Mehmed Nureddin Paşa ya da bilinen adıyla Sakallı Nureddin (1873, Bursa - 18 Şubat 1932, İstanbul), Türk asker ve siyasetçi.
Halaskâr Sakallı Nureddin Paşa 1309-P.31 | |
---|---|
Sakallı Nureddin | |
Doğum | Mehmed Nureddin İbrahim 17 Temmuz 1873 Bursa, Osmanlı Devleti |
Ölüm | 18 Şubat 1932 (58 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Bağlılığı | Osmanlı (1893-1919) Türkiye (1919-1925) |
Hizmet yılları | 1893-1925 |
Rütbesi | Ferîk |
Komutası | , Irak Bölge Komutanlığı (Basra, Bağdat Valisi), 9. Kolordu, Muğla ve Antalya Bölge Komutanlığı, 21. Kolordu, 17. Kolordu, , Aydın Bölge Komutanlığı (Aydın Vilayeti Valisi), Merkez Ordusu, 1. Ordu |
Çatışma/savaşları | 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı Kût'ül-Amâre Kuşatması |
Ödülleri | |
Sonraki işi | TBMM Üyesi (Bursa) |
Osmanlı Dönemi
Müşir İbrahim Edhem Paşa'nın oğludur. 1890 yılında Pangaltı'daki Mekteb-i Fünun-u Harbiyye-i Şahane'ye girdi. 1893 yılında piyade sınıfının 31. olarak bitirerek Mülâzım-ı sânî rütbesiyle mezun oldu. Arapça, Fransızca, Almanca ve Rusça biliyordu.
1893 yılının Mart-Nisan ayları arasında 5. Ordu'ya bağlı 40. Piyade Taburunda görev yaptı. Nisan 1893-Ekim 1898 tarihleri arasında Hassa Ordusu (1. Ordu) karargâhı'nda görev yaptı. 31 Ocak 1895 tarihinde Mülazım-ı Evvel, 22 Temmuz 1895 tarihinde de Yüzbaşı rütbesine terfi etti.
1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nda Başkomutan Ethem Paşa'nın yaverliğini yaptı. Savaştan sonra İstanbul'a döndükten sonra, Birinci Ordu karargâhı'na Harekât Başkanı olarak atandı. Ekim 1898 tarihinde Sultan II. Abdülhamid'in yaverliğine atandı. 1901 yılında, Binbaşı rütbesine terfi yükseltildi. 1901-1902 yılları arasında Bulgaristan Sınır Komutanlığı Kurmay Grubu'nda görev aldı. 1902-1903 yılları arasında da Makedonya'da çetecilerle savaştı. Aralık 1907'de, Selanik'te bulunan 3. Ordu karargâhına atandı. 1907'de Kaymakam (Yarbay) ve 1908'de Miralay (Albay) rütbesine terfi etti. 1908 Jön Türk Devrimi'nden önce, Müşir İbrahim Paşa orduda disiplini kurmaya çalışırken, Binbaşı Cemal Bey ve diğer İttihat ve Terakki üyeleri, Müşir İbrahim Paşa'nın oğlu Sakallı Nureddin'e yaklaştı ise de İbrahim Paşa oğlunu uyardı. Fakat Sakallı Nureddin babasını dinlemeyerek, İttihat ve Terakki Komitesi'ne katıldı. (Üyelik numarası 6436) 19 Ağustos 1909 tarihinde Tasfiye-i Rüteb-i Askeriye Kanunu ile rütbesi Binbaşılığa indirildi ve Birinci Ordu'ya bağlı yedek kuvvetlere atandı. Eylül 1909 tarihinde Küçükçekmece Mutasarrıflığı'na atandı. Nisan 1910 tarihinde 77. Piyade Alayı komutan yardımcılığı görevinde atandı. Sonra aynı yıl içinde 83. Piyade Alayı 1. Tabur Komutanlığı'na atandı. Şubat 1911 tarihinde XIV. Kolordu bünyesindeki kuvvetleriyle Yemen'de isyancılarla mücadele ederken Yarbay rütbesine terfi etti. 1913 yılında Balkan Savaşı'nın son aşamasında komutasındaki 9. Piyade Alayı ile Yemen'den döndü ve savaşa katıldı.
I. Dünya Savaşı
Nisan 1914 tarihinde 4. Fırka'nın komutasını devraldı. 14 Nisan 1915'te Irak ve Havâlisi Genel Komutanı Süleyman Askeri Bey'in intihar etmesinden sonra 20 Nisan'da Irak ve Havâlisi Genel Komutanlığı'na atandı. Haziran ayında komutayı aldı. Aynı zamanda bu komutanlığın yanında Basra ve Bağdat Valiliği'ne de atandı.
Tümgeneral Charles Vere Ferrers Townshend komutasındaki İngiliz 6. Poona Tümeni (Hint Tümeni) Bağdat'a ilerlemeye çalışırken 22-23 Kasım 1915'te Selman-ı Pak Muharebesi'ni (Tizpon) kazanamayarak geri çekildi ve 3 Aralık'ta Kut'a sığındı. İngilizleri takip eden Sakallı Nureddin'in komutasındaki Türk birlikleri İngiliz kuvvetlerini Kut şehrinde kuşatma altına aldı. Günlerce süren kuşatma sonucunda İngiliz kuvvetleri, 13 general, 481 subay ve 13.300 askeriyle birlikte Türk kuvvetlerine teslim oldu. Alman Generalfeldmarschall Colmar von der Goltz, 21 Aralık 1915 tarihinde Bağdat'a geldi. Sakallı Nureddin'in komutanı olduğu Irak ve Havâlisi Genel Komutanlığı'nın ismini Irak Ordusu olarak değiştirdi. Ordunun yönünü İran'a çevirterek İran'a bir harekât düzenlemek için hazırlıklara girişti. 20 Ocak 1916 tarihinde, Harbiye Nazırı Enver Paşa, Sakallı Nureddin'in yerine amcası Miralay Halil Bey'i atadı. Sakallı Nureddin 9. Kolordu komutanı ve 3. Ordu komutan vekili olarak atandı.
Ekim 1916 tarihinde Muğla ve Antalya Havalisi Komutanlığı'na atandı ve Aydın merkezli XXI. Kolordu'nun kurucu komutanlığına atandı. Bu görevlerden sonra 25 Ekim 1918 tarihinde Aydın Vali Yardımcılığı görevine atandı. 1918 yılında Mirlivalığa terfi etti ve Paşa unvanını aldı.
Ateşkes sonrası
Mondros Mütarekesi'nden sonra Kasım 1918'de, aynı zamanda İzmir merkezli XVII. Kolordu komutanı ve Aydın Vilayeti Valisi olarak atandı. 30 Aralık 1918 tarihinde, İstanbul merkezli komutanı olarak atandı. Urla'da isyan çıkınca 2 Şubat 1919 tarihinde tekrar Aydın Valiliği'ne ve Aydın Bölge Komutanlığı'na atandı.
Valiliği sırasında, İzmir'in Sevr Antlaşması uyarınca Yunanlara verilmesine karşı çıkan 'ni destekleyerek bir direniş komitesi kurulmasını sağladı. Bu faaliyetleri İtilaf Devletleri'ni rahatsız etti. İtilaf Devletleri Osmanlı Hükûmeti'ne baskı yaparak, Sakallı Nureddin Paşa'nın valilik görevinden alınmasını istediler. Nitekim Yunan İşgali'nden kısa bir süre önce 22 Mart 1919 tarihinde valilik görevinden alındı. Yerine önce 11 Mart 1919 tarihinde Kambur İzzet Bey, daha sonra da 22 Mart 1919 tarihinde Ali Nadir Paşa atandı.
Kurtuluş Savaşı
Haziran 1920'de Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere Anadolu'ya geçti. 9 Aralık 1920 tarihinde Pontus Rum çetelerine karşı Amasya'da kurulan 10,000 askerden oluşan Merkez Ordusu Komutanlığı'na atandı. İsyanı bastırmak için çok sert önlemler aldı: Amerikan misyonerleri sınır dışı edildi. İsyana destek veren Hristiyan ahaliden birçok kişi vatana ihanet suçundan idam edildi.
1922'de Ali İhsan Paşa'nın görevden alınması sonrasında Refet Paşa ve Ali Fuat Paşa'nın komutanlık teklifini reddetmesi üzerine 29 Haziran 1922 tarihinde 1. Ordu komutanlığına atandı. Bu görevinde Büyük Taarruz'a katıldı. Zaferden sonra Ferikliğe terfi etti.
Hakkındaki çeşitli iddialar
Koçgiri İsyanı'nı bastırma şekline ve Türk Kurtuluş Savaşı'nın son günlerinde İzmit'te yazılarıyla milliyetçi cephenin tepkisini çeken gazeteci Ali Kemal'i linç ettirmesine ilişkin tartışmalar sürmektedir. Linç olayı İstanbul'daki İstiklal Savaşı'na muhalif çevrelerin bir anda çözülmesi sonucunu vermiştir. Hatta Vahdettin bu olaydan sonra İstanbul'dan ayrılmıştır. Bazı kaynaklar, bu eski ekole mensup (Kurtuluş Savaşı'nı gerçekleştiren kadronun yaş ortalamasının yaklaşık on yaş üzerindedir) komutanı 1922 İzmir Yangını sorumluluğu ile de bağlantılandırmaktadır.
İzmir'in geri alınmasından sonra kurulan askeri mahkemede, Millî Mücadele'yi sabote eden, düşmanla müşterek hareket eden bazı yerli ve Rum asıllıları muhakeme ettirmekten çekinmemiştir. Bunlar arasında sahibi Süreyya ve Hrisostomos Kalafatis da bulunmaktadır.
İşgal döneminde gazetesinde işgal kuvvetlerini metheden ve Milli Mücadeleyi kötüleyen gazeteci Süreyya mahkemece idama mahkûm edilmiş ve cezası infaz edilmiştir. Osmanlı tebaasından olmakla, Yunan işgali sırasında Türklere karşı bariz bir nefret ve bir din adamına yakışmayacak tavırlar sergilemiş olan Hrisostomos ise, Sakallı Nureddin'in makamına çağrılmasını takiben gevşek bir koruma ile Türk mahallelerinin ortasından geçirilmiş ve halk tarafından linç edilerek öldürülmüştür.
Cumhuriyet dönemi
Vekilliği
Haziran 1923'te 1. Ordu'nun lağvedilmesi üzerine komutanlıktan ayrıldı. Yerine 1. Ordu müfettişi olarak Kâzım Karabekir atandı. Mart 1924'te Yüksek Askerî Şûra üyesi olarak atandı. Aralık 1924'teki, Türkiye Büyük Millet Meclisi için Bursa'da düzenlenen ara seçimde Nureddin Paşa bağımsız olarak, Halk Partisi'nin adayını yenerek milletvekili seçildi. Milletvekili seçildikten sonra Askeri Şura üyeliği görevinden istifa etti. 17 Ocak 1925 tarihine kadar askerlik ve milletvekilliği mesleğini bir arada yürüttüyse de meclisten çıkan kanun gereğince askerlikten emekli oldu. 2 Şubat'ta yeniden düzenlenen seçimlerde oylarını artırdı ve milletvekilliği görevine devam etti.
Şapka Kanunu
Milletvekilliği sırasında Kasım 1925 tarihinde Şapka İktisasına Dair Kanun'un anayasayı ihlal ettiğini savundu. Ancak diğer milletvekilleri onu halk iradesi düşmanı ilan etti. Adalet Bakanı Mahmud Esad Bey, Nurettin Paşa'ya hitaben, "Hürriyetin nasibi, irticanın elinde oyuncak olmak değildir... Ülkenin çıkarlarına olan şeyler hiçbir zaman anayasaya aykırı olamaz, olmaması mukayyettir." sözlerini kullandı.
Nutuk
Mustafa Kemal Atatürk tarafından Nutuk'ta sert bir dille eleştirildi. Mustafa Kemal Atatürk'e göre, 1923 yılında Nureddin Paşa, Âbit Süreyya'ya bir risale (Tercüme-i hâl) yayınlatmış, risalede Nureddin Paşa Kût'ül-Amâre'nin kuşatıcısı, Bağdat'ın savunucusu, Yemen'in, Ktesifon'un, Batı Anadolu'nun, Afyonkarahisar'ın, Dumlupınar'ın ve İzmir'in fatihi olarak tanımlanmıştır.
Özel hayatı ve ölümü
Nazmiye Hanım ile evlendi (soyadı: Türe, ö. 1951) ve Semiha Hanım (1896-1950) ve Memduha Hanım (1904-1970) isimli iki kızı oldu. Semiha Hanım Hüseyin Paşa ile evlendi, Memduha Hanım ise Dördüncü Umumi Müfettiş Vali Korgeneral Hüseyin Abdullah Alpdoğan (1310-P. 12) ile evlendi.
Nureddin Paşa, 18 Şubat 1932 tarihinde, Kadıköy Hasanpaşa Mahallesi, Kızlarağası Çeşmesi Sokak (günümüzde Müverrih Ağa Sokak) 23 no'lu evinde 58 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi Üsküdar'ın Beylerbeyi semtinde bulunan Küplüce Mezarlığına defnedildi.
Mezar taşında:
Nureddin Paşa, Selman-i Pak Muharebesi'ni kazanan, Kut'ül-amare'yı muhasara eden kuvvetlere ve Aydın'da 21., İstanbul'da 25., İzmir'de 17. kolordulara, Milli Mücadele'de ise Amasya'da merkez ordusuna ve Afyon'dan İzmir'e giden, İstanbul'un kurtuluşu için İzmit'te toplanan 1. Ordu'ya kumanda etmiş olan general Nureddin İbrahim Konyar'ın mezarıdır. Ruhu daima aziz ve şad olsun. Basra, Bağdat ve İzmir Valiliklerinde bulunmuş ve doğduğu Bursa'dan meb'us seçilmiştir. Müşir İbrahim Paşa'nın oğludur. 1872-18 Şubat 1932
12 Eylül Darbesi'nden sonra oluşturulan, Atatürk Araştırma Merkezi tarafından tespit edilen, Türk Kurtuluş Savaşı'nda Mustafa Kemal Atatürk'ün silah arkadaşı arasında yer alan 50 kişiyle birlikte mezarı Devlet Mezarlığı'na taşınması kararı alındı. Ayrıca Sakallı Nureddin, Ferik değil ama Orgeneral (dört yıldızlı rütbe) olarak, İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak'ı izleyen dördüncü kişi olarak gösterildi. Ve bu kararlar Genelkurmay tarafından kabul edildi fakat büyük tepki toplaması üzerine mezarının Devlet Mezarlığı'na taşınmasından vazgeçildi.
Madalya ve Nişanları
- Mecidiye Nişanı, 5. sınıf
- Osmaniye Nişanı, 3. sınıf
- Kılıçlı Mecidiye Nişanı, 2. sınıf
- Altın Liyakat Madalyası
- Légion d'honneur
- Iron Cross
- İstiklal Madalyası
Kaynakça
- ^ a b c d e f Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri (PDF). T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları Genelkurmay Başkanlığı Basımevi. 1989. s. 29. 12 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Ocak 2022.
- ^ "TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ocak 2022.
- ^ a b Mehmet Nermi Haskan, Yüzyıllar Boyunca Üsküdar, vol. 3, Üsküdar Belediyesi, 2001, , p. 1365.
- ^ = rehberAyrinti&ID = 799 "İbrahim Paşa Köşkü"[], Üsküdar Belediyesi resmî sitesi.
- ^ Necati Fahri Taş, Nureddin Paşa ve Tarihî Gerçekler, Nehir Yayınları, 1997, , s. 196.
- ^ a b c d Edward J. Erickson, Ottoman Army Effectiveness in World War I: A comparative study, Routledge, New York, 2007, , s. 75.
- ^ a b c d e f g T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, s. 32.
- ^ Andrew Mango, Atatürk, John Murray, 1999, , s. 73.
- ^ Kâzım Karabekir, İttihat ve Terakki Cemiyeti, Emre Yayınları, 1982, s. 180. 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Edward J. Erickson, Ordered to Die: A history of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, Wesport, CT 2001, , pp. 112–115.
- ^ Orhan Avcı, Irak'ta Türk ordusu (1914–1918), Vadi Yayınları, 2004, , s. 30.
- ^ Edward J. Erickson, Ottoman Army Effectiveness in World War I: A comparative study, p. 86.
- ^ Edward J. Erickson, Ordered to Die: A history of the Ottoman Army in the First World War, s. 150.
- ^ Kâmil Erdeha, Vilâyetler ve Valiler, Remzi Kitabevi, 1975, s. 373. 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, s. 33.
- ^ a b Mesut Çapa, "İzmir Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti (Aralık 1918 - Mart 1920)" 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 21, Cilt: VII, Temmuz 1991.
- ^ Andrew Mango, Atatürk, s. 329.
- ^ Andrew Mango, Atatürk, s. 330.
- ^ Andrew Mango, Atatürk, s. 436.
- ^ Kûtülamare muhasırı, Bağdat müdafii, Yemen, Selmanpâk, Garbı Anadolu, Afyon Karahisar, Dumlupınar, İzmir muharebatı galibi ve İzmir fâtihi, "Nurettin Paşa'nın bağımsız milletvekili olma teşebbüsü ve yayınladığı hal tercümesi" 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Nutuk.
- ^ Kûtülamare muhasırı, Bağdat müdafii, Yemen, Selmanpâk, Garbı Anadolu, Afyon Karahisar, Dumlupınar, İzmir muharebatı galibi ve İzmir fâtihi, "Nurettin Paşa'nın bağımsız milletvekili olma teşebbüsü ve yayınladığı hal tercümesi" 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Nutuk (Türkçe).
- ^ Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, s. 32. (Türkçe)
- ^ "Mecliste Şapka Kanunu'na karşı çıkan tek vekil". Yeni Akit. 19 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mart 2024.
- ^ Uğur Mumcu, Kürt-İslam Ayaklanması, 1919–1925, Tekin Yayınları, 1991, , s. 197. 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Halil Nebiler, Türkiye'de şeriatın kısa tarihi, Ütay Yayınları, 1994, s. 87. 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Askerî görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Ali İhsan Sabis | 1. Ordu Komutanı 29 Haziran 1922 - 15 Ağustos 1923 | Sonra gelen: Kâzım Karabekir |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehmed Nureddin Pasa ya da bilinen adiyla Sakalli Nureddin 1873 Bursa 18 Subat 1932 Istanbul Turk asker ve siyasetci Halaskar Sakalli Nureddin Pasa 1309 P 31Sakalli NureddinDogumMehmed Nureddin Ibrahim 17 Temmuz 1873 Bursa Osmanli DevletiOlum18 Subat 1932 58 yasinda Istanbul TurkiyeBagliligi Osmanli 1893 1919 Turkiye 1919 1925 Hizmet yillari1893 1925RutbesiFerikKomutasi Irak Bolge Komutanligi Basra Bagdat Valisi 9 Kolordu Mugla ve Antalya Bolge Komutanligi 21 Kolordu 17 Kolordu Aydin Bolge Komutanligi Aydin Vilayeti Valisi Merkez Ordusu 1 OrduCatisma savaslari1897 Osmanli Yunan Savasi Balkan Savaslari I Dunya Savasi Turk Kurtulus Savasi Kut ul Amare KusatmasiOdulleriSonraki isiTBMM Uyesi Bursa Osmanli DonemiMusir Ibrahim Edhem Pasa nin ogludur 1890 yilinda Pangalti daki Mekteb i Funun u Harbiyye i Sahane ye girdi 1893 yilinda piyade sinifinin 31 olarak bitirerek Mulazim i sani rutbesiyle mezun oldu Arapca Fransizca Almanca ve Rusca biliyordu 1893 yilinin Mart Nisan aylari arasinda 5 Ordu ya bagli 40 Piyade Taburunda gorev yapti Nisan 1893 Ekim 1898 tarihleri arasinda Hassa Ordusu 1 Ordu karargahi nda gorev yapti 31 Ocak 1895 tarihinde Mulazim i Evvel 22 Temmuz 1895 tarihinde de Yuzbasi rutbesine terfi etti 1897 Osmanli Yunan Savasi nda Baskomutan Ethem Pasa nin yaverligini yapti Savastan sonra Istanbul a dondukten sonra Birinci Ordu karargahi na Harekat Baskani olarak atandi Ekim 1898 tarihinde Sultan II Abdulhamid in yaverligine atandi 1901 yilinda Binbasi rutbesine terfi yukseltildi 1901 1902 yillari arasinda Bulgaristan Sinir Komutanligi Kurmay Grubu nda gorev aldi 1902 1903 yillari arasinda da Makedonya da cetecilerle savasti Aralik 1907 de Selanik te bulunan 3 Ordu karargahina atandi 1907 de Kaymakam Yarbay ve 1908 de Miralay Albay rutbesine terfi etti 1908 Jon Turk Devrimi nden once Musir Ibrahim Pasa orduda disiplini kurmaya calisirken Binbasi Cemal Bey ve diger Ittihat ve Terakki uyeleri Musir Ibrahim Pasa nin oglu Sakalli Nureddin e yaklasti ise de Ibrahim Pasa oglunu uyardi Fakat Sakalli Nureddin babasini dinlemeyerek Ittihat ve Terakki Komitesi ne katildi Uyelik numarasi 6436 19 Agustos 1909 tarihinde Tasfiye i Ruteb i Askeriye Kanunu ile rutbesi Binbasiliga indirildi ve Birinci Ordu ya bagli yedek kuvvetlere atandi Eylul 1909 tarihinde Kucukcekmece Mutasarrifligi na atandi Nisan 1910 tarihinde 77 Piyade Alayi komutan yardimciligi gorevinde atandi Sonra ayni yil icinde 83 Piyade Alayi 1 Tabur Komutanligi na atandi Subat 1911 tarihinde XIV Kolordu bunyesindeki kuvvetleriyle Yemen de isyancilarla mucadele ederken Yarbay rutbesine terfi etti 1913 yilinda Balkan Savasi nin son asamasinda komutasindaki 9 Piyade Alayi ile Yemen den dondu ve savasa katildi I Dunya Savasi Tumgeneral Townshend in birlikleriyle geri cekilmeye calismasi Miralay Sakalli Nureddin in birlikleriyle kusatmaya baslamasi Nisan 1914 tarihinde 4 Firka nin komutasini devraldi 14 Nisan 1915 te Irak ve Havalisi Genel Komutani Suleyman Askeri Bey in intihar etmesinden sonra 20 Nisan da Irak ve Havalisi Genel Komutanligi na atandi Haziran ayinda komutayi aldi Ayni zamanda bu komutanligin yaninda Basra ve Bagdat Valiligi ne de atandi Tumgeneral Charles Vere Ferrers Townshend komutasindaki Ingiliz 6 Poona Tumeni Hint Tumeni Bagdat a ilerlemeye calisirken 22 23 Kasim 1915 te Selman i Pak Muharebesi ni Tizpon kazanamayarak geri cekildi ve 3 Aralik ta Kut a sigindi Ingilizleri takip eden Sakalli Nureddin in komutasindaki Turk birlikleri Ingiliz kuvvetlerini Kut sehrinde kusatma altina aldi Gunlerce suren kusatma sonucunda Ingiliz kuvvetleri 13 general 481 subay ve 13 300 askeriyle birlikte Turk kuvvetlerine teslim oldu Alman Generalfeldmarschall Colmar von der Goltz 21 Aralik 1915 tarihinde Bagdat a geldi Sakalli Nureddin in komutani oldugu Irak ve Havalisi Genel Komutanligi nin ismini Irak Ordusu olarak degistirdi Ordunun yonunu Iran a cevirterek Iran a bir harekat duzenlemek icin hazirliklara giristi 20 Ocak 1916 tarihinde Harbiye Naziri Enver Pasa Sakalli Nureddin in yerine amcasi Miralay Halil Bey i atadi Sakalli Nureddin 9 Kolordu komutani ve 3 Ordu komutan vekili olarak atandi Ekim 1916 tarihinde Mugla ve Antalya Havalisi Komutanligi na atandi ve Aydin merkezli XXI Kolordu nun kurucu komutanligina atandi Bu gorevlerden sonra 25 Ekim 1918 tarihinde Aydin Vali Yardimciligi gorevine atandi 1918 yilinda Mirlivaliga terfi etti ve Pasa unvanini aldi Ateskes sonrasi Mondros Mutarekesi nden sonra Kasim 1918 de ayni zamanda Izmir merkezli XVII Kolordu komutani ve Aydin Vilayeti Valisi olarak atandi 30 Aralik 1918 tarihinde Istanbul merkezli komutani olarak atandi Urla da isyan cikinca 2 Subat 1919 tarihinde tekrar Aydin Valiligi ne ve Aydin Bolge Komutanligi na atandi Valiligi sirasinda Izmir in Sevr Antlasmasi uyarinca Yunanlara verilmesine karsi cikan ni destekleyerek bir direnis komitesi kurulmasini sagladi Bu faaliyetleri Itilaf Devletleri ni rahatsiz etti Itilaf Devletleri Osmanli Hukumeti ne baski yaparak Sakalli Nureddin Pasa nin valilik gorevinden alinmasini istediler Nitekim Yunan Isgali nden kisa bir sure once 22 Mart 1919 tarihinde valilik gorevinden alindi Yerine once 11 Mart 1919 tarihinde Kambur Izzet Bey daha sonra da 22 Mart 1919 tarihinde Ali Nadir Pasa atandi Kurtulus SavasiNureddin Pasa nin Kurtulus Savasi Muzesi nde sergilenen aslanli kilici Haziran 1920 de Turk Kurtulus Savasi na katilmak uzere Anadolu ya gecti 9 Aralik 1920 tarihinde Pontus Rum cetelerine karsi Amasya da kurulan 10 000 askerden olusan Merkez Ordusu Komutanligi na atandi Isyani bastirmak icin cok sert onlemler aldi Amerikan misyonerleri sinir disi edildi Isyana destek veren Hristiyan ahaliden bircok kisi vatana ihanet sucundan idam edildi 1922 de Ali Ihsan Pasa nin gorevden alinmasi sonrasinda Refet Pasa ve Ali Fuat Pasa nin komutanlik teklifini reddetmesi uzerine 29 Haziran 1922 tarihinde 1 Ordu komutanligina atandi Bu gorevinde Buyuk Taarruz a katildi Zaferden sonra Feriklige terfi etti Hakkindaki cesitli iddialar Sakalli Nureddin Pasa ve Gazi Mustafa Kemal Pasa Gebze 17 Ocak 1923 Kocgiri Isyani ni bastirma sekline ve Turk Kurtulus Savasi nin son gunlerinde Izmit te yazilariyla milliyetci cephenin tepkisini ceken gazeteci Ali Kemal i linc ettirmesine iliskin tartismalar surmektedir Linc olayi Istanbul daki Istiklal Savasi na muhalif cevrelerin bir anda cozulmesi sonucunu vermistir Hatta Vahdettin bu olaydan sonra Istanbul dan ayrilmistir Bazi kaynaklar bu eski ekole mensup Kurtulus Savasi ni gerceklestiren kadronun yas ortalamasinin yaklasik on yas uzerindedir komutani 1922 Izmir Yangini sorumlulugu ile de baglantilandirmaktadir Izmir in geri alinmasindan sonra kurulan askeri mahkemede Milli Mucadele yi sabote eden dusmanla musterek hareket eden bazi yerli ve Rum asillilari muhakeme ettirmekten cekinmemistir Bunlar arasinda sahibi Sureyya ve Hrisostomos Kalafatis da bulunmaktadir Isgal doneminde gazetesinde isgal kuvvetlerini metheden ve Milli Mucadeleyi kotuleyen gazeteci Sureyya mahkemece idama mahkum edilmis ve cezasi infaz edilmistir Osmanli tebaasindan olmakla Yunan isgali sirasinda Turklere karsi bariz bir nefret ve bir din adamina yakismayacak tavirlar sergilemis olan Hrisostomos ise Sakalli Nureddin in makamina cagrilmasini takiben gevsek bir koruma ile Turk mahallelerinin ortasindan gecirilmis ve halk tarafindan linc edilerek oldurulmustur Cumhuriyet donemiVekilligi Haziran 1923 te 1 Ordu nun lagvedilmesi uzerine komutanliktan ayrildi Yerine 1 Ordu mufettisi olarak Kazim Karabekir atandi Mart 1924 te Yuksek Askeri Sura uyesi olarak atandi Aralik 1924 teki Turkiye Buyuk Millet Meclisi icin Bursa da duzenlenen ara secimde Nureddin Pasa bagimsiz olarak Halk Partisi nin adayini yenerek milletvekili secildi Milletvekili secildikten sonra Askeri Sura uyeligi gorevinden istifa etti 17 Ocak 1925 tarihine kadar askerlik ve milletvekilligi meslegini bir arada yuruttuyse de meclisten cikan kanun geregince askerlikten emekli oldu 2 Subat ta yeniden duzenlenen secimlerde oylarini artirdi ve milletvekilligi gorevine devam etti Sapka Kanunu Milletvekilligi sirasinda Kasim 1925 tarihinde Sapka Iktisasina Dair Kanun un anayasayi ihlal ettigini savundu Ancak diger milletvekilleri onu halk iradesi dusmani ilan etti Adalet Bakani Mahmud Esad Bey Nurettin Pasa ya hitaben Hurriyetin nasibi irticanin elinde oyuncak olmak degildir Ulkenin cikarlarina olan seyler hicbir zaman anayasaya aykiri olamaz olmamasi mukayyettir sozlerini kullandi Nutuk Mustafa Kemal Ataturk tarafindan Nutuk ta sert bir dille elestirildi Mustafa Kemal Ataturk e gore 1923 yilinda Nureddin Pasa Abit Sureyya ya bir risale Tercume i hal yayinlatmis risalede Nureddin Pasa Kut ul Amare nin kusaticisi Bagdat in savunucusu Yemen in Ktesifon un Bati Anadolu nun Afyonkarahisar in Dumlupinar in ve Izmir in fatihi olarak tanimlanmistir Ozel hayati ve olumuNazmiye Hanim ile evlendi soyadi Ture o 1951 ve Semiha Hanim 1896 1950 ve Memduha Hanim 1904 1970 isimli iki kizi oldu Semiha Hanim Huseyin Pasa ile evlendi Memduha Hanim ise Dorduncu Umumi Mufettis Vali Korgeneral Huseyin Abdullah Alpdogan 1310 P 12 ile evlendi Nureddin Pasa 18 Subat 1932 tarihinde Kadikoy Hasanpasa Mahallesi Kizlaragasi Cesmesi Sokak gunumuzde Muverrih Aga Sokak 23 no lu evinde 58 yasinda hayatini kaybetti Cenazesi Uskudar in Beylerbeyi semtinde bulunan Kupluce Mezarligina defnedildi Mezar tasinda Nureddin Pasa Selman i Pak Muharebesi ni kazanan Kut ul amare yi muhasara eden kuvvetlere ve Aydin da 21 Istanbul da 25 Izmir de 17 kolordulara Milli Mucadele de ise Amasya da merkez ordusuna ve Afyon dan Izmir e giden Istanbul un kurtulusu icin Izmit te toplanan 1 Ordu ya kumanda etmis olan general Nureddin Ibrahim Konyar in mezaridir Ruhu daima aziz ve sad olsun Basra Bagdat ve Izmir Valiliklerinde bulunmus ve dogdugu Bursa dan meb us secilmistir Musir Ibrahim Pasa nin ogludur 1872 18 Subat 1932 12 Eylul Darbesi nden sonra olusturulan Ataturk Arastirma Merkezi tarafindan tespit edilen Turk Kurtulus Savasi nda Mustafa Kemal Ataturk un silah arkadasi arasinda yer alan 50 kisiyle birlikte mezari Devlet Mezarligi na tasinmasi karari alindi Ayrica Sakalli Nureddin Ferik degil ama Orgeneral dort yildizli rutbe olarak Ismet Inonu ve Fevzi Cakmak i izleyen dorduncu kisi olarak gosterildi Ve bu kararlar Genelkurmay tarafindan kabul edildi fakat buyuk tepki toplamasi uzerine mezarinin Devlet Mezarligi na tasinmasindan vazgecildi Madalya ve NisanlariMecidiye Nisani 5 sinif Osmaniye Nisani 3 sinif Kilicli Mecidiye Nisani 2 sinif Altin Liyakat Madalyasi Legion d honneur Iron Cross Istiklal MadalyasiKaynakca a b c d e f Turk Istiklal Harbine Katilan Tumen ve Daha Ust Kademelerdeki Komutanlarin Biyografileri PDF T C Genelkurmay Harp Tarihi Baskanligi Yayinlari Genelkurmay Baskanligi Basimevi 1989 s 29 12 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Ocak 2022 TBMM Albumu 1 Cilt 1920 1950 PDF TBMM Basin ve Halkla Iliskiler Mudurlugu 6 Subat 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Subat 2022 Arsivlenmis kopya 27 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ocak 2022 a b Mehmet Nermi Haskan Yuzyillar Boyunca Uskudar vol 3 Uskudar Belediyesi 2001 ISBN 975 97606 3 0 p 1365 rehberAyrinti amp ID 799 Ibrahim Pasa Kosku olu kirik baglanti Uskudar Belediyesi resmi sitesi Necati Fahri Tas Nureddin Pasa ve Tarihi Gercekler Nehir Yayinlari 1997 ISBN 975 551 150 4 s 196 a b c d Edward J Erickson Ottoman Army Effectiveness in World War I A comparative study Routledge New York 2007 ISBN 978 0 415 77099 6 s 75 a b c d e f g T C Genelkurmay Harp Tarihi Baskanligi Yayinlari Turk Istiklal Harbine Katilan Tumen ve Daha Ust Kademelerdeki Komutanlarin Biyografileri s 32 Andrew Mango Ataturk John Murray 1999 ISBN 978 0 7195 6592 2 s 73 Kazim Karabekir Ittihat ve Terakki Cemiyeti Emre Yayinlari 1982 s 180 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Edward J Erickson Ordered to Die A history of the Ottoman Army in the First World War Greenwood Press Wesport CT 2001 ISBN 0 313 31516 7 pp 112 115 Orhan Avci Irak ta Turk ordusu 1914 1918 Vadi Yayinlari 2004 ISBN 978 975 6768 51 8 s 30 Edward J Erickson Ottoman Army Effectiveness in World War I A comparative study p 86 Edward J Erickson Ordered to Die A history of the Ottoman Army in the First World War s 150 Kamil Erdeha Vilayetler ve Valiler Remzi Kitabevi 1975 s 373 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d T C Genelkurmay Harp Tarihi Baskanligi Yayinlari Turk Istiklal Harbine Katilan Tumen ve Daha Ust Kademelerdeki Komutanlarin Biyografileri s 33 a b Mesut Capa Izmir Mudafaa i Hukuk i Osmaniye Cemiyeti Aralik 1918 Mart 1920 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ataturk Arastirma Merkezi Dergisi Sayi 21 Cilt VII Temmuz 1991 Andrew Mango Ataturk s 329 Andrew Mango Ataturk s 330 Andrew Mango Ataturk s 436 Kutulamare muhasiri Bagdat mudafii Yemen Selmanpak Garbi Anadolu Afyon Karahisar Dumlupinar Izmir muharebati galibi ve Izmir fatihi Nurettin Pasa nin bagimsiz milletvekili olma tesebbusu ve yayinladigi hal tercumesi 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nutuk Kutulamare muhasiri Bagdat mudafii Yemen Selmanpak Garbi Anadolu Afyon Karahisar Dumlupinar Izmir muharebati galibi ve Izmir fatihi Nurettin Pasa nin bagimsiz milletvekili olma tesebbusu ve yayinladigi hal tercumesi 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nutuk Turkce Harp Akademileri Komutanligi Harp Akademilerinin 120 Yili s 32 Turkce Mecliste Sapka Kanunu na karsi cikan tek vekil Yeni Akit 19 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mart 2024 Ugur Mumcu Kurt Islam Ayaklanmasi 1919 1925 Tekin Yayinlari 1991 ISBN 975 478 088 9 s 197 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Halil Nebiler Turkiye de seriatin kisa tarihi Utay Yayinlari 1994 s 87 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Askeri goreviOnce gelen Ali Ihsan Sabis 1 Ordu Komutani 29 Haziran 1922 15 Agustos 1923 Sonra gelen Kazim Karabekir