Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli.Ekim 2023) () ( |
Norveç edebiyatı , Norveç'te veya Norveç halkı tarafından bestelenen edebiyattır. Norveç edebiyatının tarihi, ve gibi şairlerle birlikte 9. ve 10. yüzyılların Eddaik şiirleri ve skaldik mısralarıyla başlar. 1000 yılı civarında Hristiyanlığın gelişi, Norveç'i Avrupa Orta Çağ öğrenimi, menajerlik ve tarih yazımı ile temasa geçirdi. Yerli sözlü gelenek ve İzlanda etkisi ile birleşen bu, 12. yüzyılın sonlarında ve 13. yüzyılın başlarında aktif bir edebiyat üretimi dönemine dönüşecekti. O dönemin başlıca eserleri arasında , ve sayılabilir. Norveç'in en eski edebiyatı, Viking Çağı'nda taş üzerine yapılmış runik yazıtlardan ve çoğunlukla sözlü olarak aktarılan ve yalnızca daha sonraki İzlanda el yazmalarından yazılı olarak bilinen aliterasyonlu şiirden oluşur. 13. yüzyılın İzlanda destanları da İzlanda'daki Norveçli yerleşimciler arasında devam eden bir Norveç sözlü nesir geleneğinin olduğunu gösterir. Hristiyanlık Norveç'e geldiğinde, misyoner rahipler ve rahipler yanlarında hem yazı teknolojisini hem de büyük ölçekli metinlerin oluşturulmasını sağlayan alfabeyi getirdiler. Yüksek Orta Çağ boyunca, hem kraliyet mahkemesi hem de dini liderlerin ikametgâhları ile ilgili yazı gelenekleri vardı; örneğin, Kral Sverre Sigurdsson'i hayatının bir destanının bestelenmesi için ayarladı. Orta Çağ Norveç'inden en iyi edebi metin, 1250 civarında yazılmış olabilecek ve Magnus VI Lagabøte'nin yasama çalışmalarını etkilemiş gibi görünen Konungs skuggsjå (Kralın Aynası) adlı krallar için bir el kitabıdır. Ancak Kara Ölüm'ün gelişiyle birlikte, Norveç nüfusunu o kadar çok kaybetti ki, yerli edebi gelenek neredeyse hiçbir şeye gerilemedi.
14. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar olan dönem, ve gibi Norveç doğumlu yazarlar Danimarka-Norveç ortak edebiyatına katkıda bulunsa da, ülke edebiyatında Karanlık Çağ olarak kabul edilir. 19. yüzyılın başlarında milliyetçiliğin ortaya çıkışı ve bağımsızlık mücadelesi ile birlikte yeni bir ulusal edebiyat dönemi ortaya çıktı. Bir milliyetçi romantizm selinde, büyük dörtlü ortaya çıktı: Henrik Ibsen, Bjørnstjerne Bjørnson, Alexander Kielland ve . Oyun yazarı dönemin en etkili yazarıyken, Henrik Ibsen'in sonraki çalışmaları Norveç'e Batı Avrupa edebiyatında önemli bir yer kazandıracaktı. Kilisenin Orta Çağ temsilcileri, Latince'yi bir yazı aracı olarak kullandılar, ancak bu, Lutheran Reformu'nun gelişiyle değişti. Lutheranizm, bireyin Tanrı ile ilişkisine ayrıcalık tanır ve kutsal yazıları okumak, bu ilişkinin geliştirilebileceği birincil araçtır. Yeni Ahit, 1524 gibi erken bir tarihte Danca'ya çevrildi ve İncil'in tamamı 1550'ye kadar Danca olarak mevcuttu. Danca İncil çevirisi, 1397'de Danimarka ile Kalmar Birliği'ne giren Norveç'te de kullanıldı. Pek çok Lutheran bakanı yurtdışında eğitim gördü. ve eve döndüklerinde yanlarında entelektüel dürtüler getirdi. Böylece, Rönesans ve hümanizm gibi genel Avrupa hareketleri, Viking dönemi literatürüne ilginin yeniden canlandığı ve topografik betimlemelerin arttığı Norveç'te de rol oynamaya başladı. Barok döneminde, Norveç'in (en)'ta (1647-1707) genel bir Avrupa estetiği içinde yazan büyük bir şairi vardı. Aydınlanma figürü (en) (1684-1754) zamanında, Norveç ile Avrupa'nın geri kalanı arasında kurulmuş sanatsal ve edebi iletişim kanalları vardı; bununla birlikte, akış genellikle ters yönde değil, kuzeye doğruydu. Neoklasizmin etkisi (en)'in komedi Kierlighed uden Strømper'de (1772; Çorapsız Aşk) gözlemlenebilir.
Modernist edebiyat, 1890'larda Knut Hamsun ve edebiyatı aracılığıyla Norveç'e tanıtıldı. 1930'larda , , , Stenersen ve , düzyazı modernizmi deneyen Norveçli yazarlar arasındaydı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki ilk yıllardaki literatür, Alman gözaltında bulunan veya işgal sırasında direniş çabalarına katılan insanlardan gelen uzun bir dizi belgesel raporla karakterize edildi. 20. yüzyılın önde gelen Norveçli yazarları arasında Nobel Ödüllü iki yazar, Knut Hamsun ve Sigrid Undset yer alır. 1965'ten sonraki dönem, Norveç kurgu pazarının keskin bir genişlemesini temsil etti ve 1970'ler, Norveçli yazarların hem siyasallaşmasını hem de güçlenmesini sağladı. 1980'ler Norveç edebiyatında "fantezi on yılı" olarak etiketlendi. Fikirlerin kuzeye doğru göçü, edebiyat ve entelektüel tarihte ulusal romantizm olarak adlandırılan dönemde daha da belirgindir. Charles-Louis de Secondat Montesquieu (1689–1755), Jean-Jacques Rousseau (1712–78) ve Albrecht von Haller (1708–77) gibi figürler, bu hareketi bilgilendiren fikir ve tutumların temellerini attı. Alman filozoflar Johann Gottlieb Fichte (1762-1814) ve Friedrich Schelling (1775-1854) tarafından daha da geliştirilen bu fikirlerden bazıları, edebiyat sanatçısını doğada bulunan ilahi ile iletişim kuran bir tür peygamber olarak görmeyi mümkün kıldı. Johann Gottfried von Herder (1744-1803), hem ulusun hem de dilin rolünü ve bu ilahi ruhla olan bağlantısını vurgulayarak romantizme ulusal bir eğilim kazandırdı.
Ortaçağ şiiri
Eski İskandinav edebiyatının en eski korunmuş örnekleri, en eskileri 9. yüzyılın başlarında Norveç'te ortak Cermen geleneğinden yararlanarak yazılmış olabilecek Eddic şiirleridir. 9. yüzyılda skaldik şiirin , ve Harald Fairhair'in saray şairleriyle birlikte görülür. Bu gelenek 10. yüzyıl boyunca büyük Norveçli şair . 10. yüzyılın sonlarında, skaldic şiir geleneği giderek İzlanda'ya taşındı ve ve gibi Norveçli yöneticiler çoğunlukla İzlandalı şairleri kullandı. Ulusal romantizm dönemini, Norveç dışından, özellikle Fransa'dan da gelen gerçekçilik izledi. Edebi araştırmalarda realizm terimi, romantiklerin idealleştirmesi ve öznelliği olmaksızın, hayatı olduğu gibi tanımlamaya çalışan bir edebi üslubu ifade eder. Burada aynı zamanda 1855'ten 1880'lere kadar, ama özellikle 1870'lerde yazılmış Norveç düzyazısı ve dramasına atıfta bulunur. Bjørnstjerne Bjørnson çağdaş bir ortamda köylü hikâyeleri ve romanları yazarken, (en)'in çığır açan romanı (no) (1854–55; tr. The District Governor's Daughters, 1992), Norveç'te feminist edebiyatın açılışını yaptı. Modern edebiyatın güncel sorunları tartışmasını isteyen Danimarkalı eleştirmen Georg Brandes'ten (1842–1927) etkilenen Ibsen, çağdaş kültürü eleştiren bir dizi oyun yazdı. Romancı (en) (1833–1908) aile hayatını, iş ilişkilerini ve diğer güncel konuları tasvir etti. Lie'nin meslektaşı Alexander Kielland (1849–1906), neslinin usta hicivcisiydi.
Ortaçağ nesir
Pagan zamanlarında Norveç'te kullanılan tek alfabe runik alfabeydi. O zamana ait korunmuş yazıtlar, çoğunlukla kısa anıt adanmaları veya büyülü formüllerdir. En uzun yazıtlardan biri, şifreli dini veya büyülü imalar içeren 1000 ila 1030 yılları arasında, Hristiyanlık Norveç'te yerleşik hale geldi ve beraberinde Latin alfabesini getirdi. En eski korunmuş Norveç düzyazı eserleri 12. yüzyılın ortalarından, en eskileri , , ve gibi Latince menkıbe ve tarihi metinlerdir. 12. yüzyılın sonunda, tarihsel yazı, ile yerel dile genişledi, ardından St. Olaf ve .
Biraz gecikmeli de olsa, bazı Norveçli yazarlar ulusal romantizmin doğaya, kırsal nüfusa ve ulusun görkemli geçmişine yaptığı vurgudan etkilenmiştir. Erken bir örnek, (en)'in (1794-1842) "Luren" (1819; Çoban Boynuzu) başlıklı öyküsüdür; burada anlatıcı, ülkenin iç kesimlerinde bir Norveçli çiftlik ailesini ziyaretini anlatır. Thor adlı çiftçinin, antik kral Harald Fairhair'in doğrudan soyundan geldiği söyleniyor ve onun etkileyici lehçesinden özel olarak söz ediliyor.
Ulusal romantik temanın belki de en büyük temsilcisi, şiirsel doğa tasvirleri Norveç kimliğine müzikal bir lirizm kazandıran (en)'dı. Siyasi katılımı, Norveç kültürünü Danimarka etkisinden ulusal Norveç temaları lehine temizleme girişimlerini içeriyordu. Ayrıca, Norveç'e Yahudi göçünün anayasal yasağının kaldırılmasını savunan, dini hoşgörünün güçlü bir savunucusuydu. Danimarka ve Norveç kültürel etkileri konusunda Wergeland'a rakip olan şair (en), folklor şiirlerinin yanı sıra nefis doğa şiirleri de yazdı. Eşsiz bir Norveç kültürel normu arayışı, kendi kendini yetiştirmiş dilbilimci Ivar Aasen'e, batı Norveç'te konuşulan lehçelere dayanan, tek başına Nynorsk (Yeni Norveççe) adlı ayrı bir Norveççe yazılı biçimi oluşturması için ilham verdi. (en) ve (en) tarafından yönetilen çok sayıda kadın ve erkek halk masalları, efsaneler ve baladlar topladı, düzenledi ve yayınladı. Kariyerinin başlarında Henrik Ibsen, ulusal romantiklerin meşguliyetlerini hicveden sonraki draması Peer Gynt (1867; tr. 1892) gibi, tarih ve folklordan malzeme kullanan oyunlar yazdı.
Ulusal romantizm dönemini, Norveç dışından, özellikle Fransa'dan da gelen gerçekçilik izledi. Edebi araştırmalarda realizm terimi, romantiklerin idealleştirmesi ve öznelliği olmaksızın, hayatı olduğu gibi tanımlamaya çalışan bir edebi üslubu ifade eder. Burada aynı zamanda 1855'ten 1880'lere kadar, ama özellikle 1870'lerde yazılmış Norveç düzyazısı ve dramasına atıfta bulunur. Bjørnstjerne Bjørnson çağdaş bir ortamda köylü hikâyeleri ve romanları yazarken, (en)'in çığır açan romanı (no) (1854–55; tr. The District Governor's Daughters, 1992), Norveç'te feminist edebiyatın açılışını yaptı. Modern edebiyatın güncel sorunları tartışmasını isteyen Danimarkalı eleştirmen Georg Brandes'ten (1842–1927) etkilenen Ibsen, çağdaş kültürü eleştiren bir dizi oyun yazdı. Romancı (en) (1833–1908) aile hayatını, iş ilişkilerini ve diğer güncel konuları tasvir etti. Lie'nin meslektaşı Alexander Kielland (1849–1906), neslinin usta hicivcisiydi.
Realist edebi programda örtük olarak, toplumsal nedenlerin savunulmasının etkili olduğu duygusu vardı, ancak gerçekçilik natüralizme döndüğünde, bu tür iyimserlik büyük ölçüde ortadan kalkar. Fransız eleştirmen Charles-Augustin Sainte-Beuve'nin (1804-69), romancı Émile Zola'nın (1840-1902) ve Charles Darwin'in uyguladığı doğal bilimin (1809-92) fikirlerinden etkilenen doğa bilimciler doktrine bağlı kaldılar. determinizm. Gerçek, romantiklerde olduğu gibi, bir tür aşkın gerçeklikte değil, doğada bulunacaktı ve natüralist yazarın görevi, bilim adamını olabildiğince taklit etmekti. Hikâyeler, (en)'ın (1846–1905) eserlerinde olduğu gibi, neredeyse bir laboratuvar raporununkine yakın olacak şekilde ayrıntılı olarak anlatıldı. Erkek meslektaşı (en) (1851–1924) benzer şekilde onun natüralist eserlerinde sayısız ayrıntı sunar; örneğin, kısmen karısı Hulda'nın hayatına dayanan Hjaa ho Mor (1890; Anneyle Evde) adlı roman. Diğer çalışmalarda, Garborg çağdaş cinsiyet rollerini daha da araştırdı. 1890 civarında, Norveç edebiyatı birey ve insan bilinciyle daha büyük bir ilgiye yöneldi; Knut Hamsun'un (1859–52) erken dönem çalışmaları bu tür yazının en iyi örneğidir.
20. yüzyılın ilk yarısında Norveç edebiyatı, Karl Marx (1818–83) ve Sigmund Freud'un (1856–1939) etkisinin yanı sıra iki dünya savaşı deneyimiyle de dikkat çekiyor. I. Dünya Savaşı'nın getirdiği sosyal koşullarda meydana gelen değişiklik, (en)'in (1902-1879) İkinci Dünya Savaşı sırasında sona eren bir üçlemenin ilk cildi olan Lillelord (1955; tr. 1982) adlı romanında kaydedildi. Savaş zamanı vurgunculuğu, şair ve oyun yazarı (en)'in (1902–43) Var ære og vår makt (1935; tr. Gücümüz ve Zaferimiz, 1971) adlı oyununun temasıdır. Marksizm ve Freudculuk, romancılar (en) (1899–1965) ve (en) (1890–1960) üzerinde iz bıraktı; ikincisi, Møte ved milepelen (1947; tr. Meeting at the Milestone, 1951) adlı romanında Nazizmin nedenlerini araştırdı. İkinci Dünya Savaşı'nın etkileri, Nazi doktorları tarafından toplama kampı mahkûmları üzerinde gerçekleştirilen tıbbi deneyler ve Norveç'in Nazi savaş zamanı işbirlikçilerine yakın tarihte yaptığı muamele hakkında yazan romancı ve oyun yazarı (en)'nin (1920–76) çalışmalarında özellikle dokunaklı bir şekilde gözlemlenebilir. Savaşın.
Savaş sonrası Norveç edebiyatı, insanların Soğuk Savaş'ın gerçekleri ve süper güçler arasındaki gerilim hakkındaki endişelerini yansıtır. Romancılar (en) (1938–), (en) (1945–) ve Dag Solstad (en) (1941–), 1960'larda Maoizm'den etkilendiler ve MarksistLeninist devrim davasını ilerletme umuduyla yazdılar. 1980'lerde gençlikleriyle uzlaşmaya çalıştılar. Romancı (en)'nin (1915-86) çalışmasında olduğu gibi varoluşsal sorular da aynı şekilde ilgi çekiciydi. (en) (1944–) ve Jan Kjærstad (1953–) başta olmak üzere birçok yazar üstkurmaca, masal ve edebi postmodernizmin diğer yönlerine ilgi göstermiştir. Fløgstad, Dalen Portland'dan (1977; tr. Dollar Road, 1989) başlayarak batı Norveç'teki sanayileşme sürecini tasvir etmek için antirealist teknikleri kullanan bir dizi roman yazmıştır. Kjærstad'ın Forføreren (1993; tr. The Seducer, 2003) adlı romanı, bir televizyon kişiliği hakkındaki bir üçlemenin ilk cildidir. Yazar ve oyun yazarı Jon Fosse, sadece Henrik Ibsen'den sonra ikinci olan bir oyun yazarı olarak uluslararası bir ün kazandı. Eger vinden (2007; I'm the Wind) ve Draum om hausten (1999; Dream of Autumn) gibi oyunları uluslararası övgüler aldı. İskandinav suç kurgusu, türün birkaç Norveçli yazarı ile 21. yüzyılda yaygın olarak popüler hale geldi. En dikkate değer olanlar arasında (en), Jo Nesbø, (en), (en), (en), (en) ve (en) bulunmaktadır.
Norveç edebiyatı, Norveç halkının yazılarının bütünü.
Norveç edebiyatının kökleri, pagan İskandinav geçmişine 1000 yıldan daha eskiye uzanır. Evriminde Norveç edebiyatı, İzlanda edebiyatı ve Danimarka edebiyatı ile yakından iç içe geçmiştir. Ancak Norveç'in 1814'te Danimarka'dan ayrılmasından sonra, kesinlikle Norveççe olan bir literatüre işaret etmek mümkündür. Bu makale, 16. yüzyıldan itibaren Bokmål'da (Dano-Norveçli; Riksmål olarak da adlandırılır) ve daha sonra Nynorsk'ta (Yeni Norveççe) Norveç doğumlu yazarlar tarafından üretilen literatüre odaklanmaktadır. Norveç edebiyatı ve İzlanda edebiyatı, ilk biçimlerinde genellikle ayırt edilemez olduğundan, her ikisi de İzlanda edebiyatı altında birlikte tartışılır. Danca eserler veren Norveç asıllı yazarlar hem bu makalede hem de Danimarka edebiyatı altında tartışılmaktadır.
Orta Çağ Norveç edebiyatı, Orta Çağ olarak kabul edilir. 13. yüzyılın en büyük İskandinav yazarı İzlandalı Snorri Sturluson'du. İskandinav mitolojisini, Hristiyanlık öncesi İskandinav kültürünün önemli bir anlayışını sağlayan şiirsel bir dil kitabı olan Prose Edda biçiminde kaydetti. ve erken Norveç tarihinin çoğunu belgelemeye devam eden Norveç krallarının ayrıntılı bir tarihi olan Heimskringla'nın da yazarıydı. Norveç edebiyatının kökleri, pagan İskandinav geçmişine 1000 yıldan daha eskiye uzanır. Evriminde Norveç edebiyatı, İzlanda edebiyatı ve Danimarka edebiyatı ile yakından iç içe geçmiştir. Ancak Norveç'in 1814'te Danimarka'dan ayrılmasından sonra, kesinlikle Norveççe olan bir literatüre işaret etmek mümkündür. Bu makale, 16. yüzyıldan itibaren Bokmål'da (Dano-Norveçli; Riksmål olarak da adlandırılır) ve daha sonra Nynorsk'ta (Yeni Norveççe) Norveç doğumlu yazarlar tarafından üretilen literatüre odaklanmaktadır. Norveç edebiyatı ve İzlanda edebiyatı, ilk biçimlerinde genellikle ayırt edilemez olduğundan, her ikisi de İzlanda edebiyatı altında birlikte tartışılır. Danca eserler veren Norveç asıllı yazarlar hem bu makalede hem de Danimarka edebiyatı altında tartışılmaktadır.
Ortak Eski İskandinav edebiyatı dönemi, 13. yüzyıla kadar ve gibi Norveçli katkılarla devam etti, ancak 14. yüzyılda destan yazımı artık Norveç'te ekilmedi ve İzlanda edebiyatı giderek daha fazla izole edildi. Norveç edebiyatının kökleri, pagan İskandinav geçmişine 1000 yıldan daha eskiye uzanır. Evriminde Norveç edebiyatı, İzlanda edebiyatı ve Danimarka edebiyatı ile yakından iç içe geçmiştir. Ancak Norveç'in 1814'te Danimarka'dan ayrılmasından sonra, kesinlikle Norveççe olan bir literatüre işaret etmek mümkündür. Bu makale, 16. yüzyıldan itibaren Bokmål'da (Dano-Norveçli; Riksmål olarak da adlandırılır) ve daha sonra Nynorsk'ta (Yeni Norveççe) Norveç doğumlu yazarlar tarafından üretilen literatüre odaklanmaktadır. Norveç edebiyatı ve İzlanda edebiyatı, ilk biçimlerinde genellikle ayırt edilemez olduğundan, her ikisi de İzlanda edebiyatı altında birlikte tartışılır. Danca eserler veren Norveç asıllı yazarlar hem bu makalede hem de Danimarka edebiyatı altında tartışılmaktadır.
"Karanlığın Dört Yüz Yılı"
Norveç edebiyatı, İskandinav Birliği ve ardından gelen Dano-Norveç birliği (1387-1814) döneminde neredeyse hiç yoktu. Ibsen bu dönemi "Dört Yüz Yıl Karanlık" olarak nitelendirdi. Danimarka ile birlik döneminde, Danimarkalı Norveç'in yerini aldı. Danimarka-Norveç'in üniversite ve kültür merkezi, genç erkeklerin okumaya gittiği Kopenhag'dı.Danimarka ve Norveç arasındaki siyasi birlik 1380'de başladı ve Danca sonunda resmi dil ve en yaygın kullanılan edebi ortam haline geldi. Kopenhag, üniversitesi ile kendisini iki ülkenin kültür başkenti olarak kabul ettirdi. Reformasyondan sonra, Norveç'in kendisinde önemli edebi faaliyetlerin işaretleri vardı - örneğin, (en) tarafından 1567'de Norveç için nostaljik bir özür yazısı olan Om Norgis rige ("Norveç Krallığı Üzerine"). Bu çağın en özgün ve en göze çarpan Norveçli yazarı, Nordlands trompet'i (Nordland'ın Trompet'i) bir din adamının ve ülkenin bir parçasının yaşamının canlı bir resmini veren (en)'dı; Muhtemelen yüzyılın başlangıcından önce tamamlanmış olmasına rağmen, bu eser 1739'a kadar basılmadı.
Reform, 1537'de Norveç'e dayatıldı ve Dano-Norveç hükümdarları onu Danimarka kültürünü de empoze etmek için kullandılar; bu, papazlar Kopenhag'da eğitildiğinden, yazılı kayıtların yanı sıra kürsüden de gerçekleştirildi. Böylece, yazılı Norveççe, Danca ile yakından ilişkili hale geldi ve edebiyatın esasen Danimarkalı olmasına neden oldu. Geble Pedersson (y. 1490-1557), ilk Lutheran Piskoposu ve geniş hümanist görüşlere sahip bir adamdı; evlat edindiği oğlu (1528-1575), bir hümanist ve milliyetçi olarak onun izinden gitti ve Norveç Krallığı Hakkında (1567) adlı önemli bir tarihî eser yazdı. (1545-1615) aynı zamanda hem Heimskringla'yı dönemin diline çevirerek canlandıran hem de Norveç'in ilk doğal tarihini ve Norveç'in önemli bir topografik çalışmasını yazan bir hümanistti.Danimarka ve Norveç arasındaki siyasi birlik 1380'de başladı ve Danca sonunda resmi dil ve en yaygın kullanılan edebi ortam haline geldi. Kopenhag, üniversitesi ile kendisini iki ülkenin kültür başkenti olarak kabul ettirdi. Reformasyondan sonra, Norveç'in kendisinde önemli edebi faaliyetlerin işaretleri vardı - örneğin, (en) tarafından 1567'de Norveç için nostaljik bir özür yazısı olan Om Norgis rige ("Norveç Krallığı Üzerine"). Bu çağın en özgün ve en göze çarpan Norveçli yazarı, Nordlands trompet'i (Nordland'ın Trompet'i) bir din adamının ve ülkenin bir parçasının yaşamının canlı bir resmini veren (en)'dı; Muhtemelen yüzyılın başlangıcından önce tamamlanmış olmasına rağmen, bu eser 1739'a kadar basılmadı.
On yedinci yüzyıl, Norveç'te edebi faaliyetlerin yetersiz olduğu bir dönemdi, ancak önemli katkılar vardı. (1647-1707), kuzey Norveç halkının manzarasını, yaşam tarzını, koşullarını ve karakterini grafik ayetlerde anlatan Nordlands Trompet'i (Nordland Trompet'i) yazdı. Diğer iki yazar anılmayı hak ediyor. (1634-1713), güçlü dini şiir yazan Norveç'in ilk tanınan kadın yazarıydı. İlk eseri Siælens Sang-offer, 1678'de yayınlandı. Taare-Offer, ikinci toplu eseriydi ve ilk kez 1685'te yayınlandı. Bir diğer yetenekli şair, Mezmurları Norveççeye çeviren ve yaratılış şiiri Hexaemeron'u Arrebo'ydu.Danimarka ve Norveç arasındaki siyasi birlik 1380'de başladı ve Danca sonunda resmi dil ve en yaygın kullanılan edebi ortam haline geldi. Kopenhag, üniversitesi ile kendisini iki ülkenin kültür başkenti olarak kabul ettirdi. Reformasyondan sonra, Norveç'in kendisinde önemli edebi faaliyetlerin işaretleri vardı - örneğin, (en) tarafından 1567'de Norveç için nostaljik bir özür yazısı olan Om Norgis rige ("Norveç Krallığı Üzerine"). Bu çağın en özgün ve en göze çarpan Norveçli yazarı, Nordlands trompet'i (Nordland'ın Trompet'i) bir din adamının ve ülkenin bir parçasının yaşamının canlı bir resmini veren (en)'dı; Muhtemelen yüzyılın başlangıcından önce tamamlanmış olmasına rağmen, bu eser 1739'a kadar basılmadı.
Norveç, Danimarka-Norveç ortak literatürüne de önemli ölçüde katkıda bulunmuştur. Danimarka edebiyatının ilk isimlerinden biri olan Peder Claussøn Friis (1545-1614), Norveç doğumluydu. Dönemin diğer önemli doğuştan 'Danimarkalı' yazarları arasında (Bergen, 1684-1754), (Christiania, 1728-1765) ve (1742-1785) vardı.Danimarka ve Norveç arasındaki siyasi birlik 1380'de başladı ve Danca sonunda resmi dil ve en yaygın kullanılan edebi ortam haline geldi. Kopenhag, üniversitesi ile kendisini iki ülkenin kültür başkenti olarak kabul ettirdi. Reformasyondan sonra, Norveç'in kendisinde önemli edebi faaliyetlerin işaretleri vardı - örneğin, (en) tarafından 1567'de Norveç için nostaljik bir özür yazısı olan Om Norgis rige ("Norveç Krallığı Üzerine"). Bu çağın en özgün ve en göze çarpan Norveçli yazarı, Nordlands trompet'i (Nordland'ın Trompet'i) bir din adamının ve ülkenin bir parçasının yaşamının canlı bir resmini veren (en)'dı; Muhtemelen yüzyılın başlangıcından önce tamamlanmış olmasına rağmen, bu eser 1739'a kadar basılmadı.
Yeniden doğuş
İki büyük olay, Norveç edebiyatında büyük bir canlanmayı hızlandırdı. 1811'de Christiania'da (daha sonra Oslo olarak yeniden adlandırıldı) bir Norveç üniversitesi kuruldu. Amerikan ve Fransız Devrimleri'nin ardından devrim ruhuna kapıldığı gibi, Napolyon savaşları sonrasında Danimarka'dan zorla ayrılma ve İsveç'e boyun eğme sonucunda dizginlenen Norveçliler, ilk anayasalarını 1814'te imzaladılar. Hemen hemen, Norveç'in kültürel durgunluğu, önce İskandinavya'da, sonra da dünya çapında tanınan bir dizi güçlü yazar ortaya çıkardı. genellikle yeni bir Norveç edebiyatının babası olarak tanınır. Wergeland ve genç takipçilerinin coşkulu milliyetçiliği, sırf Norveçli olduğu için her şeyi iyi olarak kabul etmeye yanaşmayan düzen ile çatışmaya yol açtı. ve Piskopos tarafından Norveç halk masallarının koleksiyonunu gördü. Almanya'daki Grimm Kardeşler ve Danimarka'daki Hans Christian Andersen'in koleksiyonlarına paralel olan bu koleksiyon, dağların ve fiyortların halk kültürüne önemli bir genel bakış sağladı. Bir Norveç edebiyatının yaratılmasında en az onun kadar önemli olan, başkentten daha izole bölgelerde konuşulan lehçelere dayanan saf bir Norveç dili sunma çabasıydı. Ivar Aasen'in (1813-1898) dehası bu çabanın merkezindeydi. Kendi kendini yetiştirmiş bir dilbilimci ve filolog olan Aasen, konuşulan Norveç halk dili için yazılı bir gramer ve sözlük belgeledi ve bu dil Nynorsk (Yeni Norveççe) oldu - büyük ölçüde Danimarka'dan ithal edilen resmi dilin aksine "ülkenin konuşması". Nynorsk, bugüne kadar Norveç dilinin iki resmi yazılı normundan biridir.
Ulusal Romantik Dönem
19. yüzyılın sonlarında, milliyetçi romantizmin selinde, büyük dörtlü ortaya çıktı: Henrik Ibsen, Bjørnstjerne Bjørnson, Alexander Kielland ve . Bir amaç birliği tüm dönemi kaplar, neredeyse unutulan ve kesinlikle ihmal edilen geçmişe dayanan ulusal bir kültürün yaratılması ve aynı zamanda Bonde Kultur veya Norveç çiftlik kültürünün kutlanması. Kielland'ın gerçekçiliği (örneğin, Skipper Worse), Avrupa'yı kasıp kavuran ve Norveç'in onların şanlı Viking geçmişlerine (örneğin, Ibsen'in ), Orta Çağ'ın mücadelelerine (örn. Ibsen'in ), köylü hikâyeleri (örn., Bjørnson'ın Mutlu Bir Çocuk'u) ve mitlerin harikaları ve dağların (örn., Ibsen'in Peer Gynt'i) ve denizin (örn., Lie's The Visionary) halk hikâyeleri. Savaş sonrası Norveç edebiyatı, insanların Soğuk Savaş'ın gerçekleri ve süper güçler arasındaki gerilim hakkındaki endişelerini yansıtır. Romancılar (en) (1938–), (en) (1945–) ve Dag Solstad (en) (1941–), 1960'larda Maoizm'den etkilendiler ve MarksistLeninist devrim davasını ilerletme umuduyla yazdılar. 1980'lerde gençlikleriyle uzlaşmaya çalıştılar. Romancı (en)'nin (1915-86) çalışmasında olduğu gibi varoluşsal sorular da aynı şekilde ilgi çekiciydi. (en) (1944–) ve Jan Kjærstad (1953–) başta olmak üzere birçok yazar üstkurmaca, masal ve edebi postmodernizmin diğer yönlerine ilgi göstermiştir. Fløgstad, Dalen Portland'dan (1977; tr. Dollar Road, 1989) başlayarak batı Norveç'teki sanayileşme sürecini tasvir etmek için antirealist teknikleri kullanan bir dizi roman yazmıştır. Kjærstad'ın Forføreren (1993; tr. The Seducer, 2003) adlı romanı, bir televizyon kişiliği hakkındaki bir üçlemenin ilk cildidir. Yazar ve oyun yazarı Jon Fosse, sadece Henrik Ibsen'den sonra ikinci olan bir oyun yazarı olarak uluslararası bir ün kazandı. Eger vinden (2007; I'm the Wind) ve Draum om hausten (1999; Dream of Autumn) gibi oyunları uluslararası övgüler aldı. İskandinav suç kurgusu, türün birkaç Norveçli yazarı ile 21. yüzyılda yaygın olarak popüler hale geldi. En dikkate değer olanlar arasında (en), Jo Nesbø, (en), (en), (en), (en) ve (en) bulunmaktadır.
Gerçekçiliğe Geçiş
Erken dönem Norveç romantizmine güçlü bir katkıda bulunan Henrik Ibsen , belki de en çok, Yaban Ördeği ve Bir Bebek Evi gibi oyunlarla Avrupa'daki modern gerçekçi dramanın popülaritesinden büyük ölçüde sorumlu olan etkili bir Norveçli oyun yazarı olarak bilinir. Bunda, Bjørnson'ın En fallit (Bir İflas) gibi oyunlarda ilk kez Norveç'te görülen bir tema üzerine inşa etti. Savaş sonrası Norveç edebiyatı, insanların Soğuk Savaş'ın gerçekleri ve süper güçler arasındaki gerilim hakkındaki endişelerini yansıtır. Romancılar (en) (1938–), (en) (1945–) ve Dag Solstad (en) (1941–), 1960'larda Maoizm'den etkilendiler ve MarksistLeninist devrim davasını ilerletme umuduyla yazdılar. 1980'lerde gençlikleriyle uzlaşmaya çalıştılar. Romancı (en)'nin (1915-86) çalışmasında olduğu gibi varoluşsal sorular da aynı şekilde ilgi çekiciydi. (en) (1944–) ve Jan Kjærstad (1953–) başta olmak üzere birçok yazar üstkurmaca, masal ve edebi postmodernizmin diğer yönlerine ilgi göstermiştir. Fløgstad, Dalen Portland'dan (1977; tr. Dollar Road, 1989) başlayarak batı Norveç'teki sanayileşme sürecini tasvir etmek için antirealist teknikleri kullanan bir dizi roman yazmıştır. Kjærstad'ın Forføreren (1993; tr. The Seducer, 2003) adlı romanı, bir televizyon kişiliği hakkındaki bir üçlemenin ilk cildidir. Yazar ve oyun yazarı Jon Fosse, sadece Henrik Ibsen'den sonra ikinci olan bir oyun yazarı olarak uluslararası bir ün kazandı. Eger vinden (2007; I'm the Wind) ve Draum om hausten (1999; Dream of Autumn) gibi oyunları uluslararası övgüler aldı. İskandinav suç kurgusu, türün birkaç Norveçli yazarı ile 21. yüzyılda yaygın olarak popüler hale geldi. En dikkate değer olanlar arasında (en), Jo Nesbø, (en), (en), (en), (en) ve (en) bulunmaktadır.
Göç Edebiyatı
Norveç edebiyatının ana akımına bir yan not olsa da, Norveçli göçmenlerin Amerika'ya yönelik deneyimlerini belgeleyen literatür, Norveçli göçmenlerin 19. yüzyılın büyüyen Amerika'sına dönüşmesi kadar önemlidir. Bu türde üç yazar tanınır; göçmenler hakkında yazarken, ve göçmenler hakkında yazdı. Amerika'ya göç eden, kırlarda yaşam deneyimleyen ve Northfield, Minnesota'daki Norveççe profesörü olmak için yükselen Ole E. Rølvaag, göçmenlerin zorlu koşullara uyum sağlamadaki sevinçleri ve acıları hakkında güçlü bir kayıt sağladı. gerçekler ve vahşi yeni bir ülkede yeni bir hayat yaratma. Norveçli yazar Johan Bojer, göç kararlarına yol açan mücadeleleri ve süreçleri betimleyen bir ayna görüntüsü sağladı. Amerika Birleşik Devletleri'nde iki erkek ve bir kız kardeşi olan Ingeborg Refling Hagen, 1935'ten bilinen bir göçmen şiir koleksiyonunda göçmenin eve özlemini ve "oradaki" sert mücadelesini düşündü. 18. yüzyılın Danimarka'nın önde gelen yazarlarından bazıları, başta (en) ve Norske Selskab (Norveç Topluluğu) üyeleri olmak üzere Norveç doğumluydu. 1772'de Kopenhag'da bir grup yerleşik Norveçli tarafından kurulan model için Alman ve İngiliz edebiyatından ziyade Fransızcaya baktı. Norveç'in kendi içinde çok az açık edebi faaliyet vardı, ancak 1760'ta Trondheim'da bir Norveç Kraliyet Öğrenim Derneği'nin kurulması, Norveç'in kültürel özlemlerini ortaya koymaya başladığının kanıtıydı. Şair (en), çağın ve kültürel karamsarlık ile iyimserlik arasındaki gerilimi simgeliyor.
Norveç'te Modernizm
Modernist edebiyat, 1890'larda Knut Hamsun ve edebiyatı aracılığıyla Norveç'e tanıtıldı. 1930'larda , , , Stenersen ve , düzyazı modernizmi deneyen Norveçli yazarlar arasındaydı. 1930'ların kitapları, savaştan sonra modernist eserler kadar kabul görmedi. 1947'de , Leiken og lynet adlı bir şiir koleksiyonu yayınladı ve bu, Norveç şiirinin şekli ve ritmi hakkında büyük tartışmalara yol açtı. Bu 1950'lerde daha da gelişti. Rolf Jacobsen, savaştan sonra modernist tarzda bir şair olarak kabul gördü. da çalışmalarıyla tanındı. 1814'te yeni bir anayasanın imzalanmasından sonra, Norveç için heyecan verici ve zor bir çağ başladı: bağımsız bir Norveç kültürü ve yaşam tarzı geliştirmek için bir fırsat sunuldu gibi görünüyordu, ancak bunun en iyi nasıl olabileceği konusunda derin fikir ayrılıkları vardı. elde edildi. (en), kültürdeki mevcut Danimarka öğesinin ihmal edilmemesi gerektiğini savunanların baş temsilcisiydi. (en) ise milliyetçi gururları onları Danimarka'dan tam bir kopuş talep etmeye itenlerin sözcüsüydü. Welhaven, kendi sone döngüsü Norges dæmring'in (1834; Norveç'in Şafağı) örneklediği gibi, soğukkanlı bir entelektüel yaklaşımı, kısıtlamayı, kontrolü ve bilinçli sanatı temsil ediyordu. Wergeland daha tutkulu ve devrimciydi ve muazzam destanı Skabelsen, mennesket og messias (1830; Yaratılış, İnsanlık ve Mesih), hayran olduğu ruhu simgeliyordu.
Yirminci yüzyıl
Dört büyük ve ölümünden sonra, Norveç edebiyatında yeni bir dönem yaşandı. Norveç'in İsveç ile birliğinden kurtulduğu 1905 yılı, Norveç edebiyatı tarihinde yeni bir döneme işaret ediyor. 20. yüzyılda, üç Norveçli romancı Nobel edebiyat ödülünü kazandı. Birincisi, ödülü bir önceki yüzyılın çalışmalarını yansıtan Bjørnstjerne Bjørnson'du. İkincisi, 1920'de idealist roman Markens Grøde (Toprağın Büyümesi, 1917) için Knut Hamsun'a verildi. Üçüncüsü, Kristin Lavransdatter üçlemesi ve Olav Audunssøn'un 1927'deki iki kitabı için Sigrid Undset'ti. Wergeland bir şair, hatip ve sosyal reformcu olarak çağa hükmetti ve onunla Welhaven ve onlarla bağlantılı iki fraksiyon -"yurtseverler" ve "entelijansiya"- arasındaki çatışma, yüzyıl boyunca devam eden ideolojik bir çatışmaya başladı.
Knut Hamsun, İkinci Dünya Savaşı sırasında bir Norveç Nazi partisi sempati duyması nedeniyle özellikle eleştirildi. Diğer önemli Norveçli yazarlar şunlardır: , , , , , , , , , , , , , , Jon Fosse, , , , , , , , , , , , , , , , Jan Kjærstad, , , , , , , Hans Børli ve . Norveç'in "ulusal Romantizmi" olarak bilinen 19. yüzyılın ortalarındaki edebiyat, ülkenin daha büyük özlemlerini yansıtmaya devam etti. 1841 ve 1844 yılları arasında, (en) ve (en)'nun dönüm noktası olan Norske folkeeventyr'in (Norveç Halk Masalları) derlenmesi ve yayınlanması - önce Anders Faye'in Norske sagn (1833; "Norveç Halk Efsaneleri") ve ardından (en)'ın Norske folkeviser (1852–53; "Norveç Halk Baladları")— (en)'un sekiz ciltlik Norveç halkının tarihine (1857–63) yaptığı gibi, geçmişe canlı bir ilgi gösterdi. Ivar Aasen, Eski İskandinav ile bağlantılı kırsal lehçelere dayalı bir edebi dil oluşturmak için Landsmål hareketinin arkasındaki yaratıcı ruhtu. Ibsen ve Bjørnson'un daha önceki çalışmaları da dahil olmak üzere bu yılların birçok yayını bilinçli olarak Norveç'in kahramanca geçmişine ve köylülerine yöneldi. Nynorsk'u edebi dili olarak benimseyen (en) ("Dalesman") dergisinin kurucusu (en)'nin lirik şiiri de bu yıllara aitti.
Savaş Sonrası Dönem (1945–1965)
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki ilk yıllardaki literatür, Alman gözaltında bulunan veya işgal sırasında direniş çabalarına katılan insanlardan gelen uzun bir dizi belgesel raporla karakterize edildi. Bunlar arasında en meşhur idi 'Ravensbrück'te i ler fange, ' ın Fra dag til dag ve ölümünden sonra yayınlanan Petter Moens dagbok (günden güne) ( 'ın günlüğü). Birkaç yıl sonra, hakkındaki ve David Armin gibi direniş kahramanlarının biyografileri. Historien om Jan Baalsrud (Nine Lives – hikâyesi), büyük yayıncılık başarıları oldu. 1855'te Wergeland'ın kız kardeşi (en), Amtmandens døttre'yi (Kaymakamın Kızları) yayımladı. Henrik Ibsen, Bjørnstjerne Bjørnson ve çağdaşlarının gerçekçi "sorunlu" literatüründe 1870'ler ve 80'ler. I (1877; Toplumun Sütunları) Ibsen'in ona dünya çapında ün kazandıran bir dizi problem dramasının ilkiydi. O zamana kadar Brand (1866) ve Peer Gynt (1867) adlı iki mısralı drama ve onun uzun "çifte draması" Kejser og galilæer (1873; The Emperor and the Galilean) yazmıştı. Bjørnson'un ilk önemli problem draması En fallit (1875; The Bankrupt) idi. Hiçbir zaman Ibsen gibi bir dünya figürü olmasa da, Bjørnson, Norveç'te romancı, oyun yazarı ve lirik şair olarak ve halkla ilişkilerde çağının önde gelen bir kişiliğiydi.
Dönemin kurgusu da savaşa odaklandı. Englandsfarere'i (İngilizce olarak "A Boat for England" olarak yayınlandı) yakalanan bir grup direniş savaşçısı hakkında. (Karanlıktaki Ev) savaş deneyimini sembolik olarak ele aldı. Savaş sonrası literatürün önemli bir kısmı, neden bazılarının iyi Norveçli vatanseverler olarak kaldığı ve görünüşte sıradan insanlar olan diğerlerinin düşmana hizmet ettiği sorusuyla ilgiliydi. Bunun örnekleri arasında Hoel'in 1947 tarihli Møte ved milepelen'i 1949 tarihli Det store veiskillet'i (The Big Fork) ve 1958 tarihli Varulven'i (Kurt Adam) yer alır ve bunlar işbirliği için psikolojik açıklamalar sağlar. Romancılar (en) ve Alexander Lange Kielland, Ibsen ve Bjørnson ile birlikte, modern Norveç edebiyatının önde gelen şahsiyetleriydi ve aşağıdaki başlıkların da gösterdiği gibi, 1870 ile 1884 yılları arasında dikkate değer ölçüde geniş bir önemli çalışmadan sorumluydu: Ibsen'in eserleri Et dukkehjem (Bir Bebek Evi), Gengangere (Hayaletler), En folkefende (Halkın Düşmanı) ve Vildanden (Yaban Ördeği); Bjørnson'ın dramaları Det ny system (The New System), En handske (A Gauntlet) ve Over ævne (Beyond Human Power I) ve romanı Det flager i byen og på havnen (Kurtların Mirası); Lie'nin romanları Gaa paa! ("Go Ahead!"), Livsslaven ("The Life Mahkum"; İng. trans. One of Life’s Slaves) ve Familjen paa Gilje (The Family at Gilje); ve Kielland's Skipper Worse (İng. trans. Skipper Worse), Gift ("Poison") ve Fortuna ("Fortune"; Müh. trans. Profesör Lovdahl). Çağının önde gelen stilisti Kielland, güçlü bir toplumsal vicdana ve İngiliz filozof John Stuart Mill'e olan hayranlığından kaynaklanan aktif bir reform hevesine sahip zarif, esprili bir romancıydı.
Savaş sırasında yazılan, Londra'dan yayınlanan ya da yasadışı olarak dağıtılan şiir, 1945 baharında koleksiyon olarak yayınlandı ve Norveç şiirinin daha önce veya o zamandan beri görmediği bir popülerliğe sahipti. Özellikle Vi overlever alt'ı (Her şeyden kurtuluruz) ve Nordahl Grieg'in Friheten'i (Freedom) iyi karşılandı. Savaş sırasında genç olanlardan bazıları, geleneksel lirik biçimlerin savaşın dehşetini, atom bombalarını ve ortaya çıkan Soğuk Savaş'ı ifade etmek için yetersiz olduğunu buldu. , Jeg vil hjem til menneskene (Eve Gitmek İstiyorum) ve Fra en annen virkelighet (Alternate Reality'den) gibi dikkat çekici koleksiyonlarla geldi. 1870'lerin literatürü, zamanın toplumsal değişim ve gelişime yönelik iyimser tutumuna uygun olarak bireysel gelişim ve ifadeyi vurgulamıştır. Sonraki on yılda, artan şüphecilik ve hayal kırıklığı, yazarları "yerleşik" sosyal kurumlara yönelik saldırılarında daha sert yaptı. Fra Kristiania-Bohêmen'in ("Christiania Bohemia'dan") 1885'te Hans Henrik Jæger tarafından yayınlanması, görünüşte cinsel lisans savunuculuğuyla bir kamu skandalı yarattı. Natüralizmin en aşırı savunucusu, özellikle dört ciltlik Hellemyrsfolket (1887-98; Hellemyr Halkı) adlı romanında (en)'dı. Şair, romancı, oyun yazarı ve eleştirmen olan Arne Evensen Garborg, eserleri Romantizm, gerçekçilik, natüralizm ve Neoromantizm'in ardışık hareketlerini yansıtan mükemmel bir yazardı. Daha geniş ünü ilk kez Bondestudentar (1883; "Köylü Öğrenciler") adlı bir romanla kuruldu, ancak belki de en büyük başarısı Haugtussa (1895) adlı şiir döngüsüydü.
Modernizm, 1950'lerin Norveç şiirinde geniş bir cephede ortaya çıktı. Orvil, ve tarafından üretilen sözleri etkiledi. , , , ve gibi genç şairler arasında, serbest şiir tercih edilen biçimdi. Paal Brekke, dilde konuşma tartışması olarak kabul edilen şiirsel biçimler hakkında geniş kapsamlı bir tartışmada gibi gelenekçilere karşı modernizmin önde gelen savunucusuydu. 1959'daki ilk yayını Dikt (Şiir), 1950'lerde özellikle belirgin olmayan siyasi ve toplumsal değerlere yeni bir ilgi gösterdi. Aynı zamanda, köklü şair Rolf Jacobsen, tüketici zihniyetine ve çevresel yıkıma karşı daha eleştirel bir tavrı benimsiyordu. 1890'larda kurulan Norveçli yazarlar yeni bir neslin ateşi altında kaldı. Yeni fikirlerin manifestosu, 1890'da Knut Hamsun'un Samtiden ("Şimdiki Çağ") dergisinde yayınlanan "Fra det ubevidste sjæleliv" ("Zihnin Bilinçsiz Yaşamından") bir makaleydi. tipik olmaktan ziyade bireysel ve kendine özgü. Hamsun, toplumsal sorunlara çağdaş vurgu konusunda sabırsızdı ve ilk romanları Açlık (1890), (en) (1892; Gizemler) ve Pan (1894) bu fikirleri örnekledi; Dünya Nimeti (1917) gibi daha sonraki romanları daha az aşırıydı ama yine de güçlü, bazen vahşi bir ironi içeriyordu. Hamsun 1920'de Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı.
Düzyazıda, her şeyden önce, 1950'lerde kuruluşa yönelik saldırıya öncülük eden Jonas ve Den onde hyrde'de (Kötü Çoban) okul ve hapishane sistemlerine saldırır, orada hükûmetin otoriter yönlerini özellikle açıkça gösterdiğini savunur. 1950'lerin düzyazı edebiyatının öne çıkanlarından biri Borgen'in Lillelord üçlemesidir. Borgen'in çalışması, deneysel bir düzyazı yazma stiliyle karakterize edilir; bu, birkaç kısa öykü koleksiyonunun yanı sıra 1959 tarihli deneysel roman Jeg (I)'de de görülebilir. 1950'lerin edebiyatının bir diğer önemli noktası, Mykle'ın Ask Burlefot hakkındaki iki tartışmalı romanıydı: Lasso rundt fru Luna (İngilizce'de "Lasso Around The Moon" olarak yayınlandı) ve Sangen om den røde rubin (). Ancak ikinci kitaba yapılan yasal müdahalenin bir sonucu olarak, mahkeme davasının baskısı ve etrafındaki tartışmalar Mykle'ı daha sonra çok az yayınlayan Mykle'ı münzevi bıraktı. , 1950'lerde bir başka taze, yeni sesti. İlk romanları Ikaros ve Line'da genç kahraman, Sosyal Demokrat refah devletinin sosyalist olmayan üyeleriyle anlaşmaya varır. Jensen ayrıca 1965'te Epp'nin yayımlanmasıyla Norveç edebiyatına yeni bir tema kazandırdı; Bu roman gelecekteki bir distopyayı ele aldı. Bu dönemde lirik şiir, Sembolist hareketle yakın bir yakınlığı olan (en) ve 1890'ların en iyi şarkı sözlerini yazan (en) ile gelişti. Keskin hicivli bir zekayı lirik bir ustalıkla birleştiren (en) dramada yeni ruhu Kong Midas (1890), Gerts have (1894; "Gert's Garden"), Balkonen (1894; The Balcony) ve Kjærlighetens trajedisi (1904; Aşkın Trajedisi). Hamsun'un insan davranışının irrasyonel yanıyla meşguliyetini paylaşan kişi, hatırı sayılır bir güce ve nüfuza sahip bir yazar olan (en)'ti. Manzum draması Driftekaren (1908; "The Drover") ve uzun romanı Sneskavlen brast'ta (1918–19; "Çığ Kırıldı") Kinck, Hamsun'dan daha düşünceli ve analitik bir yazar olduğunu gösterdi.
Johan Borgen'in yanı sıra Tarjei Vesaas ve da mükemmel kısa öykü yazarları olarak tanındı. 1953'te, kısa öykü koleksiyonu Heretter følger jeg deg helt hjem ile çıkış yaptı (Bundan böyle eve kadar seninle birlikte yürüyeceğim). O zamandan beri kısa düzyazı türünde kaldı ve bugün Norveç edebiyatının en iyi kısa öykü yazarlarından biri olarak kabul ediliyor. Norveç edebiyatının 20. yüzyılın ilk yarısındaki gerçek başarıları roman ve lirik şiirdeydi. Heiberg ve (en)'in oyunları dışında drama dikkat çekici değildi. Yüzyılın ilk on yıllarında, bölgecilik özellikle romanda güçlü bir unsurdu; yazarlar, lehçeyle renklenen dili benimseyerek bölgeleriyle özdeşleşmişlerdir. Trøndelag'ın orta kuzey bölgesinden (en), dikkate değer bir eser yazdı: 10 ciltlik roman döngüsü, Dansen gjenom skuggeheimen (1911–24; "Gölge Dünyasında Dans"). Roman ayrıca, Norveç'in diğer Avrupa ülkelerinden daha sonra yaşadığı sanayileşmenin yayılmasından kaynaklanan çatışmaları da ele aldı. Romancı ve oyun yazarı Oskar Braaten işçi hareketiyle yakından bağlantılıyken, (en), Christianus Sextus (1927–35) üçlemesindeki Røros ve Nattens brød (1940; "Gecenin Ekmeği"nde) madenciler hakkında anlayışlı ve tarihsel bir kavrayışla yazmıştır.). 1928'de Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Sigrid Undset, romanlarını pek çok farklı çağda kurguladı ve onların kaygısı, kadınların toplumdaki rolleri çerçevesinde sadakatlerini incelemekti. Uzun bir tarihi roman olan Kristin Lavransdatter (1920–22), Norveç edebiyatının bir başyapıtıdır. Daha sonraki romanları Gymnadenia (1929; Yabani Orkide) ve Den brændende busk (1930; Burning Bush), Roma Katolikliğine dönüşmesinden açıkça etkilenmiştir. Yine orta kuzey bölgesinden olan Olav Duun, bir köylü ailesinin dört kuşak boyunca gelişimini konu alan altı ciltlik bir roman döngüsünde—Juvikfolke (1918–23; Juvik Halkı) sonu gelmez bir çatışma olarak hayata dair kavrayışını ortaya koydu.
Siyasi farkındalık ve sosyal gerçekçilik (1965–1980)
1965'ten sonraki dönem, Norveç kurgusu için pazarda keskin bir genişlemeyi temsil ediyordu. 1965'te Norveç, yeni literatür satın almak için bir politika başlattı. Devlet, Norveç edebiyatının her yeni başlığından (asgari standartları karşılaması şartıyla) 1000 kopya satın almayı taahhüt etti. Bunlar ülkenin kütüphaneleri arasında dağıtıldı. Bu, 1976'da kitap kulübü Bokklubben Nye Bøker'in (Yeni Kitaplar) oluşturulmasıyla birleştiğinde, ülkenin edebi üretiminde artan canlılık üretti. II. Dünya Savaşı'ndan önce yazmış olan ve tümü geleneksel formlar ve düzenli ölçü ve kafiye kullanan başka başarılı ve popüler lirik şairler de vardı. Hafif ama zarif dizelerinde gerçekçilik ve romantizmi birleştiren Herman Wildenvey ile Wildenvey'den daha bilgili bir şair olan Olaf Bull'u içeriyorlardı. Bull, titizlikle hazırlanmış şiirlerinde, bir kadının sevgisine duyulan özlemin yanı sıra varoluşsal kaygı duygularını da dile getirdi.
1970'ler, bir grup olarak Norveçli yazarların ve genel olarak entelektüellerin hem siyasallaşmasını hem de güçlenmesini sağladı. , akademik yazar hakları mücadelesinin yanı sıra siyasi mücadelenin de arenası haline geldi. Bir noktada yazarın birliği iki kampa ayrıldı. Yazarlar, ülke çapında bölgesel yazar organizasyonlarında örgütlendiler ve amatör yazarların katkılarının memnuniyetle karşılandığı bir dizi edebi dergi başlattılar. Şiirler ve denemeler yazan ve Marksist dergi Mot Dag'a ("Güne Doğru") katkıda bulunan, oldukça tanınmış bir kişi olan (en), hem örgütlü dine hem de modernist eğilimlere aktif olarak karşı çıktı. Savaşlar arası yılların diğer sosyal adanmış yazarları Grieg, (en) ve (en) idi. Şair, romancı ve oyun yazarı olan Grieg, Vår ære og vår makt (1935; Onurumuz ve Şanımız) adlı oyununda I.). En çok Konkylien (1929; "The Sounding Shell") ve Opbrudd (1936; Break-Up) adlı dramalarıyla tanınan Krog, aynı zamanda iyi bir deneme yazarı ve toplum eleştirmeniydi. Mot Dag grubunun siyasi görüşlerini paylaşmasına rağmen, Hoel kurgusunda sosyal hastalıkların temel nedenlerini Marksist teorilerden ziyade Freudyen psikoloji aracılığıyla araştırdı. Ekim'de (1931; Ekim'de Bir Gün) adlı romanı, burjuva evliliğini eleştirel bir şekilde tasvir etmesi nedeniyle halk arasında bir kargaşa yarattı. 1920'lerin Syndere i sommersol (1927; Sinners in Summertime) ve Nazi işgali Møte ved milepelen (1947; Milestone'da Buluşma) gibi dönemin portrelerinde en iyisiydi.
sonunda en dikkate değer edebiyat dergisi olacaktı. 1965'ten itibaren dönemin edebiyatına damgasını vuracak birçok genç yazarın eserlerini yayımladı. Profil'in amacı, Norveç edebiyatını genel olarak Avrupa edebiyatıyla aynı seviyeye getirmekti. Bunu başarmak için geleneksel psikolojik roman gelişimine başkaldırdılar. Modern devlet için gerçek kimlik sorunu esastı. 1960'ların sonlarındaki bu modernizm figürüne makaleleri, denemeleri ve edebi eserleri aracılığıyla önemli katkılarda bulunmuştur. , aralarında (en) ve (en)'nin de bulunduğu, 2. Nynorsk'ta yazan Vesaas, Norveç'in en taşralı uluslararası yazarı olarak anılıyor; eserleri - özellikle Det store spelet (1934; The Great Cycle) - Norveç kırsalında kök salmıştır, ancak endişeleri evrenseldir. Fuglane (1957; Kuşlar), son derece sembolik ve duyarlı bir nesir aracılığıyla, hayatı zihinsel engelli bir adamın bakış açısından tanımladı. Vesaas, Nazi işgali sırasında Norveç'in alegorik öyküsü olan Kimen (1940; Tohum) ve Huset i mørkret (1945; Karanlıktaki Ev)'de kötülüğün güçlerini inceler. Sandel, Fransız etkisinde bir romancı ve kısa öyküler yazarıydı. Büyük ölçüde otobiyografik olan Alberte üçlemesi (1926–39), genç bir kadının olgunluğa doğru genellikle zorlu yolculuğunu ve sanatsal çağrısını betimlemesi, kadın okuyucular arasında güçlü bir şekilde yankılandı. Freudyen, ilkelci ve radikal, Sandemose'a tipik olarak uygulanan sıfatlar arasındadır. Bir romancı ve gazeteci olarak, tüm yazıları boyunca kendini beğenmiş ama ikiyüzlü küçük burjuvaziye saldırmaya niyetliydi. Romanları, kinaye, fantezi ve bozuk kronolojiler kullanarak insan zihninin derinliklerini, özellikle mantıksızlığını araştırır. Sandemose ayrıca En flyktning krysser sitt spor (1933; Bir Kaçak İzlerini Geçiyor) gibi romanlarıyla bir çocuğun dünyasına dair derin bir anlayış sergiledi. Aşk, cinayet ve kıskançlık üzerine bir roman olan Varulven'de (1958; Kurtadam), Nazizmin ardındaki psikolojik güçleri araştırır.
Şiir, 1950'ler ve 1960'ların başlarında yaygın olan modernist bir tarz sergiledi. Hala sabit kıta formlarında yazan gelenekçiler gözden düştü. Genç şairler 1950'lerin tarzı sembolizmin yerini almayı hedefliyordu ve bu isyanın ön saflarındaydı. Profil şiiri yeni bir sadelik, somutluk ve gündelik dilin kullanımını getirdi. , özellikle modern Avrupa şiirini hem şair hem de eleştirmen olarak tanıttığı için not edildi. Norveç şiirinin yenilenmesini savundu ve TSEliot gibi İngiliz modernist yazarların çevirileriyle yabancı edebiyat bilgisini yaydı. 1950'lerin ortalarında, Brekke lirik biçim tartışmasına katıldı ve sözde tartışmasında karşı çıktı. Kurulan lyrists arasında, şekilde geçişi kazandığmız ve concretist onun koleksiyonu gibi diğer genç Norveçli şair, ilham austavind, içinde Dropar başlıklı özellikle birlikte, şiir ve doğuş yaşamıştır . İskandinav ülkeleri arasında Norveç, İkinci Dünya Savaşı'nın en acı deneyimlerinden bazılarını yaşadı ve bu deneyimler ülkenin savaş sonrası literatürüne geniş ölçüde yansıdı. Ülkeleri de savaş sırasında çok acı çeken Finler, savaşın kendisinin gerçekçi tasvirlerine odaklanma eğilimindeyken, Norveçli yazarlar kötülüğün doğasına odaklandılar. (en) romanlarında (örneğin, Før hanen galer [1952; "Horoz Kargalarından Önce")] bunu yaptı ve çok somut ve sert bir şekilde oynuyor. Frihetens øyeblikk (1966; Moment of Freedom) gibi sonraki eserlerinde, tüm Batı medeniyetinde kötülüğün doğasını araştırdı. Aynı zamanda politik olarak kararlı bir yazar olan (en), ilk kısa öykülerinde savaş yıllarına ait öyküleri yeniden anlattı, ancak bunu bir kadının bakış açısından yaptı. Ancak ona ün kazandıran, genç bir kızın büyümesini anlatan Musikk fra en blå brønn (1960; Mavi Kuyudan Müzik) adlı çalışmasıydı. Odak noktası her zaman savunmasız bireye baskı yapan toplumsal güçler üzerinde kaldı.
Kısa bir süre sonra Profil grubu, Dag Solstad, ve gibi yazarların yeni kurulan (Arbeidernes kommunistparti veya AKP) dönmesi ve yeni bir siyasi program formüle etmeye dahil olması nedeniyle farklı yollara gitti. edebiyatın emekçilere ve onların kapitalizme karşı ayaklanmasına hizmet etmesi gerektiği görüşüne dayalıdır. Çalışan kişi ve bir nedene - Arild Åsnes Solstad 1970 büyük ve daha gerçekçi bir şeyle bağlamak için, modern entelektüelin arzusunu anlamak için bir anahtar roman. Bir başka önemli savaş sonrası edebi şahsiyet, bir romancı ve kısa öykü yazarı olan (en)'di. Sandemose gibi, insan ruhunun karanlık taraflarını ve özellikle kimlik oluşum sürecini araştırdı. En çok Lillelord üçlemesi ile tanınır (1955–57; Eng. trans. 1 ciltte Lillelord olarak). Jeg (1959; "Ben") biçim olarak daha deneyseldir, ancak Lillelord'un kimlik sorununa ilişkin araştırmasını özdüşünümsel bir tarzda sürdürür. İkinci Dünya Savaşı sonrası modernizm ve postmodernizm
Birkaç AKP yazarı vardı, ancak 1970'lerin büyük bölümünde Norveç kurgusunun gündeminin önemli bir bölümünü oluşturmayı başardılar. Bazı yazarlar, genellikle sosyal gerçekçilik edebiyatı olarak bilinen, insanların kendilerini tanımalarını amaçlayan bir dilde roman ve şiir yazmaya başladılar. Bu türdeki tanınmış eserler arasında Solstad'ın 25. septemberplassen, Obrestad'ın Sauda! Streik! ve Haavardsholm's Historiens kraftlinjer. (en), Norveç şiirinin ilk modernistlerinden biriydi. 1930'ların başlarında, endişelerini ifade etmek için serbest şiir ve canlı görüntüler kullandı - özellikle 1970'lerde çevrenin tahribatıyla ilgili endişeleri gibi - oldukça modern ve kalıcı popülaritesini açıklıyor. Bununla birlikte, lirik modernizmin gerçek şampiyonu, 1940'ların sonlarından itibaren varlıklı Batı toplumunun materyalist değerlerine saldıran (en) idi. Diğer önemli modernistler arasında Nynorsk'ta günlük yaşam hakkında yazan (en) ve felsefi bir şair, denemeci ve ressam olan (en) yer alıyor. (en) ve (en), stilistik olarak geleneksel aşk şiirleriyle tanınırlar; Hagerup, çocuklar için yazdığı şiirleriyle de tanınır.
Bir azınlık AKP temalı edebiyat yazsa da, daha geniş yazarlar topluluğunun bu edebi odağı destekleme konusunda genel bir istekliliği vardı. Sınıf mücadelesinin yanı sıra ciddi literatüre konu olan iki alan vardı: feminizm ve hükûmet gücünün merkezi bir hükûmette toplanmasına karşı mücadele. Diğer Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, 1960'ların ve 70'lerin sonu, Norveç'te politik olarak angaje, sosyal olarak devrimci edebiyatı savunan yeni nesil radikal yazarların yükselişine tanık oldu. Adını bir dergiden alan bu sözde Profil grubu, (en), Dag Solstad (en), (en) ve (en)'i içeriyordu. Romanlarının birçoğu, Obrestad'ın Sauda'sında olduğu gibi, belgesel materyalleri kurgu ile serbestçe karıştırdı! Streik! (1972; "Sauda! Strike!"), ama hepsini birleştiren şey, Marksizm-Leninizm'in Maoist yorumuna duyulan ortak inançtı. Daha sonraki çalışmalarda tonları değişti. Bazıları, Roma 1987'deki (1987; "Roman") Solstad gibi, daha önceki dönemin bir muhasebesini yaptı. Aynı zamanda bir oyun yazarı olan Hoem gibi diğerleri geleneksel romana geri döndüler (Frøken Dreyers musikkskole [2000; "Miss Dreyer’s Music School"]). 1960'larda çıkış yapan (en), modern toplumu, kesin dilleri, kara mizahları ve açık sonları ile karakterize edilen romanlarda ve kısa öykülerde eleştirdi.
Feminist edebiyat veya kadın edebiyatı terimi bu dönemde değişiyordu. Bazıları kadınların deneyimleri hakkında kadınlar tarafından yazılan edebiyat için özel bir terimin gerekli olduğuna inanırken, diğerleri feminist edebiyatın kadın yazarları ve okuyucuları toplumun dışında, izole bir döngüye sokmaya hizmet ettiğinden endişe duyuyordu. Tartışmaya rağmen, yeni kadın yazarlardan kadınların aile ve toplumdaki yetersiz rolü hakkında önemli katkılar geldi. Hvem'i Liv og Unni'ye karşı mı? (Liv ve Unni'ye kim karar veriyor?) yeni kadın edebiyatını anlamanın merkezinde yer alıyor. , uzun bir dizi kısa öykü koleksiyonuna ve To akter for fem kvinner (Beş kadın için iki perde) oyununa katkıda bulundu. Hem Køltzow'un hem de Vik'in çalışmaları gerçekçi geleneğe bağlı kaldı. Daha sonra ve , yeni bir deneysel çalışma türünü temsil eden daha asi bir dille eserler yarattılar. Løveid'in çalışması özellikle yeni bir kadın rolü için yeni bir dil bulmaya kendini adamıştır. İlk kez (en) (1984) adlı romanıyla popülerlik kazanan (en), bir ailenin nesiller boyu süren kaderini anlatan Halvbroren (2001; The Half Brother) romanıyla büyük övgü topladı; tarzı, gerçekçi anlatımı fantastik olanla başarıyla birleştirdi. Jan Kjærstad'ın çığır açan romanı Homo Falsus; eller, det perfekte mord (1984; "Homo Falsus; or, The Perfect Murder") postmodern özellikler sergiledi; Kurgusal bir televizyon ünlüsü olan Jonas Wergeland'ın üç bölümden oluşan "biyografisi", postmodernist stratejilerin ustaca uygulanmasının sadece bir bireyin değil, tüm bir çağın heyecan verici, çok boyutlu bir portresine nasıl yol açabileceğini gösterdi. Birbirinden çok farklı üç kadın yazar, feminist bir bakış açısıyla, toplumsal talepler, yeni özgürlükler ve kendi duygusal arzularıyla başa çıkma çabalarında çağdaş kadınların hayatlarını tasvir eden kısa öykü yazarı (en); Tora ve Dina üçlemeleri 1980'ler ve 90'larda en çok satanlar haline gelen (en); ve postmodernist bir şair ve oyun yazarı olan (en), dramada Ibsenite geleneğine başarıyla meydan okuyan birkaç kişiden biri. Modern toplumda aşk, aile ve yakın insan ilişkilerinin potansiyelini araştırdı. Çalışmaları eğlenceli ve görsellik, mizah ve duygusallık açısından zengindir; çeşitli türleri ve sanat biçimlerini katederler ama her zaman kadınları baş kahraman olarak görürler. Jon Fosse uluslararası üne sahip bir oyun yazarıdır. İskandinav ülkeleri arasında Norveç, ülkenin savaş sonrası literatürüne geniş ölçüde yansıyan II. Dünya Savaşı'nın en acı deneyimlerinden bazılarını yaşadı.
Sosyal gerçekçiliğin ötesinde (1980-2000)
1980'lerin on yılı, birçok yönden 1970'lerin edebiyatındaki sosyal gerçekçiliğe bir yanıttı. 1983'te , 1970'lerde çeperde olan yazarların rolünü uzlaştıran Bazarovs barn ("Bazarov'un Çocukları", Rus kurgusal nihilist Eugene Bazarov'a atıfta bulunan) başlıklı bir polemik-felsefi inceleme yayınladı. Skagen, daha bireysel odaklı ve idealist bir edebiyatı savundu. Bu kitabın geçişi mi yoksa basitleştirdiği mi belirsiz olsa da, 1970'lerin yazarlarının çoğu 1980'lerde yeni yönlere kaymıştır. , İşçi Komünist Partisi hakkında retrospektif olan iki roman yayınladı. Drift başlıklı bir roman yazdım Prøvetid kaleme. Tüm bu çalışmalar, hayatın krizlerini yaşayan ve yeni bir zemin bulmaya çalışan orta yaşlı erkeklere odaklandı. Benzer şekilde 1970'lerdeki kadın devrimi sırasında erkeklerin rollerinin değişmesine ilişkin romanları da yeni yönü yansıtıyordu. Ülkeleri de savaş sırasında çok acı çeken Finler, savaşın kendisinin gerçekçi tasvirlerine odaklanma eğilimindeyken, Norveçli yazarlar kötülüğün doğasına odaklandılar. (en) romanlarında (örneğin, Før hanen galer [1952; "Horoz Kargalarından Önce")] bunu yaptı ve çok somut ve sert bir şekilde oynuyor. Frihetens øyeblikk (1966; Moment of Freedom) gibi sonraki eserlerinde, tüm Batı medeniyetinde kötülüğün doğasını araştırdı. Aynı zamanda politik olarak kararlı bir yazar olan (en), ilk kısa öykülerinde savaş yıllarına ait öyküleri yeniden anlattı, ancak bunu bir kadının bakış açısından yaptı. Ancak ona ün kazandıran, genç bir kızın büyümesini anlatan Musikk fra en blå brønn (1960; Mavi Kuyudan Müzik) adlı çalışmasıydı. Odak noktası her zaman savunmasız bireye baskı yapan toplumsal güçler üzerinde kaldı.
1980'ler, onlarca yıl boyunca bir ana tema geliştiren, güçlü-merkezi bir karaktere odaklanan ve kırsal çevre veya çok uzak olmayan bir geçmişe sahip yerel bir topluluk etrafında inşa edilen birkaç büyük roman üretti. Örnekleri arasında sitesindeki Beatles sitesindeki Skyskraperengler (Dikey Melekler), Ingvar Ambjørnsen sitesindeki Hvite niggere (Beyaz Zenciler), sitesindeki St.Croix üçleme, sitesindeki Tora-üçlemeleri ' s Seierherrene. Bir başka önemli savaş sonrası edebi şahsiyet, bir romancı ve kısa öykü yazarı olan (en)'di. Sandemose gibi, insan ruhunun karanlık taraflarını ve özellikle kimlik oluşum sürecini araştırdı. En çok Lillelord üçlemesi ile tanınır (1955–57; Eng. trans. 1 ciltte Lillelord olarak). Jeg (1959; "Ben") biçim olarak daha deneyseldir, ancak Lillelord'un kimlik sorununa ilişkin araştırmasını özdüşünümsel bir tarzda sürdürür. İkinci Dünya Savaşı sonrası modernizm ve postmodernizm
1980'ler ayrıca Norveç edebiyatında "fantezi on yılı" olarak etiketlendi. , , , , Jan Kjærstad ve Hovland'ın da bulunduğu bir dizi yazar, büyülü, fantastik veya imkansız unsurlarla eserler üretti. Çocuklar ve gençler için yazılan edebiyatta fantastik öğeler de vardı; , bu türe en çok katkıda bulunan kişidir. (en), Norveç şiirinin ilk modernistlerinden biriydi. 1930'ların başlarında, endişelerini ifade etmek için serbest şiir ve canlı görüntüler kullandı - özellikle 1970'lerde çevrenin tahribatıyla ilgili endişeleri gibi - oldukça modern ve kalıcı popülaritesini açıklıyor. Bununla birlikte, lirik modernizmin gerçek şampiyonu, 1940'ların sonlarından itibaren varlıklı Batı toplumunun materyalist değerlerine saldıran (en) idi. Diğer önemli modernistler arasında Nynorsk'ta günlük yaşam hakkında yazan (en) ve felsefi bir şair, denemeci ve ressam olan (en) yer alıyor. (en) ve (en), stilistik olarak geleneksel aşk şiirleriyle tanınırlar; Hagerup, çocuklar için yazdığı şiirleriyle de tanınır.
1980'lerin çok sayıda yazarı yüksek derecede edebi bilinç sergiledi. Bu on yıldaki yeni yazarların çoğu, Norveç genelinde kurulan yazarlar için birçok okul veya enstitüde edebiyat, felsefe ve diğer akademik konularda resmi olarak eğitim gördü. Pek çok roman, metnin kendisiyle veya diğer metinlerle içsel çatışmalar üretti ve kahramanlar bir yazar, bilim adamı veya sanatçı olarak temsil edildi. Jan Kjærstad'ın Homo Falsus'u , 1980'lerin bu meta-romanlarının belki de en önde geleni, KYKA/1984'ü bir diğeri. ve de bu türde eserler üretti. Daha akademik yönelimli yazarların bir başka sonucu da, son yıllarda yayınlanan çok sayıda deneme derlemesiydi; bunlar genellikle bir yazarın diğer yazarlar hakkındaki yorumlarını veya diğer sanat biçimlerine ilişkin yansımaları sağlar. Diğer Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, 1960'ların ve 70'lerin sonu, Norveç'te politik olarak angaje, sosyal olarak devrimci edebiyatı savunan yeni nesil radikal yazarların yükselişine tanık oldu. Adını bir dergiden alan bu sözde Profil grubu, (en), Dag Solstad (en), (en) ve (en)'i içeriyordu. Romanlarının birçoğu, Obrestad'ın Sauda'sında olduğu gibi, belgesel materyalleri kurgu ile serbestçe karıştırdı! Streik! (1972; "Sauda! Strike!"), ama hepsini birleştiren şey, Marksizm-Leninizm'in Maoist yorumuna duyulan ortak inançtı. Daha sonraki çalışmalarda tonları değişti. Bazıları, Roma 1987'deki (1987; "Roman") Solstad gibi, daha önceki dönemin bir muhasebesini yaptı. Aynı zamanda bir oyun yazarı olan Hoem gibi diğerleri geleneksel romana geri döndüler (Frøken Dreyers musikkskole [2000; "Miss Dreyer’s Music School"]). 1960'larda çıkış yapan (en), modern toplumu, kesin dilleri, kara mizahları ve açık sonları ile karakterize edilen romanlarda ve kısa öykülerde eleştirdi.
Dönem, suç literatürüne artan bir ilgi gösterdi. Jon Michelet, , ve Fredrik Skagen, Norveçli okuyucular tarafından çok beğenildi. ve gibi kadın suç yazarları büyük başarı elde etti - ikincisinin eserlerinde bir kadın dedektif yer aldı. Bin yılın başlangıcından bu yana suça olan ilgi hiçbir şekilde azalmadı ve bazı yazarlar ya suçta uzmanlaştı ya da suç ile diğer düzyazılar arasında gidip geldi. Jo Nesbø, , , , , , ve bu kategorideki yazarlar arasındadır. Özellikle İsveç ve İngiltere'den çevrilmiş bir suç akışı, bu türün Norveçli yazarlarını etkiledi. İlk kez Beatles (1984) adlı romanıyla popülerlik kazanan (en), bir ailenin nesiller boyu süren kaderini anlatan Halvbroren (2001; The Half Brother) romanıyla büyük övgü topladı; tarzı, gerçekçi anlatımı fantastik olanla başarıyla birleştirdi. Jan Kjærstad'ın çığır açan romanı Homo Falsus; eller, det perfekte mord (1984; "Homo Falsus; or, The Perfect Murder") postmodern özellikler sergiledi; Kurgusal bir televizyon ünlüsü olan Jonas Wergeland'ın üç bölümden oluşan "biyografisi", postmodernist stratejilerin ustaca uygulanmasının sadece bir bireyin değil, tüm bir çağın heyecan verici, çok boyutlu bir portresine nasıl yol açabileceğini gösterdi. Birbirinden çok farklı üç kadın yazar, feminist bir bakış açısıyla, toplumsal talepler, yeni özgürlükler ve kendi duygusal arzularıyla başa çıkma çabalarında çağdaş kadınların hayatlarını tasvir eden kısa öykü yazarı (en); Tora ve Dina üçlemeleri 1980'ler ve 90'larda en çok satanlar haline gelen (en); ve postmodernist bir şair ve oyun yazarı olan (en), dramada Ibsenite geleneğine başarıyla meydan okuyan birkaç kişiden biri. Modern toplumda aşk, aile ve yakın insan ilişkilerinin potansiyelini araştırdı. Çalışmaları eğlenceli ve görsellik, mizah ve duygusallık açısından zengindir; çeşitli türleri ve sanat biçimlerini katederler ama her zaman kadınları baş kahraman olarak görürler. Jon Fosse, uluslararası üne sahip bir oyun yazarıdır.
Bir diğer açık eğilim, özellikle yazarların ve sanatçıların biyografilerine olan ilgidir. 1980'lerde yaşayan önemli yazarların çoğu, ölen sanatçının veya diğer meslektaşlarının bir veya daha fazla biyografisini yazmıştır. Ayrıca, birkaç önemli biyografi yazılmıştır. Güneş Tanrısının Düşüşü. Knut Hamsun ve Knut Hamsun biyografisi büyük ilgi gördü. Bu modern biyografilerde - günümüz sinemasına benzer ve geçmişten farklı olarak - özel bir karakterin kaynak materyalini kullanma eğilimi vardır. Şiirde Nattåpent'i yaklaşık 20.000 kopya sattı ve Lysets øyeblikk'i de çok iyi karşılandı. , ve de bu on yılda önemli şiir koleksiyonları yayınladılar. , 1970'leri anımsatan en politik şiirlerinden bazılarını 1990'larda yazdı. Yeni ve ortaya çıkan şiir büyük bir çeşitlilik göstermektedir. Bununla birlikte, yalnızca nadir şiir koleksiyonu önemli satışlar veya dolaşım sağlar. Kitap kulüpleri için genellikle büyük miktarlarda yayınlanan yeni romanların aksine, şiirin bir kriz durumunda olduğu söylenebilir. Tiyatro izleyicileri yeni Norveç oyunlarına yalnızca orta düzeyde ilgi gösteriyor. Dolayısıyla drama, bir istisna dışında nesir ve şiirin gölgesinde kalmıştır: Jon Fosse, 1990'lar ve sonrasında, Ibsen'den beri başka hiçbir Norveçli oyun yazarının hoşlanmadığı uluslararası bir beğeni topladı.
21'inci yüzyıl
, (Norveççe Min kamp) başlıklı serisiyle dünya çapında başarı elde etti ve Wall Street Journal tarafından "21. yüzyılın en büyük edebi duyumlarından biri" olarak tanımlandı. Knausgård aynı zamanda romanların (, , ), otobiyografik The Seasons Quartet'in ve deneme koleksiyonlarının da yazarıdır. irbirinden çok farklı üç kadın yazar, feminist bir bakış açısıyla, toplumsal talepler, yeni özgürlükler ve kendi duygusal arzularıyla başa çıkma çabalarında çağdaş kadınların hayatlarını tasvir eden kısa öykü yazarı (en); Tora ve Dina üçlemeleri 1980'ler ve 90'larda en çok satanlar haline gelen (en); ve postmodernist bir şair ve oyun yazarı olan (en), dramada Ibsenite geleneğine başarıyla meydan okuyan birkaç kişiden biri. Modern toplumda aşk, aile ve yakın insan ilişkilerinin potansiyelini araştırdı. Çalışmaları eğlenceli ve görsellik, mizah ve duygusallık açısından zengindir; çeşitli türleri ve sanat biçimlerini katederler ama her zaman kadınları baş kahraman olarak görürler. Jon Fosse, uluslararası üne sahip bir oyun yazarıdır.
Çizgi roman
Norveç, İsveç ile paylaştığı farklı bir çizgi roman ve tek panelli çizgi roman kültürüne sahiptir. , ve gibi yerel temalara sahip hikâye odaklı çizgi romanlar savaş sonrası yıllarda popülerdi. Bununla birlikte, yavaş yavaş popülerliğini yitirdiler ve yerel olarak üretilen büyük bir çizgi roman olmadan birkaç on yıllara yol açtılar (kısmi Pyton hariç). 1990'ların başlarından başlayarak, Calvin & Hobbes, ve Beetle Bailey gibi ABD çizgi romanlarını çevreleyen yerel yutturmacadan çok sayıda çizgi roman doğdu. Önemli isimler arasında (Pondus, Rutetid), Lars Lauvik (Eon, Wildlife), (), (), Øyvind Sagosen () ve ikili Emberland & Sveen (Sleivdal IL) yer alıyor. Şakacı komediye odaklanarak yola çıkan Norveçli çizgi romanlar, 2000'lerin sonlarından itibaren giderek ilişkilere ve aile hayatına daha fazla odaklandı ve bu da (Tegnehanne) ve Nils Axle Kanten (Hjalmar) gibi isimler tarafından yapılan ek çizgi romanların yaratılmasına yol açtı..
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Norvec edebiyati haber gazete kitap akademik JSTOR Ekim 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Norvec edebiyati Norvec te veya Norvec halki tarafindan bestelenen edebiyattir Norvec edebiyatinin tarihi ve gibi sairlerle birlikte 9 ve 10 yuzyillarin Eddaik siirleri ve skaldik misralariyla baslar 1000 yili civarinda Hristiyanligin gelisi Norvec i Avrupa Orta Cag ogrenimi menajerlik ve tarih yazimi ile temasa gecirdi Yerli sozlu gelenek ve Izlanda etkisi ile birlesen bu 12 yuzyilin sonlarinda ve 13 yuzyilin baslarinda aktif bir edebiyat uretimi donemine donusecekti O donemin baslica eserleri arasinda ve sayilabilir Norvec in en eski edebiyati Viking Cagi nda tas uzerine yapilmis runik yazitlardan ve cogunlukla sozlu olarak aktarilan ve yalnizca daha sonraki Izlanda el yazmalarindan yazili olarak bilinen aliterasyonlu siirden olusur 13 yuzyilin Izlanda destanlari da Izlanda daki Norvecli yerlesimciler arasinda devam eden bir Norvec sozlu nesir geleneginin oldugunu gosterir Hristiyanlik Norvec e geldiginde misyoner rahipler ve rahipler yanlarinda hem yazi teknolojisini hem de buyuk olcekli metinlerin olusturulmasini saglayan alfabeyi getirdiler Yuksek Orta Cag boyunca hem kraliyet mahkemesi hem de dini liderlerin ikametgahlari ile ilgili yazi gelenekleri vardi ornegin Kral Sverre Sigurdsson i hayatinin bir destaninin bestelenmesi icin ayarladi Orta Cag Norvec inden en iyi edebi metin 1250 civarinda yazilmis olabilecek ve Magnus VI Lagabote nin yasama calismalarini etkilemis gibi gorunen Konungs skuggsja Kralin Aynasi adli krallar icin bir el kitabidir Ancak Kara Olum un gelisiyle birlikte Norvec nufusunu o kadar cok kaybetti ki yerli edebi gelenek neredeyse hicbir seye gerilemedi 14 yuzyildan 19 yuzyila kadar olan donem ve gibi Norvec dogumlu yazarlar Danimarka Norvec ortak edebiyatina katkida bulunsa da ulke edebiyatinda Karanlik Cag olarak kabul edilir 19 yuzyilin baslarinda milliyetciligin ortaya cikisi ve bagimsizlik mucadelesi ile birlikte yeni bir ulusal edebiyat donemi ortaya cikti Bir milliyetci romantizm selinde buyuk dortlu ortaya cikti Henrik Ibsen Bjornstjerne Bjornson Alexander Kielland ve Oyun yazari donemin en etkili yazariyken Henrik Ibsen in sonraki calismalari Norvec e Bati Avrupa edebiyatinda onemli bir yer kazandiracakti Kilisenin Orta Cag temsilcileri Latince yi bir yazi araci olarak kullandilar ancak bu Lutheran Reformu nun gelisiyle degisti Lutheranizm bireyin Tanri ile iliskisine ayricalik tanir ve kutsal yazilari okumak bu iliskinin gelistirilebilecegi birincil aractir Yeni Ahit 1524 gibi erken bir tarihte Danca ya cevrildi ve Incil in tamami 1550 ye kadar Danca olarak mevcuttu Danca Incil cevirisi 1397 de Danimarka ile Kalmar Birligi ne giren Norvec te de kullanildi Pek cok Lutheran bakani yurtdisinda egitim gordu ve eve donduklerinde yanlarinda entelektuel durtuler getirdi Boylece Ronesans ve humanizm gibi genel Avrupa hareketleri Viking donemi literaturune ilginin yeniden canlandigi ve topografik betimlemelerin arttigi Norvec te de rol oynamaya basladi Barok doneminde Norvec in en ta 1647 1707 genel bir Avrupa estetigi icinde yazan buyuk bir sairi vardi Aydinlanma figuru en 1684 1754 zamaninda Norvec ile Avrupa nin geri kalani arasinda kurulmus sanatsal ve edebi iletisim kanallari vardi bununla birlikte akis genellikle ters yonde degil kuzeye dogruydu Neoklasizmin etkisi en in komedi Kierlighed uden Stromper de 1772 Corapsiz Ask gozlemlenebilir Modernist edebiyat 1890 larda Knut Hamsun ve edebiyati araciligiyla Norvec e tanitildi 1930 larda Stenersen ve duzyazi modernizmi deneyen Norvecli yazarlar arasindaydi Ikinci Dunya Savasi ndan sonraki ilk yillardaki literatur Alman gozaltinda bulunan veya isgal sirasinda direnis cabalarina katilan insanlardan gelen uzun bir dizi belgesel raporla karakterize edildi 20 yuzyilin onde gelen Norvecli yazarlari arasinda Nobel Odullu iki yazar Knut Hamsun ve Sigrid Undset yer alir 1965 ten sonraki donem Norvec kurgu pazarinin keskin bir genislemesini temsil etti ve 1970 ler Norvecli yazarlarin hem siyasallasmasini hem de guclenmesini sagladi 1980 ler Norvec edebiyatinda fantezi on yili olarak etiketlendi Fikirlerin kuzeye dogru gocu edebiyat ve entelektuel tarihte ulusal romantizm olarak adlandirilan donemde daha da belirgindir Charles Louis de Secondat Montesquieu 1689 1755 Jean Jacques Rousseau 1712 78 ve Albrecht von Haller 1708 77 gibi figurler bu hareketi bilgilendiren fikir ve tutumlarin temellerini atti Alman filozoflar Johann Gottlieb Fichte 1762 1814 ve Friedrich Schelling 1775 1854 tarafindan daha da gelistirilen bu fikirlerden bazilari edebiyat sanatcisini dogada bulunan ilahi ile iletisim kuran bir tur peygamber olarak gormeyi mumkun kildi Johann Gottfried von Herder 1744 1803 hem ulusun hem de dilin rolunu ve bu ilahi ruhla olan baglantisini vurgulayarak romantizme ulusal bir egilim kazandirdi Ortacag siiriEski Iskandinav edebiyatinin en eski korunmus ornekleri en eskileri 9 yuzyilin baslarinda Norvec te ortak Cermen geleneginden yararlanarak yazilmis olabilecek Eddic siirleridir 9 yuzyilda skaldik siirin ve Harald Fairhair in saray sairleriyle birlikte gorulur Bu gelenek 10 yuzyil boyunca buyuk Norvecli sair 10 yuzyilin sonlarinda skaldic siir gelenegi giderek Izlanda ya tasindi ve ve gibi Norvecli yoneticiler cogunlukla Izlandali sairleri kullandi Ulusal romantizm donemini Norvec disindan ozellikle Fransa dan da gelen gercekcilik izledi Edebi arastirmalarda realizm terimi romantiklerin ideallestirmesi ve oznelligi olmaksizin hayati oldugu gibi tanimlamaya calisan bir edebi uslubu ifade eder Burada ayni zamanda 1855 ten 1880 lere kadar ama ozellikle 1870 lerde yazilmis Norvec duzyazisi ve dramasina atifta bulunur Bjornstjerne Bjornson cagdas bir ortamda koylu hikayeleri ve romanlari yazarken en in cigir acan romani no 1854 55 tr The District Governor s Daughters 1992 Norvec te feminist edebiyatin acilisini yapti Modern edebiyatin guncel sorunlari tartismasini isteyen Danimarkali elestirmen Georg Brandes ten 1842 1927 etkilenen Ibsen cagdas kulturu elestiren bir dizi oyun yazdi Romanci en 1833 1908 aile hayatini is iliskilerini ve diger guncel konulari tasvir etti Lie nin meslektasi Alexander Kielland 1849 1906 neslinin usta hicivcisiydi Ortacag nesirPagan zamanlarinda Norvec te kullanilan tek alfabe runik alfabeydi O zamana ait korunmus yazitlar cogunlukla kisa anit adanmalari veya buyulu formullerdir En uzun yazitlardan biri sifreli dini veya buyulu imalar iceren 1000 ila 1030 yillari arasinda Hristiyanlik Norvec te yerlesik hale geldi ve beraberinde Latin alfabesini getirdi En eski korunmus Norvec duzyazi eserleri 12 yuzyilin ortalarindan en eskileri ve gibi Latince menkibe ve tarihi metinlerdir 12 yuzyilin sonunda tarihsel yazi ile yerel dile genisledi ardindan St Olaf ve Biraz gecikmeli de olsa bazi Norvecli yazarlar ulusal romantizmin dogaya kirsal nufusa ve ulusun gorkemli gecmisine yaptigi vurgudan etkilenmistir Erken bir ornek en in 1794 1842 Luren 1819 Coban Boynuzu baslikli oykusudur burada anlatici ulkenin ic kesimlerinde bir Norvecli ciftlik ailesini ziyaretini anlatir Thor adli ciftcinin antik kral Harald Fairhair in dogrudan soyundan geldigi soyleniyor ve onun etkileyici lehcesinden ozel olarak soz ediliyor Ulusal romantik temanin belki de en buyuk temsilcisi siirsel doga tasvirleri Norvec kimligine muzikal bir lirizm kazandiran en di Siyasi katilimi Norvec kulturunu Danimarka etkisinden ulusal Norvec temalari lehine temizleme girisimlerini iceriyordu Ayrica Norvec e Yahudi gocunun anayasal yasaginin kaldirilmasini savunan dini hosgorunun guclu bir savunucusuydu Danimarka ve Norvec kulturel etkileri konusunda Wergeland a rakip olan sair en folklor siirlerinin yani sira nefis doga siirleri de yazdi Essiz bir Norvec kulturel normu arayisi kendi kendini yetistirmis dilbilimci Ivar Aasen e bati Norvec te konusulan lehcelere dayanan tek basina Nynorsk Yeni Norvecce adli ayri bir Norvecce yazili bicimi olusturmasi icin ilham verdi en ve en tarafindan yonetilen cok sayida kadin ve erkek halk masallari efsaneler ve baladlar topladi duzenledi ve yayinladi Kariyerinin baslarinda Henrik Ibsen ulusal romantiklerin mesguliyetlerini hicveden sonraki dramasi Peer Gynt 1867 tr 1892 gibi tarih ve folklordan malzeme kullanan oyunlar yazdi Ulusal romantizm donemini Norvec disindan ozellikle Fransa dan da gelen gercekcilik izledi Edebi arastirmalarda realizm terimi romantiklerin ideallestirmesi ve oznelligi olmaksizin hayati oldugu gibi tanimlamaya calisan bir edebi uslubu ifade eder Burada ayni zamanda 1855 ten 1880 lere kadar ama ozellikle 1870 lerde yazilmis Norvec duzyazisi ve dramasina atifta bulunur Bjornstjerne Bjornson cagdas bir ortamda koylu hikayeleri ve romanlari yazarken en in cigir acan romani no 1854 55 tr The District Governor s Daughters 1992 Norvec te feminist edebiyatin acilisini yapti Modern edebiyatin guncel sorunlari tartismasini isteyen Danimarkali elestirmen Georg Brandes ten 1842 1927 etkilenen Ibsen cagdas kulturu elestiren bir dizi oyun yazdi Romanci en 1833 1908 aile hayatini is iliskilerini ve diger guncel konulari tasvir etti Lie nin meslektasi Alexander Kielland 1849 1906 neslinin usta hicivcisiydi Realist edebi programda ortuk olarak toplumsal nedenlerin savunulmasinin etkili oldugu duygusu vardi ancak gercekcilik naturalizme dondugunde bu tur iyimserlik buyuk olcude ortadan kalkar Fransiz elestirmen Charles Augustin Sainte Beuve nin 1804 69 romanci Emile Zola nin 1840 1902 ve Charles Darwin in uyguladigi dogal bilimin 1809 92 fikirlerinden etkilenen doga bilimciler doktrine bagli kaldilar determinizm Gercek romantiklerde oldugu gibi bir tur askin gerceklikte degil dogada bulunacakti ve naturalist yazarin gorevi bilim adamini olabildigince taklit etmekti Hikayeler en in 1846 1905 eserlerinde oldugu gibi neredeyse bir laboratuvar raporununkine yakin olacak sekilde ayrintili olarak anlatildi Erkek meslektasi en 1851 1924 benzer sekilde onun naturalist eserlerinde sayisiz ayrinti sunar ornegin kismen karisi Hulda nin hayatina dayanan Hjaa ho Mor 1890 Anneyle Evde adli roman Diger calismalarda Garborg cagdas cinsiyet rollerini daha da arastirdi 1890 civarinda Norvec edebiyati birey ve insan bilinciyle daha buyuk bir ilgiye yoneldi Knut Hamsun un 1859 52 erken donem calismalari bu tur yazinin en iyi ornegidir 20 yuzyilin ilk yarisinda Norvec edebiyati Karl Marx 1818 83 ve Sigmund Freud un 1856 1939 etkisinin yani sira iki dunya savasi deneyimiyle de dikkat cekiyor I Dunya Savasi nin getirdigi sosyal kosullarda meydana gelen degisiklik en in 1902 1879 Ikinci Dunya Savasi sirasinda sona eren bir uclemenin ilk cildi olan Lillelord 1955 tr 1982 adli romaninda kaydedildi Savas zamani vurgunculugu sair ve oyun yazari en in 1902 43 Var aere og var makt 1935 tr Gucumuz ve Zaferimiz 1971 adli oyununun temasidir Marksizm ve Freudculuk romancilar en 1899 1965 ve en 1890 1960 uzerinde iz birakti ikincisi Mote ved milepelen 1947 tr Meeting at the Milestone 1951 adli romaninda Nazizmin nedenlerini arastirdi Ikinci Dunya Savasi nin etkileri Nazi doktorlari tarafindan toplama kampi mahkumlari uzerinde gerceklestirilen tibbi deneyler ve Norvec in Nazi savas zamani isbirlikcilerine yakin tarihte yaptigi muamele hakkinda yazan romanci ve oyun yazari en nin 1920 76 calismalarinda ozellikle dokunakli bir sekilde gozlemlenebilir Savasin Savas sonrasi Norvec edebiyati insanlarin Soguk Savas in gercekleri ve super gucler arasindaki gerilim hakkindaki endiselerini yansitir Romancilar en 1938 en 1945 ve Dag Solstad en 1941 1960 larda Maoizm den etkilendiler ve MarksistLeninist devrim davasini ilerletme umuduyla yazdilar 1980 lerde genclikleriyle uzlasmaya calistilar Romanci en nin 1915 86 calismasinda oldugu gibi varolussal sorular da ayni sekilde ilgi cekiciydi en 1944 ve Jan Kjaerstad 1953 basta olmak uzere bircok yazar ustkurmaca masal ve edebi postmodernizmin diger yonlerine ilgi gostermistir Flogstad Dalen Portland dan 1977 tr Dollar Road 1989 baslayarak bati Norvec teki sanayilesme surecini tasvir etmek icin antirealist teknikleri kullanan bir dizi roman yazmistir Kjaerstad in Forforeren 1993 tr The Seducer 2003 adli romani bir televizyon kisiligi hakkindaki bir uclemenin ilk cildidir Yazar ve oyun yazari Jon Fosse sadece Henrik Ibsen den sonra ikinci olan bir oyun yazari olarak uluslararasi bir un kazandi Eger vinden 2007 I m the Wind ve Draum om hausten 1999 Dream of Autumn gibi oyunlari uluslararasi ovguler aldi Iskandinav suc kurgusu turun birkac Norvecli yazari ile 21 yuzyilda yaygin olarak populer hale geldi En dikkate deger olanlar arasinda en Jo Nesbo en en en en ve en bulunmaktadir Norvec edebiyati Norvec halkinin yazilarinin butunu Norvec edebiyatinin kokleri pagan Iskandinav gecmisine 1000 yildan daha eskiye uzanir Evriminde Norvec edebiyati Izlanda edebiyati ve Danimarka edebiyati ile yakindan ic ice gecmistir Ancak Norvec in 1814 te Danimarka dan ayrilmasindan sonra kesinlikle Norvecce olan bir literature isaret etmek mumkundur Bu makale 16 yuzyildan itibaren Bokmal da Dano Norvecli Riksmal olarak da adlandirilir ve daha sonra Nynorsk ta Yeni Norvecce Norvec dogumlu yazarlar tarafindan uretilen literature odaklanmaktadir Norvec edebiyati ve Izlanda edebiyati ilk bicimlerinde genellikle ayirt edilemez oldugundan her ikisi de Izlanda edebiyati altinda birlikte tartisilir Danca eserler veren Norvec asilli yazarlar hem bu makalede hem de Danimarka edebiyati altinda tartisilmaktadir Orta Cag Norvec edebiyati Orta Cag olarak kabul edilir 13 yuzyilin en buyuk Iskandinav yazari Izlandali Snorri Sturluson du Iskandinav mitolojisini Hristiyanlik oncesi Iskandinav kulturunun onemli bir anlayisini saglayan siirsel bir dil kitabi olan Prose Edda biciminde kaydetti ve erken Norvec tarihinin cogunu belgelemeye devam eden Norvec krallarinin ayrintili bir tarihi olan Heimskringla nin da yazariydi Norvec edebiyatinin kokleri pagan Iskandinav gecmisine 1000 yildan daha eskiye uzanir Evriminde Norvec edebiyati Izlanda edebiyati ve Danimarka edebiyati ile yakindan ic ice gecmistir Ancak Norvec in 1814 te Danimarka dan ayrilmasindan sonra kesinlikle Norvecce olan bir literature isaret etmek mumkundur Bu makale 16 yuzyildan itibaren Bokmal da Dano Norvecli Riksmal olarak da adlandirilir ve daha sonra Nynorsk ta Yeni Norvecce Norvec dogumlu yazarlar tarafindan uretilen literature odaklanmaktadir Norvec edebiyati ve Izlanda edebiyati ilk bicimlerinde genellikle ayirt edilemez oldugundan her ikisi de Izlanda edebiyati altinda birlikte tartisilir Danca eserler veren Norvec asilli yazarlar hem bu makalede hem de Danimarka edebiyati altinda tartisilmaktadir Ortak Eski Iskandinav edebiyati donemi 13 yuzyila kadar ve gibi Norvecli katkilarla devam etti ancak 14 yuzyilda destan yazimi artik Norvec te ekilmedi ve Izlanda edebiyati giderek daha fazla izole edildi Norvec edebiyatinin kokleri pagan Iskandinav gecmisine 1000 yildan daha eskiye uzanir Evriminde Norvec edebiyati Izlanda edebiyati ve Danimarka edebiyati ile yakindan ic ice gecmistir Ancak Norvec in 1814 te Danimarka dan ayrilmasindan sonra kesinlikle Norvecce olan bir literature isaret etmek mumkundur Bu makale 16 yuzyildan itibaren Bokmal da Dano Norvecli Riksmal olarak da adlandirilir ve daha sonra Nynorsk ta Yeni Norvecce Norvec dogumlu yazarlar tarafindan uretilen literature odaklanmaktadir Norvec edebiyati ve Izlanda edebiyati ilk bicimlerinde genellikle ayirt edilemez oldugundan her ikisi de Izlanda edebiyati altinda birlikte tartisilir Danca eserler veren Norvec asilli yazarlar hem bu makalede hem de Danimarka edebiyati altinda tartisilmaktadir Karanligin Dort Yuz Yili Norvec edebiyati Iskandinav Birligi ve ardindan gelen Dano Norvec birligi 1387 1814 doneminde neredeyse hic yoktu Ibsen bu donemi Dort Yuz Yil Karanlik olarak nitelendirdi Danimarka ile birlik doneminde Danimarkali Norvec in yerini aldi Danimarka Norvec in universite ve kultur merkezi genc erkeklerin okumaya gittigi Kopenhag di Danimarka ve Norvec arasindaki siyasi birlik 1380 de basladi ve Danca sonunda resmi dil ve en yaygin kullanilan edebi ortam haline geldi Kopenhag universitesi ile kendisini iki ulkenin kultur baskenti olarak kabul ettirdi Reformasyondan sonra Norvec in kendisinde onemli edebi faaliyetlerin isaretleri vardi ornegin en tarafindan 1567 de Norvec icin nostaljik bir ozur yazisi olan Om Norgis rige Norvec Kralligi Uzerine Bu cagin en ozgun ve en goze carpan Norvecli yazari Nordlands trompet i Nordland in Trompet i bir din adaminin ve ulkenin bir parcasinin yasaminin canli bir resmini veren en di Muhtemelen yuzyilin baslangicindan once tamamlanmis olmasina ragmen bu eser 1739 a kadar basilmadi Reform 1537 de Norvec e dayatildi ve Dano Norvec hukumdarlari onu Danimarka kulturunu de empoze etmek icin kullandilar bu papazlar Kopenhag da egitildiginden yazili kayitlarin yani sira kursuden de gerceklestirildi Boylece yazili Norvecce Danca ile yakindan iliskili hale geldi ve edebiyatin esasen Danimarkali olmasina neden oldu Geble Pedersson y 1490 1557 ilk Lutheran Piskoposu ve genis humanist goruslere sahip bir adamdi evlat edindigi oglu 1528 1575 bir humanist ve milliyetci olarak onun izinden gitti ve Norvec Kralligi Hakkinda 1567 adli onemli bir tarihi eser yazdi 1545 1615 ayni zamanda hem Heimskringla yi donemin diline cevirerek canlandiran hem de Norvec in ilk dogal tarihini ve Norvec in onemli bir topografik calismasini yazan bir humanistti Danimarka ve Norvec arasindaki siyasi birlik 1380 de basladi ve Danca sonunda resmi dil ve en yaygin kullanilan edebi ortam haline geldi Kopenhag universitesi ile kendisini iki ulkenin kultur baskenti olarak kabul ettirdi Reformasyondan sonra Norvec in kendisinde onemli edebi faaliyetlerin isaretleri vardi ornegin en tarafindan 1567 de Norvec icin nostaljik bir ozur yazisi olan Om Norgis rige Norvec Kralligi Uzerine Bu cagin en ozgun ve en goze carpan Norvecli yazari Nordlands trompet i Nordland in Trompet i bir din adaminin ve ulkenin bir parcasinin yasaminin canli bir resmini veren en di Muhtemelen yuzyilin baslangicindan once tamamlanmis olmasina ragmen bu eser 1739 a kadar basilmadi On yedinci yuzyil Norvec te edebi faaliyetlerin yetersiz oldugu bir donemdi ancak onemli katkilar vardi 1647 1707 kuzey Norvec halkinin manzarasini yasam tarzini kosullarini ve karakterini grafik ayetlerde anlatan Nordlands Trompet i Nordland Trompet i yazdi Diger iki yazar anilmayi hak ediyor 1634 1713 guclu dini siir yazan Norvec in ilk taninan kadin yazariydi Ilk eseri Siaelens Sang offer 1678 de yayinlandi Taare Offer ikinci toplu eseriydi ve ilk kez 1685 te yayinlandi Bir diger yetenekli sair Mezmurlari Norvecceye ceviren ve yaratilis siiri Hexaemeron u Arrebo ydu Danimarka ve Norvec arasindaki siyasi birlik 1380 de basladi ve Danca sonunda resmi dil ve en yaygin kullanilan edebi ortam haline geldi Kopenhag universitesi ile kendisini iki ulkenin kultur baskenti olarak kabul ettirdi Reformasyondan sonra Norvec in kendisinde onemli edebi faaliyetlerin isaretleri vardi ornegin en tarafindan 1567 de Norvec icin nostaljik bir ozur yazisi olan Om Norgis rige Norvec Kralligi Uzerine Bu cagin en ozgun ve en goze carpan Norvecli yazari Nordlands trompet i Nordland in Trompet i bir din adaminin ve ulkenin bir parcasinin yasaminin canli bir resmini veren en di Muhtemelen yuzyilin baslangicindan once tamamlanmis olmasina ragmen bu eser 1739 a kadar basilmadi Norvec Danimarka Norvec ortak literaturune de onemli olcude katkida bulunmustur Danimarka edebiyatinin ilk isimlerinden biri olan Peder Clausson Friis 1545 1614 Norvec dogumluydu Donemin diger onemli dogustan Danimarkali yazarlari arasinda Bergen 1684 1754 Christiania 1728 1765 ve 1742 1785 vardi Danimarka ve Norvec arasindaki siyasi birlik 1380 de basladi ve Danca sonunda resmi dil ve en yaygin kullanilan edebi ortam haline geldi Kopenhag universitesi ile kendisini iki ulkenin kultur baskenti olarak kabul ettirdi Reformasyondan sonra Norvec in kendisinde onemli edebi faaliyetlerin isaretleri vardi ornegin en tarafindan 1567 de Norvec icin nostaljik bir ozur yazisi olan Om Norgis rige Norvec Kralligi Uzerine Bu cagin en ozgun ve en goze carpan Norvecli yazari Nordlands trompet i Nordland in Trompet i bir din adaminin ve ulkenin bir parcasinin yasaminin canli bir resmini veren en di Muhtemelen yuzyilin baslangicindan once tamamlanmis olmasina ragmen bu eser 1739 a kadar basilmadi Yeniden dogusIki buyuk olay Norvec edebiyatinda buyuk bir canlanmayi hizlandirdi 1811 de Christiania da daha sonra Oslo olarak yeniden adlandirildi bir Norvec universitesi kuruldu Amerikan ve Fransiz Devrimleri nin ardindan devrim ruhuna kapildigi gibi Napolyon savaslari sonrasinda Danimarka dan zorla ayrilma ve Isvec e boyun egme sonucunda dizginlenen Norvecliler ilk anayasalarini 1814 te imzaladilar Hemen hemen Norvec in kulturel durgunlugu once Iskandinavya da sonra da dunya capinda taninan bir dizi guclu yazar ortaya cikardi genellikle yeni bir Norvec edebiyatinin babasi olarak taninir Wergeland ve genc takipcilerinin coskulu milliyetciligi sirf Norvecli oldugu icin her seyi iyi olarak kabul etmeye yanasmayan duzen ile catismaya yol acti ve Piskopos tarafindan Norvec halk masallarinin koleksiyonunu gordu Almanya daki Grimm Kardesler ve Danimarka daki Hans Christian Andersen in koleksiyonlarina paralel olan bu koleksiyon daglarin ve fiyortlarin halk kulturune onemli bir genel bakis sagladi Bir Norvec edebiyatinin yaratilmasinda en az onun kadar onemli olan baskentten daha izole bolgelerde konusulan lehcelere dayanan saf bir Norvec dili sunma cabasiydi Ivar Aasen in 1813 1898 dehasi bu cabanin merkezindeydi Kendi kendini yetistirmis bir dilbilimci ve filolog olan Aasen konusulan Norvec halk dili icin yazili bir gramer ve sozluk belgeledi ve bu dil Nynorsk Yeni Norvecce oldu buyuk olcude Danimarka dan ithal edilen resmi dilin aksine ulkenin konusmasi Nynorsk bugune kadar Norvec dilinin iki resmi yazili normundan biridir Ulusal Romantik Donem19 yuzyilin sonlarinda milliyetci romantizmin selinde buyuk dortlu ortaya cikti Henrik Ibsen Bjornstjerne Bjornson Alexander Kielland ve Bir amac birligi tum donemi kaplar neredeyse unutulan ve kesinlikle ihmal edilen gecmise dayanan ulusal bir kulturun yaratilmasi ve ayni zamanda Bonde Kultur veya Norvec ciftlik kulturunun kutlanmasi Kielland in gercekciligi ornegin Skipper Worse Avrupa yi kasip kavuran ve Norvec in onlarin sanli Viking gecmislerine ornegin Ibsen in Orta Cag in mucadelelerine orn Ibsen in koylu hikayeleri orn Bjornson in Mutlu Bir Cocuk u ve mitlerin harikalari ve daglarin orn Ibsen in Peer Gynt i ve denizin orn Lie s The Visionary halk hikayeleri Savas sonrasi Norvec edebiyati insanlarin Soguk Savas in gercekleri ve super gucler arasindaki gerilim hakkindaki endiselerini yansitir Romancilar en 1938 en 1945 ve Dag Solstad en 1941 1960 larda Maoizm den etkilendiler ve MarksistLeninist devrim davasini ilerletme umuduyla yazdilar 1980 lerde genclikleriyle uzlasmaya calistilar Romanci en nin 1915 86 calismasinda oldugu gibi varolussal sorular da ayni sekilde ilgi cekiciydi en 1944 ve Jan Kjaerstad 1953 basta olmak uzere bircok yazar ustkurmaca masal ve edebi postmodernizmin diger yonlerine ilgi gostermistir Flogstad Dalen Portland dan 1977 tr Dollar Road 1989 baslayarak bati Norvec teki sanayilesme surecini tasvir etmek icin antirealist teknikleri kullanan bir dizi roman yazmistir Kjaerstad in Forforeren 1993 tr The Seducer 2003 adli romani bir televizyon kisiligi hakkindaki bir uclemenin ilk cildidir Yazar ve oyun yazari Jon Fosse sadece Henrik Ibsen den sonra ikinci olan bir oyun yazari olarak uluslararasi bir un kazandi Eger vinden 2007 I m the Wind ve Draum om hausten 1999 Dream of Autumn gibi oyunlari uluslararasi ovguler aldi Iskandinav suc kurgusu turun birkac Norvecli yazari ile 21 yuzyilda yaygin olarak populer hale geldi En dikkate deger olanlar arasinda en Jo Nesbo en en en en ve en bulunmaktadir Gercekcilige GecisErken donem Norvec romantizmine guclu bir katkida bulunan Henrik Ibsen belki de en cok Yaban Ordegi ve Bir Bebek Evi gibi oyunlarla Avrupa daki modern gercekci dramanin popularitesinden buyuk olcude sorumlu olan etkili bir Norvecli oyun yazari olarak bilinir Bunda Bjornson in En fallit Bir Iflas gibi oyunlarda ilk kez Norvec te gorulen bir tema uzerine insa etti Savas sonrasi Norvec edebiyati insanlarin Soguk Savas in gercekleri ve super gucler arasindaki gerilim hakkindaki endiselerini yansitir Romancilar en 1938 en 1945 ve Dag Solstad en 1941 1960 larda Maoizm den etkilendiler ve MarksistLeninist devrim davasini ilerletme umuduyla yazdilar 1980 lerde genclikleriyle uzlasmaya calistilar Romanci en nin 1915 86 calismasinda oldugu gibi varolussal sorular da ayni sekilde ilgi cekiciydi en 1944 ve Jan Kjaerstad 1953 basta olmak uzere bircok yazar ustkurmaca masal ve edebi postmodernizmin diger yonlerine ilgi gostermistir Flogstad Dalen Portland dan 1977 tr Dollar Road 1989 baslayarak bati Norvec teki sanayilesme surecini tasvir etmek icin antirealist teknikleri kullanan bir dizi roman yazmistir Kjaerstad in Forforeren 1993 tr The Seducer 2003 adli romani bir televizyon kisiligi hakkindaki bir uclemenin ilk cildidir Yazar ve oyun yazari Jon Fosse sadece Henrik Ibsen den sonra ikinci olan bir oyun yazari olarak uluslararasi bir un kazandi Eger vinden 2007 I m the Wind ve Draum om hausten 1999 Dream of Autumn gibi oyunlari uluslararasi ovguler aldi Iskandinav suc kurgusu turun birkac Norvecli yazari ile 21 yuzyilda yaygin olarak populer hale geldi En dikkate deger olanlar arasinda en Jo Nesbo en en en en ve en bulunmaktadir Goc EdebiyatiNorvec edebiyatinin ana akimina bir yan not olsa da Norvecli gocmenlerin Amerika ya yonelik deneyimlerini belgeleyen literatur Norvecli gocmenlerin 19 yuzyilin buyuyen Amerika sina donusmesi kadar onemlidir Bu turde uc yazar taninir gocmenler hakkinda yazarken ve gocmenler hakkinda yazdi Amerika ya goc eden kirlarda yasam deneyimleyen ve Northfield Minnesota daki Norvecce profesoru olmak icin yukselen Ole E Rolvaag gocmenlerin zorlu kosullara uyum saglamadaki sevincleri ve acilari hakkinda guclu bir kayit sagladi gercekler ve vahsi yeni bir ulkede yeni bir hayat yaratma Norvecli yazar Johan Bojer goc kararlarina yol acan mucadeleleri ve surecleri betimleyen bir ayna goruntusu sagladi Amerika Birlesik Devletleri nde iki erkek ve bir kiz kardesi olan Ingeborg Refling Hagen 1935 ten bilinen bir gocmen siir koleksiyonunda gocmenin eve ozlemini ve oradaki sert mucadelesini dusundu 18 yuzyilin Danimarka nin onde gelen yazarlarindan bazilari basta en ve Norske Selskab Norvec Toplulugu uyeleri olmak uzere Norvec dogumluydu 1772 de Kopenhag da bir grup yerlesik Norvecli tarafindan kurulan model icin Alman ve Ingiliz edebiyatindan ziyade Fransizcaya bakti Norvec in kendi icinde cok az acik edebi faaliyet vardi ancak 1760 ta Trondheim da bir Norvec Kraliyet Ogrenim Dernegi nin kurulmasi Norvec in kulturel ozlemlerini ortaya koymaya basladiginin kanitiydi Sair en cagin ve kulturel karamsarlik ile iyimserlik arasindaki gerilimi simgeliyor Norvec te ModernizmModernist edebiyat 1890 larda Knut Hamsun ve edebiyati araciligiyla Norvec e tanitildi 1930 larda Stenersen ve duzyazi modernizmi deneyen Norvecli yazarlar arasindaydi 1930 larin kitaplari savastan sonra modernist eserler kadar kabul gormedi 1947 de Leiken og lynet adli bir siir koleksiyonu yayinladi ve bu Norvec siirinin sekli ve ritmi hakkinda buyuk tartismalara yol acti Bu 1950 lerde daha da gelisti Rolf Jacobsen savastan sonra modernist tarzda bir sair olarak kabul gordu da calismalariyla tanindi 1814 te yeni bir anayasanin imzalanmasindan sonra Norvec icin heyecan verici ve zor bir cag basladi bagimsiz bir Norvec kulturu ve yasam tarzi gelistirmek icin bir firsat sunuldu gibi gorunuyordu ancak bunun en iyi nasil olabilecegi konusunda derin fikir ayriliklari vardi elde edildi en kulturdeki mevcut Danimarka ogesinin ihmal edilmemesi gerektigini savunanlarin bas temsilcisiydi en ise milliyetci gururlari onlari Danimarka dan tam bir kopus talep etmeye itenlerin sozcusuydu Welhaven kendi sone dongusu Norges daemring in 1834 Norvec in Safagi ornekledigi gibi sogukkanli bir entelektuel yaklasimi kisitlamayi kontrolu ve bilincli sanati temsil ediyordu Wergeland daha tutkulu ve devrimciydi ve muazzam destani Skabelsen mennesket og messias 1830 Yaratilis Insanlik ve Mesih hayran oldugu ruhu simgeliyordu Yirminci yuzyilDort buyuk ve olumunden sonra Norvec edebiyatinda yeni bir donem yasandi Norvec in Isvec ile birliginden kurtuldugu 1905 yili Norvec edebiyati tarihinde yeni bir doneme isaret ediyor 20 yuzyilda uc Norvecli romanci Nobel edebiyat odulunu kazandi Birincisi odulu bir onceki yuzyilin calismalarini yansitan Bjornstjerne Bjornson du Ikincisi 1920 de idealist roman Markens Grode Topragin Buyumesi 1917 icin Knut Hamsun a verildi Ucuncusu Kristin Lavransdatter uclemesi ve Olav Audunsson un 1927 deki iki kitabi icin Sigrid Undset ti Wergeland bir sair hatip ve sosyal reformcu olarak caga hukmetti ve onunla Welhaven ve onlarla baglantili iki fraksiyon yurtseverler ve entelijansiya arasindaki catisma yuzyil boyunca devam eden ideolojik bir catismaya basladi Knut Hamsun Ikinci Dunya Savasi sirasinda bir Norvec Nazi partisi sempati duymasi nedeniyle ozellikle elestirildi Diger onemli Norvecli yazarlar sunlardir Jon Fosse Jan Kjaerstad Hans Borli ve Norvec in ulusal Romantizmi olarak bilinen 19 yuzyilin ortalarindaki edebiyat ulkenin daha buyuk ozlemlerini yansitmaya devam etti 1841 ve 1844 yillari arasinda en ve en nun donum noktasi olan Norske folkeeventyr in Norvec Halk Masallari derlenmesi ve yayinlanmasi once Anders Faye in Norske sagn 1833 Norvec Halk Efsaneleri ve ardindan en in Norske folkeviser 1852 53 Norvec Halk Baladlari en un sekiz ciltlik Norvec halkinin tarihine 1857 63 yaptigi gibi gecmise canli bir ilgi gosterdi Ivar Aasen Eski Iskandinav ile baglantili kirsal lehcelere dayali bir edebi dil olusturmak icin Landsmal hareketinin arkasindaki yaratici ruhtu Ibsen ve Bjornson un daha onceki calismalari da dahil olmak uzere bu yillarin bircok yayini bilincli olarak Norvec in kahramanca gecmisine ve koylulerine yoneldi Nynorsk u edebi dili olarak benimseyen en Dalesman dergisinin kurucusu en nin lirik siiri de bu yillara aitti Savas Sonrasi Donem 1945 1965 Ikinci Dunya Savasi ndan sonraki ilk yillardaki literatur Alman gozaltinda bulunan veya isgal sirasinda direnis cabalarina katilan insanlardan gelen uzun bir dizi belgesel raporla karakterize edildi Bunlar arasinda en meshur idi Ravensbruck te i ler fange in Fra dag til dag ve olumunden sonra yayinlanan Petter Moens dagbok gunden gune in gunlugu Birkac yil sonra hakkindaki ve David Armin gibi direnis kahramanlarinin biyografileri Historien om Jan Baalsrud Nine Lives hikayesi buyuk yayincilik basarilari oldu 1855 te Wergeland in kiz kardesi en Amtmandens dottre yi Kaymakamin Kizlari yayimladi Henrik Ibsen Bjornstjerne Bjornson ve cagdaslarinin gercekci sorunlu literaturunde 1870 ler ve 80 ler I 1877 Toplumun Sutunlari Ibsen in ona dunya capinda un kazandiran bir dizi problem dramasinin ilkiydi O zamana kadar Brand 1866 ve Peer Gynt 1867 adli iki misrali drama ve onun uzun cifte dramasi Kejser og galilaeer 1873 The Emperor and the Galilean yazmisti Bjornson un ilk onemli problem dramasi En fallit 1875 The Bankrupt idi Hicbir zaman Ibsen gibi bir dunya figuru olmasa da Bjornson Norvec te romanci oyun yazari ve lirik sair olarak ve halkla iliskilerde caginin onde gelen bir kisiligiydi Donemin kurgusu da savasa odaklandi Englandsfarere i Ingilizce olarak A Boat for England olarak yayinlandi yakalanan bir grup direnis savascisi hakkinda Karanliktaki Ev savas deneyimini sembolik olarak ele aldi Savas sonrasi literaturun onemli bir kismi neden bazilarinin iyi Norvecli vatanseverler olarak kaldigi ve gorunuste siradan insanlar olan digerlerinin dusmana hizmet ettigi sorusuyla ilgiliydi Bunun ornekleri arasinda Hoel in 1947 tarihli Mote ved milepelen i 1949 tarihli Det store veiskillet i The Big Fork ve 1958 tarihli Varulven i Kurt Adam yer alir ve bunlar isbirligi icin psikolojik aciklamalar saglar Romancilar en ve Alexander Lange Kielland Ibsen ve Bjornson ile birlikte modern Norvec edebiyatinin onde gelen sahsiyetleriydi ve asagidaki basliklarin da gosterdigi gibi 1870 ile 1884 yillari arasinda dikkate deger olcude genis bir onemli calismadan sorumluydu Ibsen in eserleri Et dukkehjem Bir Bebek Evi Gengangere Hayaletler En folkefende Halkin Dusmani ve Vildanden Yaban Ordegi Bjornson in dramalari Det ny system The New System En handske A Gauntlet ve Over aevne Beyond Human Power I ve romani Det flager i byen og pa havnen Kurtlarin Mirasi Lie nin romanlari Gaa paa Go Ahead Livsslaven The Life Mahkum Ing trans One of Life s Slaves ve Familjen paa Gilje The Family at Gilje ve Kielland s Skipper Worse Ing trans Skipper Worse Gift Poison ve Fortuna Fortune Muh trans Profesor Lovdahl Caginin onde gelen stilisti Kielland guclu bir toplumsal vicdana ve Ingiliz filozof John Stuart Mill e olan hayranligindan kaynaklanan aktif bir reform hevesine sahip zarif esprili bir romanciydi Savas sirasinda yazilan Londra dan yayinlanan ya da yasadisi olarak dagitilan siir 1945 baharinda koleksiyon olarak yayinlandi ve Norvec siirinin daha once veya o zamandan beri gormedigi bir populerlige sahipti Ozellikle Vi overlever alt i Her seyden kurtuluruz ve Nordahl Grieg in Friheten i Freedom iyi karsilandi Savas sirasinda genc olanlardan bazilari geleneksel lirik bicimlerin savasin dehsetini atom bombalarini ve ortaya cikan Soguk Savas i ifade etmek icin yetersiz oldugunu buldu Jeg vil hjem til menneskene Eve Gitmek Istiyorum ve Fra en annen virkelighet Alternate Reality den gibi dikkat cekici koleksiyonlarla geldi 1870 lerin literaturu zamanin toplumsal degisim ve gelisime yonelik iyimser tutumuna uygun olarak bireysel gelisim ve ifadeyi vurgulamistir Sonraki on yilda artan suphecilik ve hayal kirikligi yazarlari yerlesik sosyal kurumlara yonelik saldirilarinda daha sert yapti Fra Kristiania Bohemen in Christiania Bohemia dan 1885 te Hans Henrik Jaeger tarafindan yayinlanmasi gorunuste cinsel lisans savunuculuguyla bir kamu skandali yaratti Naturalizmin en asiri savunucusu ozellikle dort ciltlik Hellemyrsfolket 1887 98 Hellemyr Halki adli romaninda en di Sair romanci oyun yazari ve elestirmen olan Arne Evensen Garborg eserleri Romantizm gercekcilik naturalizm ve Neoromantizm in ardisik hareketlerini yansitan mukemmel bir yazardi Daha genis unu ilk kez Bondestudentar 1883 Koylu Ogrenciler adli bir romanla kuruldu ancak belki de en buyuk basarisi Haugtussa 1895 adli siir dongusuydu Modernizm 1950 lerin Norvec siirinde genis bir cephede ortaya cikti Orvil ve tarafindan uretilen sozleri etkiledi ve gibi genc sairler arasinda serbest siir tercih edilen bicimdi Paal Brekke dilde konusma tartismasi olarak kabul edilen siirsel bicimler hakkinda genis kapsamli bir tartismada gibi gelenekcilere karsi modernizmin onde gelen savunucusuydu 1959 daki ilk yayini Dikt Siir 1950 lerde ozellikle belirgin olmayan siyasi ve toplumsal degerlere yeni bir ilgi gosterdi Ayni zamanda koklu sair Rolf Jacobsen tuketici zihniyetine ve cevresel yikima karsi daha elestirel bir tavri benimsiyordu 1890 larda kurulan Norvecli yazarlar yeni bir neslin atesi altinda kaldi Yeni fikirlerin manifestosu 1890 da Knut Hamsun un Samtiden Simdiki Cag dergisinde yayinlanan Fra det ubevidste sjaeleliv Zihnin Bilincsiz Yasamindan bir makaleydi tipik olmaktan ziyade bireysel ve kendine ozgu Hamsun toplumsal sorunlara cagdas vurgu konusunda sabirsizdi ve ilk romanlari Aclik 1890 en 1892 Gizemler ve Pan 1894 bu fikirleri ornekledi Dunya Nimeti 1917 gibi daha sonraki romanlari daha az asiriydi ama yine de guclu bazen vahsi bir ironi iceriyordu Hamsun 1920 de Nobel Edebiyat Odulu nu kazandi Duzyazida her seyden once 1950 lerde kurulusa yonelik saldiriya onculuk eden Jonas ve Den onde hyrde de Kotu Coban okul ve hapishane sistemlerine saldirir orada hukumetin otoriter yonlerini ozellikle acikca gosterdigini savunur 1950 lerin duzyazi edebiyatinin one cikanlarindan biri Borgen in Lillelord uclemesidir Borgen in calismasi deneysel bir duzyazi yazma stiliyle karakterize edilir bu birkac kisa oyku koleksiyonunun yani sira 1959 tarihli deneysel roman Jeg I de de gorulebilir 1950 lerin edebiyatinin bir diger onemli noktasi Mykle in Ask Burlefot hakkindaki iki tartismali romaniydi Lasso rundt fru Luna Ingilizce de Lasso Around The Moon olarak yayinlandi ve Sangen om den rode rubin Ancak ikinci kitaba yapilan yasal mudahalenin bir sonucu olarak mahkeme davasinin baskisi ve etrafindaki tartismalar Mykle i daha sonra cok az yayinlayan Mykle i munzevi birakti 1950 lerde bir baska taze yeni sesti Ilk romanlari Ikaros ve Line da genc kahraman Sosyal Demokrat refah devletinin sosyalist olmayan uyeleriyle anlasmaya varir Jensen ayrica 1965 te Epp nin yayimlanmasiyla Norvec edebiyatina yeni bir tema kazandirdi Bu roman gelecekteki bir distopyayi ele aldi Bu donemde lirik siir Sembolist hareketle yakin bir yakinligi olan en ve 1890 larin en iyi sarki sozlerini yazan en ile gelisti Keskin hicivli bir zekayi lirik bir ustalikla birlestiren en dramada yeni ruhu Kong Midas 1890 Gerts have 1894 Gert s Garden Balkonen 1894 The Balcony ve Kjaerlighetens trajedisi 1904 Askin Trajedisi Hamsun un insan davranisinin irrasyonel yaniyla mesguliyetini paylasan kisi hatiri sayilir bir guce ve nufuza sahip bir yazar olan en ti Manzum dramasi Driftekaren 1908 The Drover ve uzun romani Sneskavlen brast ta 1918 19 Cig Kirildi Kinck Hamsun dan daha dusunceli ve analitik bir yazar oldugunu gosterdi Johan Borgen in yani sira Tarjei Vesaas ve da mukemmel kisa oyku yazarlari olarak tanindi 1953 te kisa oyku koleksiyonu Heretter folger jeg deg helt hjem ile cikis yapti Bundan boyle eve kadar seninle birlikte yuruyecegim O zamandan beri kisa duzyazi turunde kaldi ve bugun Norvec edebiyatinin en iyi kisa oyku yazarlarindan biri olarak kabul ediliyor Norvec edebiyatinin 20 yuzyilin ilk yarisindaki gercek basarilari roman ve lirik siirdeydi Heiberg ve en in oyunlari disinda drama dikkat cekici degildi Yuzyilin ilk on yillarinda bolgecilik ozellikle romanda guclu bir unsurdu yazarlar lehceyle renklenen dili benimseyerek bolgeleriyle ozdeslesmislerdir Trondelag in orta kuzey bolgesinden en dikkate deger bir eser yazdi 10 ciltlik roman dongusu Dansen gjenom skuggeheimen 1911 24 Golge Dunyasinda Dans Roman ayrica Norvec in diger Avrupa ulkelerinden daha sonra yasadigi sanayilesmenin yayilmasindan kaynaklanan catismalari da ele aldi Romanci ve oyun yazari Oskar Braaten isci hareketiyle yakindan baglantiliyken en Christianus Sextus 1927 35 uclemesindeki Roros ve Nattens brod 1940 Gecenin Ekmegi nde madenciler hakkinda anlayisli ve tarihsel bir kavrayisla yazmistir 1928 de Nobel Edebiyat Odulu nu kazanan Sigrid Undset romanlarini pek cok farkli cagda kurguladi ve onlarin kaygisi kadinlarin toplumdaki rolleri cercevesinde sadakatlerini incelemekti Uzun bir tarihi roman olan Kristin Lavransdatter 1920 22 Norvec edebiyatinin bir basyapitidir Daha sonraki romanlari Gymnadenia 1929 Yabani Orkide ve Den braendende busk 1930 Burning Bush Roma Katolikligine donusmesinden acikca etkilenmistir Yine orta kuzey bolgesinden olan Olav Duun bir koylu ailesinin dort kusak boyunca gelisimini konu alan alti ciltlik bir roman dongusunde Juvikfolke 1918 23 Juvik Halki sonu gelmez bir catisma olarak hayata dair kavrayisini ortaya koydu Siyasi farkindalik ve sosyal gercekcilik 1965 1980 1965 ten sonraki donem Norvec kurgusu icin pazarda keskin bir genislemeyi temsil ediyordu 1965 te Norvec yeni literatur satin almak icin bir politika baslatti Devlet Norvec edebiyatinin her yeni basligindan asgari standartlari karsilamasi sartiyla 1000 kopya satin almayi taahhut etti Bunlar ulkenin kutuphaneleri arasinda dagitildi Bu 1976 da kitap kulubu Bokklubben Nye Boker in Yeni Kitaplar olusturulmasiyla birlestiginde ulkenin edebi uretiminde artan canlilik uretti II Dunya Savasi ndan once yazmis olan ve tumu geleneksel formlar ve duzenli olcu ve kafiye kullanan baska basarili ve populer lirik sairler de vardi Hafif ama zarif dizelerinde gercekcilik ve romantizmi birlestiren Herman Wildenvey ile Wildenvey den daha bilgili bir sair olan Olaf Bull u iceriyorlardi Bull titizlikle hazirlanmis siirlerinde bir kadinin sevgisine duyulan ozlemin yani sira varolussal kaygi duygularini da dile getirdi 1970 ler bir grup olarak Norvecli yazarlarin ve genel olarak entelektuellerin hem siyasallasmasini hem de guclenmesini sagladi akademik yazar haklari mucadelesinin yani sira siyasi mucadelenin de arenasi haline geldi Bir noktada yazarin birligi iki kampa ayrildi Yazarlar ulke capinda bolgesel yazar organizasyonlarinda orgutlendiler ve amator yazarlarin katkilarinin memnuniyetle karsilandigi bir dizi edebi dergi baslattilar Siirler ve denemeler yazan ve Marksist dergi Mot Dag a Gune Dogru katkida bulunan oldukca taninmis bir kisi olan en hem orgutlu dine hem de modernist egilimlere aktif olarak karsi cikti Savaslar arasi yillarin diger sosyal adanmis yazarlari Grieg en ve en idi Sair romanci ve oyun yazari olan Grieg Var aere og var makt 1935 Onurumuz ve Sanimiz adli oyununda I En cok Konkylien 1929 The Sounding Shell ve Opbrudd 1936 Break Up adli dramalariyla taninan Krog ayni zamanda iyi bir deneme yazari ve toplum elestirmeniydi Mot Dag grubunun siyasi goruslerini paylasmasina ragmen Hoel kurgusunda sosyal hastaliklarin temel nedenlerini Marksist teorilerden ziyade Freudyen psikoloji araciligiyla arastirdi Ekim de 1931 Ekim de Bir Gun adli romani burjuva evliligini elestirel bir sekilde tasvir etmesi nedeniyle halk arasinda bir kargasa yaratti 1920 lerin Syndere i sommersol 1927 Sinners in Summertime ve Nazi isgali Mote ved milepelen 1947 Milestone da Bulusma gibi donemin portrelerinde en iyisiydi sonunda en dikkate deger edebiyat dergisi olacakti 1965 ten itibaren donemin edebiyatina damgasini vuracak bircok genc yazarin eserlerini yayimladi Profil in amaci Norvec edebiyatini genel olarak Avrupa edebiyatiyla ayni seviyeye getirmekti Bunu basarmak icin geleneksel psikolojik roman gelisimine baskaldirdilar Modern devlet icin gercek kimlik sorunu esasti 1960 larin sonlarindaki bu modernizm figurune makaleleri denemeleri ve edebi eserleri araciligiyla onemli katkilarda bulunmustur aralarinda en ve en nin de bulundugu 2 Nynorsk ta yazan Vesaas Norvec in en tasrali uluslararasi yazari olarak aniliyor eserleri ozellikle Det store spelet 1934 The Great Cycle Norvec kirsalinda kok salmistir ancak endiseleri evrenseldir Fuglane 1957 Kuslar son derece sembolik ve duyarli bir nesir araciligiyla hayati zihinsel engelli bir adamin bakis acisindan tanimladi Vesaas Nazi isgali sirasinda Norvec in alegorik oykusu olan Kimen 1940 Tohum ve Huset i morkret 1945 Karanliktaki Ev de kotulugun guclerini inceler Sandel Fransiz etkisinde bir romanci ve kisa oykuler yazariydi Buyuk olcude otobiyografik olan Alberte uclemesi 1926 39 genc bir kadinin olgunluga dogru genellikle zorlu yolculugunu ve sanatsal cagrisini betimlemesi kadin okuyucular arasinda guclu bir sekilde yankilandi Freudyen ilkelci ve radikal Sandemose a tipik olarak uygulanan sifatlar arasindadir Bir romanci ve gazeteci olarak tum yazilari boyunca kendini begenmis ama ikiyuzlu kucuk burjuvaziye saldirmaya niyetliydi Romanlari kinaye fantezi ve bozuk kronolojiler kullanarak insan zihninin derinliklerini ozellikle mantiksizligini arastirir Sandemose ayrica En flyktning krysser sitt spor 1933 Bir Kacak Izlerini Geciyor gibi romanlariyla bir cocugun dunyasina dair derin bir anlayis sergiledi Ask cinayet ve kiskanclik uzerine bir roman olan Varulven de 1958 Kurtadam Nazizmin ardindaki psikolojik gucleri arastirir Siir 1950 ler ve 1960 larin baslarinda yaygin olan modernist bir tarz sergiledi Hala sabit kita formlarinda yazan gelenekciler gozden dustu Genc sairler 1950 lerin tarzi sembolizmin yerini almayi hedefliyordu ve bu isyanin on saflarindaydi Profil siiri yeni bir sadelik somutluk ve gundelik dilin kullanimini getirdi ozellikle modern Avrupa siirini hem sair hem de elestirmen olarak tanittigi icin not edildi Norvec siirinin yenilenmesini savundu ve TSEliot gibi Ingiliz modernist yazarlarin cevirileriyle yabanci edebiyat bilgisini yaydi 1950 lerin ortalarinda Brekke lirik bicim tartismasina katildi ve sozde tartismasinda karsi cikti Kurulan lyrists arasinda sekilde gecisi kazandigmiz ve concretist onun koleksiyonu gibi diger genc Norvecli sair ilham austavind icinde Dropar baslikli ozellikle birlikte siir ve dogus yasamistir Iskandinav ulkeleri arasinda Norvec Ikinci Dunya Savasi nin en aci deneyimlerinden bazilarini yasadi ve bu deneyimler ulkenin savas sonrasi literaturune genis olcude yansidi Ulkeleri de savas sirasinda cok aci ceken Finler savasin kendisinin gercekci tasvirlerine odaklanma egilimindeyken Norvecli yazarlar kotulugun dogasina odaklandilar en romanlarinda ornegin For hanen galer 1952 Horoz Kargalarindan Once bunu yapti ve cok somut ve sert bir sekilde oynuyor Frihetens oyeblikk 1966 Moment of Freedom gibi sonraki eserlerinde tum Bati medeniyetinde kotulugun dogasini arastirdi Ayni zamanda politik olarak kararli bir yazar olan en ilk kisa oykulerinde savas yillarina ait oykuleri yeniden anlatti ancak bunu bir kadinin bakis acisindan yapti Ancak ona un kazandiran genc bir kizin buyumesini anlatan Musikk fra en bla bronn 1960 Mavi Kuyudan Muzik adli calismasiydi Odak noktasi her zaman savunmasiz bireye baski yapan toplumsal gucler uzerinde kaldi Kisa bir sure sonra Profil grubu Dag Solstad ve gibi yazarlarin yeni kurulan Arbeidernes kommunistparti veya AKP donmesi ve yeni bir siyasi program formule etmeye dahil olmasi nedeniyle farkli yollara gitti edebiyatin emekcilere ve onlarin kapitalizme karsi ayaklanmasina hizmet etmesi gerektigi gorusune dayalidir Calisan kisi ve bir nedene Arild Asnes Solstad 1970 buyuk ve daha gercekci bir seyle baglamak icin modern entelektuelin arzusunu anlamak icin bir anahtar roman Bir baska onemli savas sonrasi edebi sahsiyet bir romanci ve kisa oyku yazari olan en di Sandemose gibi insan ruhunun karanlik taraflarini ve ozellikle kimlik olusum surecini arastirdi En cok Lillelord uclemesi ile taninir 1955 57 Eng trans 1 ciltte Lillelord olarak Jeg 1959 Ben bicim olarak daha deneyseldir ancak Lillelord un kimlik sorununa iliskin arastirmasini ozdusunumsel bir tarzda surdurur Ikinci Dunya Savasi sonrasi modernizm ve postmodernizm Birkac AKP yazari vardi ancak 1970 lerin buyuk bolumunde Norvec kurgusunun gundeminin onemli bir bolumunu olusturmayi basardilar Bazi yazarlar genellikle sosyal gercekcilik edebiyati olarak bilinen insanlarin kendilerini tanimalarini amaclayan bir dilde roman ve siir yazmaya basladilar Bu turdeki taninmis eserler arasinda Solstad in 25 septemberplassen Obrestad in Sauda Streik ve Haavardsholm s Historiens kraftlinjer en Norvec siirinin ilk modernistlerinden biriydi 1930 larin baslarinda endiselerini ifade etmek icin serbest siir ve canli goruntuler kullandi ozellikle 1970 lerde cevrenin tahribatiyla ilgili endiseleri gibi oldukca modern ve kalici popularitesini acikliyor Bununla birlikte lirik modernizmin gercek sampiyonu 1940 larin sonlarindan itibaren varlikli Bati toplumunun materyalist degerlerine saldiran en idi Diger onemli modernistler arasinda Nynorsk ta gunluk yasam hakkinda yazan en ve felsefi bir sair denemeci ve ressam olan en yer aliyor en ve en stilistik olarak geleneksel ask siirleriyle taninirlar Hagerup cocuklar icin yazdigi siirleriyle de taninir Bir azinlik AKP temali edebiyat yazsa da daha genis yazarlar toplulugunun bu edebi odagi destekleme konusunda genel bir istekliligi vardi Sinif mucadelesinin yani sira ciddi literature konu olan iki alan vardi feminizm ve hukumet gucunun merkezi bir hukumette toplanmasina karsi mucadele Diger Avrupa ulkelerinde oldugu gibi 1960 larin ve 70 lerin sonu Norvec te politik olarak angaje sosyal olarak devrimci edebiyati savunan yeni nesil radikal yazarlarin yukselisine tanik oldu Adini bir dergiden alan bu sozde Profil grubu en Dag Solstad en en ve en i iceriyordu Romanlarinin bircogu Obrestad in Sauda sinda oldugu gibi belgesel materyalleri kurgu ile serbestce karistirdi Streik 1972 Sauda Strike ama hepsini birlestiren sey Marksizm Leninizm in Maoist yorumuna duyulan ortak inancti Daha sonraki calismalarda tonlari degisti Bazilari Roma 1987 deki 1987 Roman Solstad gibi daha onceki donemin bir muhasebesini yapti Ayni zamanda bir oyun yazari olan Hoem gibi digerleri geleneksel romana geri donduler Froken Dreyers musikkskole 2000 Miss Dreyer s Music School 1960 larda cikis yapan en modern toplumu kesin dilleri kara mizahlari ve acik sonlari ile karakterize edilen romanlarda ve kisa oykulerde elestirdi Feminist edebiyat veya kadin edebiyati terimi bu donemde degisiyordu Bazilari kadinlarin deneyimleri hakkinda kadinlar tarafindan yazilan edebiyat icin ozel bir terimin gerekli olduguna inanirken digerleri feminist edebiyatin kadin yazarlari ve okuyuculari toplumun disinda izole bir donguye sokmaya hizmet ettiginden endise duyuyordu Tartismaya ragmen yeni kadin yazarlardan kadinlarin aile ve toplumdaki yetersiz rolu hakkinda onemli katkilar geldi Hvem i Liv og Unni ye karsi mi Liv ve Unni ye kim karar veriyor yeni kadin edebiyatini anlamanin merkezinde yer aliyor uzun bir dizi kisa oyku koleksiyonuna ve To akter for fem kvinner Bes kadin icin iki perde oyununa katkida bulundu Hem Koltzow un hem de Vik in calismalari gercekci gelenege bagli kaldi Daha sonra ve yeni bir deneysel calisma turunu temsil eden daha asi bir dille eserler yarattilar Loveid in calismasi ozellikle yeni bir kadin rolu icin yeni bir dil bulmaya kendini adamistir Ilk kez en 1984 adli romaniyla populerlik kazanan en bir ailenin nesiller boyu suren kaderini anlatan Halvbroren 2001 The Half Brother romaniyla buyuk ovgu topladi tarzi gercekci anlatimi fantastik olanla basariyla birlestirdi Jan Kjaerstad in cigir acan romani Homo Falsus eller det perfekte mord 1984 Homo Falsus or The Perfect Murder postmodern ozellikler sergiledi Kurgusal bir televizyon unlusu olan Jonas Wergeland in uc bolumden olusan biyografisi postmodernist stratejilerin ustaca uygulanmasinin sadece bir bireyin degil tum bir cagin heyecan verici cok boyutlu bir portresine nasil yol acabilecegini gosterdi Birbirinden cok farkli uc kadin yazar feminist bir bakis acisiyla toplumsal talepler yeni ozgurlukler ve kendi duygusal arzulariyla basa cikma cabalarinda cagdas kadinlarin hayatlarini tasvir eden kisa oyku yazari en Tora ve Dina uclemeleri 1980 ler ve 90 larda en cok satanlar haline gelen en ve postmodernist bir sair ve oyun yazari olan en dramada Ibsenite gelenegine basariyla meydan okuyan birkac kisiden biri Modern toplumda ask aile ve yakin insan iliskilerinin potansiyelini arastirdi Calismalari eglenceli ve gorsellik mizah ve duygusallik acisindan zengindir cesitli turleri ve sanat bicimlerini katederler ama her zaman kadinlari bas kahraman olarak gorurler Jon Fosse uluslararasi une sahip bir oyun yazaridir Iskandinav ulkeleri arasinda Norvec ulkenin savas sonrasi literaturune genis olcude yansiyan II Dunya Savasi nin en aci deneyimlerinden bazilarini yasadi Sosyal gercekciligin otesinde 1980 2000 1980 lerin on yili bircok yonden 1970 lerin edebiyatindaki sosyal gercekcilige bir yanitti 1983 te 1970 lerde ceperde olan yazarlarin rolunu uzlastiran Bazarovs barn Bazarov un Cocuklari Rus kurgusal nihilist Eugene Bazarov a atifta bulunan baslikli bir polemik felsefi inceleme yayinladi Skagen daha bireysel odakli ve idealist bir edebiyati savundu Bu kitabin gecisi mi yoksa basitlestirdigi mi belirsiz olsa da 1970 lerin yazarlarinin cogu 1980 lerde yeni yonlere kaymistir Isci Komunist Partisi hakkinda retrospektif olan iki roman yayinladi Drift baslikli bir roman yazdim Provetid kaleme Tum bu calismalar hayatin krizlerini yasayan ve yeni bir zemin bulmaya calisan orta yasli erkeklere odaklandi Benzer sekilde 1970 lerdeki kadin devrimi sirasinda erkeklerin rollerinin degismesine iliskin romanlari da yeni yonu yansitiyordu Ulkeleri de savas sirasinda cok aci ceken Finler savasin kendisinin gercekci tasvirlerine odaklanma egilimindeyken Norvecli yazarlar kotulugun dogasina odaklandilar en romanlarinda ornegin For hanen galer 1952 Horoz Kargalarindan Once bunu yapti ve cok somut ve sert bir sekilde oynuyor Frihetens oyeblikk 1966 Moment of Freedom gibi sonraki eserlerinde tum Bati medeniyetinde kotulugun dogasini arastirdi Ayni zamanda politik olarak kararli bir yazar olan en ilk kisa oykulerinde savas yillarina ait oykuleri yeniden anlatti ancak bunu bir kadinin bakis acisindan yapti Ancak ona un kazandiran genc bir kizin buyumesini anlatan Musikk fra en bla bronn 1960 Mavi Kuyudan Muzik adli calismasiydi Odak noktasi her zaman savunmasiz bireye baski yapan toplumsal gucler uzerinde kaldi 1980 ler onlarca yil boyunca bir ana tema gelistiren guclu merkezi bir karaktere odaklanan ve kirsal cevre veya cok uzak olmayan bir gecmise sahip yerel bir topluluk etrafinda insa edilen birkac buyuk roman uretti Ornekleri arasinda sitesindeki Beatles sitesindeki Skyskraperengler Dikey Melekler Ingvar Ambjornsen sitesindeki Hvite niggere Beyaz Zenciler sitesindeki St Croix ucleme sitesindeki Tora uclemeleri s Seierherrene Bir baska onemli savas sonrasi edebi sahsiyet bir romanci ve kisa oyku yazari olan en di Sandemose gibi insan ruhunun karanlik taraflarini ve ozellikle kimlik olusum surecini arastirdi En cok Lillelord uclemesi ile taninir 1955 57 Eng trans 1 ciltte Lillelord olarak Jeg 1959 Ben bicim olarak daha deneyseldir ancak Lillelord un kimlik sorununa iliskin arastirmasini ozdusunumsel bir tarzda surdurur Ikinci Dunya Savasi sonrasi modernizm ve postmodernizm 1980 ler ayrica Norvec edebiyatinda fantezi on yili olarak etiketlendi Jan Kjaerstad ve Hovland in da bulundugu bir dizi yazar buyulu fantastik veya imkansiz unsurlarla eserler uretti Cocuklar ve gencler icin yazilan edebiyatta fantastik ogeler de vardi bu ture en cok katkida bulunan kisidir en Norvec siirinin ilk modernistlerinden biriydi 1930 larin baslarinda endiselerini ifade etmek icin serbest siir ve canli goruntuler kullandi ozellikle 1970 lerde cevrenin tahribatiyla ilgili endiseleri gibi oldukca modern ve kalici popularitesini acikliyor Bununla birlikte lirik modernizmin gercek sampiyonu 1940 larin sonlarindan itibaren varlikli Bati toplumunun materyalist degerlerine saldiran en idi Diger onemli modernistler arasinda Nynorsk ta gunluk yasam hakkinda yazan en ve felsefi bir sair denemeci ve ressam olan en yer aliyor en ve en stilistik olarak geleneksel ask siirleriyle taninirlar Hagerup cocuklar icin yazdigi siirleriyle de taninir 1980 lerin cok sayida yazari yuksek derecede edebi bilinc sergiledi Bu on yildaki yeni yazarlarin cogu Norvec genelinde kurulan yazarlar icin bircok okul veya enstitude edebiyat felsefe ve diger akademik konularda resmi olarak egitim gordu Pek cok roman metnin kendisiyle veya diger metinlerle icsel catismalar uretti ve kahramanlar bir yazar bilim adami veya sanatci olarak temsil edildi Jan Kjaerstad in Homo Falsus u 1980 lerin bu meta romanlarinin belki de en onde geleni KYKA 1984 u bir digeri ve de bu turde eserler uretti Daha akademik yonelimli yazarlarin bir baska sonucu da son yillarda yayinlanan cok sayida deneme derlemesiydi bunlar genellikle bir yazarin diger yazarlar hakkindaki yorumlarini veya diger sanat bicimlerine iliskin yansimalari saglar Diger Avrupa ulkelerinde oldugu gibi 1960 larin ve 70 lerin sonu Norvec te politik olarak angaje sosyal olarak devrimci edebiyati savunan yeni nesil radikal yazarlarin yukselisine tanik oldu Adini bir dergiden alan bu sozde Profil grubu en Dag Solstad en en ve en i iceriyordu Romanlarinin bircogu Obrestad in Sauda sinda oldugu gibi belgesel materyalleri kurgu ile serbestce karistirdi Streik 1972 Sauda Strike ama hepsini birlestiren sey Marksizm Leninizm in Maoist yorumuna duyulan ortak inancti Daha sonraki calismalarda tonlari degisti Bazilari Roma 1987 deki 1987 Roman Solstad gibi daha onceki donemin bir muhasebesini yapti Ayni zamanda bir oyun yazari olan Hoem gibi digerleri geleneksel romana geri donduler Froken Dreyers musikkskole 2000 Miss Dreyer s Music School 1960 larda cikis yapan en modern toplumu kesin dilleri kara mizahlari ve acik sonlari ile karakterize edilen romanlarda ve kisa oykulerde elestirdi Donem suc literaturune artan bir ilgi gosterdi Jon Michelet ve Fredrik Skagen Norvecli okuyucular tarafindan cok begenildi ve gibi kadin suc yazarlari buyuk basari elde etti ikincisinin eserlerinde bir kadin dedektif yer aldi Bin yilin baslangicindan bu yana suca olan ilgi hicbir sekilde azalmadi ve bazi yazarlar ya sucta uzmanlasti ya da suc ile diger duzyazilar arasinda gidip geldi Jo Nesbo ve bu kategorideki yazarlar arasindadir Ozellikle Isvec ve Ingiltere den cevrilmis bir suc akisi bu turun Norvecli yazarlarini etkiledi Ilk kez Beatles 1984 adli romaniyla populerlik kazanan en bir ailenin nesiller boyu suren kaderini anlatan Halvbroren 2001 The Half Brother romaniyla buyuk ovgu topladi tarzi gercekci anlatimi fantastik olanla basariyla birlestirdi Jan Kjaerstad in cigir acan romani Homo Falsus eller det perfekte mord 1984 Homo Falsus or The Perfect Murder postmodern ozellikler sergiledi Kurgusal bir televizyon unlusu olan Jonas Wergeland in uc bolumden olusan biyografisi postmodernist stratejilerin ustaca uygulanmasinin sadece bir bireyin degil tum bir cagin heyecan verici cok boyutlu bir portresine nasil yol acabilecegini gosterdi Birbirinden cok farkli uc kadin yazar feminist bir bakis acisiyla toplumsal talepler yeni ozgurlukler ve kendi duygusal arzulariyla basa cikma cabalarinda cagdas kadinlarin hayatlarini tasvir eden kisa oyku yazari en Tora ve Dina uclemeleri 1980 ler ve 90 larda en cok satanlar haline gelen en ve postmodernist bir sair ve oyun yazari olan en dramada Ibsenite gelenegine basariyla meydan okuyan birkac kisiden biri Modern toplumda ask aile ve yakin insan iliskilerinin potansiyelini arastirdi Calismalari eglenceli ve gorsellik mizah ve duygusallik acisindan zengindir cesitli turleri ve sanat bicimlerini katederler ama her zaman kadinlari bas kahraman olarak gorurler Jon Fosse uluslararasi une sahip bir oyun yazaridir Bir diger acik egilim ozellikle yazarlarin ve sanatcilarin biyografilerine olan ilgidir 1980 lerde yasayan onemli yazarlarin cogu olen sanatcinin veya diger meslektaslarinin bir veya daha fazla biyografisini yazmistir Ayrica birkac onemli biyografi yazilmistir Gunes Tanrisinin Dususu Knut Hamsun ve Knut Hamsun biyografisi buyuk ilgi gordu Bu modern biyografilerde gunumuz sinemasina benzer ve gecmisten farkli olarak ozel bir karakterin kaynak materyalini kullanma egilimi vardir Siirde Nattapent i yaklasik 20 000 kopya satti ve Lysets oyeblikk i de cok iyi karsilandi ve de bu on yilda onemli siir koleksiyonlari yayinladilar 1970 leri animsatan en politik siirlerinden bazilarini 1990 larda yazdi Yeni ve ortaya cikan siir buyuk bir cesitlilik gostermektedir Bununla birlikte yalnizca nadir siir koleksiyonu onemli satislar veya dolasim saglar Kitap kulupleri icin genellikle buyuk miktarlarda yayinlanan yeni romanlarin aksine siirin bir kriz durumunda oldugu soylenebilir Tiyatro izleyicileri yeni Norvec oyunlarina yalnizca orta duzeyde ilgi gosteriyor Dolayisiyla drama bir istisna disinda nesir ve siirin golgesinde kalmistir Jon Fosse 1990 lar ve sonrasinda Ibsen den beri baska hicbir Norvecli oyun yazarinin hoslanmadigi uluslararasi bir begeni topladi 21 inci yuzyil Norvecce Min kamp baslikli serisiyle dunya capinda basari elde etti ve Wall Street Journal tarafindan 21 yuzyilin en buyuk edebi duyumlarindan biri olarak tanimlandi Knausgard ayni zamanda romanlarin otobiyografik The Seasons Quartet in ve deneme koleksiyonlarinin da yazaridir irbirinden cok farkli uc kadin yazar feminist bir bakis acisiyla toplumsal talepler yeni ozgurlukler ve kendi duygusal arzulariyla basa cikma cabalarinda cagdas kadinlarin hayatlarini tasvir eden kisa oyku yazari en Tora ve Dina uclemeleri 1980 ler ve 90 larda en cok satanlar haline gelen en ve postmodernist bir sair ve oyun yazari olan en dramada Ibsenite gelenegine basariyla meydan okuyan birkac kisiden biri Modern toplumda ask aile ve yakin insan iliskilerinin potansiyelini arastirdi Calismalari eglenceli ve gorsellik mizah ve duygusallik acisindan zengindir cesitli turleri ve sanat bicimlerini katederler ama her zaman kadinlari bas kahraman olarak gorurler Jon Fosse uluslararasi une sahip bir oyun yazaridir Cizgi romanNorvec Isvec ile paylastigi farkli bir cizgi roman ve tek panelli cizgi roman kulturune sahiptir ve gibi yerel temalara sahip hikaye odakli cizgi romanlar savas sonrasi yillarda populerdi Bununla birlikte yavas yavas populerligini yitirdiler ve yerel olarak uretilen buyuk bir cizgi roman olmadan birkac on yillara yol actilar kismi Pyton haric 1990 larin baslarindan baslayarak Calvin amp Hobbes ve Beetle Bailey gibi ABD cizgi romanlarini cevreleyen yerel yutturmacadan cok sayida cizgi roman dogdu Onemli isimler arasinda Pondus Rutetid Lars Lauvik Eon Wildlife Oyvind Sagosen ve ikili Emberland amp Sveen Sleivdal IL yer aliyor Sakaci komediye odaklanarak yola cikan Norvecli cizgi romanlar 2000 lerin sonlarindan itibaren giderek iliskilere ve aile hayatina daha fazla odaklandi ve bu da Tegnehanne ve Nils Axle Kanten Hjalmar gibi isimler tarafindan yapilan ek cizgi romanlarin yaratilmasina yol acti Kaynakca a b c d Blankner 1938 On my radar Karl Ove Knausgaard s cultural highlights 26 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Guardian 24 January 2021