Neptün ötesi cisim (NÖC veya TNO) Güneş Sistemi'nde bulunup ortalama yörüngesi Neptün'ün yarı büyük ekseninden daha büyük olan (30 AU) küçük gezegenlerin genel ismidir. Uzayın bu bölümünde kalan Kuiper kuşağı, Oort bulutu ve dağınık disk cisimleri bu kategoridendir.
Tipik olarak, TNO'lar Kuiper kuşağının klasik ve rezonans nesnelerine, dağınık diske ve sednoidler en uzak olanlar da dahil olmak üzere müstakil nesnelere ayrılır. Ekim 2023 itibarıyla, küçük gezegen kataloğu 925 numaralı ve 3.562 numarasız TNO içermektedir.
İlk keşfedilen Neptün-ötesi cisim 1930'da Plüton'dur. Güneş'in yörüngesinde doğrudan dönen 15760 Albion adlı ikinci bir Neptün ötesi cismin keşfedilmesi 1992 yılını bulmuştur. Bilinen en büyük TNO Eris'tir ve onu Plüton, Haumea, Makemake ve Gonggong takip etmektedir. Neptün ötesi cisimlerin yörüngesinde (80'den fazla uydu) keşfedilmiştir. TNO'ların farklı renkleri vardır ve gri-mavi (BB) ya da çok kırmızı (RR) renktedirler. Kaya, ,su ve metan gibi uçucu buzların karışımından oluştukları, tholinler ve diğer organik bileşiklerle kaplandıkları düşünülmektedir.
Yarı büyük ekseni 150 AU'dan büyük ve enberisi 30 AU'dan büyük olan on yirmi yedi cisim bilinmektedir ve bunlar aşırı Neptün ötesi cisim (ETNO'lar) olarak adlandırılmaktadır.
Dağılım ve Sınıflama
Yandaki diyagram, 70 AU'ya kadar uzakta olduğu bilinen Neptün-ötesi cisimlerin dağılımını gezegen yörüngeleri ve Centaurlar'la birlikte göstermektedir. Farklı sınıflar değişik renklerle kodlanmışlardır. Resonanstaki cisimler (yâni Neptün'le yörüngesel resonansta olanlar) kırmızıyla gösterilmiştir: (Neptün Truvalıları, Plütinolar ve bir miktar daha küçük gruplar). Kuiper kuşağı kavramı, klâsik cisimleri tekrar gruplandırmaktadır (kubevanolar mavi, Plütinolar ve kırmızı).
Dağınık disk, diyagramın çok daha sağına kadar devam eder. Bilinen cisimlerin ortalama uzaklığı 500 AU (Sedna) ve günöteleri 1000 AU'den fazladır ().
Kayda değer Neptün-ötesi Cisimler
Nesne | Tanım |
---|---|
134340 Plüto | keşfedilen ilk TNO ve bir cüce gezegen |
15760 Albion | kubewano prototipi, Plüton'dan sonra Kuiper Kuşağında keşfedilen ilk cisim |
Plüton'un ardından keşfedilen ilk plutino | |
Dağınık disk cismi olarak tespit edilen ilk nesne | |
Plüton'dan sonra keşfedilen ilk Kuiper kuşağı ikili nesnesi | |
benzer büyüklükte merkezi bir ikili çift ve üçüncü bir dış dairesel uydudan oluşan bir plutino ve üçlü sistem | |
20000 Varuna | Hızlı dönüşü (6,3 saat) ve uzun şekliyle bilinen büyük bir cubewano |
Büyük plütino, keşfedildikten sonra en büyük Kuiper kuşağı cisimleri arasında sayıldı. | |
50000 Quaoar | Bir uydusu bulunan büyük bir cubewano; Bilinen altıncı en büyük Kuiper kuşağı nesnesi ve keşif üzerine en büyük Kuiper kuşağı nesneleri arasında olduğu kabul edildi |
90377 Sedna | Genişletilmiş dağınık disk (E-SDO) adı verilen yeni bir kategori için önerilen uzak bir nesne,ayrık nesne,uzak ayrık nesne (DDO) veya DES'in resmi sınıflandırmasında dağınık-genişletilmiş nesne. |
90482 Orcus | Plüton'dan sonra bilinen en büyük plütino. Nispeten büyük bir uyduya sahiptir. |
136108 Haumea | bir cüce gezegen, bilinen üçüncü en büyük Neptün ötesi nesnesidir. Bilinen iki uydusu, halkaları ve alışılmadık derecede kısa dönüş süresi (3,9 saat) ile dikkat çekicidir. Haumea çarpışma ailesinin bilinen en büyük üyesidir. |
136472 Makemake | bir cüce gezegen, bir cubewano ve bilinen dördüncü en büyük Neptün ötesi cisim |
136199 Eris | bir cüce gezegen, dağınık bir disk nesnesi ve şu anda bilinen en büyük Neptün ötesi cisim. Bilinen bir uydusu vardır: Dysnomia |
oldukça eğimli ancak neredeyse dairesel bir yörüngeyi takip eden dağınık bir disk nesnesi | |
225088 Gonggong | uydusu olan ikinci en büyük dağınık disk nesnesi |
"Drac" | i = 104° yörünge eğimine sahip ilk retrograd TNO |
"Niku" | 110°'lik alışılmadık derecede yüksek yörünge eğimine sahip bir TNO |
Güneş'ten 80 AU uzaklıkta (Neptün'ün 50 AU ötesinde) büyük bir günberiye sahip olan bir sednoid | |
486958 Arrokoth | 2019'da New Horizons uzay aracının karşılaştığı kontakt ikili cubewano |
"Farout" | Güneş'ten 100 AU (15 milyar km) uzaktayken keşfedilen ilk Neptün ötesi nesne |
"FarFarOut" | Güneş'ten 132 AU (19,7 milyar km) uzakta gözlemlenebilir en uzak Neptün ötesi cisim |
Fiziksel karakteristikler
En büyük Neptün-ötesi cisimler dışında görünür kadirleri göz önünde tutulduğunda (>20) araştırmalar, yalnız şu fiziksel özellikleri inceleyebilmektedir:
- en büyük cisimlerin ısı emisyonu (bkz. kadir saptaması),
- (Renk indeksleri) yâni görünür kadirlerin değişik filtrelerle karşılaştırması
- tayflar, görünür ve kızılötesi ışınların analizi
Renkler ve tayfların araştırılmasıyla cisimlerin kökeni ve başka sınıf cisimlerle bağıntıları ortaya çıkarılabilir. Bu sınıflar centaurlar ve dev gezegenlerin Kuiper kuşağı'ndan geldikleri sanılan kimi uydularıdır (Triton, Phoebe). Fakat yorumlar, tayfların birden fazla yüzey bileşimi modeline uyması ve yüzeydeki parçacıkların boyutlarının tam bilinememesinden dolayı tipik olarak belirsiz olurlar. Daha açık bir ifâdeyle optik yüzeylerin bileşimi, yoğun ışınım, güneş rüzgârı ve mikrometeoritlerle değişmektedir. Bundan dolayı yüzeylerdeki görünen ince tabakalar, altlarında bulunan regolitten bambaşka olabilirler.
Küçük TNOlerin yüzeylerinin tayflarında görülen düşük yoğunlukta gibi (karbon içeren) maddelerle kaya ve buz karışımından oluştuğu düşünülmektedir. Diğer taraftan 2.600-3.300 kg/m³ arası yüksek yoğunluklu Haumea, buz içermeyen bir malzemeyle kaplı olabilir (Plüton'un yoğunluğu: 2.0 g/cm³).
Kimi küçük TNOlerin birleşimleri kuyruklu yıldızlara benzeyebilir. Gerçekten de kimi Centaurlar Güneş'e yaklaştıklarında mevsimlik değişikliklere uğradıklarından yapılan sınıflamaların sınırları bulanıklaşır (bkz. 2060 Chiron ve ). Fakat Centaurlar ve TNOler arası karşılaştırmanın sonucu hâlâ tartışma konusudur.
Renkler
Centaurlar gibi TNOlerin mâvi-griden çok kırmızıya kadar çok çeşitli renkleri olup Centaurlar'ın hilâfına açıkça iki grupta toplanırlar. Gruplardaki dağılımları da tek biçimlidir.
Renk indeksleri mâvi (B), görünen ışık (V), yeşil-sarı ve kırmızı (R) filterlerden izlenen cisimlerin görünür kadirdeki farklılıklarının basit bir ölçütüdür. Diagram, bilinen renk indeksleri en büyük cisimler dışında hepsi için biraz kuvvetlendirilmiş renklerle resimlemektedir. Referans olarak Triton ve Phoebe, centaurlardan ve gezegenlerden Mars gösterilmiştir (sarı etiketli sembollerin boyutları orantılı değildir).
Renk ve yörünge karakteristikleri arası korelasyonlar araştırılmış ve değişik dinamik sınıfların değişik kökenleri olduğu kuramını doğrulamıştır.
Plütüno | Kurpier Kuşağı | Centaurlar | Dağınık Disk Cisimleri | Kuyruklu Yıldızlar | Jüpiter Truvalıları | |
---|---|---|---|---|---|---|
B–V | 0,895±0,190 | 0,973±0,174 | 0,886±0,213 | 0,875±0,159 | 0,795±0,035 | 0,777±0,091 |
V–R | 0,568±0,106 | 0,622±0,126 | 0,573±0,127 | 0,553±0,132 | 0,441±0,122 | 0,445±0,048 |
V–I | 1,095±0,201 | 1,181±0,237 | 1,104±0,245 | 1,070±0,220 | 0,935±0,141 | 0,861±0,090 |
R–I | 0,536±0,135 | 0,586±0,148 | 0,548±0,150 | 0,517±0,102 | 0,451±0,059 | 0,416±0,057 |
Klâsik cisimler
Klâsik cisimler, iki değişik renk sınıfında toplanmışa benzemektedirler: eğimleri ekliptiğe göre < 5° olup yalnızca kırmızı renkte olan ve soğuk olarak adlandırılan sınıfla sıcak olarak adlandırılan yüksek eğimli ve kırmızıdan mâviye kadar bütün renkleri gösteren diğer sınıf.
Son zamanlarda yapılıp Deep Ecliptic Survey verilerine dayanan bir analiz, renklerde kendini gösteren (core ya da çekirdek olarak adlandırılan) küçük meyilli cisimlerle büyük meyilli olup halo denilen ikinci grup arası farklılığı onaylamaktadır. Çekirdek cisimlerin kırmızı rengiyle karışmamış (İng. unperturbed) yörüngeleri, bu cisimlerin kuşağı oluşturan asıl elemanların bir kalıntısı olabileceği izlenimini vermektedir.
Dağınık disk cisimleri
Dağınık disk cisimler, renkçe sıcak klâsik cisimlere benzemekle muhtemel ortak bir köke işaret ederler.
En büyük cisimler
Karakteristik olarak büyük (parlak) cisimler tipik olarak eğimli yörüngelerde dönerlerken değişmez düzlem, çoğunlukla küçük ve sönük olan cisimleri toplamaktadır. Sedna dışında Eris, Makemake, Haumea, Charon ve Orcus gibi büyük TNOler nötr renkleri varken (kızılötesi indeksi V-I < 0.2) nispeten daha sönük olan cisimler (50000 Quaoar, , 2002 AW197 ve Varuna) ve popülasyonun ortalaması kırmızımsıdır (V-I ve 0,3 ilâ 0,6 arası). Bu farklılık, en büyük cisim yüzeylerinin buzla kaplı olduğu ve böylece kırmızı ve daha koyu bölgeleri altında sakladığı görüşünü ortaya koyar.
Diyagram, bağıl büyüklükleri göstererek en büyük TNOlerin albedo ve renkleri resimlemektedir. Ayrıca bilinen uydular ve Haumea'nın (2003 EL61) hızlı dolanımdan kaynaklanan ender şekli de görünmektedir. Makemake (2005 FY9} etrafındaki yay, aklığındaki belirsizliği göstermektedir. Eris'in boyu Michael Brown'un HUT'yla yaptığı ölçüme (2400 km) dayanır (). Etrâfındaki yay, Bertoldi'nin yaptığı ısıl ölçümü (3000 km) göstermektedir (kaynaklar için maddenin (bağlı bölümüne) bakınız).
Tayflar
Cisimler, görünen kırmızı ve yakın kızılötesinde değişen yansıtıcılıkları olan çok çeşitli tayflar göstermektedirler. Rengi belli olmayan cisimleri, kırmızı ve kızılötesi açısından dengeli bir tayf gösterirler. Çok kırmızı cisimler, kızılötesinden ziyade kırmızı renkte yansıtan dik bir eğim oluştururlar. Son zamanlarda teşebbüs edilen (Centaurlarla ortak) sınıflama, BB (mavi, ortalama olarak B-V=0.70, V-R=0.39 örn. Orcus)'den RR'ye (çok kırmızı, B-V=1.08, V-R=0.71, örn. Sedna) kadar gitmektedir. Bu sınıflamada BR ve IR ara sınıflardır ve çoğunlukla kızılötesinde farklılık gösterirler ().
Yüzeylerin tipik modellerinde su buzu, şekilsiz karbon, silikatlar ve yoğun ışımayla oluşmuş tholin adlı organik makro moleküller bulunmaktadır.
Dört ana tolinle kırmızılaşma eğimiyle uyuşan bir açıklanma getirilmektedir:
- Titan tolininin 90% N2 ve %10 CH4(gazlı metan)'dan oluştuğu sanılmaktadır
- Titan tolininin yukarıdaki gibi, fakat çok düşük (0.1%) metan içerikle olduğu
- (etan) buz tolin I, %86 H2O ve %14 C2H6 (etan) karışımından oluştuğu sanılmaktadır)
- (metanol) buz tolin II, 80% H2O, 16% CH3OH (metanol) ve 3% CO2
İki aşırı sınıfı oluşturan BB ve RR'nin resimlendirilmesi için aşağıdaki bileşim farz edilmiştir:
- Sedna için (RR çok kırmızı): %24 Triton tolin, %7 karbon, %10N2, %26 metanol, %33 metan
- Orcus için (BB, gri/mâvi): %85 şekilsiz karbon +%4 titan tolin, %11 H20 buz
Boyut saptanımı
TNOlerin çapının tespiti zordur. Çok iyi yörüngesel bilgi alınmış olan büyük cisimler için (ismen Plüton ve Charon) çaplar, yıldız tutulmalarıyla kesin olarak ölçülebilir.
Diğer TNOler için çaplar termal ölçümlerle saptanır. Cismi aydınlatan ışığın şiddeti (Güneş'e olan uzaklıktan) bilinemediğinden ve (atmosfersiz bir cisim için genelde kötü olmayan) yüzeyinin büyük bölümünün termal dengede olduğu varsayımıyla büyük TNOlerin çapı tespit edilir. Bilinen bir albedo için yüzey sıcaklığını ve ona karşılık olan ısı radyasyonu tahmin edilebilir. Bunun dışında cisim boyutları bilinirse hem görünen ışık miktarı, hem de yayımlanıp Dünya'ya gelen ısı radyasyonunun tahmini yapılabilir. Basitleştirici bir değişken de Güneş'in neredeyse bütün ışınlarını görünen ışık ve ona yakın frekanslarda yayımlarken TNOlerin soğuk sıcaklıklarında ısı radyasonu tamamen farklı dalga boylarında (uzak kızılötesi) yayımlanır.
Bunun sonucu olarak iki bilinmeyen (aklık ve boyut) vardır. Bu bilinmeyenler iki bağımsız ölçümle (yansıtılan ışık ve yayımlanan kızılötesi ısı radyasyonuyla) tespit edilebilir.
Ne yazık ki TNOler Güneş'ten o kadar uzakta bulunurlar ki hepsi çok soğuktur. Bundan dolayı 60 µm dalgaboyu civarında kara cisim radyasyonu verirler.
Bu dalga boyunu Dünya'dan izlemek imkânsızdır. Ancak uzaydan, örn. Spitzer Uzay Teleskobu'yla ölçülebilir. Yere bağlı rasatlarda astronomlar kara cisim radyasyonunun uzak kızılötesinde görünen ucunu gözleyebilirler. Bu uzak kızılötesi radyasyonu o denli zayıftır ki termal metotla ancak en büyük KKC'lara uygulanabilir. (Küçük) Cisimlerin çoğunluğu için çap, bir aklık farz edilerek tahmin edilir. Fakat bulunan aklıklar 0,50 ilâ 0,05 arası olduğundan kadiri 1,0 olan bir cisimde belirsizlik 1200 – 3700 km arasıdır.
Keşif
Bugüne kadar öncelikli olarak Neptün ötesi bir nesneyi hedef alan tek görev, Ocak 2006'da fırlatılan ve Temmuz 2015'te Plüton sisteminin ve Ocak 2019'da 486958 Arrokoth'un yanından geçen NASA'nın New Horizons'ıydı.
2011 yılında bir tasarım çalışması Quaoar, Sedna, Makemake, Haumea ve Eris'in bir uzay aracı tarafından incelenmesini amaçlamıştır.
2019 yılında TNO'lara yönelik bir görev, yörünge yakalama ve çoklu hedef senaryoları için tasarımlar içeriyordu.
Bir tasarım çalışması makalesinde incelenen bazı TNO'lar , ve idi.
Neptün'ün ötesinde, Dünya kütlesinden küçük () kahverengi cüceye kadar değişen gezegenlerin varlığı, Kuiper kuşağı ve Oort bulutunun gözlemlenen veya tahmin edilen bazı özelliklerini açıklamak için farklı teorik nedenlerle sıklıkla öne sürülmüştür. Kısa bir süre önce New Horizons uzay aracından elde edilen menzil verilerinin böyle varsayılan bir cismin konumunu sınırlandırmak için kullanılması önerilmiştir.
NASA, 21. yüzyılda yıldızlararası ortama ulaşmak üzere tasarlanmış özel bir Yıldızlararası Öncü için çalışmaktadır ve bunun bir parçası olarak Sedna gibi cisimlerin uçuşu da düşünülmektedir. Genel olarak bu tür uzay aracı çalışmaları 2020'lerde fırlatılmayı önermektedir ve mevcut teknolojiyi kullanarak Voyager'lardan biraz daha hızlı gitmeye çalışacaktır. Bir Yıldızlararası Öncü için 2018'de yapılan bir tasarım çalışması, 2030'larda 50000 Quaoar adlı küçük gezegenin ziyaret edilmesini içeriyordu.
Aşırı Neptün ötesi cisimler
Aşırı Neptün ötesi cisimler arasında sednoid olarak sınıflandırılan üç yüksek günberili nesne vardır: 90377 Sedna, ve 541132 Leleākūhonua. Bunlar 70 AU'dan daha büyük günberiye sahip uzak ayrık nesnelerdir. Yüksek günberileri onları Neptün'den gelen önemli kütleçekimsel pertürbasyonlardan kaçınmak için yeterli bir mesafede tutmaktadır. Sedna'nın yüksek günberisi için önceki açıklamalar arasında uzak bir yörüngede yakın bir karşılaşma ve Güneş Sistemi'nin yakınından geçen rastgele bir yıldızla veya Güneş'in doğum kümesinin bir üyesiyle uzak bir karşılaşma yer almaktadır.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Literatürde "dağınık disk" ve "Kuiper kuşağı" ifadelerinin kullanımı tutarsızdır. Bazı araştırmacılara göre bunlar farklı popülasyonlardır; bazılarına göre ise dağınık disk Kuiper kuşağının bir parçasıdır ve bu durumda düşük eksantriklikli popülasyon "klasik Kuiper kuşağı" olarak adlandırılır. Hatta yazarlar tek bir yayında bu iki kullanım arasında geçiş yapabilmektedir.
