Dera Kuşatması, yaklaşık 1,5 hafta süren ve Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası kapsamında gerçekleşen olaylardandır. 25 Nisan 2011 tarihinde, Deyrizor ve Halep Kuşatmaları'nın hemen ardından, Dera'da protestoların iyice artması ve üçüncü büyük protesto olması sebebiyle, Suriye Silahlı Kuvvetleri'nin şehirde oldukça geniş çaplı bir operasyona koyulması sonucu başlamış, Mahir Esad ve 4 ayrı general önderliğindeki birliklerin, şehirdeki büyümeye başlayan protesto ve isyankar eylemleri bastırmasıyla 5 Mayıs 2011'de son bulmuştur. Ancak, protestolar kısa bir süre sonra büyüyerek tekrar alevlenmiş ve 2011 yılının, sonbaharında, Dera İli çapında yayılarak, Suriye Hükümeti ile başta Özgür Suriye Ordusu olmak üzere, Suriyeli muhaliflerin, ana çatışma noktalarından biri haline gelmiştir ve 2011-2013 Dera ili çatışmaları olarak adlandırılan çatışmaların başlamasına sebep olmuştur.
Dera Kuşatması | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası | |||||||||
| |||||||||
Taraflar | |||||||||
| Suriye hükûmeti | ||||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||||
Bilinmiyor | Mahir Esad Süheyl Hassan Muhsin Mahluf Ahmed Yusuf Cerad Ramazan Ramazan | ||||||||
Güçler | |||||||||
~1000 protestocu | 4. Zırhlı Tümen (42. Tugay) 5. Zırhlı Tümen (12., 15., 112., 132. Tugay, 175. Alay) Özel Kuvvetler (35., 41. Alay) | ||||||||
Kayıplar | |||||||||
50 – 220 ölü, 600 tutuklu, 81 şüpheli asker ölü, ~80 – 90 yaralı | 25 ölü, 177 yaralı |
Suriye Hükûmeti, muhalifleri terörist olarak tanımlayarak, Dera Kuşatması'nın "teröristlere karşın bir operasyon" olduğunu iddia etmiş ancak Suriyeli muhalifler, bunun demokrasiye karşı sıkı bir önlem olduğunu söylemişlerdir. 5 Mayıs 2011'e kadar süren çatışmalarda, muhaliflerin kayıpları 81 şüpheli asker, 50 ila 220 ölü protestocu veya gösterici vatandaş, 600 tutuklu ve 80–90 civarında yaralı olmuştur. Suriye Silahlı Kuvvetleri'nde ise 25 asker hayatını kaybetmiş, 177 asker ise ağır ve hafif olmak üzere yaralanmıştır.
Arka plan
15 Mart 2011'de, Suriye Hükümeti'ne karşı bir protesto harekâtı kızışmaya başlamış ve Suriye'nin büyük şehirlerinde eşzamanlı Beşşar Esad karşıtı gösteriler düzenlenmiştir. Bu protestoları kıvılcımlayan ve ayaklanmaya dönüşmesini sağlayan etken, Dera'da bir duvara, rejim karşıtı graffiti yapan birkaç gencin,[polisler tarafından derhal tutuklanması olmuştur. Bu haberin yayılmasıyla binlerce kişi Hasiçi, Dera, Deyrizor, Halep, Humus ve Hama'da sokaklara dökülerek, Esad karşıtı protestoların şiddetlenmesini sağlayarak sivil ayaklanma başlatmıştır. Bazı muhalif kaynaklara göre, bu şehirlerden bazılarında, gösteriler sırasında, hükûmet güçleriyle, muhalifler arasında çatışmalarda yaşanmıştır. 18 Mart 2011 tarihinde, Suriye, on yıllardır görmediği bir hükûmet-halk çatışması ve kaosa sahne olmuştur. Tutuklanma olayları sonrasında, İnternet üzerinden yapılan bir Şeref Cuması (Arapça:جمعة الكرامة) çağrısıyla, 18 Mart günü, cuma namazından sonra, Suriye genelindeki neredeyse tüm şehirlerde halk, on binlerce kişiyle sokaklara dökülerek, hükûmet içerisindeki yozlaşma ve yolsuzluk yanında rüşvet iddialarının açıklığa kavuşması ve halka özgürlüğün tanınarak, demokrasinin sağlanması talebiyle, isyan başlatmış ve rejim karşıtı sloganlar atarak, gösteriler yapmıştır. Bölge vatandaşları, gösteriler sırasında, bölge polisleri tarafından, şiddet dolu bir karşı çıkışla karşılaşmıştır. Bunların üstüne protestocuların durmayıp "Allah, Suriye, Özgürlük !" ve başka hükûmet ile yolsuzluk karşıtı sloganlar atmasıyla ortalık iyice kızışmış ve birkaç kişi hayatını kaybetmiş, aynı zamanda çok fazla kişi yaralanmıştır.
Gün geçtikçe, Dera Şehri, artarak ayaklanmanın odak noktası haline gelmiştir. 20 Mart günü halk, hükûmetin yıllardır süren olağanüstü hal yasasını protesto etmek ve gösterilerle dolu üçüncü bir günü daha geride bırakarak mücadelenin kalıcılaşması için tekrar Dera sokaklarına dökülmüştür. Güvenlik güçlerinin, protestoculara ateş açmasıyla, bir sivil muhalif ölmüş, çok sayıda kişi de çeşitli şekillerde yaralanmıştır. Dera Adliye sarayı, şehirdeki Baas Partisi merkez binası ve Esad ailesine yakınlığıyla bilinen Rami Makhlouf'un Syriatel isimli telekomünikasyon firmasının şehirdeki binası ateşe verilerek, yakılmıştır. Ertesi gün, 21 Mart tarihinde, Dera İli'nin başka bir önemli merkezi Jassem'de de yüzlerce kişi sokağa dökülerek rejim karşıtı gösterilere başlamıştır. Ayrıca yine aynı gün, Baniyas, Humus ve Hama'da da gösterilerin başladığı ve başlayan yerlerde daha da şiddetlendiği bildirilmiştir. Protestoların yayılıp, şiddetlendiğini gören Beşşar Esad, durumun kontrolden çıkmaması için uzlaşmacı kararlar almış ve girişimlerde bulunmuşsa da, halk taleplerini kabul ettirmek için sokaklarda gösterilerine devam etmiştir. Dera'daki Omari Camii'sinde toplanan şehir halkı, sırasıyla taleplerini söyleyerek sloganlarına devam etmiştir. Bu talepler;
- Tüm politik tutukluların serbest bırakılması,
- Protestocuları vuran ya da yaralayan herkesin yargılanarak, gerekli cezalara çarptırılması,
- Ülkede 48 yıldır devam eden olağanüstü hâlin kaldırılarak, bu durumun bitirilmesi,
- Halka daha fazla özgürlüklerin tanınması ve daha demokratik bir yönetim,
- Hükûmette ve küçük yönetim birimlerinde yolsuzlukların sona ermesi.. olmuştur.
Kaynak:
O gün, Dera'ya tüm telefon hatları gün boyunca kesilmiş, şehir boyunca hükûmet askerlerinin yerleştirildiği kontrol noktaları kurulmuş ve herkes dikkatlice kontrol edilmiştir. Uygunsuz görülenler tutuklanmış veya gözaltına alınmıştır.
Öncesine göre daha sakin geçen 2 haftanın sonunda, 8 Nisan 2011 tarihinde, şehirde, muhalif halk, protestocular ve göstericiler ile Suriye Silahlı Kuvvetleri yönetimindeki birlikler ve bilinmeyen bir grup silahlı topluluk arasında, her zamankinden daha kanlı, sıcak çatışmalar yaşanmıştır. Gün sonunda, 23 muhalif protestocu ve 19 asker ölmüştür. Birçok kişi yaralanmıştır. Suriye Silahlı Kuvvetleri, ayrıca, "silahlı teröristler" ismini verdikleri protestocular tarafından, 75 hükûmet askerinin ağır ve hafif şekilde yaralandığını belirtmiştir.
Kuşatma
25 Nisan 2011'de, Dera'daki gösterilerin çığrından çıkması sonucu, Esad'ın emriyle, Suriye hükûmeti, şehre en az 25 kişinin ölmesini sağlayacak tankları göndermiştir. Tanklara toplam yüzlercesinden, 6,000'e kadar ulaşan askerler ve keskin çatı nişancıları eşlik etmiştir. Ayrıca su, elektrik ve telefon hatları tamamen kesilmiştir. Şehrin bir sakini, muhaliflerin bir askeri arabayı yakarak, bir hükûmet askerini rehin aldıklarını söylemiştir. Katliam olarak nitelendirilebilecek saldırının başının, Beşşar Esad'ın öz kardeşi, Mahir Esad'ın kumandanlığını yaptığı, 4.Zırhlı Tümen (Mekanize) tarafından çekildiği yönünde, doğruluğu tam olarak kanıtlanmamış iddialar da bulunmaktadır. Hükûmet ayrıca kaçışı engellemek için, operasyon sırasında, Dera yakınlarındaki, Ürdün sınır kapısını da kapatmıştır. En azından, bir yüksek rütbeli Suriye askeri komutanı saldırılara katılmayı reddetmiştir.
Bir Dera sakininin, muhabirlerle yaptığı telefon konuşmasından.
Muhalifler, tüm kuşatma boyunca, çatılardaki keskin nişancıların, sürekli gözlem halinde olduğunu, sokağa çıkmaya çalışan her erkeği ve erkek çocuğunu anında vurduklarını, sadece önceden belirlenmiş saatlerde kadınların ve kız çocukların, fırın gibi belirli yerlere gitmelerine izin verdiklerini ve bu yolla da birçok kişinin hayatını kaybettiğini belirtmişlerdir. Ayrıca, Suriye Ordusu'nun şehrin büyük bir kısmını çeşitli silahlarla bombaladığını ve halkın üzerine ağır makineli silahlarla ateş açtığı, Dünya'ya sunulan haberler arasındadır. Suriye Ordusu, kendi çıkarı için yaptığı açıklamada, halkı terörist olarak nitelendirerek, bu operasyonun terörist gruplarla mücadele için yapıldığını ve operasyon boyunca birçoğuyla karşılaşarak, düzinelercesini öldürmeyi veya yakalamayı başararak, silahlarına ve içerisinde yabancı SİM kartları bulunan telefonlarına el koyduklarını söylemiştir. Ayrıca yine Suriye askeriyesinin yaptığı başka bir açıklamada, kimliği ve mensup oldukları kuruluş veya örgüt belirlenemeyen, silahlı vatandaşların, hükûmetin şehirdeki kontrol noktalarına ve şehirdeki subay ve askerlerin evlerine saldırması sırasında, çeşitli olaylar yaşandığını ve bunun sonucunda bazı yaralanmalar ve ölümler olduğunu da belirtmiştir.
Bu şiddet ve kan dolu olarak tanımlanan olaylardan sonra, Amerika Birleşik Devletleri başbakanı Barrack Obama, çirkin ve fazla kuvvet kullanımını sert bir şekilde kınamış ve Suriyeli hükûmet yetkililerinin, ABD mülklerini dondurma kararı aldıklarıyla beraber bazı çeşitli yaptırım kararlarını açıklamıştır.Avrupa'da ise, kalıcı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeleri, Fransa ve Birleşik Krallık, uluslararası yaptırım kararları alması için, BM'yi devreye koymuş, ancak, diğer kalıcı BM Güvenlik Konseyi üyeleri olan, Rusya ve Çin'in bu öneriyi destekleyip, desteklemeyceği belirsiz kalmıştır.
Suriye Hükûmeti, bunlardan sonra, gösteri ve protestoların İslamcı bir ayaklanmadan örnek alındığını ileri sürmüştür.
28 Nisan 2011 tarihinde Al Jazeera, yaralı hükûmet askerlerine, muhalifler tarafından, yaraları için yardım edildiğini gösteren ve aynı askerlerin protestoculara ateş etme emrini reddederek, Esad'e sadık hükûmet güçleri tarafından, ateş açılarak öldürüldüğünü gösteren görüntüleri yayınlamıştır. Bu 81 asker, muhalif olarak sınıflandırılmışlardır. Ağ, bu bağımsız görüntülerin, gerçekliği konusunda, hemen inanılması gerektiğini söyleyerek uyarmış ancak daha sonra bu görüntülerin "güvenilir bir kaynaktan" geldiği kanıtlanmıştır.
29 Nisan da ise, yine Al Jazeera, şehre ulaşımı sağlayan yol boyunca, bölgede, en az 50 kişinin ölüsünün yerde olduğunu bildirmiş ve bunun güvenlik güçlerinin, Cuma namazından sonra başlayan tüm protestolara bir cevabı olduğunu iddia etmiştir. Ayrıca bu 50 kişiden, 15'inin, kuşatılmış şehre girmeye çalışırken, güvenlik güçlerinin ateş açması sonucu öldürüldüğü de duyurulan haberlerdendir.
30 Nisan'da, Suriye hükûmet güçleri, her cuma, muhalif protestoların planlandığı, Omari Camiisi'ne karşı bir operasyon yürütmüştür. Bir şehir sakinine göre, cami bir tank tarafından bombalamış, askerlerce ateş açılmış ve en az 3 helikopter operasyona katılarak, cami çatısına paraşütçü askerler indirilmesini sağlamıştır. Binaya yapılan saldırı boyunca, caminin imamının oğlununda içinde bulunduğu 6 kişi öldürülmüş ve imamında içlerinde bulunduğu onlarca kişi tutuklanmıştır. Omari Camiisi'de büyük ölçüde hasar görmüştür. Operasyondan sonra, muhaliflerce aynı bölgede, tekrar protestolar planlanamaması için, cami çatısına ve çevresine, dikkatlice, keskin nişancılar konuşlandırılmıştır. Gün içerisinde, anonim bir muhalif, şehrin Şeyh Mesken (Sheik Meskeen) denen bölgesinde, Suriye Silahlı Kuvvetleri güçlerinin, cephanesiz protestoculara saldırıp, öldürdüğü video İnternet'e sızmıştır.
5 Mayıs tarihinde, ordu, operasyonu sonuçlandırmış ve yaklaşık 5 aylık bir süre boyunca, Dera ve çevresindeki, ilk kez bu kadar ciddi bir hal almaya başlayan protestolardan bölgedekini bastırmayı başarmıştır. Ancak, bazı tank ve askerler, bölgeyi kontrol altında tutmak amacıyla, Dera'da kalmışlardır. Aynı sırada ise başka birçok birliğin, diğer bir önemli muhalefet merkezi olan, Baniyas civarında toplanarak, hazırlıklarını ilerleterek, harekete geçmeye başladıkları bildirilmiştir.
Sonrası
Protestolar 5 ila 5,5 aylık bir süreliğine (5 Mayıs-13 Ekim) bastırılmıştır. Ancak daha sonra, 2011 yılının, sonbaharında, protestolar yavaşça tekrar artarak ve sonrasında şiddetlenerek, Esad yönetimi karşısında duran halkın yarı askeri bir hâl alarak, kendilerine Özgür Suriye Ordusu adını vermeleriyle, bu paramiliter ordu ve Suriye hükûmeti mensupları ile Suriye Silahlı Kuvvetleri birliklerinin arasında 6 aylık bir sıcak çatışma süreci başlamıştır.
Bu süreç, BM tarafından uygulanması istenen barış planı sonucu, ülkede ateşkes kararı alınmasıyla, 14 Nisan 2012'de sona ermiştir. Ancak daha sonrasında, 20 Nisan 2012 tarihinde, 20 Nisan 2012 Dera İli saldırıları denen olayların ve 14 Mayıs 2012'de Üçüncü Rastan Muharebesi'nin patlak vermesi sonucu, yurt genelinde bir buçuk hafta ila bir ay dayanabilen ateşkes bozulmuş, çatışmalar başta Dera İli ve 20 Nisan saldırıları olmak üzere Suriye genelinde yeniden başlayarak, alevlenmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d e ""By All Means Necessary!"". HRW. 16 Aralık 2011. 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.;
İnsan Hakları Gözlerm Kuruluşu'nun, Dera ve civar kuşatmalarındaki kumandanlarla ilgili haberi. - ^ a b "Syrian troops start withdrawal from Daraa". Ynet News. 5 Mayıs 2011. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.;
Muhalif kayıplar ile ilgili Ynet News haberi. - ^ a b "'Civilian killings in Syrian demonstrations rises to 800'". BBC Jerusalem Post (JPost). 5 Temmuz 2011. 13 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.;
BBC Kudüs Gazetesi'nin, Dera'daki kayıplarla ilgili haberi. - ^ a b "Five dead in 'Day of Defiance'". Bangkok Post. 6 Mayıs 2011. 21 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.;
Bangkok Post'un, Dera'daki kayıplarla ilgili haberi. - ^ a b "Syria protests: Rights group warns of 'Deraa massacre'". BBC News. 5 Mayıs 2011. 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.
- ^ a b c "Syrian troops crack down again". Bangkok Post. 6 Mayıs 2011. 18 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.
- ^ ""We've Never Seen Such Horror"". HRW. 1 Haziran 2011. 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.;
İnsan Hakları Gözlerm Kuruluşu'nun, Dera Kuşatması'yla ve sonrasondaki açıklamalarla ilgili haberi ve yorumları. - ^ "BBC News – Middle East unrest: Syria arrests Damascus protesters". BBC Online. 16 Mart 2011. 5 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2012.
- ^ "In Syria, Reports of Arrests Proliferate". New York Times. 2 Mayıs 2011. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.;
NY Post'un grafiti çizen gençlerin tutuklanmasıyla ilgili haber makalesi. - ^ "Clashes greatly erupt at protests in Syria". Aljazeera. 18 Mart 2011. 19 Mart 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.
- ^ "Violence flares at Syrian protests, especially Daraa". Al Jazeera (El Cezire) YouTube Kanalı. 18 Eylül 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.
- ^ "Middle East unrest: Two killed at protest in Syria". BBC News. 18 Mart 2011. 19 Mart 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.
- ^ "Syria to free child prisoners". Al-Jazeera. 20 Mart 2011. 13 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.
- ^ "Syrian protesters set fire to ruling party's headquarters, Palace of Justice". Globe and Mail. Toronto, Kanada. 25 Mart 2011. 14 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.
- ^ . Ya Libnan. 21 Mart 2011. 22 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.
- ^ "US condemns Syria crackdown". The Irish Times. 22 Mart 2011. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.;
- ^ "Officers Fire on Crowd as Syrian Protestors Report Demands & Make The Protests Grow". New York Times. 21 Mart 2011. 24 Mart 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.;
Muhaliiflerin talepleri, protestoların büyüyerek yaygınlaşması ve muhaliflere ateş açan hükûmet güvenlik güçleri ile ilgili NY Times haberi. - ^ "15 killed in clashes in southern Syria". Chicago Sun-Times. 23 Mart 2011. 25 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.
- ^ . 8 Nisan 2011. 2 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.
- ^ "Syria unrest: Shooting erupts in seaport of Baniyas after Daraa & Jassem". BBC News. 10 Nisan 2011. 11 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mayıs 2012.
- ^ a b c Shadid, Anthony (25 Nisan 2011). "Syria Escalates Crackdown as Tanks Go to Restive City". The New York Times. 16 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.
- ^ Katherine Marsh (Pseudonym) (30 Nisan 2011). "Syrian government forces launch fresh attacks against Deraa protesters". The Guardian. 26 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.;
The Guardian'ın, saldırıların başını Mahir Esad'ın yönettiği tümenin çektiğini iddia ettiği, ilk haberi. - ^ Black, Ian (28 Nisan 2011). "Six Syrians who helped Bashar al-Assad keep iron grip after father's death". The Guardian. 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.;
The Guardian'ın, saldırıların başını Mahir Esad'ın yönettiği tümenin çektiğini iddia ettiği, ikinci haberi. - ^ "Syrian tanks pound protest city as death toll in anti-government protests passes 400". The Daily Mail. 28 Nisan 2011. 20 Mart 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.;
The Daily Mail'in, saldırıların başını Mahir Esad'ın yönettiği tümenin çektiğini iddia ettiği haberi. - ^ "Syria seals border with Jordan: Amman". AFP Haber Ajansı (AFP News Agency). 25 Nisan 2011. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.
- ^ Carter, Chelsea (25 Nisan 2011). "Deadly attack on protesters raises questions about Syria's stability". CNN Dünya Haber Ajansı (CNN Worldwide News Agency). 6 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.
- ^ "Syria crackdown on dissent harsher with troops, tanks". Arizona Daily Star. 26 Nisan 2011. 9 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2012.; Halkın Dera Kuşatması'yla ilgili demeçlerininde yer aldığı bir Arizona Daily Star Gazetesi makalesi.
- ^ "Obama Condemns Syria for 'Outrageous' Violence". Voice of America. 22 Nisan 2011. 3 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012.
- ^ Richter, Paul (25 Nisan 2011). "U.S. prepares to impose sanctions on Syria". Los Angeles Times. 9 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012.
- ^ Charbonneau, Louis (25 Nisan 2011). . Reuters. 27 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2011.
- ^ Barry Neild ve yardımcı ajanslar (26 Nisan 2011). "Syrian regime's attacks on protesters escalate". The Guardian. Londra, Birleşik Krallık. 26 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012.
- ^ "El Cezire, Suriye Canlı Gelişmeler Blogu – 28 Nisan Gelişmeleri". El Cezire İngilizce (Al-Jazeera English). 28 Nisan 2011. 28 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012.
- ^ "Scores killed on Syria's 'day of rage'". El Cezire İngilizce (Al Jazeera English). 29 Nisan 2011. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012.
- ^ "Syrian forces kill 62 as America tightens sanctions". Gulf News. 30 Nisan 2011. 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012.
- ^ Daragahi, Borzou (30 Nisan 2011). "Thousands protest in Damascus after Syrian crackdown". The Los Angeles Times. 9 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012.
- ^ "20 Nisan 2012, Cuma, 12:42 GMT+3 - Suriye". El Cezire/Canlı Bloglar/Suriye (Al-Jazeera/Live Blogs/Syria). 20 Nisan 2012. 8 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012.
Dış bağlantılar
- Kofi Annan ve BM'nin, Suriye Barış Planı 30 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Kofi Annan ve BM'nin, ateşkesi sağlayan ancak sonradan uyulmayarak bozulan, Suriye için yaptığı, 6 maddelik barış planı.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dera Kusatmasi yaklasik 1 5 hafta suren ve Suriye Ic Savasi nin sivil ayaklanma safhasi kapsaminda gerceklesen olaylardandir 25 Nisan 2011 tarihinde Deyrizor ve Halep Kusatmalari nin hemen ardindan Dera da protestolarin iyice artmasi ve ucuncu buyuk protesto olmasi sebebiyle Suriye Silahli Kuvvetleri nin sehirde oldukca genis capli bir operasyona koyulmasi sonucu baslamis Mahir Esad ve 4 ayri general onderligindeki birliklerin sehirdeki buyumeye baslayan protesto ve isyankar eylemleri bastirmasiyla 5 Mayis 2011 de son bulmustur Ancak protestolar kisa bir sure sonra buyuyerek tekrar alevlenmis ve 2011 yilinin sonbaharinda Dera Ili capinda yayilarak Suriye Hukumeti ile basta Ozgur Suriye Ordusu olmak uzere Suriyeli muhaliflerin ana catisma noktalarindan biri haline gelmistir ve 2011 2013 Dera ili catismalari olarak adlandirilan catismalarin baslamasina sebep olmustur Dera KusatmasiSuriye Ic Savasi nin sivil ayaklanma safhasiTarih25 Nisan 5 Mayis 2011BolgeDera SuriyeSebepSuriye Hukumeti nin ulkedeki protestolarin Deyrizor ve Halep te isyana donusmesiyle Dera da patlak veren siddetli gosterilerin cok gec olmadan kontrol altina alinip isyanin tum ulkeyi sarmasini engelleme ve Esad in koltugunu biraz da olsa guvence altina alma amaci SonucIlk kez bu kadar ciddilesen protestolar hukumet guclerince zor da olsa bastirildi Kisa sure sonra tekrar ve daha buyuk bir sekilde orgutlenen halka guvenlik guclerinin yine karsi cikmasiyla 2011 2013 Dera ili catismalari denen 6 aylik sicak savas sureci basladi TaraflarSuriye muhalefeti Muhalif isyancilarSuriye hukumeti Suriye Kara KuvvetleriKomutanlar ve liderlerBilinmiyorMahir Esad Suheyl Hassan Muhsin Mahluf Ahmed Yusuf Cerad Ramazan RamazanGucler 1000 protestocu4 Zirhli Tumen 42 Tugay 5 Zirhli Tumen 12 15 112 132 Tugay 175 Alay Ozel Kuvvetler 35 41 Alay Kayiplar50 220 olu 600 tutuklu 81 supheli asker olu 80 90 yarali25 olu 177 yarali Suriye Hukumeti muhalifleri terorist olarak tanimlayarak Dera Kusatmasi nin teroristlere karsin bir operasyon oldugunu iddia etmis ancak Suriyeli muhalifler bunun demokrasiye karsi siki bir onlem oldugunu soylemislerdir 5 Mayis 2011 e kadar suren catismalarda muhaliflerin kayiplari 81 supheli asker 50 ila 220 olu protestocu veya gosterici vatandas 600 tutuklu ve 80 90 civarinda yarali olmustur Suriye Silahli Kuvvetleri nde ise 25 asker hayatini kaybetmis 177 asker ise agir ve hafif olmak uzere yaralanmistir Arka plan15 Mart 2011 de Suriye Hukumeti ne karsi bir protesto harekati kizismaya baslamis ve Suriye nin buyuk sehirlerinde eszamanli Bessar Esad karsiti gosteriler duzenlenmistir Bu protestolari kivilcimlayan ve ayaklanmaya donusmesini saglayan etken Dera da bir duvara rejim karsiti graffiti yapan birkac gencin polisler tarafindan derhal tutuklanmasi olmustur Bu haberin yayilmasiyla binlerce kisi Hasici Dera Deyrizor Halep Humus ve Hama da sokaklara dokulerek Esad karsiti protestolarin siddetlenmesini saglayarak sivil ayaklanma baslatmistir Bazi muhalif kaynaklara gore bu sehirlerden bazilarinda gosteriler sirasinda hukumet gucleriyle muhalifler arasinda catismalarda yasanmistir 18 Mart 2011 tarihinde Suriye on yillardir gormedigi bir hukumet halk catismasi ve kaosa sahne olmustur Tutuklanma olaylari sonrasinda Internet uzerinden yapilan bir Seref Cumasi Arapca جمعة الكرامة cagrisiyla 18 Mart gunu cuma namazindan sonra Suriye genelindeki neredeyse tum sehirlerde halk on binlerce kisiyle sokaklara dokulerek hukumet icerisindeki yozlasma ve yolsuzluk yaninda rusvet iddialarinin acikliga kavusmasi ve halka ozgurlugun taninarak demokrasinin saglanmasi talebiyle isyan baslatmis ve rejim karsiti sloganlar atarak gosteriler yapmistir Bolge vatandaslari gosteriler sirasinda bolge polisleri tarafindan siddet dolu bir karsi cikisla karsilasmistir Bunlarin ustune protestocularin durmayip Allah Suriye Ozgurluk ve baska hukumet ile yolsuzluk karsiti sloganlar atmasiyla ortalik iyice kizismis ve birkac kisi hayatini kaybetmis ayni zamanda cok fazla kisi yaralanmistir Gun gectikce Dera Sehri artarak ayaklanmanin odak noktasi haline gelmistir 20 Mart gunu halk hukumetin yillardir suren olaganustu hal yasasini protesto etmek ve gosterilerle dolu ucuncu bir gunu daha geride birakarak mucadelenin kalicilasmasi icin tekrar Dera sokaklarina dokulmustur Guvenlik guclerinin protestoculara ates acmasiyla bir sivil muhalif olmus cok sayida kisi de cesitli sekillerde yaralanmistir Dera Adliye sarayi sehirdeki Baas Partisi merkez binasi ve Esad ailesine yakinligiyla bilinen Rami Makhlouf un Syriatel isimli telekomunikasyon firmasinin sehirdeki binasi atese verilerek yakilmistir Ertesi gun 21 Mart tarihinde Dera Ili nin baska bir onemli merkezi Jassem de de yuzlerce kisi sokaga dokulerek rejim karsiti gosterilere baslamistir Ayrica yine ayni gun Baniyas Humus ve Hama da da gosterilerin basladigi ve baslayan yerlerde daha da siddetlendigi bildirilmistir Protestolarin yayilip siddetlendigini goren Bessar Esad durumun kontrolden cikmamasi icin uzlasmaci kararlar almis ve girisimlerde bulunmussa da halk taleplerini kabul ettirmek icin sokaklarda gosterilerine devam etmistir Dera daki Omari Camii sinde toplanan sehir halki sirasiyla taleplerini soyleyerek sloganlarina devam etmistir Bu talepler Tum politik tutuklularin serbest birakilmasi Protestoculari vuran ya da yaralayan herkesin yargilanarak gerekli cezalara carptirilmasi Ulkede 48 yildir devam eden olaganustu halin kaldirilarak bu durumun bitirilmesi Halka daha fazla ozgurluklerin taninmasi ve daha demokratik bir yonetim Hukumette ve kucuk yonetim birimlerinde yolsuzluklarin sona ermesi olmustur Kaynak O gun Dera ya tum telefon hatlari gun boyunca kesilmis sehir boyunca hukumet askerlerinin yerlestirildigi kontrol noktalari kurulmus ve herkes dikkatlice kontrol edilmistir Uygunsuz gorulenler tutuklanmis veya gozaltina alinmistir Oncesine gore daha sakin gecen 2 haftanin sonunda 8 Nisan 2011 tarihinde sehirde muhalif halk protestocular ve gostericiler ile Suriye Silahli Kuvvetleri yonetimindeki birlikler ve bilinmeyen bir grup silahli topluluk arasinda her zamankinden daha kanli sicak catismalar yasanmistir Gun sonunda 23 muhalif protestocu ve 19 asker olmustur Bircok kisi yaralanmistir Suriye Silahli Kuvvetleri ayrica silahli teroristler ismini verdikleri protestocular tarafindan 75 hukumet askerinin agir ve hafif sekilde yaralandigini belirtmistir Kusatma25 Nisan 2011 de Dera daki gosterilerin cigrindan cikmasi sonucu Esad in emriyle Suriye hukumeti sehre en az 25 kisinin olmesini saglayacak tanklari gondermistir Tanklara toplam yuzlercesinden 6 000 e kadar ulasan askerler ve keskin cati nisancilari eslik etmistir Ayrica su elektrik ve telefon hatlari tamamen kesilmistir Sehrin bir sakini muhaliflerin bir askeri arabayi yakarak bir hukumet askerini rehin aldiklarini soylemistir Katliam olarak nitelendirilebilecek saldirinin basinin Bessar Esad in oz kardesi Mahir Esad in kumandanligini yaptigi 4 Zirhli Tumen Mekanize tarafindan cekildigi yonunde dogrulugu tam olarak kanitlanmamis iddialar da bulunmaktadir Hukumet ayrica kacisi engellemek icin operasyon sirasinda Dera yakinlarindaki Urdun sinir kapisini da kapatmistir En azindan bir yuksek rutbeli Suriye askeri komutani saldirilara katilmayi reddetmistir Obama nin gelmesine ve Suriye yi almasina izin verin Israil in ulkeyi isgal etmesine ve yonetimi ele gecirmesine izin verin Yahudilerin kontrolu almasina izin verin Herhangi bir sey bile Esad dan cok daha iyidir Bir Dera sakininin muhabirlerle yaptigi telefon konusmasindan Muhalifler tum kusatma boyunca catilardaki keskin nisancilarin surekli gozlem halinde oldugunu sokaga cikmaya calisan her erkegi ve erkek cocugunu aninda vurduklarini sadece onceden belirlenmis saatlerde kadinlarin ve kiz cocuklarin firin gibi belirli yerlere gitmelerine izin verdiklerini ve bu yolla da bircok kisinin hayatini kaybettigini belirtmislerdir Ayrica Suriye Ordusu nun sehrin buyuk bir kismini cesitli silahlarla bombaladigini ve halkin uzerine agir makineli silahlarla ates actigi Dunya ya sunulan haberler arasindadir Suriye Ordusu kendi cikari icin yaptigi aciklamada halki terorist olarak nitelendirerek bu operasyonun terorist gruplarla mucadele icin yapildigini ve operasyon boyunca bircoguyla karsilasarak duzinelercesini oldurmeyi veya yakalamayi basararak silahlarina ve icerisinde yabanci SIM kartlari bulunan telefonlarina el koyduklarini soylemistir Ayrica yine Suriye askeriyesinin yaptigi baska bir aciklamada kimligi ve mensup olduklari kurulus veya orgut belirlenemeyen silahli vatandaslarin hukumetin sehirdeki kontrol noktalarina ve sehirdeki subay ve askerlerin evlerine saldirmasi sirasinda cesitli olaylar yasandigini ve bunun sonucunda bazi yaralanmalar ve olumler oldugunu da belirtmistir Bu siddet ve kan dolu olarak tanimlanan olaylardan sonra Amerika Birlesik Devletleri basbakani Barrack Obama cirkin ve fazla kuvvet kullanimini sert bir sekilde kinamis ve Suriyeli hukumet yetkililerinin ABD mulklerini dondurma karari aldiklariyla beraber bazi cesitli yaptirim kararlarini aciklamistir Avrupa da ise kalici Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi uyeleri Fransa ve Birlesik Krallik uluslararasi yaptirim kararlari almasi icin BM yi devreye koymus ancak diger kalici BM Guvenlik Konseyi uyeleri olan Rusya ve Cin in bu oneriyi destekleyip desteklemeycegi belirsiz kalmistir Suriye Hukumeti bunlardan sonra gosteri ve protestolarin Islamci bir ayaklanmadan ornek alindigini ileri surmustur 28 Nisan 2011 tarihinde Al Jazeera yarali hukumet askerlerine muhalifler tarafindan yaralari icin yardim edildigini gosteren ve ayni askerlerin protestoculara ates etme emrini reddederek Esad e sadik hukumet gucleri tarafindan ates acilarak olduruldugunu gosteren goruntuleri yayinlamistir Bu 81 asker muhalif olarak siniflandirilmislardir Ag bu bagimsiz goruntulerin gercekligi konusunda hemen inanilmasi gerektigini soyleyerek uyarmis ancak daha sonra bu goruntulerin guvenilir bir kaynaktan geldigi kanitlanmistir 29 Nisan da ise yine Al Jazeera sehre ulasimi saglayan yol boyunca bolgede en az 50 kisinin olusunun yerde oldugunu bildirmis ve bunun guvenlik guclerinin Cuma namazindan sonra baslayan tum protestolara bir cevabi oldugunu iddia etmistir Ayrica bu 50 kisiden 15 inin kusatilmis sehre girmeye calisirken guvenlik guclerinin ates acmasi sonucu olduruldugu de duyurulan haberlerdendir 30 Nisan da Suriye hukumet gucleri her cuma muhalif protestolarin planlandigi Omari Camiisi ne karsi bir operasyon yurutmustur Bir sehir sakinine gore cami bir tank tarafindan bombalamis askerlerce ates acilmis ve en az 3 helikopter operasyona katilarak cami catisina parasutcu askerler indirilmesini saglamistir Binaya yapilan saldiri boyunca caminin imaminin oglununda icinde bulundugu 6 kisi oldurulmus ve imaminda iclerinde bulundugu onlarca kisi tutuklanmistir Omari Camiisi de buyuk olcude hasar gormustur Operasyondan sonra muhaliflerce ayni bolgede tekrar protestolar planlanamamasi icin cami catisina ve cevresine dikkatlice keskin nisancilar konuslandirilmistir Gun icerisinde anonim bir muhalif sehrin Seyh Mesken Sheik Meskeen denen bolgesinde Suriye Silahli Kuvvetleri guclerinin cephanesiz protestoculara saldirip oldurdugu video Internet e sizmistir 5 Mayis tarihinde ordu operasyonu sonuclandirmis ve yaklasik 5 aylik bir sure boyunca Dera ve cevresindeki ilk kez bu kadar ciddi bir hal almaya baslayan protestolardan bolgedekini bastirmayi basarmistir Ancak bazi tank ve askerler bolgeyi kontrol altinda tutmak amaciyla Dera da kalmislardir Ayni sirada ise baska bircok birligin diger bir onemli muhalefet merkezi olan Baniyas civarinda toplanarak hazirliklarini ilerleterek harekete gecmeye basladiklari bildirilmistir SonrasiProtestolar 5 ila 5 5 aylik bir sureligine 5 Mayis 13 Ekim bastirilmistir Ancak daha sonra 2011 yilinin sonbaharinda protestolar yavasca tekrar artarak ve sonrasinda siddetlenerek Esad yonetimi karsisinda duran halkin yari askeri bir hal alarak kendilerine Ozgur Suriye Ordusu adini vermeleriyle bu paramiliter ordu ve Suriye hukumeti mensuplari ile Suriye Silahli Kuvvetleri birliklerinin arasinda 6 aylik bir sicak catisma sureci baslamistir Bu surec BM tarafindan uygulanmasi istenen baris plani sonucu ulkede ateskes karari alinmasiyla 14 Nisan 2012 de sona ermistir Ancak daha sonrasinda 20 Nisan 2012 tarihinde 20 Nisan 2012 Dera Ili saldirilari denen olaylarin ve 14 Mayis 2012 de Ucuncu Rastan Muharebesi nin patlak vermesi sonucu yurt genelinde bir bucuk hafta ila bir ay dayanabilen ateskes bozulmus catismalar basta Dera Ili ve 20 Nisan saldirilari olmak uzere Suriye genelinde yeniden baslayarak alevlenmistir Kaynakca a b c d e By All Means Necessary HRW 16 Aralik 2011 22 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2012 Insan Haklari Gozlerm Kurulusu nun Dera ve civar kusatmalarindaki kumandanlarla ilgili haberi a b Syrian troops start withdrawal from Daraa Ynet News 5 Mayis 2011 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2012 Muhalif kayiplar ile ilgili Ynet News haberi a b Civilian killings in Syrian demonstrations rises to 800 BBC Jerusalem Post JPost 5 Temmuz 2011 13 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2012 BBC Kudus Gazetesi nin Dera daki kayiplarla ilgili haberi a b Five dead in Day of Defiance Bangkok Post 6 Mayis 2011 21 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2012 Bangkok Post un Dera daki kayiplarla ilgili haberi a b Syria protests Rights group warns of Deraa massacre BBC News 5 Mayis 2011 3 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2012 a b c Syrian troops crack down again Bangkok Post 6 Mayis 2011 18 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2012 We ve Never Seen Such Horror HRW 1 Haziran 2011 10 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2012 Insan Haklari Gozlerm Kurulusu nun Dera Kusatmasi yla ve sonrasondaki aciklamalarla ilgili haberi ve yorumlari BBC News Middle East unrest Syria arrests Damascus protesters BBC Online 16 Mart 2011 5 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2012 In Syria Reports of Arrests Proliferate New York Times 2 Mayis 2011 26 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2012 NY Post un grafiti cizen genclerin tutuklanmasiyla ilgili haber makalesi Clashes greatly erupt at protests in Syria Aljazeera 18 Mart 2011 19 Mart 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2012 Violence flares at Syrian protests especially Daraa Al Jazeera El Cezire YouTube Kanali 18 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2012 Middle East unrest Two killed at protest in Syria BBC News 18 Mart 2011 19 Mart 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2012 Syria to free child prisoners Al Jazeera 20 Mart 2011 13 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2012 Syrian protesters set fire to ruling party s headquarters Palace of Justice Globe and Mail Toronto Kanada 25 Mart 2011 14 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2012 Ya Libnan 21 Mart 2011 22 Mart 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2012 US condemns Syria crackdown The Irish Times 22 Mart 2011 23 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2012 Officers Fire on Crowd as Syrian Protestors Report Demands amp Make The Protests Grow New York Times 21 Mart 2011 24 Mart 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2012 Muhaliiflerin talepleri protestolarin buyuyerek yayginlasmasi ve muhaliflere ates acan hukumet guvenlik gucleri ile ilgili NY Times haberi 15 killed in clashes in southern Syria Chicago Sun Times 23 Mart 2011 25 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2012 8 Nisan 2011 2 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2012 Syria unrest Shooting erupts in seaport of Baniyas after Daraa amp Jassem BBC News 10 Nisan 2011 11 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Mayis 2012 a b c Shadid Anthony 25 Nisan 2011 Syria Escalates Crackdown as Tanks Go to Restive City The New York Times 16 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2012 Katherine Marsh Pseudonym 30 Nisan 2011 Syrian government forces launch fresh attacks against Deraa protesters The Guardian 26 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2012 The Guardian in saldirilarin basini Mahir Esad in yonettigi tumenin cektigini iddia ettigi ilk haberi Black Ian 28 Nisan 2011 Six Syrians who helped Bashar al Assad keep iron grip after father s death The Guardian 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2012 The Guardian in saldirilarin basini Mahir Esad in yonettigi tumenin cektigini iddia ettigi ikinci haberi Syrian tanks pound protest city as death toll in anti government protests passes 400 The Daily Mail 28 Nisan 2011 20 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2012 The Daily Mail in saldirilarin basini Mahir Esad in yonettigi tumenin cektigini iddia ettigi haberi Syria seals border with Jordan Amman AFP Haber Ajansi AFP News Agency 25 Nisan 2011 29 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2012 Carter Chelsea 25 Nisan 2011 Deadly attack on protesters raises questions about Syria s stability CNN Dunya Haber Ajansi CNN Worldwide News Agency 6 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2012 Syria crackdown on dissent harsher with troops tanks Arizona Daily Star 26 Nisan 2011 9 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mayis 2012 Halkin Dera Kusatmasi yla ilgili demeclerininde yer aldigi bir Arizona Daily Star Gazetesi makalesi Obama Condemns Syria for Outrageous Violence Voice of America 22 Nisan 2011 3 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2012 Richter Paul 25 Nisan 2011 U S prepares to impose sanctions on Syria Los Angeles Times 9 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2012 Charbonneau Louis 25 Nisan 2011 Reuters 27 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2011 Barry Neild ve yardimci ajanslar 26 Nisan 2011 Syrian regime s attacks on protesters escalate The Guardian Londra Birlesik Krallik 26 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2012 El Cezire Suriye Canli Gelismeler Blogu 28 Nisan Gelismeleri El Cezire Ingilizce Al Jazeera English 28 Nisan 2011 28 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2012 Scores killed on Syria s day of rage El Cezire Ingilizce Al Jazeera English 29 Nisan 2011 29 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2012 Syrian forces kill 62 as America tightens sanctions Gulf News 30 Nisan 2011 23 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2012 Daragahi Borzou 30 Nisan 2011 Thousands protest in Damascus after Syrian crackdown The Los Angeles Times 9 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2012 20 Nisan 2012 Cuma 12 42 GMT 3 Suriye El Cezire Canli Bloglar Suriye Al Jazeera Live Blogs Syria 20 Nisan 2012 8 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mayis 2012 Dis baglantilarKofi Annan ve BM nin Suriye Baris Plani 30 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Kofi Annan ve BM nin ateskesi saglayan ancak sonradan uyulmayarak bozulan Suriye icin yaptigi 6 maddelik baris plani