Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nissalı Gregor (Nyssa 335 - 395), Kapadokya bölgesindeki Nissa adlı (günümüzde Aksaray'ın Ortaköy ilçesi Harmandalı köyü yanında büyük bir höyüktür) antik kentin piskoposu.
| Nissalı Gregor | |
|---|---|
 | |
| Kilise Babası - Mistik | |
| Doğum | 335 Nyssa – Kapadokya |
| Ölüm | 395 |
| Kutsayanlar | Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi, Lüteryan Kilisesi, Anglikan Komünyonu |
| Yortu | 10 Ocak |
Kardeşi Kayserili Basil ile Nenizili Gregor "Kapadokyalı Babalar" olarak bilinmektedir. Yortusu 10 Ocak'tır.
Hayatı
On çocuklu Hristiyan bir ailede doğan Nissalı Gregor’un iki erkek kardeşi kendisi gibi piskopos ve aziz olmuştur. Bunlar; kendisinden beş yaş büyük olan Kayserili Basileios ve Sivaslı Petrus’dur. Evliliklerinden bir süre sonra eşinin vefat etmesiyle birlikte, Gregor kardeşi Basileios’un de etkisinde kalarak, Hristiyanlığı hakkaniyetle yaşama arzusuyla, manastır hayatını benimsemeye başlamıştır.
371 senesinde, kendisi istemiyor olmasına rağmen Kayserili Basileios tarafından, mütevazı bir şehir sayılan Nissa’nın piskoposu olarak atanmıştır. Gregor’un atanmasından birkaç sene sonra, 375 senesinde toplanan Ankara Sinodu’nda Aryan piskoposları tarafından, kilise gelirlerinin zimmete geçirilmesi ve atanacak piskoposların seçiminde keyfi davranmak suçlamalarıyla sınanmış olan Gregor, 376 yılındaki Aryan piskoposların Nissa’daki görüşmelerinde yer alan Sinod tarafından görevinden azledilmiştir. Gregor bu sürecin sonunda, dönemin öğretilerinden Aryanizm’i (Ariusçuluk) benimsemiş olan İmparator Flavius Iulius Valens’in emriyle tutuklanmış ve sürgüne gönderilmiştir.
378 senesine gelindiğinde, İmparator’un ölümünden sonra, Gratianus’un hükümdarlığında tekrar piskoposluk unvanı kendisine verilen Gregor, Aryanizm’e karşı, 381 senesinde I. Theodosius’un çağrısıyla toplanan I. Konstantinopolis Konsili’nde büyük bir rol oynamıştır. Theodosius tarafından, gerçek ve Ortodoks bir kiliseye ait olarak tanımlanmış olmak için birlik içerisinde olunması gereken piskoposlardan biri olarak tanımlanan Gregor, 394 senesinden hemen sonra ölmüştür.
Düşünceleri
Ortodoks Teslisci düşüncelere sahip bir teolog olan Gregor, Origenes’in olduğu kadar Plotinos’un Yeni-Platonculuk fikirlerinin de etkisi altında kalmıştır. Teslisin ne olduğuna dair katkıda bulunduğu ontolojik çalışmaları büyük bir önem taşımaktadır.
Tanrı ve Teslis Hakkındaki Görüşleri
Gregor’un Teslis kavramına en temel katkısı; Baba, Oğul ve Kutsal Ruh’un aralarında özdeş bir ilahi doğa olduğuna dair ısrarı aracılığıyla olmuştur. Gregor’a göre önemli olan üç ilahi kişiliğin arasında bir eşitlik olup olmadığını bilmekten ziyade, bu üç ilahi kişiliğin birbirinden nasıl ayırt edileceği ve bu üç kişiyi bir arada tutan ilişkinin doğasının ne olduğu önem arz etmekteydi.
İnsanlık Hakkındaki Görüşleri (İnsanın yaradılışına dair yazdığı tezine göre)
Gregor’a göre insanlar maddesel bir yaradılışa sahip olmalarından dolayı sınırları olan (sonlu) varlıklardı. Buna rağmen ilahi olana yakınlaşabilmek için sınırsızca büyüme kapasitesine sahip ölümsüz bir ruha sahip olmalarından dolayı aynı zamanda insanlar sınırsız (sonsuz) bir varlığa da sahipti. Origenes’in ruhun öncüllüğüne olan inancı aksine, Gregor’un inancına göre, ruh bedenin yaratılışına eşzamanlı olarak (beden ile aynı anda) yaratılmıştır ve bundan dolayı embriyolar da şahsiyet sahibi bireylerdir. Gregor’a göre insan, Tanrının suretinde yaratılmış olmasından dolayı istisnai bir varlığa sahipti. İnsanlık hem öz farkındalığa sahip olması, hem de özgür iradeye sahip olmasında dolayı teomorfik bir doğaya sahipti. Özellikle özgür iradeye sahip olmasından dolayı her bir birey varoluşsal bir güce sahipti.
İnsan yaşamı idame ettirme kabiliyeti konusunda üç farklı yola sahipti. Bunlar; yalnızca beslenme ile üremeye odaklanmış: Bedensel (dünyevi) yaşam, erdem ve ahlaksızlığın arasında bir yol olan: Hayvani yaşam ve son olarak, hayatın hakkaniyetle yaşanmasını hedefleyen, yani Tanrı’nın isteğine göre sürdürülecek olan: Ruhani yaşamdı. İnsanın yapısının önemli bir parçası tutkulardan oluşmaktaydı ve bunlar insanların hayvani doğalarından kendilerine aktarılarak sahip oldukları en kötü karakteristik özelliklerindendi. Tutkular tüm günahların kaynağı olmakla beraber öfke ve zevk arayışının temelini oluşturmaktaydı. İnsan asıl doğası olan ve kötü arzulardan arınmış bir yaşam olan ‘apatheia’ya geri dönmesi için çağrılmıştı ve Gregor’a göre tüm bu tutkular Diriliş gününde tamamen yok olacaktı.
Epectasis Kavramı
Gregor’a göre tüm insanlar için hayatın amacı, daimi bir ruhani gelişme (Epectasis) çerçevesinde Tanrı’ya doğru bir yükseliş olmalıydı. Musa’nın Hayatı isimli kitabında, Gregor insanın Tanrı’ya doğru olan ruhani yolculuğunu, Musa’nın Tanrı’ya ulaşmak için Horeb/Sina dağını tırmanması ya da İsrail halkının çöldeki yürüyüşü ile kıyaslamıştır. Bir başka deyişle, Tanrı’ya doğru olan ilerleme, insanları tutkularından arındıracak olan Tanrı’nın imgesi yani, kusursuzluğa yönelik bir yürüyüşü içermeliydi.
Eserleri
Çilecilik üzerine
Gregor Hristiyan mistisizminin (tasavvuf) mucididir. 391 senesinde yazdığı, Musa’nın Hayatı ya da Arzu Varlığı Hristiyanlığın ruhani doktrininin ilk formülasyonunu oluşturmakla beraber, yüzyıllar boyu mistik Hristiyanlığın ilham kaynaklarından biri olarak ayakta kalmıştır. Kutsal Kitap’ın alegorik tefsirlerini içeren vaazlarının birçoğu ve Bakirelik Üzerine ile Hristiyan Kusursuzluğu Üzerine (Aziz Pavlus hakkında bir tefsir çalışması) isimli tezleri günümüze kadar ulaşmıştır. Harmonius’a yönelik bir mektubunda Gregor şunları belirtmiştir:
‘Hakiki kusursuzluk asla durağan değildir, tam aksine her zaman daha iyi olmaya yönelik ilerleyen bir doğaya sahiptir. Öyle ki, kusursuzluk (mükemmellik) hiçbir sınır tarafından kısıtlanmamıştır.’ (Harmonius’a Mektup 285)
Makrina’nın Hayatı - Makrina, Gregor’un tıpkı dul olmasıyla birlikte rahibe olmuş annesi gibi rahibe olmuş kız kardeşinin ismidir - isimli eserinde de Hristiyan kusursuzluğunu işlemiştir. Makrina bu eserde, hakiki bilgelik aracılığıyla insani erdemlerin en yüksek zirvesine ulaşmış bir kişi olarak betimlenmiştir. Bu Hagiografi (kutsal şahısların hayat öyküsü) çalışmasında, 4. yüzyıldaki dönemin Kilise'ye ait dini, litürjik ve manastırlara has gelenek ve uygulamaları hakkında ilginç bilgilere ulaşabilmekteyiz.
Dogma Üzerine
380 senesinde, Aryanizm’in tezlerini çürütmek üzere Eunomius'a Karşı isimli eserini ve 386 senesinde Hristiyan doktrininin sistematik bir sentezini içeren Büyük Kateşizm isimli eserini yazmıştır.
Heretiklere Karşı ve Apollinarius'a Karşı isimli iki tezi Apollinarizm (Büllinârisiyye) akımına karşı yazmıştır. Laodikyalı Apollinarus’un savına göre İsa’da iki tür Tanrı’nın oğlu bulunmaktaydı (Biri ilahi ve biri insani). Gregor ise, Mesih’te bu iki farklı doğanın (ilahi ve insani) bir birlik içerisinde var olduğu konusunda ısrar ediyordu. Bir insan olarak Mesih, gerçek bir insan ruhuna sahip olmakla birlikte özgür iradeyi taşıyordu. Gregor’a göre böyle olmasının nedeni ise ancak bu şekilde Mesih’in bizler için gerçek bir örnek ve ahlaki bir rol model olabilmesi, dolayısıyla da insan ırkını özgür kılmasının mümkün olabilmesiyle alakalıydı.
Üç Farklı Tanrı’nın Olmaması Hakkında, Oratio de deitate Filii et Kustal Ruh Üzerine ve In suam ordinationem isimli dört tezinde Teslis’çi doktrini savunmuştur. Buna göre: Baba, Oğul ve Kutsal Ruh varoluşun üç farklı biçimi, bir olanın üç türden ilişkisi ve aynı varlıktır.
Mirası
Gregor’un hem doğu kilisesi yazarları (Sözde Dionisius, İnanç savunucu Maksimos, Şamlı Yuhanna, Gregori Palamas) hem de batı kilisesinin yazarları (Johannes Scottus Erigena, Thomas Aquinas) üzerinde çok büyük bir etkisi olmuştur.
Gregor’un çalışmaları batıda yirminci yüzyılın ortalarına kadar akademi tarafından çok az ilgi görmesinin yanı sıra tarihsel olarak Kayserili Basileios ya da Nenizili Gregorios gibi isimlere nazaran daha az öneme sahip bir karaktermiş gibi muamele görmüştür. Gregor’un çalışmaları; Hans Urs van Balthasar ve Jean Deniélou gibi Katolik teologların yanı sıra Anglikan ilahiyatçı , Ortodoks ilahiyatçı John Zizioulas ve Lutheryen ilahiyatçı gibi en mühim çağdaş teologlar tarafından da çok sonraları yeniden keşfedilmiştir.
Kaynakça
- ^ The New Catholic Encyclopedia – Second Edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. ss. 517-520 Cilt 6 .
- ^ Hristiyan İlahiyatının Hikayesi – Gelenek ve Reformun Yirmi Yüzyılı. Roger E. Olson. Haberci Basın Yayın Dağıtım Turizm San. Ve Tic. Ltd. Şti. 2020. ss. 185-186 .
- ^ Les Pères de l’Église – II les Pères Grecs. Jean Laporte (Fransızca). CERF. 2001. ss. 131-154 .
- ^ Ferguson, Everett (1998). Encyclopedia of Early Christianity – Second Edition (İngilizce). Garland Publishing. ss. 495-497 .
- ^ Patrology, Volume 3. Johannes Quasten (İngilizce). Christian Classics INC. 1986. ss. 254-296 .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nissali Gregor Nyssa 335 395 Kapadokya bolgesindeki Nissa adli gunumuzde Aksaray in Ortakoy ilcesi Harmandali koyu yaninda buyuk bir hoyuktur antik kentin piskoposu Nissali GregorKilise Babasi MistikDogum335 Nyssa KapadokyaOlum395KutsayanlarKatolik Kilisesi Dogu Ortodoks Kilisesi Luteryan Kilisesi Anglikan KomunyonuYortu10 Ocak Kardesi Kayserili Basil ile Nenizili Gregor Kapadokyali Babalar olarak bilinmektedir Yortusu 10 Ocak tir HayatiOn cocuklu Hristiyan bir ailede dogan Nissali Gregor un iki erkek kardesi kendisi gibi piskopos ve aziz olmustur Bunlar kendisinden bes yas buyuk olan Kayserili Basileios ve Sivasli Petrus dur Evliliklerinden bir sure sonra esinin vefat etmesiyle birlikte Gregor kardesi Basileios un de etkisinde kalarak Hristiyanligi hakkaniyetle yasama arzusuyla manastir hayatini benimsemeye baslamistir 371 senesinde kendisi istemiyor olmasina ragmen Kayserili Basileios tarafindan mutevazi bir sehir sayilan Nissa nin piskoposu olarak atanmistir Gregor un atanmasindan birkac sene sonra 375 senesinde toplanan Ankara Sinodu nda Aryan piskoposlari tarafindan kilise gelirlerinin zimmete gecirilmesi ve atanacak piskoposlarin seciminde keyfi davranmak suclamalariyla sinanmis olan Gregor 376 yilindaki Aryan piskoposlarin Nissa daki gorusmelerinde yer alan Sinod tarafindan gorevinden azledilmistir Gregor bu surecin sonunda donemin ogretilerinden Aryanizm i Ariusculuk benimsemis olan Imparator Flavius Iulius Valens in emriyle tutuklanmis ve surgune gonderilmistir 378 senesine gelindiginde Imparator un olumunden sonra Gratianus un hukumdarliginda tekrar piskoposluk unvani kendisine verilen Gregor Aryanizm e karsi 381 senesinde I Theodosius un cagrisiyla toplanan I Konstantinopolis Konsili nde buyuk bir rol oynamistir Theodosius tarafindan gercek ve Ortodoks bir kiliseye ait olarak tanimlanmis olmak icin birlik icerisinde olunmasi gereken piskoposlardan biri olarak tanimlanan Gregor 394 senesinden hemen sonra olmustur DusunceleriOrtodoks Teslisci dusuncelere sahip bir teolog olan Gregor Origenes in oldugu kadar Plotinos un Yeni Platonculuk fikirlerinin de etkisi altinda kalmistir Teslisin ne olduguna dair katkida bulundugu ontolojik calismalari buyuk bir onem tasimaktadir Tanri ve Teslis Hakkindaki Gorusleri Gregor un Teslis kavramina en temel katkisi Baba Ogul ve Kutsal Ruh un aralarinda ozdes bir ilahi doga olduguna dair israri araciligiyla olmustur Gregor a gore onemli olan uc ilahi kisiligin arasinda bir esitlik olup olmadigini bilmekten ziyade bu uc ilahi kisiligin birbirinden nasil ayirt edilecegi ve bu uc kisiyi bir arada tutan iliskinin dogasinin ne oldugu onem arz etmekteydi Insanlik Hakkindaki Gorusleri Insanin yaradilisina dair yazdigi tezine gore Gregor a gore insanlar maddesel bir yaradilisa sahip olmalarindan dolayi sinirlari olan sonlu varliklardi Buna ragmen ilahi olana yakinlasabilmek icin sinirsizca buyume kapasitesine sahip olumsuz bir ruha sahip olmalarindan dolayi ayni zamanda insanlar sinirsiz sonsuz bir varliga da sahipti Origenes in ruhun oncullugune olan inanci aksine Gregor un inancina gore ruh bedenin yaratilisina eszamanli olarak beden ile ayni anda yaratilmistir ve bundan dolayi embriyolar da sahsiyet sahibi bireylerdir Gregor a gore insan Tanrinin suretinde yaratilmis olmasindan dolayi istisnai bir varliga sahipti Insanlik hem oz farkindaliga sahip olmasi hem de ozgur iradeye sahip olmasinda dolayi teomorfik bir dogaya sahipti Ozellikle ozgur iradeye sahip olmasindan dolayi her bir birey varolussal bir guce sahipti Insan yasami idame ettirme kabiliyeti konusunda uc farkli yola sahipti Bunlar yalnizca beslenme ile uremeye odaklanmis Bedensel dunyevi yasam erdem ve ahlaksizligin arasinda bir yol olan Hayvani yasam ve son olarak hayatin hakkaniyetle yasanmasini hedefleyen yani Tanri nin istegine gore surdurulecek olan Ruhani yasamdi Insanin yapisinin onemli bir parcasi tutkulardan olusmaktaydi ve bunlar insanlarin hayvani dogalarindan kendilerine aktarilarak sahip olduklari en kotu karakteristik ozelliklerindendi Tutkular tum gunahlarin kaynagi olmakla beraber ofke ve zevk arayisinin temelini olusturmaktaydi Insan asil dogasi olan ve kotu arzulardan arinmis bir yasam olan apatheia ya geri donmesi icin cagrilmisti ve Gregor a gore tum bu tutkular Dirilis gununde tamamen yok olacakti Epectasis Kavrami Gregor a gore tum insanlar icin hayatin amaci daimi bir ruhani gelisme Epectasis cercevesinde Tanri ya dogru bir yukselis olmaliydi Musa nin Hayati isimli kitabinda Gregor insanin Tanri ya dogru olan ruhani yolculugunu Musa nin Tanri ya ulasmak icin Horeb Sina dagini tirmanmasi ya da Israil halkinin coldeki yuruyusu ile kiyaslamistir Bir baska deyisle Tanri ya dogru olan ilerleme insanlari tutkularindan arindiracak olan Tanri nin imgesi yani kusursuzluga yonelik bir yuruyusu icermeliydi EserleriCilecilik uzerine De virginitate Gregor Hristiyan mistisizminin tasavvuf mucididir 391 senesinde yazdigi Musa nin Hayati ya da Arzu Varligi Hristiyanligin ruhani doktrininin ilk formulasyonunu olusturmakla beraber yuzyillar boyu mistik Hristiyanligin ilham kaynaklarindan biri olarak ayakta kalmistir Kutsal Kitap in alegorik tefsirlerini iceren vaazlarinin bircogu ve Bakirelik Uzerine ile Hristiyan Kusursuzlugu Uzerine Aziz Pavlus hakkinda bir tefsir calismasi isimli tezleri gunumuze kadar ulasmistir Harmonius a yonelik bir mektubunda Gregor sunlari belirtmistir Hakiki kusursuzluk asla duragan degildir tam aksine her zaman daha iyi olmaya yonelik ilerleyen bir dogaya sahiptir Oyle ki kusursuzluk mukemmellik hicbir sinir tarafindan kisitlanmamistir Harmonius a Mektup 285 Makrina nin Hayati Makrina Gregor un tipki dul olmasiyla birlikte rahibe olmus annesi gibi rahibe olmus kiz kardesinin ismidir isimli eserinde de Hristiyan kusursuzlugunu islemistir Makrina bu eserde hakiki bilgelik araciligiyla insani erdemlerin en yuksek zirvesine ulasmis bir kisi olarak betimlenmistir Bu Hagiografi kutsal sahislarin hayat oykusu calismasinda 4 yuzyildaki donemin Kilise ye ait dini liturjik ve manastirlara has gelenek ve uygulamalari hakkinda ilginc bilgilere ulasabilmekteyiz Dogma Uzerine 380 senesinde Aryanizm in tezlerini curutmek uzere Eunomius a Karsi isimli eserini ve 386 senesinde Hristiyan doktrininin sistematik bir sentezini iceren Buyuk Katesizm isimli eserini yazmistir Heretiklere Karsi ve Apollinarius a Karsi isimli iki tezi Apollinarizm Bullinarisiyye akimina karsi yazmistir Laodikyali Apollinarus un savina gore Isa da iki tur Tanri nin oglu bulunmaktaydi Biri ilahi ve biri insani Gregor ise Mesih te bu iki farkli doganin ilahi ve insani bir birlik icerisinde var oldugu konusunda israr ediyordu Bir insan olarak Mesih gercek bir insan ruhuna sahip olmakla birlikte ozgur iradeyi tasiyordu Gregor a gore boyle olmasinin nedeni ise ancak bu sekilde Mesih in bizler icin gercek bir ornek ve ahlaki bir rol model olabilmesi dolayisiyla da insan irkini ozgur kilmasinin mumkun olabilmesiyle alakaliydi Uc Farkli Tanri nin Olmamasi Hakkinda Oratio de deitate Filii et Kustal Ruh Uzerine ve In suam ordinationem isimli dort tezinde Teslis ci doktrini savunmustur Buna gore Baba Ogul ve Kutsal Ruh varolusun uc farkli bicimi bir olanin uc turden iliskisi ve ayni varliktir MirasiGregor un hem dogu kilisesi yazarlari Sozde Dionisius Inanc savunucu Maksimos Samli Yuhanna Gregori Palamas hem de bati kilisesinin yazarlari Johannes Scottus Erigena Thomas Aquinas uzerinde cok buyuk bir etkisi olmustur Gregor un calismalari batida yirminci yuzyilin ortalarina kadar akademi tarafindan cok az ilgi gormesinin yani sira tarihsel olarak Kayserili Basileios ya da Nenizili Gregorios gibi isimlere nazaran daha az oneme sahip bir karaktermis gibi muamele gormustur Gregor un calismalari Hans Urs van Balthasar ve Jean Denielou gibi Katolik teologlarin yani sira Anglikan ilahiyatci Ortodoks ilahiyatci John Zizioulas ve Lutheryen ilahiyatci gibi en muhim cagdas teologlar tarafindan da cok sonralari yeniden kesfedilmistir Kaynakca The New Catholic Encyclopedia Second Edition Ingilizce Thomson and Gale 2003 ss 517 520 Cilt 6 ISBN 0 7876 4010 7 Hristiyan Ilahiyatinin Hikayesi Gelenek ve Reformun Yirmi Yuzyili Roger E Olson Haberci Basin Yayin Dagitim Turizm San Ve Tic Ltd Sti 2020 ss 185 186 ISBN 978 605 4707 62 1 Les Peres de l Eglise II les Peres Grecs Jean Laporte Fransizca CERF 2001 ss 131 154 ISBN 2 204 06656 7 Ferguson Everett 1998 Encyclopedia of Early Christianity Second Edition Ingilizce Garland Publishing ss 495 497 ISBN 0 8153 3319 6 Patrology Volume 3 Johannes Quasten Ingilizce Christian Classics INC 1986 ss 254 296 ISBN 087061 086 4