Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mahmut Esat Bozkurt (1892; Kuşadası, Aydın Vilayeti - 21 Aralık 1943; İstanbul), Atatürk'ün yakın çalışma arkadaşlarından ve Türkiye'de hukuki temellerinin atılmasında katkılarda bulunmuş Türk devlet adamıdır.
| Mahmut Esat Bozkurt | |
|---|---|
| Türkiye Adalet Bakanı | |
| Görev süresi 23 Kasım 1924 - 27 Eylül 1930 | |
| Başbakan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Mustafa Necati Uğural |
| Yerine gelen | Yusuf Kemal Tengirşenk |
| TBMM İktisat Vekili | |
| Görev süresi 12 Temmuz 1922 - 24 Eylül 1923 | |
| TBMM Reisi | Mustafa Kemal Atatürk |
| Yerine geldiği | Hasan Saka |
| Yerine gelen | Hasan Saka |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 1., 2., 3., 4., 5., 6. ve 7. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 23 Nisan 1920 - 21 Aralık 1943 | |
| Seçim bölgesi | 1920 - İzmir 1923 - İzmir 1927 - İzmir 1931 - İzmir 1935 - İzmir 1939 - İzmir 1943 - İzmir |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1892 Kuşadası, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 21 Aralık 1943 (51 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi (1923-1943) |
| Çocuk(lar) |
|
| Bitirdiği okul | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi |
| Ödülleri |  |
Hayatı
1892 yılında o dönemde İzmir'e bağlı bir kaza olan Kuşadası'nda doğdu. Babası Kuşadası'nın ileri gelen ailelerinden Hacımahmutoğulları'ndan Hasan Bey'dir. İki yıl İzmir İdadisi'nde okuduktan sonra, II. Abdülhamid yönetimine karşı mücadeleye katılan dayısı Ubeydullah Efendi ile birlikte İstanbul'a gitti.
1911 yılında İstanbul Hukuk Mektebi'nden mezun oldu. İsviçre'de Lozan ve Freiburg üniversitelerinde öğrenim gördü ve kapitülasyonlar konusunda doktora yaptı. İzmir'in Yunanlar tarafından işgalinden sonra Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere yurda döndü ve Ege Bölgesi'nde Kuvâ-yi Milliye teşkilatının içinde yer alarak önemli yararlıklar gösterdi.
TBMM 1. Dönem İzmir mebusu olarak Meclis'e girdi. Meclis'te Anayasa Komisyonu ve Dışişleri Komisyonu'nda çalıştı. 12 Temmuz 1922 tarihinde Rauf Orbay'ın başkanı olduğu IV. İcra Vekilleri Heyeti'nde İktisat Vekilliği'ne seçildi. Bu görevini 4 Ağustos 1923 tarihine kadar sürdürdü.
11 Ağustos 1923 tarihinde başlayan TBMM 2. Dönem'de tekrar İzmir milletvekili seçildi. 14 Ağustos 1923 tarihinde Ali Fethi Okyar'ın başkanlığında kurulan V. İcra Vekilleri Heyeti'nde, TBMM tarafından ikinci kez İktisat Vekilliği'ne seçildi. Bu görevini 27 Kasım 1923 tarihine kadar sürdürdü.
20 Nisan 1924 tarihinde kabul edilen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nun hazırlayan komisyonda görev aldı. 22 Kasım 1924 tarihinde Ali Fethi Okyar Hükûmeti'nde Adliye Vekili olarak görevlendirildi. 5 Kasım 1925 tarihinde Ankara Hukuk Mektebi'nin açılmasında büyük payı oldu. Bu görevine
3. ve 4. İsmet İnönü Hükûmetleri'nde de Adliye Vekili olarak görev yaptı.
Adliye Vekilliği döneminde 17 Şubat 1926 tarihinde Türk Medeni Kanunu, 1 Mart 1926 tarihinde Türk Ceza Kanunu, 19 Nisan 1926 tarihinde Kabotaj Kanunu, 22 Nisan 1926 tarihinde Türk Borçlar Kanunu, 29 Mayıs 1926 tarihinde Türk Ticaret Kanunu, 18 Haziran 1926 tarihinde gibi Türk hukuk sisteminin temel yasaları hazırlanarak yürürlüğe girdi.
Cumhuriyet tarihinde Bozkurt-Lotus vakası olarak adlandırılan, Bozkurt adlı Türk gemisiyle Lotus adlı Fransız gemisinin 2 Ağustos 1926 tarihinde Ege Denizi'de çarpışması nedeniyle iki ülke arasında çıkan anlaşmazlıkta Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'ni Lahey Uluslararası Adalet Divanı'nda temsil etti. Bu dava, tarihçiler tarafından Türk hukukunun ve adalet örgütünün kapitülasyonlar dönemini geride bırakarak insan ve egemenlik haklarına dayalı çağdaş hukuk düzeyine yükseldiğinin bir simgesi olarak değerlendirilmektedir.
18 Eylül 1930'da Ödemiş'te, Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın muhalefetine karşı Cumhuriyet Halk Fırkası'nı savunmak adına yaptığı konuşmasında söylediği sözler tartışma konusu olmuştur:
Cumhuriyet Halk Fırkası'ndanım. Çünkü bu fırka bugüne kadar yaptıklarıyla Türk milletine mevkiini iade etti. Benim fikrim, kanaatim şudur ki; dost da, düşman da dinlesin ki, bu memleketin efendisi Türk'tür. Öz Türk olmayanların Türk vatanında bir hakkı vardır, o da hizmetçi olmaktır, köle olmaktır. Dünyanın en hür memleketindeyiz. Bunun adına Türkiye diyorlar. Mebusunuzun samimi kanaatini söylemesi için bundan daha müsait yer bulunamazdı. Onun için duygularımı saklamayacağım. Ben Cumhuriyet Halk Fırkası'ndanım.
— Mahmut Esat Bozkurt
Bu sözlere gelen eleştiriler üzerine Bozkurt, 21 Eylül 1930'da Akşam gazetesine şu demeci verdi:
Ben, Ödemiş nutkunda bu milletin efendisi Türklerdir, öz Türk olmayanların hakkı hizmetçiliktir, köleliktir demekle misafirlerimiz olan ecnebileri kastetmedim. Esasen bir memleketin dahili siyasi münakaşalarında yabancıların yeri yoktur ve olamaz. Bu hak, vatan evlatlarına aittir. Benim kastım Teşkilatı-ı Esasiye mucibince Türk olup hâlâ Türk'ten başka milliyet iddia edenler varsa onlardır. Türk harsini (kültürünü) samimi kabul edip de Türk'üm diyene sözüm yoktur.
— Mahmut Esat Bozkurt
1934 yılında Soyadı Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle Mustafa Kemal Atatürk tarafından 'Bozkurt' soyadı verildi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde Anayasa ve profesörlüğü de yaptı.
1935 yılında Mason Locaları'nın kapatılmasında büyük rolü vardır.
21 Aralık 1943 tarihinde beyin kanaması sonucu İstanbul'da öldü. Kabri İzmir ili Selçuk ilçesinde özel bir mezarlıktadır.
Başlıca eserleri
- Lotus Davasında Türkiye-Fransa Müdafaaları (1927)
- Masonlar Dinleyiniz! (1932)
- Liberallik Masalı (1932)
- Türk İhtilalinde Vatan Müdafaası (1934)
- Türk Köylü ve İşçilerinin Hakları (1939)
- Devletlerarası Hak (1940)
- Atatürk İhtilali (1940)
- Aksak Timur'un Devlet Politikası (1943)
Kaynakça
- ^ Bardakçı, Murat (20 Şubat 2005). "Mahmut Esat Bozkurt, 35'indeyken Lahey'de Fransızlar'ı fena devirmişti". Hürriyet. Erişim tarihi: 23 Ekim 2011.[]
- ^ . 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Ersaydı, Alper (Ocak-Nisan 2010). "Bozkurt-Lotus Davası ve Genç Türkiye'nin Hukuksal Yetkinliği". Tarih Okulu. 1 (6). ss. 33-43.
- ^ . www.gastearsivi.com. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023.
- ^ . www.gastearsivi.com. 6 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023.
- ^ . www.gastearsivi.com. 6 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023.
- ^ Yamakoğlu, Cihan (1987). M. Esat Bozkurt. Türk Büyükleri Dizisi: 59. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. s. 43. ISBN .
Konuyla ilgili yayınlar
- Hakkı Uyar, Mahmut Esat Bozkurt Sol Milliyetçi Bir Türk Aydını 1892- 1943, Büke Yayınları, 2000.
- Halıcı, Şaduman (2004). Yeni Türkiye Devleti'nin Yapılanmasında Mahmut Esat Bozkurt (1892-1943) (PDF) (Doktora). Anadolu Üniversitesi.
Dış bağlantılar
![image]()
Vikisöz'de Mahmut Esat Bozkurt ile ilgili sözler mevcuttur.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Mustafa Necati Uğural | Türkiye Adalet Bakanı 23 Kasım 1924 - 27 Eylül 1930 | Sonra gelen: Yusuf Kemal Tengirşenk |
| Önce gelen: Hasan Saka | TBMM İktisat Vekili 12 Temmuz 1922 - 24 Eylül 1923 | Sonra gelen: Hasan Saka |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mahmut Esat Bozkurt 1892 Kusadasi Aydin Vilayeti 21 Aralik 1943 Istanbul Ataturk un yakin calisma arkadaslarindan ve Turkiye de hukuki temellerinin atilmasinda katkilarda bulunmus Turk devlet adamidir Mahmut Esat BozkurtTurkiye Adalet BakaniGorev suresi 23 Kasim 1924 27 Eylul 1930Basbakan Ismet InonuYerine geldigi Mustafa Necati UguralYerine gelen Yusuf Kemal TengirsenkTBMM Iktisat VekiliGorev suresi 12 Temmuz 1922 24 Eylul 1923TBMM Reisi Mustafa Kemal AtaturkYerine geldigi Hasan SakaYerine gelen Hasan SakaTurkiye Buyuk Millet Meclisi 1 2 3 4 5 6 ve 7 Donem MilletvekiliGorev suresi 23 Nisan 1920 21 Aralik 1943Secim bolgesi 1920 Izmir 1923 Izmir 1927 Izmir 1931 Izmir 1935 Izmir 1939 Izmir 1943 IzmirKisisel bilgilerDogum 1892 Kusadasi Osmanli ImparatorluguOlum 21 Aralik 1943 51 yasinda Istanbul TurkiyePartisi Cumhuriyet Halk Partisi 1923 1943 Cocuk lar Yuksel BozkurtBitirdigi okul Istanbul Universitesi Hukuk FakultesiOdulleri10 Mart 1927 tarihli Servet i Funun dergisinin kapaginda Mahmut Esat Bey Hayati1892 yilinda o donemde Izmir e bagli bir kaza olan Kusadasi nda dogdu Babasi Kusadasi nin ileri gelen ailelerinden Hacimahmutogullari ndan Hasan Bey dir Iki yil Izmir Idadisi nde okuduktan sonra II Abdulhamid yonetimine karsi mucadeleye katilan dayisi Ubeydullah Efendi ile birlikte Istanbul a gitti 1911 yilinda Istanbul Hukuk Mektebi nden mezun oldu Isvicre de Lozan ve Freiburg universitelerinde ogrenim gordu ve kapitulasyonlar konusunda doktora yapti Izmir in Yunanlar tarafindan isgalinden sonra Turk Kurtulus Savasi na katilmak uzere yurda dondu ve Ege Bolgesi nde Kuva yi Milliye teskilatinin icinde yer alarak onemli yararliklar gosterdi TBMM 1 Donem Izmir mebusu olarak Meclis e girdi Meclis te Anayasa Komisyonu ve Disisleri Komisyonu nda calisti 12 Temmuz 1922 tarihinde Rauf Orbay in baskani oldugu IV Icra Vekilleri Heyeti nde Iktisat Vekilligi ne secildi Bu gorevini 4 Agustos 1923 tarihine kadar surdurdu 11 Agustos 1923 tarihinde baslayan TBMM 2 Donem de tekrar Izmir milletvekili secildi 14 Agustos 1923 tarihinde Ali Fethi Okyar in baskanliginda kurulan V Icra Vekilleri Heyeti nde TBMM tarafindan ikinci kez Iktisat Vekilligi ne secildi Bu gorevini 27 Kasim 1923 tarihine kadar surdurdu 20 Nisan 1924 tarihinde kabul edilen Teskilat i Esasiye Kanunu nun hazirlayan komisyonda gorev aldi 22 Kasim 1924 tarihinde Ali Fethi Okyar Hukumeti nde Adliye Vekili olarak gorevlendirildi 5 Kasim 1925 tarihinde Ankara Hukuk Mektebi nin acilmasinda buyuk payi oldu Bu gorevine 3 ve 4 Ismet Inonu Hukumetleri nde de Adliye Vekili olarak gorev yapti Adliye Vekilligi doneminde 17 Subat 1926 tarihinde Turk Medeni Kanunu 1 Mart 1926 tarihinde Turk Ceza Kanunu 19 Nisan 1926 tarihinde Kabotaj Kanunu 22 Nisan 1926 tarihinde Turk Borclar Kanunu 29 Mayis 1926 tarihinde Turk Ticaret Kanunu 18 Haziran 1926 tarihinde gibi Turk hukuk sisteminin temel yasalari hazirlanarak yururluge girdi Mahmut Esat Bozkurt Cumhuriyet tarihinde Bozkurt Lotus vakasi olarak adlandirilan Bozkurt adli Turk gemisiyle Lotus adli Fransiz gemisinin 2 Agustos 1926 tarihinde Ege Denizi de carpismasi nedeniyle iki ulke arasinda cikan anlasmazlikta Turkiye Cumhuriyeti Hukumeti ni Lahey Uluslararasi Adalet Divani nda temsil etti Bu dava tarihciler tarafindan Turk hukukunun ve adalet orgutunun kapitulasyonlar donemini geride birakarak insan ve egemenlik haklarina dayali cagdas hukuk duzeyine yukseldiginin bir simgesi olarak degerlendirilmektedir 18 Eylul 1930 da Odemis te Serbest Cumhuriyet Firkasi nin muhalefetine karsi Cumhuriyet Halk Firkasi ni savunmak adina yaptigi konusmasinda soyledigi sozler tartisma konusu olmustur Cumhuriyet Halk Firkasi ndanim Cunku bu firka bugune kadar yaptiklariyla Turk milletine mevkiini iade etti Benim fikrim kanaatim sudur ki dost da dusman da dinlesin ki bu memleketin efendisi Turk tur Oz Turk olmayanlarin Turk vataninda bir hakki vardir o da hizmetci olmaktir kole olmaktir Dunyanin en hur memleketindeyiz Bunun adina Turkiye diyorlar Mebusunuzun samimi kanaatini soylemesi icin bundan daha musait yer bulunamazdi Onun icin duygularimi saklamayacagim Ben Cumhuriyet Halk Firkasi ndanim Mahmut Esat Bozkurt Bu sozlere gelen elestiriler uzerine Bozkurt 21 Eylul 1930 da Aksam gazetesine su demeci verdi Ben Odemis nutkunda bu milletin efendisi Turklerdir oz Turk olmayanlarin hakki hizmetciliktir koleliktir demekle misafirlerimiz olan ecnebileri kastetmedim Esasen bir memleketin dahili siyasi munakasalarinda yabancilarin yeri yoktur ve olamaz Bu hak vatan evlatlarina aittir Benim kastim Teskilati i Esasiye mucibince Turk olup hala Turk ten baska milliyet iddia edenler varsa onlardir Turk harsini kulturunu samimi kabul edip de Turk um diyene sozum yoktur Mahmut Esat Bozkurt 1934 yilinda Soyadi Kanunu nun yururluge girmesiyle Mustafa Kemal Ataturk tarafindan Bozkurt soyadi verildi Ankara Universitesi Hukuk Fakultesi ve Ankara Universitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi nde Anayasa ve profesorlugu de yapti 1935 yilinda Mason Localari nin kapatilmasinda buyuk rolu vardir 21 Aralik 1943 tarihinde beyin kanamasi sonucu Istanbul da oldu Kabri Izmir ili Selcuk ilcesinde ozel bir mezarliktadir Baslica eserleriLotus Davasinda Turkiye Fransa Mudafaalari 1927 Masonlar Dinleyiniz 1932 Liberallik Masali 1932 Turk Ihtilalinde Vatan Mudafaasi 1934 Turk Koylu ve Iscilerinin Haklari 1939 Devletlerarasi Hak 1940 Ataturk Ihtilali 1940 Aksak Timur un Devlet Politikasi 1943 Kaynakca Bardakci Murat 20 Subat 2005 Mahmut Esat Bozkurt 35 indeyken Lahey de Fransizlar i fena devirmisti Hurriyet Erisim tarihi 23 Ekim 2011 olu kirik baglanti 7 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ersaydi Alper Ocak Nisan 2010 Bozkurt Lotus Davasi ve Genc Turkiye nin Hukuksal Yetkinligi Tarih Okulu 1 6 ss 33 43 www gastearsivi com 4 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2023 www gastearsivi com 6 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2023 www gastearsivi com 6 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2023 Yamakoglu Cihan 1987 M Esat Bozkurt Turk Buyukleri Dizisi 59 Ankara Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari s 43 ISBN 975 17 0032 9 Konuyla ilgili yayinlarHakki Uyar Mahmut Esat Bozkurt Sol Milliyetci Bir Turk Aydini 1892 1943 Buke Yayinlari 2000 Halici Saduman 2004 Yeni Turkiye Devleti nin Yapilanmasinda Mahmut Esat Bozkurt 1892 1943 PDF Doktora Anadolu Universitesi Dis baglantilarVikisoz de Mahmut Esat Bozkurt ile ilgili sozler mevcuttur Siyasi goreviOnce gelen Mustafa Necati Ugural Turkiye Adalet Bakani 23 Kasim 1924 27 Eylul 1930 Sonra gelen Yusuf Kemal TengirsenkOnce gelen Hasan Saka TBMM Iktisat Vekili 12 Temmuz 1922 24 Eylul 1923 Sonra gelen Hasan Saka