Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Norveç tarihi, bugünkü Norveç Krallığı topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.
İlk Çağlar
İnsanlar Norveç topraklarına son buzul çağının sona ermesinden sonra MÖ 12.000 yılı civarında yerleşmişlerdir. İskandinavya'da Taş Devri ve Tunç Çağı'ndan kalma kayalara oyulmuş resimler bulunmuştur. Roma İmparatorluğu döneminden 800 civarına kadar olan süre İskandinavya'nın Demir Çağıdır. Bu dönemden kalma günümüze kadar ulaşmış Runik Taşlar mevcuttur.
9. yüzyıla girerken Norveç çok sayıda küçük krallıklardan oluşmaktaydı. 872 yılında kral Sarışın Harald bu küçük krallıkları tek bayrak altında toplayarak Birleşik bir Norveç devleti kurmayı başardı.
Orta Çağ
8.-11. yüzyıl arasında Norveç'te Vikingler olarak bilinen kavim hüküm sürmüştür. Savaşçı bir ulus olarak tanınan Vikingler batıda Büyük Britanya, İzlanda, Grönland ve hatta Kuzey Amerika'ya kadar ulaşarak sömürgeler kurdular. Doğuda ise Karadeniz ve Hazar Denizi kıyılarına kadar uzanan yerleşim birimleri kurmuşlardır. İngiltere'nin büyük bir bölümü bu dönemde Viking egemenliği altında kaldı. Günümüzde İrlanda'nın en büyük kentleri olan Dublin ve Cork bu dönemde Vikingler tarafından kurulmuştur.
1000 yılı civarında Hristiyan misyonerler Norveç'te Hristiyanlığı yaymaya başladılar. I. Harald'ın oğlu I. Haakon Hristiyanlığı kabul etmiş ilk Norveç kralıdır. Kral II. Olaf Haraldsson'un 1030 yılındaki ölümünden sonra Danimarkalılar Norveç'i ellerine geçirdiler. Norveç Danimarka kralı Knud'un kurduğu Kuzey Denizi İmparatorluğu'nun bir parçası haline geldi.
1363 yılında Norveç kralı VI. Håkon Danimarka kralı IV. Valdemar'ın kızı I. Margrete'le evlenerek iki ülkeyi bir bayrak altında birleştirdi. Ayrıca Håkon İsveç kraliyet ailesiyle de akrabaydı. Çiftin evliliğinden doğan II. Olaf'ın İsveç, Norveç ve Danimarka'nın kralı olması bekleniyordu. Ancak Olaf'ın 1387 yılında erken yaşta ölmesi üzerine I. Margrete tahta kendisi çıktı (1387-1412). Margrete'in yönetimi altında 1397 yılında İsveç, Norveç, Danimarka ve sömürgeleri (Faroe Adaları, İzlanda, Grönland ve Finlandiya) birleşerek Kalmar Birliği adı altında büyük bir İskandinav İmparatorluğu haline geldiler.
Yeni Çağ
Kalmar Birliği kuruluşundan yıkılışına kadar sorunlu kalmış bir birlikti. İsveçli soylular hiçbir zaman Danimarkalılar tarafından yönetilmekten hoşnut kalmadılar. Birlik büyük oranda kâğıt üstünde kaldı. Kral II. Christian İsveç'i birliğe zorlamak için 7-10 Kasım 1520 tarihleri arasında 100 kadar ayrılıkçı İsveçliyi yakalatarak öldürttü. Stockholm katliamı olarak tarihe geçen bu olay İsveçlileri birlikten daha da uzaklaştırdı.
Nihayet 1521 yılında İsveç Kalmar Birliği'nden resmen ayrıldı. Bu arada İskandinav ülkeleri Martin Luther tarafından Almanya'da başlatılan Protestan Reformu ile sarsıldı. Danimarka ve Norveç 1821 yılına kadar Danimarka-Norveç adı altında birlikte hareket etmeye devam ettiler. Kralları tekti ama yasaları, devlet kurumları ve orduları ayrı ayrı gelişmeye devam etti.
19. yüzyılın başlarında Danimarka Napolyon Savaşları'yla temelinden sarsıldı. Danimarka Britanya'ya karşı kendini korumak amacıyla Fransa'yla ittifaka girdi. Ancak Fransa savaşı kaybedince Danimarka 1814 yılında imzaladığı Kiel Antlaşması uyarınca savaşı kazanan tarafın üyesi olan İsveç'e Norveç'i bırakmak zorunda kaldı. 17 Mayıs 1814 tarihinde Norveç tarihindeki ilk anayasa'yı kabul etti. 17 Mayıs günümüzde Norveç'te ulusal bayram olarak kutlanmaktadır. Norveçliler İsveç yönetiminden memnun kalmadılar. Ayaklanmalar baş gösterdi. Nihayet 1905 tarihinde İsveç Norveç'in bağımsızlığını tanıdı. Danimarka prensi VII. Haakon Norveç kralı ilan edildi.
Yakın Çağ
Norveç, I. Dünya Savaşı'nda tarafsız kaldı. II. Dünya Savaşı'nda da tarafsız kalma niyetinde olmasına rağmen 9 Nisan 1940 tarihinde Nazi Almanyası'nın saldırısına uğradı. Alman kuvvetleri Oslo, Bergen, Trondheim, Kristiansand ve Narvik kentlerini işgal ettiler. Norveç ordusu uzun bir süre direndi ama 7 Haziran'da teslim olmak zorunda kaldı. Kral Haakon Londra'ya sığındı. 8 Mayıs 1945 tarihinde Almanya'nın teslim olmasına kadar Norveç işgal altında kaldı.
1949 yılında Norveç NATO'ya üye oldu. 1960'ların sonunda Norveç sularında keşfedilen petrol ve doğalgaz Norveç'e büyük bir refah kazandırdı. 1972 ve 1994'te yapılan referandumlarda Norveç seçmenleri Avrupa Birliği'ni reddetti. Norveç Avrupa Birliği ile olan ilişkilerini üyesi bulunduğu EFTA aracılığıyla sürdürmektedir. Günümüzde Norveç Birleşmiş Milletler raporlarına göre yaşam standartları bakımından dünyanın en ileri ülkelerinden biridir.
Kaynakça
- Norveç 24 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Norveç tarihi: Özgün belgeler 14 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- WorldStatesmen — Norveç26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Norveç'in tarih atlası 31 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Det rike landet 27 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- V.Malstøm: Vikinglerden önceki Norveç4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Norveç'in Ortaçağdaki halini gösteren harita 29 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Norvec tarihi bugunku Norvec Kralligi topraklarinin tarih oncesi donemlerden gunumuze kadar uzanan tarihini kapsar Ilk CaglarAlta da kayalara oyulmus resimler Insanlar Norvec topraklarina son buzul caginin sona ermesinden sonra MO 12 000 yili civarinda yerlesmislerdir Iskandinavya da Tas Devri ve Tunc Cagi ndan kalma kayalara oyulmus resimler bulunmustur Roma Imparatorlugu doneminden 800 civarina kadar olan sure Iskandinavya nin Demir Cagidir Bu donemden kalma gunumuze kadar ulasmis Runik Taslar mevcuttur 9 yuzyila girerken Norvec cok sayida kucuk kralliklardan olusmaktaydi 872 yilinda kral Sarisin Harald bu kucuk kralliklari tek bayrak altinda toplayarak Birlesik bir Norvec devleti kurmayi basardi Orta CagNorvec i ilk defa tek bir bayrak altinda toplayan Sarisin Harald 8 11 yuzyil arasinda Norvec te Vikingler olarak bilinen kavim hukum surmustur Savasci bir ulus olarak taninan Vikingler batida Buyuk Britanya Izlanda Gronland ve hatta Kuzey Amerika ya kadar ulasarak somurgeler kurdular Doguda ise Karadeniz ve Hazar Denizi kiyilarina kadar uzanan yerlesim birimleri kurmuslardir Ingiltere nin buyuk bir bolumu bu donemde Viking egemenligi altinda kaldi Gunumuzde Irlanda nin en buyuk kentleri olan Dublin ve Cork bu donemde Vikingler tarafindan kurulmustur 1000 yili civarinda Hristiyan misyonerler Norvec te Hristiyanligi yaymaya basladilar I Harald in oglu I Haakon Hristiyanligi kabul etmis ilk Norvec kralidir Kral II Olaf Haraldsson un 1030 yilindaki olumunden sonra Danimarkalilar Norvec i ellerine gecirdiler Norvec Danimarka krali Knud un kurdugu Kuzey Denizi Imparatorlugu nun bir parcasi haline geldi 1363 yilinda Norvec krali VI Hakon Danimarka krali IV Valdemar in kizi I Margrete le evlenerek iki ulkeyi bir bayrak altinda birlestirdi Ayrica Hakon Isvec kraliyet ailesiyle de akrabaydi Ciftin evliliginden dogan II Olaf in Isvec Norvec ve Danimarka nin krali olmasi bekleniyordu Ancak Olaf in 1387 yilinda erken yasta olmesi uzerine I Margrete tahta kendisi cikti 1387 1412 Margrete in yonetimi altinda 1397 yilinda Isvec Norvec Danimarka ve somurgeleri Faroe Adalari Izlanda Gronland ve Finlandiya birleserek Kalmar Birligi adi altinda buyuk bir Iskandinav Imparatorlugu haline geldiler Yeni CagStockholm katliami Kalmar Birligi kurulusundan yikilisina kadar sorunlu kalmis bir birlikti Isvecli soylular hicbir zaman Danimarkalilar tarafindan yonetilmekten hosnut kalmadilar Birlik buyuk oranda kagit ustunde kaldi Kral II Christian Isvec i birlige zorlamak icin 7 10 Kasim 1520 tarihleri arasinda 100 kadar ayrilikci Isvecliyi yakalatarak oldurttu Stockholm katliami olarak tarihe gecen bu olay Isveclileri birlikten daha da uzaklastirdi Nihayet 1521 yilinda Isvec Kalmar Birligi nden resmen ayrildi Bu arada Iskandinav ulkeleri Martin Luther tarafindan Almanya da baslatilan Protestan Reformu ile sarsildi Danimarka ve Norvec 1821 yilina kadar Danimarka Norvec adi altinda birlikte hareket etmeye devam ettiler Krallari tekti ama yasalari devlet kurumlari ve ordulari ayri ayri gelismeye devam etti Norvec anayasasinin kabul edilmesi 19 yuzyilin baslarinda Danimarka Napolyon Savaslari yla temelinden sarsildi Danimarka Britanya ya karsi kendini korumak amaciyla Fransa yla ittifaka girdi Ancak Fransa savasi kaybedince Danimarka 1814 yilinda imzaladigi Kiel Antlasmasi uyarinca savasi kazanan tarafin uyesi olan Isvec e Norvec i birakmak zorunda kaldi 17 Mayis 1814 tarihinde Norvec tarihindeki ilk anayasa yi kabul etti 17 Mayis gunumuzde Norvec te ulusal bayram olarak kutlanmaktadir Norvecliler Isvec yonetiminden memnun kalmadilar Ayaklanmalar bas gosterdi Nihayet 1905 tarihinde Isvec Norvec in bagimsizligini tanidi Danimarka prensi VII Haakon Norvec krali ilan edildi Yakin CagNorvec krali V Harald Norvec I Dunya Savasi nda tarafsiz kaldi II Dunya Savasi nda da tarafsiz kalma niyetinde olmasina ragmen 9 Nisan 1940 tarihinde Nazi Almanyasi nin saldirisina ugradi Alman kuvvetleri Oslo Bergen Trondheim Kristiansand ve Narvik kentlerini isgal ettiler Norvec ordusu uzun bir sure direndi ama 7 Haziran da teslim olmak zorunda kaldi Kral Haakon Londra ya sigindi 8 Mayis 1945 tarihinde Almanya nin teslim olmasina kadar Norvec isgal altinda kaldi 1949 yilinda Norvec NATO ya uye oldu 1960 larin sonunda Norvec sularinda kesfedilen petrol ve dogalgaz Norvec e buyuk bir refah kazandirdi 1972 ve 1994 te yapilan referandumlarda Norvec secmenleri Avrupa Birligi ni reddetti Norvec Avrupa Birligi ile olan iliskilerini uyesi bulundugu EFTA araciligiyla surdurmektedir Gunumuzde Norvec Birlesmis Milletler raporlarina gore yasam standartlari bakimindan dunyanin en ileri ulkelerinden biridir KaynakcaNorvec 24 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Norvec tarihi Ozgun belgeler 14 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde WorldStatesmen Norvec26 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Norvec in tarih atlasi 31 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Det rike landet 27 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde V Malstom Vikinglerden onceki Norvec4 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Norvec in Ortacagdaki halini gosteren harita 29 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde