Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Haziran 2020) () |
Opera, genellikle konusunu tarihten, mitolojiden, efsanelerden veya güncel olaylardan alan, sözlerinin tümü veya birçoğu müzikle bestelenmiş, içinde güzel sanatların tümünü barındırabilen (Dans, Dekor, Kostüm, Işık vb.), teatral formda bir sahne eseridir.
Ana kavramlar
Bir orkestra veya müzik topluluğunun eşliğinde sunulan eserin, yazılı metnine "libretto" adı verilir. Oyun süresinin çoğunu sözlü bölümler oluşturur. Sözler, konunun akışına göre belli başlı şu müzik türleri içinde bestelenir: Arya bir kişinin duygu ve düşüncelerini yansıtır. Düet, , , vb iki, üç, dört ve beş kişinin duygu, düşünce ve konuşmalarını iletir. Resitatif kişilerin sözlerini konuşurcasına bir şarkıyla söyledikleri bölümdür. Koro ise oyundaki kamu vicdanının sesini ortaya koyar. Bunların dışında oyun başlarken genellikle bir giriş parçasına (uvertür) ve oyun içinde yer yer orkestra bölümleri ya da geçitleri gibi çalgısal bölümlere yer verilir. Bazı operalarda bale sahneleri de bulunur. Bir opera eserinde, genellikle bahsedilen bu müzik türleri ayrı parçalar halinde, ardıl olarak sunulmakla birlikte, bazılarında (örn. Richard Wagner'in eserleri) müzik bir perde boyunca kesintisiz olarak sürer.
Milletlerine göre opera
Opera sanatının anavatanı İtalya'dır. Rönesans'ın başlıca merkezlerinden biri olan Floransa, müzikli sahne eserlerinin de beşiği sayılır. İncelemelerden, opera fikrinin bu şehirdeki bazı müzikçi ve şairlerin birleşerek eski Yunan oyunlarına benzer eserler yazmak istemelerinden doğduğu anlaşılıyor. Örnek olarak “Yunan Trajedisi” alınınca eşlik edecek müziğin nasıl olacağı problemi tartışmalara yol açmış, mısraları Renuccini tarafından yazılan ve Peri tarafından 1594'te bestelenen Euridice adlı ilk opera sanat çevrelerinde büyük heyecan uyandırmıştı.
Operada ilk gelişimi Claudio Monteverdi'de görüyoruz. 1607 yılında bestelediği L'Orfeo adlı operasıyla orkestrayı birinci plana almış, ses türlerini zenginleştirmiştir. Burjuvaların da opera istemesi nedeniyle sanatçılar aryalar yazmış ve 30 yıl sonra Venedik'te para karşılığı opera izlenebilen ilk opera binasının açılmasıyla sanatın merkezi Floransa'dan bu şehre geçmiştir. Burada koro ikinci plana alınmış, Venedik üslubu opera doğmuştur. 17. yüzyıl sonlarına doğru Napoli, İtalyan operasının merkezi olmaya başladı. İtalyan operası Avrupa'ya kısa zamanda yayıldı. Opera sanatı en büyük gelişmeyi 19. yüzyılda gösterdi. Yüzyılın ilk yarısında opera buffa, İtalya'da Rossini, Donizetti ve özellikle de Mozart ile dikkate değer örnekler kazandı.
° Almanya'da ilk defa Schütz “Daphne” adlı Floransa stili bir opera besteledi. Müzikli sahne eserleri Alman şehirlerinde yer buldu. Oynanan eserler İtalyancaydı. , tarafından yazılan ve ilk Almanca opera olan ‘Seelewig’ adlı eserle başlamış, Hamburg, Alman operasının belli başlı ilk merkezi olmuştur. , ve gibi besteciler de ilk önderlerdir. Hasse ve “opera buffa” türünde başarı gösterdiler. Gülünçlü opera, Mozart'la en üstün, en zarif örneklerini kazandı.
- İngiltere: İngiltere'de saray maskeleri bu sanata rakip görünüyordu. Genellikle ilk İngiliz operası sayılan 'un ‘Venüs ile Adonis’ adlı eseri de "maske" başlığını taşır. Henry Purcell'in opera türündeki tek şaheseri Dido ve Aeneas‘tan sonra İtalyan sanatının etkisiyle bozulan İngiliz operası ve Johann Christoph Pepusch'un hazırladıkları "Dilenci Operası (The Beggars Opera) " ile yeniden hayat buldu.
- Fransa'da opera zevki 1645 senelerinden sonra memlekete gelen İtalyan opera gruplarının etkisiyle uyandı. İlk opera binası , adlı bestecinin ‘Pomane’ adlı eseriyle açıldı. Fransız operası uzun süre Gluck'un etkisinde kaldı. 19. yüzyıl boyunca devam eden bu etki Beethoven'ın tek operası Fidelio ile bu etkiden kısmen kurtulmuş, insan sesini çalgı gibi kullanmış, süreli bir sahne senfonisi vermemiştir. Fransa'da da gülünçlü opera sevildi. Bu türe “” denildi. Rousseau da Fransız operasına katkıda bulunan önemli sanatçılardan biridir.
- Glinka ile doğdu. , Borodin (Prens İgor) ve Rimsky-Korsakov'la güzel eserler kazandı. Rubinstein ve Çaykovski daha çok lirik Fransız dramları etkisinde eserler verdiler. Rus beşleri, Rus operasında önemli izler bıraktı.
Operanın gelişimi
20. yüzyıl'ın ilk yarısında opera sanatı türlü etkilerle oldukça karışık bir durum gösterir. Bazılarına caz ve romantizm katılmıştır. Bunun nedenlerini çağımızın bestecilerinin daima yenilik yolunda yaptığı denemelerde aramak yerinde olur. Yalnız Hindemith kısa operalarıyla biçim denemelerinin en parlağını yapmış, Orff, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra verdiği sahne oratoryaları ile bu denemelerin son zamanlarda en çok tutulan örneklerini bestelemiştir. Günümüzde opera ikinci bir dünya savaşının sarsıntılarından diğer sanat kolları gibi yavaş yavaş kurtulmaktadır. Bu da operanın gelişimine yardımcı olmaktadır .
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Yener, Faruk (1964), 100 Opera 2.ed (Son baskı 1992), İstanbul: Bateş Yayınları .
- (Erişme:17.2.2009)
- (Erişme:17.2.2009)
- Semiha Berksoy Opera Vakfı Resmî İnternet Sitesi30 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Erişme:17.2.2009)
- İngilizce uluslararası Operabase websitesi27 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişme:31.7.2010)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Opera genellikle konusunu tarihten mitolojiden efsanelerden veya guncel olaylardan alan sozlerinin tumu veya bircogu muzikle bestelenmis icinde guzel sanatlarin tumunu barindirabilen Dans Dekor Kostum Isik vb teatral formda bir sahne eseridir Italyan opera bestecisi Claudio MonteverdiAna kavramlarBir orkestra veya muzik toplulugunun esliginde sunulan eserin yazili metnine libretto adi verilir Oyun suresinin cogunu sozlu bolumler olusturur Sozler konunun akisina gore belli basli su muzik turleri icinde bestelenir Arya bir kisinin duygu ve dusuncelerini yansitir Duet vb iki uc dort ve bes kisinin duygu dusunce ve konusmalarini iletir Resitatif kisilerin sozlerini konusurcasina bir sarkiyla soyledikleri bolumdur Koro ise oyundaki kamu vicdaninin sesini ortaya koyar Bunlarin disinda oyun baslarken genellikle bir giris parcasina uvertur ve oyun icinde yer yer orkestra bolumleri ya da gecitleri gibi calgisal bolumlere yer verilir Bazi operalarda bale sahneleri de bulunur Bir opera eserinde genellikle bahsedilen bu muzik turleri ayri parcalar halinde ardil olarak sunulmakla birlikte bazilarinda orn Richard Wagner in eserleri muzik bir perde boyunca kesintisiz olarak surer Milletlerine gore operaOpera sanatinin anavatani Italya dir Ronesans in baslica merkezlerinden biri olan Floransa muzikli sahne eserlerinin de besigi sayilir Incelemelerden opera fikrinin bu sehirdeki bazi muzikci ve sairlerin birleserek eski Yunan oyunlarina benzer eserler yazmak istemelerinden dogdugu anlasiliyor Ornek olarak Yunan Trajedisi alininca eslik edecek muzigin nasil olacagi problemi tartismalara yol acmis misralari Renuccini tarafindan yazilan ve Peri tarafindan 1594 te bestelenen Euridice adli ilk opera sanat cevrelerinde buyuk heyecan uyandirmisti Operada ilk gelisimi Claudio Monteverdi de goruyoruz 1607 yilinda besteledigi L Orfeo adli operasiyla orkestrayi birinci plana almis ses turlerini zenginlestirmistir Burjuvalarin da opera istemesi nedeniyle sanatcilar aryalar yazmis ve 30 yil sonra Venedik te para karsiligi opera izlenebilen ilk opera binasinin acilmasiyla sanatin merkezi Floransa dan bu sehre gecmistir Burada koro ikinci plana alinmis Venedik uslubu opera dogmustur 17 yuzyil sonlarina dogru Napoli Italyan operasinin merkezi olmaya basladi Italyan operasi Avrupa ya kisa zamanda yayildi Opera sanati en buyuk gelismeyi 19 yuzyilda gosterdi Yuzyilin ilk yarisinda opera buffa Italya da Rossini Donizetti ve ozellikle de Mozart ile dikkate deger ornekler kazandi Almanya da ilk defa Schutz Daphne adli Floransa stili bir opera besteledi Muzikli sahne eserleri Alman sehirlerinde yer buldu Oynanan eserler Italyancaydi tarafindan yazilan ve ilk Almanca opera olan Seelewig adli eserle baslamis Hamburg Alman operasinin belli basli ilk merkezi olmustur ve gibi besteciler de ilk onderlerdir Hasse ve opera buffa turunde basari gosterdiler Gulunclu opera Mozart la en ustun en zarif orneklerini kazandi Ingiltere Ingiltere de saray maskeleri bu sanata rakip gorunuyordu Genellikle ilk Ingiliz operasi sayilan un Venus ile Adonis adli eseri de maske basligini tasir Henry Purcell in opera turundeki tek saheseri Dido ve Aeneas tan sonra Italyan sanatinin etkisiyle bozulan Ingiliz operasi ve Johann Christoph Pepusch un hazirladiklari Dilenci Operasi The Beggars Opera ile yeniden hayat buldu Fransa da opera zevki 1645 senelerinden sonra memlekete gelen Italyan opera gruplarinin etkisiyle uyandi Ilk opera binasi adli bestecinin Pomane adli eseriyle acildi Fransiz operasi uzun sure Gluck un etkisinde kaldi 19 yuzyil boyunca devam eden bu etki Beethoven in tek operasi Fidelio ile bu etkiden kismen kurtulmus insan sesini calgi gibi kullanmis sureli bir sahne senfonisi vermemistir Fransa da da gulunclu opera sevildi Bu ture denildi Rousseau da Fransiz operasina katkida bulunan onemli sanatcilardan biridir Glinka ile dogdu Borodin Prens Igor ve Rimsky Korsakov la guzel eserler kazandi Rubinstein ve Caykovski daha cok lirik Fransiz dramlari etkisinde eserler verdiler Rus besleri Rus operasinda onemli izler birakti Operanin gelisimi20 yuzyil in ilk yarisinda opera sanati turlu etkilerle oldukca karisik bir durum gosterir Bazilarina caz ve romantizm katilmistir Bunun nedenlerini cagimizin bestecilerinin daima yenilik yolunda yaptigi denemelerde aramak yerinde olur Yalniz Hindemith kisa operalariyla bicim denemelerinin en parlagini yapmis Orff Ikinci Dunya Savasi ndan sonra verdigi sahne oratoryalari ile bu denemelerin son zamanlarda en cok tutulan orneklerini bestelemistir Gunumuzde opera ikinci bir dunya savasinin sarsintilarindan diger sanat kollari gibi yavas yavas kurtulmaktadir Bu da operanin gelisimine yardimci olmaktadir Ayrica bakinizKayda deger operalar listesi Opera janrlari listesi Seckin Opera Bestecileri Listesi Opera bestecileri zaman tablosu Turkiye de operaDis baglantilarYener Faruk 1964 100 Opera 2 ed Son baski 1992 Istanbul Bates Yayinlari ISBN 975 95339 1 X Erisme 17 2 2009 Erisme 17 2 2009 Semiha Berksoy Opera Vakfi Resmi Internet Sitesi30 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisme 17 2 2009 Ingilizce uluslararasi Operabase websitesi27 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisme 31 7 2010