Kaynakça
- ^ McFadden, Weissman, & Johnson (2007). Encyclopedia of the Solar System, footnote p. 584
- ^ "List Of Transneptunian Objects". minorplanetcenter.net. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ekim 2023.
- ^ "Small-Body Database Query". ssd.jpl.nasa.gov. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ekim 2023.
- ^ 2006'ya kadar Güneş Sistemi'nin dokuzuncu gezegeni olarak görülmekteydi. http://en.wikipedia.org/wiki/Pluto#IAU_decision_to_reclassify_Pluto 17 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ de La Fuente Marcos, C.; de La Fuente Marcos, R. (1 Eylül 2014). "Extreme trans-Neptunian objects and the Kozai mechanism: signalling the presence of trans-Plutonian planets". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 443: L59-L63. doi:10.1093/mnrasl/slu084. ISSN 0035-8711. 16 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ekim 2023.
- ^ "Evidence for an Extended Scattered Disk?". obs-nice.fr. 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2008.
- ^ ; Delsanti, A. (2006). "The Solar System Beyond The Planets" (PDF). Solar System Update : Topical and Timely Reviews in Solar System Sciences (Springer-Praxis bas.). Springer. ISBN .
- ^ Gomes, Rodney S.; Matese, John J.; Lissauer, Jack J. (2006). (PDF). Icarus. 184 (2): 589-601. Bibcode:2006Icar..184..589G. doi:10.1016/j.icarus.2006.05.026. 8 Ocak 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ GULBIS, A; ELLIOT, J; KANE, J (Temmuz 2006). "The color of the Kuiper belt Core". Icarus. 183 (1): 168-178. doi:10.1016/j.icarus.2006.01.021. ISSN 0019-1035.
- ^ Brown, Michael E.; Barkume, Kristina M.; Ragozzine, Darin; Schaller, Emily L. (2007). "A collisional family of icy objects in the Kuiper belt" (PDF). Nature. 446 (7133): 294-296. Bibcode:2007Natur.446..294B. doi:10.1038/nature05619. (PMID) 17361177. 4 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Ekim 2023.
- ^ de la Fuente Marcos, Carlos; de la Fuente Marcos, Raúl (11 Şubat 2018). "Dynamically correlated minor bodies in the outer Solar system". . 474 (1): 838-846. arXiv:1710.07610 $2. Bibcode:2018MNRAS.474..838D. doi:10.1093/mnras/stx2765.
- ^ "MPEC 2005-O42 : 2005 FY9". Minorplanetcenter.org. 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2013.
- ^ "Mystery object in weird orbit beyond Neptune cannot be explained". New Scientist. 10 Ağustos 2016. 30 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ağustos 2016.
- ^ a b N. Peixinho, A. Doressoundiram, A. Delsanti, H. Boehnhardt, M. A. Barucci ve I. Belskaya Reopening the NÖCs Coulour Controversy: Centaurlar Bimodality ve NÖCs Unimodality Astronomy ve Astrophysics, 410, L29-L32 (2003). Preprint on arXiv 5 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ & A. C. Delsanti (2002) Colour of Minor Bodies in the Outer Solar System Astronomy & Astrophysics, 389, 641 datasource 26 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Fornasier, S.; Dotto, E.; Hainaut, O.; Marzari, F.; Boehnhardt, H.; De Luise, F.; Barucci, M. A. (October 2007). "Visible spectroscopic and photometric survey of Jupiter Trojans: Final results on dynamical families". Icarus. 190 (2): 622-642. arXiv:0704.0350 $2. Bibcode:2007Icar..190..622F. doi:10.1016/j.icarus.2007.03.033.
- ^ , , , , , M. A. Barucci ve The color distribution in the Edgeworth-Kuiper Belt The Astronomical Journal, 124, pp. 2279-2296. Preprint on arXiv 10 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Gulbis, Amanda A. S.; Elliot, J. L.; Kane, Julia F. The color of the Kuiper belt Core Icarus, 183 (July 2006), Issue 1, p. 168-178.
- ^ , K. M. Barkume, Michael E. Brown, H. G. Roe, M. Schwartz, S. W. Tourtellotte, (2005), Photometric Observations Constraining the Size, Shape ve Albedo of 2003 El61, a Rapidly Rotating, Plüton-Sized Object in the Kuiper Belt, Astrophysical Journal, submitted Preprint on arXiv 6 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Michael E. Brown. "The cüce gezegenler". California Institute of Technology, Department of Geological Sciences. Erişim tarihi: 26 Ocak 2008.[]
- ^ A. Barucci Trans Neptunian Objects’ surface properties, IAU Symposium #229, Asteroids, kuyruklu yıldızs, Meteors, Aug 2005, Rio de Janeiro
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2008.
- ^ . 25 Mart 2015. 15 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2023.
- ^ "New Horizons: News Article?page=20190101". pluto.jhuapl.edu. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2019.
- ^ . ResearchGate (İngilizce). 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2019.
- ^ Low-Cost Opportunity for Multiple Trans-Neptunian Object Rendezvous and Capture, AAS Paper 17-777.
- ^ a b "AAS 17-777 LOW-COST OPPORTUNITY FOR MULTIPLE TRANS-NEPTUNIAN OBJECT RENDEZVOUS AND ORBITAL CAPTURE". ResearchGate (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2019.
- ^ Julio A., Fernández (January 2011). "On the Existence of a Distant Solar Companion and its Possible Effects on the Oort Cloud and the Observed Comet Population". The Astrophysical Journal. 726 (1): 33. Bibcode:2011ApJ...726...33F. doi:10.1088/0004-637X/726/1/33 .
- ^ Patryk S., Lykawka; Tadashi, Mukai (April 2008). "An Outer Planet Beyond Pluto and the Origin of the Trans-Neptunian Belt Architecture". . 135 (4): 1161-1200. arXiv:0712.2198 $2. Bibcode:2008AJ....135.1161L. doi:10.1088/0004-6256/135/4/1161.
- ^ Lorenzo, Iorio (August 2013). "Perspectives on effectively constraining the location of a massive trans-Plutonian object with the New Horizons spacecraft: a sensitivity analysis". . 116 (4): 357-366. arXiv:1301.3831 $2. Bibcode:2013CeMDA.116..357I. doi:10.1007/s10569-013-9491-x.
- ^ a b Spaceflight, Leonard David 2019-01-09T11:57:34Z (9 Ocak 2019). "A Wild 'Interstellar Probe' Mission Idea Is Gaining Momentum". Space.com (İngilizce). 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Eylül 2019.
- ^ Bradnt, P.C. "The Interstellar Probe Mission (Graphic Poster)" (PDF). hou.usra.edu. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Ekim 2019.
- ^ Wall, Mike (24 Ağustos 2011). "A Conversation With Pluto's Killer: Q & A With Astronomer Mike Brown". . 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
- ^ Brown, Michael E.; Trujillo, Chadwick; Rabinowitz, David (2004). "Discovery of a Candidate Inner Oort Cloud Planetoid". The Astrophysical Journal. 617 (1): 645-649. arXiv:astro-ph/0404456 $2. Bibcode:2004ApJ...617..645B. doi:10.1086/422095.
- ^ Brown, Michael E. (28 Ekim 2010). "There's something out there – part 2". Mike Brown's Planets. 31 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Temmuz 2016.
Dış bağlantılar
- Harvard Üniversitesi'nin Neptün ötesi cisimler listesi(İngilizce)15 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Neptun otesi cisim NOC veya TNO Gunes Sistemi nde bulunup ortalama yorungesi Neptun un yari buyuk ekseninden daha buyuk olan 30 AU kucuk gezegenlerin genel ismidir Uzayin bu bolumunde kalan Kuiper kusagi Oort bulutu ve daginik disk cisimleri bu kategoridendir Tipik olarak TNO lar Kuiper kusaginin klasik ve rezonans nesnelerine daginik diske ve sednoidler en uzak olanlar da dahil olmak uzere mustakil nesnelere ayrilir Ekim 2023 itibariyla kucuk gezegen katalogu 925 numarali ve 3 562 numarasiz TNO icermektedir Ilk kesfedilen Neptun otesi cisim 1930 da Pluton dur Gunes in yorungesinde dogrudan donen 15760 Albion adli ikinci bir Neptun otesi cismin kesfedilmesi 1992 yilini bulmustur Bilinen en buyuk TNO Eris tir ve onu Pluton Haumea Makemake ve Gonggong takip etmektedir Neptun otesi cisimlerin yorungesinde 80 den fazla uydu kesfedilmistir TNO larin farkli renkleri vardir ve gri mavi BB ya da cok kirmizi RR renktedirler Kaya su ve metan gibi ucucu buzlarin karisimindan olustuklari tholinler ve diger organik bilesiklerle kaplandiklari dusunulmektedir Yari buyuk ekseni 150 AU dan buyuk ve enberisi 30 AU dan buyuk olan on yirmi yedi cisim bilinmektedir ve bunlar asiri Neptun otesi cisim ETNO lar olarak adlandirilmaktadir Dagilim ve SiniflamaNeptun otesi cisimlerin dagilimi Yandaki diyagram 70 AU ya kadar uzakta oldugu bilinen Neptun otesi cisimlerin dagilimini gezegen yorungeleri ve Centaurlar la birlikte gostermektedir Farkli siniflar degisik renklerle kodlanmislardir Resonanstaki cisimler yani Neptun le yorungesel resonansta olanlar kirmiziyla gosterilmistir Neptun Truvalilari Plutinolar ve bir miktar daha kucuk gruplar Kuiper kusagi kavrami klasik cisimleri tekrar gruplandirmaktadir kubevanolar mavi Plutinolar ve twotinolar kirmizi Daginik disk diyagramin cok daha sagina kadar devam eder Bilinen cisimlerin ortalama uzakligi 500 AU Sedna ve gunoteleri 1000 AU den fazladir Kayda deger Neptun otesi CisimlerNesne Tanim134340 Pluto kesfedilen ilk TNO ve bir cuce gezegen15760 Albion kubewano prototipi Pluton dan sonra Kuiper Kusaginda kesfedilen ilk cisimPluton un ardindan kesfedilen ilk plutinoDaginik disk cismi olarak tespit edilen ilk nesnePluton dan sonra kesfedilen ilk Kuiper kusagi ikili nesnesibenzer buyuklukte merkezi bir ikili cift ve ucuncu bir dis dairesel uydudan olusan bir plutino ve uclu sistem20000 Varuna Hizli donusu 6 3 saat ve uzun sekliyle bilinen buyuk bir cubewanoBuyuk plutino kesfedildikten sonra en buyuk Kuiper kusagi cisimleri arasinda sayildi 50000 Quaoar Bir uydusu bulunan buyuk bir cubewano Bilinen altinci en buyuk Kuiper kusagi nesnesi ve kesif uzerine en buyuk Kuiper kusagi nesneleri arasinda oldugu kabul edildi90377 Sedna Genisletilmis daginik disk E SDO adi verilen yeni bir kategori icin onerilen uzak bir nesne ayrik nesne uzak ayrik nesne DDO veya DES in resmi siniflandirmasinda daginik genisletilmis nesne 90482 Orcus Pluton dan sonra bilinen en buyuk plutino Nispeten buyuk bir uyduya sahiptir 136108 Haumea bir cuce gezegen bilinen ucuncu en buyuk Neptun otesi nesnesidir Bilinen iki uydusu halkalari ve alisilmadik derecede kisa donus suresi 3 9 saat ile dikkat cekicidir Haumea carpisma ailesinin bilinen en buyuk uyesidir 136472 Makemake bir cuce gezegen bir cubewano ve bilinen dorduncu en buyuk Neptun otesi cisim136199 Eris bir cuce gezegen daginik bir disk nesnesi ve su anda bilinen en buyuk Neptun otesi cisim Bilinen bir uydusu vardir Dysnomiaoldukca egimli ancak neredeyse dairesel bir yorungeyi takip eden daginik bir disk nesnesi225088 Gonggong uydusu olan ikinci en buyuk daginik disk nesnesi Drac i 104 yorunge egimine sahip ilk retrograd TNO Niku 110 lik alisilmadik derecede yuksek yorunge egimine sahip bir TNOGunes ten 80 AU uzaklikta Neptun un 50 AU otesinde buyuk bir gunberiye sahip olan bir sednoid486958 Arrokoth 2019 da New Horizons uzay aracinin karsilastigi kontakt ikili cubewano Farout Gunes ten 100 AU 15 milyar km uzaktayken kesfedilen ilk Neptun otesi nesne FarFarOut Gunes ten 132 AU 19 7 milyar km uzakta gozlemlenebilir en uzak Neptun otesi cisimFiziksel karakteristiklerEn buyuk Neptun otesi cisimler disinda gorunur kadirleri goz onunde tutuldugunda gt 20 arastirmalar yalniz su fiziksel ozellikleri inceleyebilmektedir en buyuk cisimlerin isi emisyonu bkz kadir saptamasi Renk indeksleri yani gorunur kadirlerin degisik filtrelerle karsilastirmasi tayflar gorunur ve kizilotesi isinlarin analizi Renkler ve tayflarin arastirilmasiyla cisimlerin kokeni ve baska sinif cisimlerle bagintilari ortaya cikarilabilir Bu siniflar centaurlar ve dev gezegenlerin Kuiper kusagi ndan geldikleri sanilan kimi uydularidir Triton Phoebe Fakat yorumlar tayflarin birden fazla yuzey bilesimi modeline uymasi ve yuzeydeki parcaciklarin boyutlarinin tam bilinememesinden dolayi tipik olarak belirsiz olurlar Daha acik bir ifadeyle optik yuzeylerin bilesimi yogun isinim gunes ruzgari ve mikrometeoritlerle degismektedir Bundan dolayi yuzeylerdeki gorunen ince tabakalar altlarinda bulunan regolitten bambaska olabilirler Kucuk TNOlerin yuzeylerinin tayflarinda gorulen dusuk yogunlukta gibi karbon iceren maddelerle kaya ve buz karisimindan olustugu dusunulmektedir Diger taraftan 2 600 3 300 kg m arasi yuksek yogunluklu Haumea buz icermeyen bir malzemeyle kapli olabilir Pluton un yogunlugu 2 0 g cm Kimi kucuk TNOlerin birlesimleri kuyruklu yildizlara benzeyebilir Gercekten de kimi Centaurlar Gunes e yaklastiklarinda mevsimlik degisikliklere ugradiklarindan yapilan siniflamalarin sinirlari bulaniklasir bkz 2060 Chiron ve Fakat Centaurlar ve TNOler arasi karsilastirmanin sonucu hala tartisma konusudur Renkler Neptun otesilerin renkleri Centaurlar gibi TNOlerin mavi griden cok kirmiziya kadar cok cesitli renkleri olup Centaurlar in hilafina acikca iki grupta toplanirlar Gruplardaki dagilimlari da tek bicimlidir Renk indeksleri mavi B gorunen isik V yesil sari ve kirmizi R filterlerden izlenen cisimlerin gorunur kadirdeki farkliliklarinin basit bir olcutudur Diagram bilinen renk indeksleri en buyuk cisimler disinda hepsi icin biraz kuvvetlendirilmis renklerle resimlemektedir Referans olarak Triton ve Phoebe centaurlardan ve gezegenlerden Mars gosterilmistir sari etiketli sembollerin boyutlari orantili degildir Renk ve yorunge karakteristikleri arasi korelasyonlar arastirilmis ve degisik dinamik siniflarin degisik kokenleri oldugu kuramini dogrulamistir Dis Gunes Sistemindeki dinamik gruplarin ortalama renk indeksleri Renk Olcegi Plutuno Kurpier Kusagi Centaurlar Daginik Disk Cisimleri Kuyruklu Yildizlar Jupiter TruvalilariB V 0 895 0 190 0 973 0 174 0 886 0 213 0 875 0 159 0 795 0 035 0 777 0 091V R 0 568 0 106 0 622 0 126 0 573 0 127 0 553 0 132 0 441 0 122 0 445 0 048V I 1 095 0 201 1 181 0 237 1 104 0 245 1 070 0 220 0 935 0 141 0 861 0 090R I 0 536 0 135 0 586 0 148 0 548 0 150 0 517 0 102 0 451 0 059 0 416 0 057Klasik cisimler Klasik cisimler iki degisik renk sinifinda toplanmisa benzemektedirler egimleri ekliptige gore lt 5 olup yalnizca kirmizi renkte olan ve soguk olarak adlandirilan sinifla sicak olarak adlandirilan yuksek egimli ve kirmizidan maviye kadar butun renkleri gosteren diger sinif Son zamanlarda yapilip Deep Ecliptic Survey verilerine dayanan bir analiz renklerde kendini gosteren core ya da cekirdek olarak adlandirilan kucuk meyilli cisimlerle buyuk meyilli olup halo denilen ikinci grup arasi farkliligi onaylamaktadir Cekirdek cisimlerin kirmizi rengiyle karismamis Ing unperturbed yorungeleri bu cisimlerin kusagi olusturan asil elemanlarin bir kalintisi olabilecegi izlenimini vermektedir Daginik disk cisimleri Daginik disk cisimler renkce sicak klasik cisimlere benzemekle muhtemel ortak bir koke isaret ederler En buyuk cisimler En buyuk TNOlerin bagil buyukluk albedo ve renklerinin resimlendirilisi Karakteristik olarak buyuk parlak cisimler tipik olarak egimli yorungelerde donerlerken degismez duzlem cogunlukla kucuk ve sonuk olan cisimleri toplamaktadir Sedna disinda Eris Makemake Haumea Charon ve Orcus gibi buyuk TNOler notr renkleri varken kizilotesi indeksi V I lt 0 2 nispeten daha sonuk olan cisimler 50000 Quaoar 2002 AW197 ve Varuna ve populasyonun ortalamasi kirmizimsidir V I ve 0 3 ila 0 6 arasi Bu farklilik en buyuk cisim yuzeylerinin buzla kapli oldugu ve boylece kirmizi ve daha koyu bolgeleri altinda sakladigi gorusunu ortaya koyar Diyagram bagil buyuklukleri gostererek en buyuk TNOlerin albedo ve renkleri resimlemektedir Ayrica bilinen uydular ve Haumea nin 2003 EL61 hizli dolanimdan kaynaklanan ender sekli de gorunmektedir Makemake 2005 FY9 etrafindaki yay akligindaki belirsizligi gostermektedir Eris in boyu Michael Brown un HUT yla yaptigi olcume 2400 km dayanir Etrafindaki yay Bertoldi nin yaptigi isil olcumu 3000 km gostermektedir kaynaklar icin maddenin bagli bolumune bakiniz Tayflar Cisimler gorunen kirmizi ve yakin kizilotesinde degisen yansiticiliklari olan cok cesitli tayflar gostermektedirler Rengi belli olmayan cisimleri kirmizi ve kizilotesi acisindan dengeli bir tayf gosterirler Cok kirmizi cisimler kizilotesinden ziyade kirmizi renkte yansitan dik bir egim olustururlar Son zamanlarda tesebbus edilen Centaurlarla ortak siniflama BB mavi ortalama olarak B V 0 70 V R 0 39 orn Orcus den RR ye cok kirmizi B V 1 08 V R 0 71 orn Sedna kadar gitmektedir Bu siniflamada BR ve IR ara siniflardir ve cogunlukla kizilotesinde farklilik gosterirler Yuzeylerin tipik modellerinde su buzu sekilsiz karbon silikatlar ve yogun isimayla olusmus tholin adli organik makro molekuller bulunmaktadir Dort ana tolinle kirmizilasma egimiyle uyusan bir aciklanma getirilmektedir Titan tolininin 90 N2 ve 10 CH4 gazli metan dan olustugu sanilmaktadir Titan tolininin yukaridaki gibi fakat cok dusuk 0 1 metan icerikle oldugu etan buz tolin I 86 H2O ve 14 C2H6 etan karisimindan olustugu sanilmaktadir metanol buz tolin II 80 H2O 16 CH3OH metanol ve 3 CO2 Iki asiri sinifi olusturan BB ve RR nin resimlendirilmesi icin asagidaki bilesim farz edilmistir Sedna icin RR cok kirmizi 24 Triton tolin 7 karbon 10N2 26 metanol 33 metan Orcus icin BB gri mavi 85 sekilsiz karbon 4 titan tolin 11 H20 buzBoyut saptanimi TNOlerin capinin tespiti zordur Cok iyi yorungesel bilgi alinmis olan buyuk cisimler icin ismen Pluton ve Charon caplar yildiz tutulmalariyla kesin olarak olculebilir Diger TNOler icin caplar termal olcumlerle saptanir Cismi aydinlatan isigin siddeti Gunes e olan uzakliktan bilinemediginden ve atmosfersiz bir cisim icin genelde kotu olmayan yuzeyinin buyuk bolumunun termal dengede oldugu varsayimiyla buyuk TNOlerin capi tespit edilir Bilinen bir albedo icin yuzey sicakligini ve ona karsilik olan isi radyasyonu tahmin edilebilir Bunun disinda cisim boyutlari bilinirse hem gorunen isik miktari hem de yayimlanip Dunya ya gelen isi radyasyonunun tahmini yapilabilir Basitlestirici bir degisken de Gunes in neredeyse butun isinlarini gorunen isik ve ona yakin frekanslarda yayimlarken TNOlerin soguk sicakliklarinda isi radyasonu tamamen farkli dalga boylarinda uzak kizilotesi yayimlanir Bunun sonucu olarak iki bilinmeyen aklik ve boyut vardir Bu bilinmeyenler iki bagimsiz olcumle yansitilan isik ve yayimlanan kizilotesi isi radyasyonuyla tespit edilebilir Ne yazik ki TNOler Gunes ten o kadar uzakta bulunurlar ki hepsi cok soguktur Bundan dolayi 60 µm dalgaboyu civarinda kara cisim radyasyonu verirler Bu dalga boyunu Dunya dan izlemek imkansizdir Ancak uzaydan orn Spitzer Uzay Teleskobu yla olculebilir Yere bagli rasatlarda astronomlar kara cisim radyasyonunun uzak kizilotesinde gorunen ucunu gozleyebilirler Bu uzak kizilotesi radyasyonu o denli zayiftir ki termal metotla ancak en buyuk KKC lara uygulanabilir Kucuk Cisimlerin cogunlugu icin cap bir aklik farz edilerek tahmin edilir Fakat bulunan akliklar 0 50 ila 0 05 arasi oldugundan kadiri 1 0 olan bir cisimde belirsizlik 1200 3700 km arasidir KesifNew Horizons uzay araci tarafindan cekilen goruntulerde Kuiper kusagi nesnesi 486958 Arrokoth Bugune kadar oncelikli olarak Neptun otesi bir nesneyi hedef alan tek gorev Ocak 2006 da firlatilan ve Temmuz 2015 te Pluton sisteminin ve Ocak 2019 da 486958 Arrokoth un yanindan gecen NASA nin New Horizons iydi 2011 yilinda bir tasarim calismasi Quaoar Sedna Makemake Haumea ve Eris in bir uzay araci tarafindan incelenmesini amaclamistir 2019 yilinda TNO lara yonelik bir gorev yorunge yakalama ve coklu hedef senaryolari icin tasarimlar iceriyordu Bir tasarim calismasi makalesinde incelenen bazi TNO lar ve idi Neptun un otesinde Dunya kutlesinden kucuk kahverengi cuceye kadar degisen gezegenlerin varligi Kuiper kusagi ve Oort bulutunun gozlemlenen veya tahmin edilen bazi ozelliklerini aciklamak icin farkli teorik nedenlerle siklikla one surulmustur Kisa bir sure once New Horizons uzay aracindan elde edilen menzil verilerinin boyle varsayilan bir cismin konumunu sinirlandirmak icin kullanilmasi onerilmistir NASA 21 yuzyilda yildizlararasi ortama ulasmak uzere tasarlanmis ozel bir Yildizlararasi Oncu icin calismaktadir ve bunun bir parcasi olarak Sedna gibi cisimlerin ucusu da dusunulmektedir Genel olarak bu tur uzay araci calismalari 2020 lerde firlatilmayi onermektedir ve mevcut teknolojiyi kullanarak Voyager lardan biraz daha hizli gitmeye calisacaktir Bir Yildizlararasi Oncu icin 2018 de yapilan bir tasarim calismasi 2030 larda 50000 Quaoar adli kucuk gezegenin ziyaret edilmesini iceriyordu Asiri Neptun otesi cisimlerAsiri TNO lara sahip trans Neptun nesnelerine genel bakis ustte uc kategoriye ayrilmistir Sedna nin yorungesi onu Kuiper kusaginin 30 50 AU cok otesine neredeyse 1 000 AU ya Gunes Dunya mesafesi kadar goturur Asiri Neptun otesi cisimler arasinda sednoid olarak siniflandirilan uc yuksek gunberili nesne vardir 90377 Sedna ve 541132 Leleakuhonua Bunlar 70 AU dan daha buyuk gunberiye sahip uzak ayrik nesnelerdir Yuksek gunberileri onlari Neptun den gelen onemli kutlecekimsel perturbasyonlardan kacinmak icin yeterli bir mesafede tutmaktadir Sedna nin yuksek gunberisi icin onceki aciklamalar arasinda uzak bir yorungede yakin bir karsilasma ve Gunes Sistemi nin yakinindan gecen rastgele bir yildizla veya Gunes in dogum kumesinin bir uyesiyle uzak bir karsilasma yer almaktadir Ayrica bakinizCuce gezegen Dokuzuncu Gezegen Sednoid Kucuk Gunes Sistemi Cismi TritonNotlar Literaturde daginik disk ve Kuiper kusagi ifadelerinin kullanimi tutarsizdir Bazi arastirmacilara gore bunlar farkli populasyonlardir bazilarina gore ise daginik disk Kuiper kusaginin bir parcasidir ve bu durumda dusuk eksantriklikli populasyon klasik Kuiper kusagi olarak adlandirilir Hatta yazarlar tek bir yayinda bu iki kullanim arasinda gecis yapabilmektedir Kaynakca McFadden Weissman amp Johnson 2007 Encyclopedia of the Solar System footnote p 584 List Of Transneptunian Objects minorplanetcenter net 12 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ekim 2023 Small Body Database Query ssd jpl nasa gov 27 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ekim 2023 2006 ya kadar Gunes Sistemi nin dokuzuncu gezegeni olarak gorulmekteydi http en wikipedia org wiki Pluto IAU decision to reclassify Pluto 17 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi de La Fuente Marcos C de La Fuente Marcos R 1 Eylul 2014 Extreme trans Neptunian objects and the Kozai mechanism signalling the presence of trans Plutonian planets Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 443 L59 L63 doi 10 1093 mnrasl slu084 ISSN 0035 8711 16 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ekim 2023 Evidence for an Extended Scattered Disk obs nice fr 4 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2008 Delsanti A 2006 The Solar System Beyond The Planets PDF Solar System Update Topical and Timely Reviews in Solar System Sciences Springer Praxis bas Springer ISBN 978 3 540 26056 1 Gomes Rodney S Matese John J Lissauer Jack J 2006 PDF Icarus 184 2 589 601 Bibcode 2006Icar 184 589G doi 10 1016 j icarus 2006 05 026 8 Ocak 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi GULBIS A ELLIOT J KANE J Temmuz 2006 The color of the Kuiper belt Core Icarus 183 1 168 178 doi 10 1016 j icarus 2006 01 021 ISSN 0019 1035 Brown Michael E Barkume Kristina M Ragozzine Darin Schaller Emily L 2007 A collisional family of icy objects in the Kuiper belt PDF Nature 446 7133 294 296 Bibcode 2007Natur 446 294B doi 10 1038 nature05619 PMID 17361177 4 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Ekim 2023 de la Fuente Marcos Carlos de la Fuente Marcos Raul 11 Subat 2018 Dynamically correlated minor bodies in the outer Solar system 474 1 838 846 arXiv 1710 07610 2 Bibcode 2018MNRAS 474 838D doi 10 1093 mnras stx2765 MPEC 2005 O42 2005 FY9 Minorplanetcenter org 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2013 Mystery object in weird orbit beyond Neptune cannot be explained New Scientist 10 Agustos 2016 30 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2016 a b N Peixinho A Doressoundiram A Delsanti H Boehnhardt M A Barucci ve I Belskaya Reopening the NOCs Coulour Controversy Centaurlar Bimodality ve NOCs Unimodality Astronomy ve Astrophysics 410 L29 L32 2003 Preprint on arXiv 5 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde amp A C Delsanti 2002 Colour of Minor Bodies in the Outer Solar System Astronomy amp Astrophysics 389 641 datasource 26 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fornasier S Dotto E Hainaut O Marzari F Boehnhardt H De Luise F Barucci M A October 2007 Visible spectroscopic and photometric survey of Jupiter Trojans Final results on dynamical families Icarus 190 2 622 642 arXiv 0704 0350 2 Bibcode 2007Icar 190 622F doi 10 1016 j icarus 2007 03 033 M A Barucci ve The color distribution in the Edgeworth Kuiper Belt The Astronomical Journal 124 pp 2279 2296 Preprint on arXiv 10 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gulbis Amanda A S Elliot J L Kane Julia F The color of the Kuiper belt Core Icarus 183 July 2006 Issue 1 p 168 178 K M Barkume Michael E Brown H G Roe M Schwartz S W Tourtellotte 2005 Photometric Observations Constraining the Size Shape ve Albedo of 2003 El61 a Rapidly Rotating Pluton Sized Object in the Kuiper Belt Astrophysical Journal submitted Preprint on arXiv 6 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Michael E Brown The cuce gezegenler California Institute of Technology Department of Geological Sciences Erisim tarihi 26 Ocak 2008 olu kirik baglanti A Barucci Trans Neptunian Objects surface properties IAU Symposium 229 Asteroids kuyruklu yildizs Meteors Aug 2005 Rio de Janeiro Arsivlenmis kopya 9 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2008 25 Mart 2015 15 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ekim 2023 New Horizons News Article page 20190101 pluto jhuapl edu 21 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2019 ResearchGate Ingilizce 29 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2019 Low Cost Opportunity for Multiple Trans Neptunian Object Rendezvous and Capture AAS Paper 17 777 a b AAS 17 777 LOW COST OPPORTUNITY FOR MULTIPLE TRANS NEPTUNIAN OBJECT RENDEZVOUS AND ORBITAL CAPTURE ResearchGate Ingilizce Erisim tarihi 23 Eylul 2019 Julio A Fernandez January 2011 On the Existence of a Distant Solar Companion and its Possible Effects on the Oort Cloud and the Observed Comet Population The Astrophysical Journal 726 1 33 Bibcode 2011ApJ 726 33F doi 10 1088 0004 637X 726 1 33 Patryk S Lykawka Tadashi Mukai April 2008 An Outer Planet Beyond Pluto and the Origin of the Trans Neptunian Belt Architecture 135 4 1161 1200 arXiv 0712 2198 2 Bibcode 2008AJ 135 1161L doi 10 1088 0004 6256 135 4 1161 Lorenzo Iorio August 2013 Perspectives on effectively constraining the location of a massive trans Plutonian object with the New Horizons spacecraft a sensitivity analysis 116 4 357 366 arXiv 1301 3831 2 Bibcode 2013CeMDA 116 357I doi 10 1007 s10569 013 9491 x a b Spaceflight Leonard David 2019 01 09T11 57 34Z 9 Ocak 2019 A Wild Interstellar Probe Mission Idea Is Gaining Momentum Space com Ingilizce 21 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Eylul 2019 Bradnt P C The Interstellar Probe Mission Graphic Poster PDF hou usra edu 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Ekim 2019 Wall Mike 24 Agustos 2011 A Conversation With Pluto s Killer Q amp A With Astronomer Mike Brown 2 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2016 Brown Michael E Trujillo Chadwick Rabinowitz David 2004 Discovery of a Candidate Inner Oort Cloud Planetoid The Astrophysical Journal 617 1 645 649 arXiv astro ph 0404456 2 Bibcode 2004ApJ 617 645B doi 10 1086 422095 Brown Michael E 28 Ekim 2010 There s something out there part 2 Mike Brown s Planets 31 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Temmuz 2016 Dis baglantilarHarvard Universitesi nin Neptun otesi cisimler listesi Ingilizce 15 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde