Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Northwest Arctic ili veya Northwest Arctic Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Eskimo halklarından İnyupiklerlerce meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. Alaska'nin ikinci büyük ili olup yönetim merkezi Kotzebue'dür.
| Northwest Arctic ili | |
|---|---|
Northwest Arctic Borough | |
 | |
 | |
| Ülke |  ABD |
| Eyalet | Alaska |
| Merkez | Kotzebue |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 105.540 km² |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 7,423 |
| • Yoğunluk | 0.070/km² |
| Zaman dilimi | UTC-09.00 () |
| • Yaz (YSU) | UTC-08.00 () |
Resmî site www.nwabor.org | |
2 Haziran 1986 tarihinde kurulan ilin 2002 sayımına göre nüfusu 7.208 kişidir. 2008 nüfusu ise 7.407 dir. 2010 itibarıyla belediye başkanı Siikauraq Martha Whiting'dir.
Tarih
Kuzeybatı Alaska'da Avrupalılarla ilk karşılaşma ve 1840 yılındaki tahmini nüfusu
| Yerleşim (İngilizce ve İnyupikçe) | Kabile | Yaklaşık nüfus | Avrupalılarla ilk karşılaşma |
| Goodhope Bay | Pittaġmiut (?) | 300 | 1816 |
| Buckland (Kaniq) | Kaŋiġmiut | 300 | 1820 |
| Selawik (Siiḷivik ya da Aquligaq) | Siiḷviiŋmiut | 775 | 1850 |
| Upper Kobuk | Kuuvaum Kaŋiaġmiut | 500 | 1860 'lar ya da 1870 'ler |
| Middle Kobuk | Akuniġmiut | 375 | 1860 'lar ya da 1870 'ler |
| Kobuk Delta | Kuuŋmiut | 260 | 1850 |
| Kotzebue (Qikiqtaġruk) | Qikiqtaġruŋmiut | 375 | 1826 |
| Upper Noatak | Nuataaġmiut | 550 | 1826 |
| Lower Noatak | Napaaqtuġmiut | 225 | 1826 |
| Kivalina (Kivaliniq) | Kivalliñiġmiut | 300 | 1821 ya da 1838 |
| Point Hope (Tikiġaq) | Tikiġaġmiut | 900 | 1821 |
Coğrafya
ilin toplam alanı 105.573 km² dir. Bunun 92.976 km² si kara, 12.597 km² si ise sudur. Alan olarak Indiana eyaletinden daha büyüktür.
Batıdan Çukçi Denizi, güneyden Nome Census Area ve doğudan Yukon–Koyukuk Census Area ile sınırdır. İlin merkezinde Kotzebue Sound denilen yaban yaşamı bölgesi bulunur. Buranın Batılılarca fark edilmesi ("keşfedilmesi") 1818 yılında olmuştur.
İlde , , , , Buckland ve ırmakları bulunmaktadır.
İdari yapılanma
Recording District terimiyle ifade edilen iki idari bölgeye ayrılır:
- Cape Nome Recording District : Buckland, Deering
- Kotzebue Recording District : Ambler, Kiana, Kivalina, Kobuk, Kotzebue, Noatak, Noorvik, Selawik, Shungnak
İlde 10 tane "ikinci sınıf şehir" bulunur: Ambler, Buckland, Deering, Kiana, Kivalina, Kobuk, Kotzebue, Noorvik, Selawik ve Shungnak.
Nüfus
2000 nüfus sayımına göre şehir 1.780 hane ve 1.404 aile olmak üzere nüfusu 7.208 kişidir. Beyaz % 12.32, Siyah % 0.21, Amerikan Yerlisi (çoğunlukla İnyupikler) % 82.46, Asyalı % 0.89, Pasifik Adalı % 0.06, diğer ırklar % 0.36 ve iki ya da çok ırklı olanlar ise % 3.70.
Yerli Halk
İlnin ana yerli halkı İnuit kolundan bir Eskimo halkı olan İnyupiklerdir.
İlde Malimiut (ya da Kuzeybatı Alaska) İnyupikleri bulunmaktadır ve bunlar şive ve kabilelere göre şöyle sıralanır:
- Kotzebue şivesi (İngilizce Kotzebue subdialect, Southern Malimiut Inupiatun) ve konuşan kabileler :
- Pittaġmiut
- Kaŋiġmiut
- Qikiqtaġruŋmiut
- Kobuk şivesi (İngilizce Kobuk subdialect, Northern Malimiut Inupiatun) ve konuşan kabileler :
- Kuuŋmiut
- Kiitaaŋmiut ya da Kiitaaġmiut
- Siiḷviim Kaŋianiġmiut
- Nuurvinmiut
- Kuuvaum Kaŋiaġmiut
- Akuniġmiut
- Nuataaġmiut
- Napaaqtuġmiut
- Kivalliñiġmiut
Malimiut İnyupikçesi North Slope Borough İnyupikçesine en yakın şive olsa da ondan ayrıldığı yönleri de bulunur.
- Dall yaban koyunu: Northwest Arctic Borough ipnaiq / North Slope Borough imnaiq
Ekonomi
İlin yerli halkı olan İnyupikler ren geyiği (evcil ve yabani), beyaz balina, çeşitli kuşlar, dört tür fok, balık ve böğürtlensi meyveler ile sebzeler üzerine avcılık ve toplayıcılık yaparlar.
Bugün yetişkinlerin % 46.42 si işsizdir. Ortalama hane başına gelir 45.976 $ ve kişi başına gelir de 15.286 $ dır.
Kotzebue kasabasının 90 mil kuzeyinde NANA bölge şirketine ait olup Cominco Alaska adlı şirkete kiralanan dünyanın en büyük çinko ve kurşun rezervine sahip (Red Dog Mine) bulunur. Maden ocağı yılda yaklaşık 370 maaş ve bordro ödeyecek kadar istihdam sağlar.
İldeki en büyük işverenler Cominco Alaska, Maniilaq Association, the Northwest Arctic Borough School District, Veco Construction ve Kikiktagruk Inupiat Corp. (KIC) adlı kurum ve kuruluşlardır.
134 il sakininin ticari balıkçılık izni (permisi) vardır.
Kotzebue kasabası okyanus ile iç bölge arasındaki nakliyenin transfer noktasıdır. Limanda yılda ancak üç ay buzlar çözülüdür.
Yöredeki en büyük işverenler:
- Maniilaq Association Inc
- Northwest Arctic Borough School
- Teck Alaska Incorporated
- NANA Management Services LLC
- NW Inupiat Housing Authority
- AK Commercial Co
- Kotzebue City of
- Native Village of Kiana
- State of AK (excludes U of A)
- Selawik City Council
- NANA Regional Corporation
ANCSA Yapılanması
ABD'nin Alaska'yı 1867 yılında Ruslardan satın almasından bu yana 100 yıldır çözülemeyen yerlilerinin (Eskimo ve Kızılderililerin) toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresinde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürülüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa olan Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası (ANCSA) gereği ayrılan 12 coğrafi bölgeden (geographic region) biri de NANA (Northwest Alaska Native Association) coğrafi bölgesidir. Northwest Arctic Borough ilinin tamamını kapsayan bölgede NANA Regional Corporation adlı bölge şirketi (regional corporation) kurulmuş ve buna bağlı olarak da 11 tane köy şirketi (village corporation) oluşturulmuştur. Bölge şirketi arazinin yeraltı hakkına, köy şirketleri de yerüstü hakkına sahiptir.
NANA bölge şirketine bağlı köy şirketleri ve bulunduğu yerler:
- Akuliuk Inc. : Selawik
- Buckland Nunachiak Corporation : Buckland
- Deering Ipnatchiak Corporation : Deering
- Isingnakmeut : Shungnak
- Ivaisaapaagmit Corporation : Ambler
- Katyaak Corporation : Kiana
- Kikiktagruk Inupiat Corporation : Kotzebue
- Kivalina Sinnigaakmiut : Kivalina
- Koovukmeut Inc. : Kobuk
- Noatak Napaaktukmeur Corporation : Noatak
- Putoo Corporation : Noorvik
Eğitim
- Northwest Arctic Borough Okul Bölgesi (kısaltması NWABSD, İngilizce Northwest Arctic Borough School District) : Merkezi Kotzebue'dedir. Bölgeye bağlı okullar: Ambler, Buckland, Deering, Kiana, Kivalina, Kobuk, Kotzebue Middle/High, June Nelson Elementary, Noatak, Noorvik, Selawik, Shungnak, Star of the Northwest Magnet
Milli Parklar ve Korunaklar
-
- (kısmen)
- (kısmen)
- (kısmen)
- Kobuk Vadisi Milli Parkı
- (kısmen)
- (kısmen)
- (kısmen)
- (kısmen)
- (kısmen)
- (kısmen)
Kasaba ve köyleri
Sınır komşuları
Dipnotlar
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 1 Kasım 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2010.
- ^ Chukchi Sea Sociocultural Systems Baseline Analysis (1983) 4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Table 1 Northwest Alaska Eskimo Societies of the 1816-1842 period
- ^ . 15 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2010.
- ^ "Northwest Arctic Borough School District web sitesi". 20 Eylül 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2010.
Dış bağlantılar
- Northwest Arctic Borough resmi web sitesi 28 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Northwest Arctic ili veya Northwest Arctic Borough Amerika Birlesik Devletlerine bagli Alaska eyaletinin Eskimo halklarindan Inyupiklerlerce meskun olan bir ili Borough terimi diger eyaletlerden farkli olarak Alaska da yaklasik county equivalent terimi ile benzerdir Alaska nin ikinci buyuk ili olup yonetim merkezi Kotzebue dur Northwest Arctic iliIlNorthwest Arctic BoroughUlke ABDEyaletAlaskaMerkezKotzebueYuzolcumu Toplam105 540 km Nufus 2020 Toplam7 423 Yogunluk0 070 km Zaman dilimiUTC 09 00 Yaz YSU UTC 08 00 Resmi site www nwabor orgKotzebue Sound 2 Haziran 1986 tarihinde kurulan ilin 2002 sayimina gore nufusu 7 208 kisidir 2008 nufusu ise 7 407 dir 2010 itibariyla belediye baskani Siikauraq Martha Whiting dir TarihKuzeybati Alaska da Avrupalilarla ilk karsilasma ve 1840 yilindaki tahmini nufusu Yerlesim Ingilizce ve Inyupikce Kabile Yaklasik nufus Avrupalilarla ilk karsilasmaGoodhope Bay Pittaġmiut 300 1816Buckland Kaniq Kaŋiġmiut 300 1820Selawik Siiḷivik ya da Aquligaq Siiḷviiŋmiut 775 1850Upper Kobuk Kuuvaum Kaŋiaġmiut 500 1860 lar ya da 1870 lerMiddle Kobuk Akuniġmiut 375 1860 lar ya da 1870 lerKobuk Delta Kuuŋmiut 260 1850Kotzebue Qikiqtaġruk Qikiqtaġruŋmiut 375 1826Upper Noatak Nuataaġmiut 550 1826Lower Noatak Napaaqtuġmiut 225 1826Kivalina Kivaliniq Kivalliniġmiut 300 1821 ya da 1838Point Hope Tikiġaq Tikiġaġmiut 900 1821CografyaSelawik Milli Yaban Hayati SiginagiAgie Irmagi Kobuk Vadisi Milli Parki ilin toplam alani 105 573 km dir Bunun 92 976 km si kara 12 597 km si ise sudur Alan olarak Indiana eyaletinden daha buyuktur Batidan Cukci Denizi guneyden Nome Census Area ve dogudan Yukon Koyukuk Census Area ile sinirdir Ilin merkezinde Kotzebue Sound denilen yaban yasami bolgesi bulunur Buranin Batililarca fark edilmesi kesfedilmesi 1818 yilinda olmustur Ilde Buckland ve irmaklari bulunmaktadir Idari yapilanmaRecording District terimiyle ifade edilen iki idari bolgeye ayrilir Cape Nome Recording District Buckland Deering Kotzebue Recording District Ambler Kiana Kivalina Kobuk Kotzebue Noatak Noorvik Selawik Shungnak Ilde 10 tane ikinci sinif sehir bulunur Ambler Buckland Deering Kiana Kivalina Kobuk Kotzebue Noorvik Selawik ve Shungnak Nufus2000 nufus sayimina gore sehir 1 780 hane ve 1 404 aile olmak uzere nufusu 7 208 kisidir Beyaz 12 32 Siyah 0 21 Amerikan Yerlisi cogunlukla Inyupikler 82 46 Asyali 0 89 Pasifik Adali 0 06 diger irklar 0 36 ve iki ya da cok irkli olanlar ise 3 70 Yerli HalkMalimiut Inyupik ailesi Noatak 1930 Ilnin ana yerli halki Inuit kolundan bir Eskimo halki olan Inyupiklerdir Ilde Malimiut ya da Kuzeybati Alaska Inyupikleri bulunmaktadir ve bunlar sive ve kabilelere gore soyle siralanir Kotzebue sivesi Ingilizce Kotzebue subdialect Southern Malimiut Inupiatun ve konusan kabileler Pittaġmiut Kaŋiġmiut Qikiqtaġruŋmiut Kobuk sivesi Ingilizce Kobuk subdialect Northern Malimiut Inupiatun ve konusan kabileler Kuuŋmiut Kiitaaŋmiut ya da Kiitaaġmiut Siiḷviim Kaŋianiġmiut Nuurvinmiut Kuuvaum Kaŋiaġmiut Akuniġmiut Nuataaġmiut Napaaqtuġmiut Kivalliniġmiut Malimiut Inyupikcesi North Slope Borough Inyupikcesine en yakin sive olsa da ondan ayrildigi yonleri de bulunur Dall yaban koyunu Northwest Arctic Borough ipnaiq North Slope Borough imnaiqEkonomiErkek ren geyigi Alaska Ilin yerli halki olan Inyupikler ren geyigi evcil ve yabani beyaz balina cesitli kuslar dort tur fok balik ve bogurtlensi meyveler ile sebzeler uzerine avcilik ve toplayicilik yaparlar Bugun yetiskinlerin 46 42 si issizdir Ortalama hane basina gelir 45 976 ve kisi basina gelir de 15 286 dir Kotzebue kasabasinin 90 mil kuzeyinde NANA bolge sirketine ait olup Cominco Alaska adli sirkete kiralanan dunyanin en buyuk cinko ve kursun rezervine sahip Red Dog Mine bulunur Maden ocagi yilda yaklasik 370 maas ve bordro odeyecek kadar istihdam saglar Ildeki en buyuk isverenler Cominco Alaska Maniilaq Association the Northwest Arctic Borough School District Veco Construction ve Kikiktagruk Inupiat Corp KIC adli kurum ve kuruluslardir 134 il sakininin ticari balikcilik izni permisi vardir Kotzebue kasabasi okyanus ile ic bolge arasindaki nakliyenin transfer noktasidir Limanda yilda ancak uc ay buzlar cozuludur Yoredeki en buyuk isverenler Maniilaq Association Inc Northwest Arctic Borough School Teck Alaska Incorporated NANA Management Services LLC NW Inupiat Housing Authority AK Commercial Co Kotzebue City of Native Village of Kiana State of AK excludes U of A Selawik City Council NANA Regional CorporationANCSA YapilanmasiAlaska Yerli Bolge Sirketleri dagilim haritasiNANA bolgesi ve NANA bolge sirketi alani ABD nin Alaska yi 1867 yilinda Ruslardan satin almasindan bu yana 100 yildir cozulemeyen yerlilerinin Eskimo ve Kizilderililerin toprak taleplerini cozmek uzere ABD Kongresinde 18 Aralik 1971 tarihinde baskan Richard Nixon tarafindan imzalanarak yuruluge giren ve ABD tarihinin en buyuk toprak talebini karsilayan yasa olan Alaska Yerli Talepleri Cozumleme Yasasi ANCSA geregi ayrilan 12 cografi bolgeden geographic region biri de NANA Northwest Alaska Native Association cografi bolgesidir Northwest Arctic Borough ilinin tamamini kapsayan bolgede NANA Regional Corporation adli bolge sirketi regional corporation kurulmus ve buna bagli olarak da 11 tane koy sirketi village corporation olusturulmustur Bolge sirketi arazinin yeralti hakkina koy sirketleri de yerustu hakkina sahiptir NANA bolge sirketine bagli koy sirketleri ve bulundugu yerler Akuliuk Inc Selawik Buckland Nunachiak Corporation Buckland Deering Ipnatchiak Corporation Deering Isingnakmeut Shungnak Ivaisaapaagmit Corporation Ambler Katyaak Corporation Kiana Kikiktagruk Inupiat Corporation Kotzebue Kivalina Sinnigaakmiut Kivalina Koovukmeut Inc Kobuk Noatak Napaaktukmeur Corporation Noatak Putoo Corporation NoorvikEgitimNorthwest Arctic Borough Okul Bolgesi kisaltmasi NWABSD Ingilizce Northwest Arctic Borough School District Merkezi Kotzebue dedir Bolgeye bagli okullar Ambler Buckland Deering Kiana Kivalina Kobuk Kotzebue Middle High June Nelson Elementary Noatak Noorvik Selawik Shungnak Star of the Northwest MagnetMilli Parklar ve Korunaklar kismen kismen kismen Kobuk Vadisi Milli Parki kismen kismen kismen kismen kismen kismen Kasaba ve koyleriAmbler Buckland Deering Kiana Kivalina Kobuk Kotzebue Noatak Noorvik Selawik ShungnakSinir komsulariDipnotlar a b Arsivlenmis kopya 1 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2010 Chukchi Sea Sociocultural Systems Baseline Analysis 1983 4 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Table 1 Northwest Alaska Eskimo Societies of the 1816 1842 period 15 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Eylul 2010 Northwest Arctic Borough School District web sitesi 20 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ekim 2010 Dis baglantilarNorthwest Arctic Borough resmi web sitesi 28 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde