tanımlanmamış fosil parçalarına ve yakın akraba cinslere dayanarak ilgili holotipin genç bir bireyi temsil ettiğini ileri sürmüşlerdir ve bu düşünce 5-6 metrelik ufak boyut kestirimleriyle uyuşmamaktadır.
Paleoekoloji
Nanuqsaurus'a atfedilen holotip örnek Geç Kretase'nin geç çağının başına tarihlenen Prince Creek Oluşumundan gelmektedir. Bu oluşum, yüksek paleoenlemlerden (75 kuzey enlemi) çökelleri içerir ve bu çökellerde pek çok dinozor bulunmaktadır. Yaklaşık 70 milyon yıl önce Alaska kış aylarında -2 °C ila 3.9 °C arasında bir hava sıcaklığına sahipken; yazın hava sıcaklığı 10-12 °C kadar olmaktaydı. Nanuqsaurus'un bulunduğu ekosistemde henüz adlandırılmamış bir hadrosaurid, adlandırılmamış bir , adlandırılmamış bir , Pachyrhinosaurus, troodontid, Dromaeosaurus, adlandırılmamış bir ornithomimosaur ve çokça kuş türü yaşamıştır.
Kaynakça
- ^ Dell'Amore, Christine (13 Mart 2014). . Animals (İngilizce). NATIONAL GEOGRAPHIC. 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.
- ^ Paul, Gregory S. (2016). The Princeton Field Guide to Dinosaurs. New Jersey: Princeton University Press. ss. 114. ISBN .
- ^ a b c d e f g Fiorillo, Anthony R.; Tykoski, Roland S. . National Library of Medicine. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Druckenmiller, Patrick S.; Erickson, Gregory M.; Brinkman, Donald; Brown, Caleb M.; Eberle, Jaelyn J. . Current Biology. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Voris, Jared T.; Therrien, François; Zelenitsky, Darla K.; Brown, Caleb M. . Sciencedirect. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nanuqsaurus anlami kutup ayisi kertenkelesi Gec Kretase de Alaska nin kuzeyinde yasamis tyrannosaurid teropod dinozor cinsidir Bu cins tek bir tur icerir N hoglundi Nanuqsaurus parcali bir kafatasinin yaninda tanimlanmamis disler ve postkranyal iskelet parcalarindan bilinir Nanuqsaurus Yasadigi donem araligi 70 68 myo Senozoyik PreYeYeOSDCPTJKPgN Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataKlad DinosauriaKlad SaurischiaKlad TheropodaFamilya TyrannosauridaeAlt familya TyrannosaurinaeCins NanuqsaurusTur N hoglundiIkili adlandirma Nanuqsaurus hoglundiFiorillo amp Tykoski 2014DagilimiFiziksel OzelliklerNanuqsaurus un kendi habitatindaki temsili gosterimi Nanuqsaurus un boyutu icin yapilan ilksel kestirimler 5 6 m kadar uzunluga sahip oldugu ve agirliginin da 500 900 kg kadar geldigi yonundedir Bu veriler yaklasik olarak yakin akrabasi Tyrannosaurus rex in yarisi boyutuna denk bir canliyi ortaya koymaktadir Kucuk olarak tutulan bu kestirimler bu canlinin yuksek enlemlerde yasama adaptasyonuna sahip olacagi dusunuldugu icindir Ancak sonraki calismalar isiginda Nanuqsaurus un boyutu icin verilen kestirimlerin yanlis oldugu ileri surulmustur hatta postcranial kafatasi haric iskelet fosil parcalari kendisinin boyutunun yakin akrabasi Albertosaurus unkine denk oldugunu savunmaktadir Daha buyuk boyut kestirimleri de tanimlanmamis disler ve postcranial iskelet uzerindeki eksik gelisim izlerine bakilarak yapilmistir Bu parcalar canlinin genc oldugunu ve eriskin halin uzunluk konusunda 5 metreden daha buyuk bir deger alacagini isaret etmektedir Nanuqsaurus tipki akrabasi T rex gibi kafatasinda sekilli cikintilar barindirir ve akrabalarinin kafatasi oranlarindan yola cikilarak kafatasinin 600 700 mm kadar oldugu tahmin edilmektedir Bir olarak Nanuqsaurus asagidaki ozelliklerle tanimlanmistir Sagital tepe icindeki frontal kemikleri kapsayip ayiran kafatasi catisinda kaynasmis paryetal kemiklerin ince one dogru catalli ve ortanca mahmuzu Prefrontal ve goz yasi kemiklerinin yuzeylerini ayiran uzun ve one cikintili parcacik Alt cenenin ilk iki disinin arkadaki dislerden daha kisa olmasi durumu Kesif ve adlandirmaHolotip fosili 2006 yilinda Alaska North Slope Borough yerlesimindeki Kikak Tegoseak Ocagi nda orta boyutlu bir teropoda ait olan ve 600 700 mm lik bir kafatasi iceren fosil parcalari bulundu Bu kalintilar once Gorgosaurus ve sonra da Albertosaurus a atfedildi ndeki hazirligin ardindan bu fosil ornegi yeni bir takson olarak tanimlanmistir Holotip DMNH 21461 yaklasik 69 milyon yil onceye tarihlenen Prince Creek Olusumundan gelmektedir ve alt cene ve parcali bir kafatasindan olusmaktadir Bu fosil ornegi duz bir burun dokanagina sahip oldugundan tam eriskin bir bireyden gelmektedir Nanuqsaurus ilk olarak 2014 te Fiorillo ve Tykoski tarafindan tanimlanmistir Tek tur olan tip tur N hoglundi dir Canlinin cins adi dilinde kutup ayisi anlamina gelen nanuq sozcugu ile Antik Yunanca sauros sozcugunun birlesmesinden olusmustur Tur adi ise iyiliksever Forrest Hoglund un onuruna hoglundi olarak verilmistir SiniflandirmaYapilan filogenetik cozumlemelere gore Nanuqsaurus un Daspletosaurus ve Tyrannosaurus cinslerine yakin bir klada dahil oldugu dusunulmektedir Asagidaki kladogramda bu sematize edilmistir Albertosaurinae Gorgosaurus libratus Albertosaurus sarcophagus Tyrannosaurinae Lythronax argestes Nanuqsaurus hoglundi Tarbosaurus bataar Tyrannosaurus rex PaleobiyolojiYaklasik 70 milyon yil once Alaska denen antik bir alt kitanin parcasi konumundaydi ve bu bolge gunumuzdeki cografi sartlara benzer sekilde yillik olarak gun isigi miktarinda dramatik degisikliklere ve uc dusuk sicaklik degerlerine maruz kalir Bu nedenle ozellikle kis aylarinda yiyecek kaynaklari cok kit hale gelir Av olanagi kestirilebilecegi gibi yazin artarken kisin azalmaktadir Fiorillo ve Tykoski Nanuqsaurus un klasik bir tyrannosauride gore ufak olusunu bu yiyecek kitligina baglamaktadirlar Nanuqsaurus un evrimsel olarak vucut buyuklugu azalmis olabilir Duckenmiller ve arkadaslari bazi tanimlanmamis fosil parcalarina ve yakin akraba cinslere dayanarak ilgili holotipin genc bir bireyi temsil ettigini ileri surmuslerdir ve bu dusunce 5 6 metrelik ufak boyut kestirimleriyle uyusmamaktadir PaleoekolojiNanuqsaurus a atfedilen holotip ornek Gec Kretase nin gec caginin basina tarihlenen Prince Creek Olusumundan gelmektedir Bu olusum yuksek paleoenlemlerden 75 kuzey enlemi cokelleri icerir ve bu cokellerde pek cok dinozor bulunmaktadir Yaklasik 70 milyon yil once Alaska kis aylarinda 2 C ila 3 9 C arasinda bir hava sicakligina sahipken yazin hava sicakligi 10 12 C kadar olmaktaydi Nanuqsaurus un bulundugu ekosistemde henuz adlandirilmamis bir hadrosaurid adlandirilmamis bir adlandirilmamis bir Pachyrhinosaurus troodontid Dromaeosaurus adlandirilmamis bir ornithomimosaur ve cokca kus turu yasamistir Kaynakca Dell Amore Christine 13 Mart 2014 Animals Ingilizce NATIONAL GEOGRAPHIC 27 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mayis 2023 Paul Gregory S 2016 The Princeton Field Guide to Dinosaurs New Jersey Princeton University Press ss 114 ISBN 978 0 691 16766 4 a b c d e f g Fiorillo Anthony R Tykoski Roland S National Library of Medicine 30 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Druckenmiller Patrick S Erickson Gregory M Brinkman Donald Brown Caleb M Eberle Jaelyn J Current Biology 25 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Voris Jared T Therrien Francois Zelenitsky Darla K Brown Caleb M Sciencedirect 19 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi