Nitrofosfat işlemi (Odda işlemi olarak da bilinir) 1927 yılında Norveç'in Odda belediyesinde Erling Johnson tarafından icat edilen azotlu gübrelerin endüstriyel üretimi için bir yöntemdi.
İşlem, fosforik asit ve kalsiyum nitrat karışımı üretmek için nitrik asitle asitleştirilmesini içerir.
- Ca3(PO4)2 + 6 HNO3 + 12 H2O → 2 H3PO4 + 3 Ca(NO3)2 + 12 H2O
Karışım, 0 °C’nin altına soğutularak kalsiyum nitrat kristalleşmesini ve fosforik asitten ayrılabilir.
- 2 H3PO4 + 3 Ca(NO3)2 + 12 H2O → 2 H3PO4 + 3 Ca(NO3)2•4H2O
Elde edilen kalsiyum nitrattan, azotlu gübre üretilir. Süzüntü esas olarak bir miktar nitrik asit ve eser miktarda kalsiyum nitrat içeren fosforik asitten oluşur. Bu süzüntü kompoze bir gübre üretmek için amonyak ile nötralize edilir.
- Ca(NO3)2 + 4 H3PO4 + 8 NH3 → CaHPO4 + 2 NH4NO3 + 3(NH4)2HPO4
Potasyum klorür veya potasyum sülfat eklenirse sonuç NPK gübresidir. İşlem, ne pahalı sülfürik asit ihtiyacı ne de alçı taşı atığı üretmeyen bir yenilikti.
Daha önce bahsedilen kalsiyum nitrat, söylendiği gibi, kalsiyum nitrat gübresi olarak işlenebilir. Ancak genellikle karbon dioksit ve amonyak kullanılarak amonyum nitrat ve kalsiyum karbonata dönüştürülür.
- Ca(NO3)2 + 2 NH3 + CO2 + H2O → 2 NH4NO3 + CaCO3
Her iki ürün de saf azotlu gübre olarak birlikte kullanılabilir.
Erling Johnson, söz konusu işlemi için çalışırken icat etmiş olsa da, şirketi bu işlemi hiç kullanmadı. Bunun yerine, işlemi Norsk Hydro, BASF, ve DSM şirketlerine lisansladı. Bu şirketlerin her biri işlemi kullanmış, değişikliklerde bulunmuş ve diğer şirketlere lisans vermiştir. Bugün, yalnızca birkaç şirket (örnk. Yara (Norsk Hydro), Acron, EuroChem, , Omnia, GNFC) hala Odda işlemini kullanmaktadırlar. İşlemi kullanan çeşitli şirketler tarafından yapılan değişiklikler nedeniyle, işlem artık genel olarak nitrofosfat işlemi olarak anılmaktadır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nitrofosfat islemi Odda islemi olarak da bilinir 1927 yilinda Norvec in Odda belediyesinde Erling Johnson tarafindan icat edilen azotlu gubrelerin endustriyel uretimi icin bir yontemdi Islem fosforik asit ve kalsiyum nitrat karisimi uretmek icin nitrik asitle asitlestirilmesini icerir Ca3 PO4 2 6 HNO3 12 H2O 2 H3PO4 3 Ca NO3 2 12 H2O Karisim 0 C nin altina sogutularak kalsiyum nitrat kristallesmesini ve fosforik asitten ayrilabilir 2 H3PO4 3 Ca NO3 2 12 H2O 2 H3PO4 3 Ca NO3 2 4H2O Elde edilen kalsiyum nitrattan azotlu gubre uretilir Suzuntu esas olarak bir miktar nitrik asit ve eser miktarda kalsiyum nitrat iceren fosforik asitten olusur Bu suzuntu kompoze bir gubre uretmek icin amonyak ile notralize edilir Ca NO3 2 4 H3PO4 8 NH3 CaHPO4 2 NH4NO3 3 NH4 2HPO4 Potasyum klorur veya potasyum sulfat eklenirse sonuc NPK gubresidir Islem ne pahali sulfurik asit ihtiyaci ne de alci tasi atigi uretmeyen bir yenilikti Daha once bahsedilen kalsiyum nitrat soylendigi gibi kalsiyum nitrat gubresi olarak islenebilir Ancak genellikle karbon dioksit ve amonyak kullanilarak amonyum nitrat ve kalsiyum karbonata donusturulur Ca NO3 2 2 NH3 CO2 H2O 2 NH4NO3 CaCO3 Her iki urun de saf azotlu gubre olarak birlikte kullanilabilir Erling Johnson soz konusu islemi icin calisirken icat etmis olsa da sirketi bu islemi hic kullanmadi Bunun yerine islemi Norsk Hydro BASF ve DSM sirketlerine lisansladi Bu sirketlerin her biri islemi kullanmis degisikliklerde bulunmus ve diger sirketlere lisans vermistir Bugun yalnizca birkac sirket ornk Yara Norsk Hydro Acron EuroChem Omnia GNFC hala Odda islemini kullanmaktadirlar Islemi kullanan cesitli sirketler tarafindan yapilan degisiklikler nedeniyle islem artik genel olarak nitrofosfat islemi olarak anilmaktadir KaynakcaJ Steen H Aasum T Heggeboe 1986 15 Norsk Hydro Nitrofosfat Islemi Nielsson F T Ed Gubre isleme kilavuzu CRC Press ss 393 420 ISBN 0 8247 7522 8